Nabız Ve Tansiyon Düşüklüğü
Nabız Nedir?
Kalbin dakikada attığı sayı nabızdır. İdeal nabız yetişkinlerde istirahat halindeyken atıştır. Bu kalp atışı, boyunda ve bileklerde hissedilir. Örneğin; kalbiniz 70 defa kasılırsa yani atarsa, nabzınız 70 demektir. Nabza, ‘kalp atış hızı’ da denebilir.
Normal nabız, düzenli bir ritimdedir. Yani kalp atış hızı belirlidir. Bazı kişilerde ritim düzensizdir. Bu ‘düzensiz nabız’ (aritmi) olarak adlandırılır.
Kalp Atış Hızı ile Nabız Aynı mı?
Nabız, kalp atış hızı olarak bilinir. Kalbinizin her dakikadaki bu atışı, kimi zaman düşük kimi zaman yüksek olabilir. Nabız düşüklüğü ve nabız yüksekliği bir hastalığın sonucu olabileceği gibi yaş, ruh hali, sigara, kafein tüketimi gibi etkenlere de bağlıdır. Herkesin nabız hızı aynı değildir.
İdeal Nabız Kaç Olmalıdır?
Nabız dinlenirken daha düşüktür; egzersiz ile yükselir. Çünkü egzersiz anında vücut daha fazla oksijenli kana ihtiyaç duyar. Korku ve heyecan gibi durumlarda da nabız yükselebilir. İdeal nabız 60 ila arasında değişkenlik gösterir. Nabız herkeste aynı değildir. Örneğin; kondisyona sahip bir atletin istirahat halindeyken nabzı 40 olabilir. Yine çocuklarda nabız daha yüksektir. Yaş ilerledikçe kalp atışı düşer. “Nabız kaç olmalı?” sorusuna çocuklarda ( yaş) , yetişkinlerde (18 yaş ve üstü) cevabı verilebilir. Kalp atış hızının aşağıdaki faktörlere bağlı olabileceğini unutmayın:
- Yaş
- Egzersiz
- Sigara
- Kafein içrne gıda tüketimi (kahve, kola)
- Kardiyovasküler hastalıklar, diyabet, tiroid bezi hastalıkları, kansızlık
- Hava sıcaklığı
- Yatar ya da ayakta pozisyonda olmak
- Duygusal durum
- Vücut ölçüleri
- İlaçlar
Nabız, hastalıklara bağlı olarak da yüksek veya düşük olabilir. Yüksek nabız ve düşük nabız teşhisi için doğru bir ölçüm gerekir.
Nabız Nasıl Ölçülür?
“Nabız nasıl ölçülür?” sorusuna verilebilecek en iyi cevap; nabzın bilekten ölçülebileceğidir. Bu kolay nabız ölçme yöntemidir. Avucunuz yukarı bakacak şekilde elinizi çevirin. İşaret, orta veya işaret, orta ve yüzük parmağınızı, başparmağınızın olduğu tarafta bileğinize koyun. Nabzınızı hissetmek için hafifçe bastırın. Bir şey hissetmiyorsanız biraz daha bastırın. 15 saniye bu atışı kontrol edin ve bunu 4 ile çarpın ya da 30 saniye bu atışı kontrol edip bunu 2 ile çarpın. Bu sayede nabız sayınızı bulabilirsiniz. Nabzınızı boynunuzdan da ölçebilirsiniz. İşaret ve orta parmağınızın uçlarını nefes borunuzun (her iki yan da olabilir) yanına yerleştirin ve atışı hissetmeye çalışın. Nabzınızı doğru sonucu vermesi için hareket haldeyseniz 5 dakika dinlendikten sonra ölçün. Doğru sonuç her zaman nabzın dinlenirken ölçülmesidir. Aktif halde daha fazla oksijen almak için kalp daha fazla attığından doğru sonucu vermez. Mesela koşarken nabzınız daha yüksek çıkar. Sıkı egzersiz yapıyorsanız, o an kalp atış hızınız dakikada veya daha fazla olabilir. Yine kafein, nikotin, kullanılan ilaçlara, heyecanlı veya korku dolu bir ana göre kalp daha hızlı atar.
Düzensiz bir nabız ise kalbin düzenli bir ritimle atmadığı anlamına gelir. Nabız düzensizliğinden şüpheleniyorsanız mutlaka bir kardiyoloğa gitmelisiniz. Eğer nabzınız düzensiz atıyor ise atriyal fibrilasyon denilen ritim bozukluğunuz olabilir. Kalp doktorunuz EKG (elektrokardiyogram) çekerek düzensiz nabzınızı kontrol edebilir ve tanıyı koyabilir. Klinikte en yaygın karşılaşılan ritim bozukluğu artmış felç riskine neden olan atriyal fibrilasyondur. Aritmi yani ritim bozuklukları durumları yüksek nabız ve düşük nabız olmak üzere ikiye ayrılır.
Yüksek Nabzın Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?
Nabız yüksekliği, istirahat halindeyken sürekli olarak kalp atışınızın ’ün üzerinde olması demektir. Buna taşikardi denir. Taşikardinin sebepleri şöyle sıralanabilir:
- Doğumsal kalp hastalıkları
- Kan akışını etkileyen kan hastalıkları
- Kalp krizi gibi kalpte meydana gelen sorunlar
- Ventriküler veya supraventriküler ritim bozuklukları
- Anksiyete ve stres
- Aşırı kafein tüketimi
- Aşırı alkol tüketimi
- Elektrolit dengesizliği
- Anemi
- Tiroit gibi hormonal sorunlar (hipertiroidizm)
- Ateş
- Yoğun ve yorucu egzersiz ya da fiziksel aktivite
- İlaçların yan etkileri
- Sigara içme
- Uyuşturucu kullanımı
- Hamilelik
Yüksek nabzın belirtileri şunlardır:
- Nefes darlığı
- Bayılma nöbetleri
- Sersemlik veya baş dönmesi
- Göğüste çarpıntı hissi
- Göğüste ağrı veya rahatsızlık hissi
- Egzersiz yapamama
Düşük Nabzın Nedenleri ve Belirtileri Nelerdir?
Nabız düşüklüğü ise, istirahat halindeyken sürekli olarak kalp atışınızın 60’ın altında olması demektir. Buna bradikardi denir. Bradikardinin sebepleri şöyle sıralanabilir:
- İlaçların yan etkileri
- Elektrolit dengesizliği
- Uyku apnesi
- Altta yatan bir sağlık sorunu (kalp hastalığı gibi)
- Yaşlılık
- Kalbin iletim sistemiyle ilgili sorunlar
Düşük nabızda da şu belirtiler görülür:
- Nefes darlığı
- Göğüste sıkışma ya da ağrı
- Baş dönmesi, sersemlik
- Bayılma
- Egzersiz yapamama
Kalp atışındaki düzensizlik, kalp çarpıntısı olarak kendini hissettirebilir. Bazen uzanırken de bunu göğsünüzde ve kulaklarınızda hissedebilirsiniz. Kalp atışınız size çok hızlı veya çok yavaş gelebilir. Ara sıra kalp çarpıntısı hissetmek normaldir. Bunu düzenli olarak hissetmeniz halinde doktora gitmelisiniz. Kalp hastalıkları, kalp yetmezliği ya da kalp hastalığı geçmişinin olması kalp atışında dalgalanma yaratabilir. Bunun fark edilmesi halinde mümkün olan en kısa sürede doktora gidilmelidir. Düşük ve yüksek nabızda görülen semptomlar ciddi bir kalp hastalığı durumuna işaret edebilir. Doktor teşhis koyabilmek için bazı cihazlardan yararlanır. Bunlar şöyle sıralanabilir:
- Holter
- Elektrokardiyogram (EKG)
- Stres testi (efor testi)
- Tilt testi (eğik masa testi)
- Görüntüleme yöntemleri (EKG, BT ve MR gibi)
- Elektrofizyolojik testler
Nabız Nasıl Normale Döndürülür?
Uzun vadede nabzı düşürmek için spor yapmak faydalıdır. Kalp hastalığınız varsa hangi egzersizi nasıl yapacağınıza doktorunuz karar vermelidir. Yine kafein ve alkollü içecekleri kesmek nabzın düzene girmesi için önemli bir adımdır. Sigarayı bırakmak ve sağlıklı beslenmek de normal nabız için faydalıdır. Nabzınızı anlık normale döndürmek için dinlenme pozisyonuna geçebilir, derin nefes alabilir, meditasyon gibi gevşeme teknikleri uygulayabilirsiniz. Eğer nabız problemi ritim bozukluğuna bağlı ise kardiyoloğunuza başvurmanız önerilir.
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.
Cinnah Caddesi, No: 9 /3, Çankaya, Ankara +90 () 68 50 - 51
Düşük Tansiyon Nasıl Alt Edilir?
Tıbbi ve cerrahi bozukluklar sebebiyle kendini gösterebilen düşük tansiyon, kişiyi rahatsız edebilecek önemli bir durum olabilir. Düşük tansiyon kişinin psikolojik durumu, kullandığı ilaçları, beslenme düzeni gibi faktörler etkileyebilir. Hamilelik durumlarında da tansiyon düşmesi ile sık sık karşılaşıyoruz. Eğer düşük tansiyon ağır kanamaya, bir hastalığa veya su kaybına bağlı değilse, hamileliğin seyri sırasında görülebilen, telaş edilmemesi gereken bir durumdur. Doğum yapılması sonrasında tansiyon normal değerlerine dönecektir. Kalp yetmezliği, kalp krizi, kalp kapakçığında yaşanan problemler düşük tansiyona neden olabilirler. Hastalığı olmayan kişilerde de sıvı kaybına bağlı olarak tansiyon düşebilir. Kişi de yorgunluk, halsizlik ve baş dönmesi gibi durumlar görülebilir. Bunun yanında kan kaybı ve kansızlık da tansiyonun düşmesine neden olabilir.
Düşük Tansiyon Belirtileri Nelerdir?
- Konsantrede güçlük
- Yorgunluk hissi
- Mide bulantısı
- Baş dönmesi
- Bayılma
- Sersemleme
- Görmede bulanıklık
“Düşük tansiyonda teşhisin hekim tarafından koyulması gerektiği unutulmamalıdır. Belirtilerin süresi, nedenleri, ortaya çıkan problemler doktor tarafından değerlendirilerek tedavi verilir.”
Tansiyon Düşüklüğüne Ne İyi Gelir?
Düşük tansiyon durumunun tespit edilmesi halinde aşağıdaki uygulamalarla dengeleme sağlanabilir;- Bol su tüketin. Günde 8 ila 10 su bardağı su tüketilmesi gerekmektedir. Sıcak havalarda özellikle su tüketimine dikkat edilmeli.
- Tuz tüketimini artırın. Vücutta su tuttuğu için kan basıncını yükselten tuzun tüketimi yüksek tansiyon hastalarına önerilmezken, ihtiyacı varsa düşük kan basıncı değerleri olan hastalara tavsiye edilebilir. Ama bunun kararını doktor vermelidir.
- Uzun süre ayakta durmayın. Hareketsiz kalmak yerçekiminin etkisiyle kanın bacaklarda toplanmasına neden olur. Bu da kan basıncını düşürür.
- Sıcak ortamlardan kaçının. Sıcak duş, kalın giysiler, sauna ya da hamam gibi ortamlardan kaçının.
- Yastığınızı yükseltin. Baş ile birlikte gövdenin üst kısmını da yükseltin.
- Ağır egzersizlerden kaçının. Uzun süredir ağır egzersizler yapmıyorsanız, birden yaparsanız, terlemeye bağlı su ve tuz kaybı olur, düşük tansiyon görülebilir.
Hipertansiyon Daha Fazla Sık Sorulan Sorular
Telefon: +90 () 68 50 - 51
Cinnah Caddesi, No: 9 /3,
Çankaya, Ankara
Tansiyon kadar nabız sayısı da &#;nemli (Nabız sayısı d&#;ş&#;kl&#;ğ&#;)
Memorial Ataşehir Hastanesi Kardiyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Nihat Özer, nabız düşüklüğü ve alınması gereken önlemler hakkında bilgi verdi:
NABIZ SAYISI KİŞİDEN KİŞİYE DEĞİŞİYOR
Nabız olarak nitelendirilen kalp atış hızı, cinsiyete, yaşa, fiziksel ve duygusal duruma, spor yapma alışkanlığına, kullanılan ilaçlara hatta havanın sıcaklığı gibi birçok faktöre bağlı olarak değişebilmektedir. Tüm bunlar hesaba katıldığında, ideal kalp atışı ortalama olarak yetişkin bireylerde 10 dakikalık bir istirahatin ardından 60 ila , çocuklarda ise 70 ila arasındadır. Kalp atış hızının 60 altında olmasına bradikardi yani yavaş nabız üzerinde olmasına ise taşikardi yani hızlı nabız denmektedir.ŞİKAYETLERİ GÖZ ARDI ETMEYİN
Nabız düşüklüğü probleminde kişinin beyin ve diğer organlarına yeterli miktarda oksijen gitmez. Bayılma veya bayılmaya yakın duruma gelinmesinin yanında; baş dönmesi, zayıflık, yorgunluk, nefes problemi, göğüste ağrı, hafıza problemi ve fiziksel aktivitelerde çabuk yorulma gibi sorunlar yaşanabiliyorçDÜZENLİ SPOR YAPMIYORSANIZ NABIZ DÜŞÜKLÜĞÜNÜ ÖNEMSEYİN
Düzenli egzersiz yapan kişilerde ve sporcularda kalp güçlenirken dolaşım sisteminin işlevselliği artar. Kondisyon artmasıyla birlikte bu kişilerin kalbi diğer insanlara göre daha az çalışarak aynı işi yapabilir. Kondisyonu çok yüksek sporcularda nabız sayısının 40’a inebildiği biliniyor.. Düzenli egzersiz ve spor yapan kişilerde nabız sayısının düşüklüğü sağlık göstergesidir.ÖNEMLİ HASTALIKLARLA BAĞLANTISI OLABİLİR
Düzenli spor ve egzersiz yapılmamasına rağmen nabız sayısının normalin altında olması ciddi rahatsızlıkların habercisi olabiliyor:• Kalbin kendi elektriksel sistemi, yapı ve fonksiyon bozuklukları, kalp damarındaki darlıklar
• Yaşlanma ile birlikte kalbin uyarı ve ileti sisteminde bozulmalar
• Enfeksiyonların kalp dokularını etkilemesi
• Romatizmal hastalıklar gibi rahatsızlıkların kalbi tutması
• Karaciğer ve böbrek hastalıklarında sıvı tuz dengelerinin bozulması
• Aşırı sıcaklarda ya da sıvı kayıplarında su ve tuz dengesizlıkleri
• Hipertansiyon
• Deli bal gibi nabzı düşürebilen beslenme
• Guatr bezinin hastalıkları
• Nabzı düşürebilen çeşitli ilaçlar
• Engelleyici uyku apnesi olarak bilinen uyku esnasında nefes alış verişinin sürekli sekteye uğraması nabız düşüklüğünü nedeni olabiliyor.