murat çaylı doktor / Müqayisəli ədəbiyyatşünaslıq - 2019 - №2

Murat Çaylı Doktor

murat çaylı doktor

ФАКТОР ЕСТЕСТВЕННО-ГЕОГРАФИЧЕСКИЕ УСЛОВИЯ СРЕДЫ ОБИТАНИЯ НАСЕЛЕНИЯ БАССЕЙНА СРЕДНЕГО ТЕЧЕНИЯ РЕКИ КУРЫ В ЭПОХУ БРОНЗЫ (этноархеологические исследования по памятникам Гянджа-Газахского региона бронзового периода)

Материальные источники, обнаруженные в археологических памятниках эпохи бронзы Гянджа-Газахского региона, позволяют в определенной степени восстановить общую картину экономической и социальной структуры древнего общества бассейна среднего течения реки Куры. Благоприятные природно-географические условия и климат Гянджа-Газахской зоны, а также многочисленные полезные ресурсы и ископаемые, в значительной степени способствовали культурному развитию местных племен и коллективов эпохи бронзы. Исследуемый регион, имеющий свои специфические особенности, наиболее выраженные в эпоху бронзы-раннего железа, был частью ареала Кура-Араксской и Ходжалы-Кедабекской археологических культур. Одной из интересных особенностей является фактор, связанный с заселением этой территории. Исследования показывают, что помимо благоприятных экономических факторов важную роль в заселении региона играли также и природно-географические условия обитания.

 Kiril alfabesi 33 harftir.

0 ratings0% found this document useful (0 votes)
8 views6 pages

Copyright

Available Formats

DOCX, PDF, TXT or read online from Scribd

Share this document

Share or Embed Document

Did you find this document useful?

0 ratings0% found this document useful (0 votes)
8 views6 pages

Original Title:

Bunların 5’i kalın,5’i de ince olmak üzere 10 sesli harf, 21


sessiz harf ve 2 işaret harften oluşmaktadır.
 Baskı ve el yazısı arasında yazım değişiklikleri bulunmaktadır.Kitaplarda baskı yazısı
kullanılırken , günlük hayatta çoğunlukla el yazısı kullanılmaktadır.
 Harflerin bazıları söyleniş bakımından Türk alfabesindeki harflerle benzerlik
göstermektedir.
 Rusça’da sözcükteki vurgu çok büyük önem taşır.Tek heceli kelimelerde vurgu işareti
gösterilmez,çünkü başka seçenek yoktur.(Vurgu sesli harfin üzerindedir.)Eğer sözcükte iki ya
da daha fazla hece varsa mutlaka vurgu işareti konur ve o vurgulu hece daha kuvvetli
söylenir.

 Rusça’da sesliler

 Kalın :

 A,a <<a>> Türkçe’deki (a)harfi ile aynı sesi verir.

 O,o <<o>> Türkçe’deki (o) harfi ile aynı sesi verir.

 У,у<<u>> Türkçe’deki (u) harfi ile aynı sesi verir.

 Э,э<<e>>Türkçe’deki (e) harfi ile aynı sesi verir.

 Ы,ы<<ı>> Türkçe’deki (ı) harfi ile aynı sesi verir.

 İnce

 И,и<<i>> türkçe’deki (i) harfi ile aynı sesi verir.Diğer ince sesliler;

 е,ё,ю,я

 Rusça’da sessizler

 М,м <<m>> Türkçe’deki (m)harfi ile aynı sesi verir.

 П,п <<p>> Türkçe’deki (p)harfi ile aynı sesi verir.

 Б,б <<b>> Türkçe’deki (b)harfi ile aynı sesi verir.

 Д,д <<d>>Türkçe’deki (d)harfi ile aynı sesi verir.

 Т,т<<t>>Türkçe’deki (t)harfi ile aynı sesi verir.

 Н,н<<n>>Türkçe’deki (n)harfi ile aynı sesi verir.

 A : [а ] ад ат ал аб са

 а́дрес (ad’ris) adres - А́зия (az’iya) asya

 анке́та (ank’eta) anket - аэропо́ рт (aeraport) hava limanı

 Б б : [Ь] ба ба бо аб об иб баба бак

 банки́ р (bank’ir)bankacı-бутыл́ка (butılka)şişe

 большой́ büyük(bal’şoy)-борщ (Borş)


 В В : [ve ] ва ви ву ав ов ев ив вот  Г Г : [ge ] га га ге ги уг иг ог ег
век  Газе́та – (Gaz’eta) gazete
 вода́ (Vada) su- весна́ –(v’isna)  Герма́ния –(G’irman’iya) Almanya
ilkbahar  Город –(Gorat) şehir
 во́дка (votka) - ви́за –(viza)  Громко –(Gromka) yükses sesle
 Всегда-(fs’igda) herzaman (Вс->fs
sesi çıkarır)
 всего доброго! (fsivo dobrava!)all
the best! :)
 всё (fs’o) “ё” –yo harfidir.
 всё в порядке -> fs’o f paryadki
herşey yolunda
 вчера –(fç’ıra) dün - выбор –(vıb(ı-
a)r) seçenek

 Д Д : [de] да да де ди ду ад од уд  До́ктор doktar


 Да- Давно (Davno)-önceden  Докуме́нт dokum'ent
 днём –(dnyom) gündüzleri -  Долго uzunca zaman
öğlenleyin
 до свида́ния (dasv’idan’iya)
hoscakal
 До́брый день–(Dobrıy d’en’)iyi
günler
 Де́вушка –(D’evuşka)
 Де́ти –(D’eti)cocuklar
 дешёвый diş‘ovıy ucuz
Дождь dojd‘ yağmur

e : [ y e ] ей ем ел ешь  E ё : [ y o ] (sözcük başında) [o-ö]


(sessizlerden sonra)

Европа (Yivropa)  ёж ёлка её

Есть yest (находи́ ться) что есть где  Ж Ж I [ je ] жа аж ож жо ж и ж е уж

есть (у меня́ есть… здесь есть…bulunmak  жареный, жареная, жареное


kızartılmış
есть:ем, ешь, ест, еди́ м , еди́ те , едя́т yemek
 Жа́рко sıcak -ждать beklemek –жена́
ещё
kadın eş

 жить:yaşamak - живу, живёшь, живёт,


живём, живёте, живут-журна́л dergi-
жёлтый sarı

 3 3 (Z) за оз зо зе зи зу уз  И И ' [İ ] ив ит би ви ди из иг

 Зима kış – роза gül - здание bina  Извини́ afedersin-извини́ те


-завод fabrika- afedersiniz-икра havyar –или ya da-
и́ мя-isim-инжене́р mühendis-
 за́втрак kahvaltı– закуска meze- зал
иностра́нец yabancı-иностра́нцы
salon
yabancılar-интересный ilginç
 заплатить за завтрак kavaltı için
ödeme yapmak

 И И ' [İ ] ив ит би ви ди из иг К к : [ke] ка ак ик ко ок ку ки как какой кто

 Извини́ afedersin-извини́ те afedersiniz- Как дела? Kak dila – nasılsınız?


икра havyar –или ya da-и́ мя-isim-
Кана́да kanada -кана́де-кана́дка-кана́дки-
инжене́р mühendis-иностра́нец
кана́дцы-ка́рта harita-картина resim fotoğraf –
yabancı-иностра́нцы yabancılar-
картошка patates-касса kasa-кафе-́ кварти́ ра
интересный ilginç
daire -котлета köfte

 Л л: [L] ал ла ло ли лe ул лу лы  M м : [M] ма ум мо ме ми мы ом
 Ла́дно tamam-ле́то yaz-ле́том yazları-  Мама anne-мел tebeşir-мальчик
лифт asansör-любимый sevgili -favori– oğlan-маши́ на araba-медве́дь ayı –
türü sıfattır- ме́неджер müdür-мо́ жет быть belki-
 Любить:sevmek люблю-́ лю́ бишь –  Мой benim-мир dünya- море deniz –
лю́ бит-лю́ бим-лю́ бите-лю́ бят-лёгкий мороженое dondurma

 Н н : [n] ну на ан но ун ни не  О о : [о] ол он од ос ои ор от
 Нина-нос burun-нет hayır-на столе  Он o erkekler icin- она o kadınlar icin-
masada-наверху́ yukarıda üst katta- оно-́ o notr cins опасно tehlikeli –
немного biraz-нигде hicbiryerde- о́ сень sonbahar-остановка durak-
ничего hicbirsey –новости haberler – о́ тдых tatil-официантка kadın garson –
новый yeni-номер numará – очки́ gözlük
норма́льно normal –но́ чью geceleyin

 П П '. [ р ] па пи по уп пе пы  Р р [R] ра ур ре ир ар ро ри ру
 Па́па baba –пока bye-па́спорт  Рабо́ та iş-рад-рада- memnn-раньше
pasaport-первое блюдо ilk öğün-песня önce-рассказывать anlatmak-рестора́н
şarkı-пиво bira-пирожное kek pasta – restoran-рис рirinc-роди́ тель evebeyn-
письмо mektup-плохо kötü Россия-рубль-ру́чка tükenmez kalem-
 -площадь meydan- рыба balık-рюкзак sırt cantası
 Погода hava –подруга kız arkadaş-  С С : [S] са ас су ос си ус се
пожа́луйста lütfen –потом sonra-  Сад bahce-салат salat-самолёт ucak-
почему neden-проблема sorun- Свежий taze-свободное время boş
приглашение davet zaman-свободный özgür-сегодня
bugün-сейча́с şimdi-семья́ aile-сестра́
kız kardeş abla-сзади arkasında-сильно
güçlü –синий lacivert-ситуация durum-
совсем tamamen-сок meyve suyu-
со́ лнце güneş

 T T [t ] та ат ут от ти те ты  Ф ф : [f] аф фо фи фе оф фа фу
 такси́ –теа́тр tiyatro-телефо́ н-только  Фами́ лия soyad-фи́ рма firma-фонтан
sadece-тури́ ст-тури́ стка-Ту́рция-тут fıskiye-фото fotograf-фотогра́фия –
burada-тёмный karanlık Фра́нция Fransa
--------------------------------------------  X х: [h] ох ах хо хи ох ха ух
 Холодильник buzdolabı-хо́ лодно
 У У ' [U] ум ус му ду ку УР ту soğuk-холодный
 Удобный rahat-ужасно korkunc-уже  Ц Ц: [ts] ца цу це цо ци ец
artık-ужин akşam yemeği-Украи́ на-  цветная капуста karnabahar-цветы́
у́лица sokak-университет-ура oleyy- Çiçekler
урок ders-утро sabah-утром sabahları

 Ч ч : [Ç] ча ач оч чо  Щ [ŞÇ] ща ощ ещ щи щу ащ
 Часы́ saat (на руке́, на стене́ - мн.  щи
ч.)чемода́н bavul-чистый temiz-что ne-  Ы ы : [I] мы вы ды сы ты sen-сын erkek
чёрный siyah evlat –сыр peynir- дым duman
 что случилось? Ne oldu ?  Э э : [e] эм эс эт лэ аэ это
 Ш ш : [ş] ша шо шу иш уш ше  Ю Ю : [yu] (sözcük başında) [ Ü]
 Широкий geniş-шкаф dolap-школа (sessizlerden sonra) юг güney юб лю
okul –шляпа şapka ню рю юбка etek-Южная Америка
güney Amerika –юри́ ст hukukçu
 Я Я : [ya ] (sözcük başında) (sessizlerden sonra “a”)
 ям тя яма мяч мя яр ял яд
 Янвaрь ocak –язык dil –я́блоко elma-яйцо yumura –Япония japonya

VURGULU VURGUSUZ

başında ortasında ж,щ,ц Başında Ortasında Sesliden Sonunda,sesl ж , щ , ц den sonra


ye e den sonra sonra i harfle ı
e yi i yi ye

Если Место Шелест Елена Весна Знаем Красное Жена

yesli M’esta Ş’el’ist Yil’ena V’isna znayim krasnaye jına

Vurgulu Vurgusuz

Başında Sessizden Sesli haften Başında Sesliden sesliden Sonunda


Ya sonra sonra Yi sonra sonra sessizden
A Ya Январь Пятно ya sonra
Яблоко Мяч Моя Россия “a”
yablaka M’a’ç maya (yivar’) (P’itno) (Rass’iya) Учиться
(uçits’a)

Язык (yizık) яйцо (yiytso) горячий (gar’aç’iy) реакция(r’iaktsıya)

• Зуб burada , б harfi,fonetik kuralı gereği, p harfi olarak çıkıyor. зуб -zup (diş)
• Клуб -> klup
• Гар-де-роб ->gar-di-rop
• Друг -> druk (arkadaş)
• Этаж , ж (okunuş olarak j olan bu harf bazı durumlarda ‘ş’ sesi çıkarır.
• Этаж-> etaş (Kat)
• Этажи-> etajı (Katlar) Çoğul
Ё

Başında veya sesliden sonra Sessizden sonra


“-yo” “-o”
Ёлка Жёлтый
Yolka Joltıy

• б -> p olarak • Бл -> bl • Бь • Бн ->bn


telafuz edilir. • Рубль-> rubl’ • Голубь -> • Учебник ->uçebnik
•Клуб - klup • Бм->bm golup’ • В->f
•Хлеб - hlep • Обменять • Бъ • Готов ->gatof
•Гардероб – (abm’in’at’) • Объём -> • Детектив->d’it’ikt’if
gardirop
• Бж-> bj abyom • Смирнов->Sm’irnof
• Бб -> B
• Обжечь -> • Бк->pk • Вт->ft
• Суббота ->
subota abjeç’ • Ошибка-> • вторник -> Ftornik
• Хобби -> hobi • Бх->bh aşıpka • Автобус-> aftobus
• Бр -> br • Обхватывать • Бс • вк
• Октябрь- -> aphvatıvat’ • Обстановка Голодовка-> galadofka
>akt’abr’ ->apstanofka
Фабрика-> fabrika

• Вц->fts • Г->k • Ж-> ş


• Вцепляться- • Враг->vrak • Гараж -> garaş
>ftsıpl’at’sa’ • Гт->kt • Нож-> noş
• Вч-> fç • Ногти->nokt’i • З->s
• Вчера fç’ira • Гк->hk • Рассказ-> raskas
• Вс->fs • Легко>l’ihko • Заказ-> zakas
• Все-> fıse • Дк-> tk • Жч->ş
• Вп->fp • водка ->votka • Мужчина->muşına
• вперёд-> fp’ir’ot) • сладкий • Г->v
• Вх-> fh ->slatkiy • Сегодня->s’ivotn’a
• Вход-> fhot Жк -> şk • зк->sk
• Выход->vıhat • Кружка-> • Сказка->skazka
kruşka • Сч->ş
• Ложка-> loşka • доносчик-> danoş’ik
• Д->t • Счастье->şast ’e
• Сад-> sat

*Vurgusuz “o” lar her zaman “a” olarak okunur.

*İnce sesliler е,ё,ю,я,И telafuzun kolay olması için kesme işareti ile ayırırız.Kalın sesliler а,у,о,э,ы .Bunlar ayrılmazlar.

Мать(mat’) где (gd’e) нет (n’et) студент (stud’ent) институт (‘ins’t’itut) лист(l’ist)

Письмо(p’is’mo) словарь (slavar’) магазин (magaz’in)аптека (apt’eka)

Молоко(malako) дома(doma) вопрос (vapros) телефон(t’il’ifon) метро (m’itro)

Footer menu

You might also like

  • A1
    A1

Footer menu

nest...

batman iftar saati 2021 viranşehir kaç kilometre seferberlik ne demek namaz nasıl kılınır ve hangi dualar okunur özel jimer anlamlı bayram mesajı maxoak 50.000 mah powerbank cin tırnağı nedir