Namazların Sadece Farzını Kılmak Doğru Mudur

Değerli kardeşimiz,

Sabah ve öğle namazlarının sünnetleri müekked sünnet olduğundan terketmemek gerekir. Terkedilirse günah olmasa da büyük sevab kaybıdır. Sebepsiz yere terketmek Peygamberimizin (asm) şefaatinden mahrum kalmaya sebeb olabilir.

A) Namazlara bağlı olan müekked sünnetleri şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Sabah namazının farzından önce kılınan iki rekatlık sünnet: Bu namaz en kuvvetli bir sünnettir. Hz. Peygamber (asm) şöyle buyurmuştur:

"Sizi atlar kovalasa da sabah namazının iki rekat sünnetini terketmeyin." (Ahmed b. Hanbel, II/).

"Sabah namazının iki rekatı sünneti, dünyadan ve dünyada bulunan her şeyden daha hayırlıdır." (Müslim, Misâfirîn, 96, 97; Tirmizî, Salât, ).

Hz. Âişe (ra) şöyle demiştir:

"Hz. Peygamber, sabah namazının iki rekatı gibi başka hiç bir nâfile namaza devam etmemiştir." (Buhâri, Teheccüd, 27; Müslim, Misâfirîn, 94; Ebû Dâvûd, Tatavvu', 2; Ahmed b. Hanbel, VI, 43, 54, ).

Başka bir sünnet kaza edilmezken, yukarıdaki hadisler sebebiyle, sabah namazını kılamayan kişi aynı gün zevalden önce onu kaza ederken sünnetini de birlikte kılar. Diğer yandan ikinci rekatta bile imama yetişebileceğini anlayan kimse önce sünneti kılar, daha sonra imama uyar.

2. Öğle veya cuma namazından önce kılınan dört rekat namaz. Hz. Âişe (ra) şöyle demiştir:

"Resûlullah (asm) öğleden önce dört, sabah namazından önce de iki rekat namaz kılmayı terketmezdi." (Nesâî, Kıyâmü'l-Leyl, 56).

3. Öğle namazından sonraki iki rekât namaz. Bu iki rekat, müekked sünnet olup, bunun dörde tamamlanması ise menduptur. Cuma namazından sonra tek selâmla kılınan dört rekat nâfile namaz da müekked sünnetlerdendir. Hadiste şöyle buyurulur:

"Hz. Peygamber cuma namazından önce dört, cuma namazından sonra dört rekat namaz kılar, rekatlar arasını selâm ile ayırmazdı." (Zeylaî, Nasbur-Râve, II/).

4. Akşam namazından sonra iki rekât. Bu da Allah elçisinin devam ettiği sünnetlerdendir.

5. Yatsı namazından sonra iki rekat. Bunun delili; gün ve gecede on iki rekat nâfile namaza devam eden için Allah Teâlâ'nın cennette bir köşk bina edeceğini bildiren hadistir. (Tirmizî, Salât, ; Nesâî, Kıyâmül-Leyl, 66; İbn Mâce, İkâme, ).

B)Gayri Müekked Sünnetler:

Hz. Peygamber (asm)'in kesintisiz devam etmediği ve bazan terkettiği sünnetler olup, bunlara mendup da denir. Bu namazlar şunlardır:

1. İkindi namazından önce tek selamla kılınan dört rekat namaz. Resulullah (asm) bu namaz hakkında şöyle buyurmuştur:

"İkindi namazından önce dört rekat namaz kılan kimseye Allah rahmet etsin." (Tirmizî, Salât, ).

2. Yatsı namazından önce kılınan dört rekat namaz. Hz. Âişe (seafoodplus.info)'den şöyle dediği nakledilmiştir:

"Hz. Peygamber, yatsıdan önce dört rekat namaz kılardı." (Zeylaî, a.g.e., II/ vd.; eş-Şevkânî, a.g.e., III/18).

3. Evvâbîn namazı: Evvâbîn, evvâb kelimesinin çoğulu olup, Allah Teâlâ'ya çokça yönelen kişi anlamına gelir. İki ilâ altı rekata kadar kılınabilir. Bir, iki veya üç selâmla kılmak mümkündür. Hz. Peygamber (asm), akşam namazından sonra altı rekat namaz kılınan evvâbînden sayılacağını bildirmiş ve arkasından şu ayeti okumuştur:

"Eğer siz iyi olursanız, şunu iyi bilin ki Allah kötülükten yüz çevirerek tövbeye yönelenleri (evvâbîn) son derece bağışlayıcıdır." (el-İsrâ,17/25; İbn Kesîr, Tefsîr; İstanbul , V/64, 65; eş-Şürünbülâlî, Merâkıl-Felâh, İstanbul , s. 74).

Bunlar farz namazlara tabi olan nafile namazlardır.

İlave bilgi için tıklayınız:

SÜNNET-İ MÜEKKEDE.

Selam ve dua ile
Sorularla İslamiyet

Ersin Gündüz adlı okurumun gönderdiği e-mail'de altı soru yer alıyor. Bugünden başlayarak sayın Gündüz'ün sorularını cevaplıyorum.

Soru: Peygamberimiz sünnet namazları camide kılmadı deniyor. "Madem Peygamber kılmamış, ben de kılmam" diyenler var. Bu davranışları günah mı?

Cevap: Peygamberimiz mescitte sadece farz namazları cemaatle birlikte, nafileleri evinde kılardı. Onun kıldığı nafilelere biz sünnet diyoruz. Sünnet namazları evde kılıp gelmek de sünnettir. Ancak bugünkü hayat şartlarında bu çok zor olduğu için cemaat, camide toplanır. Farzın kılınış zamanına kadar olan zamanda sünnet kılar. Ama hiç sünnet kılmayıp sadece farzı kılmak da yeterlidir. Sünnet kılmamak günah değildir.

Devamlı sünnet kılmamak, Peygamber'i küçümseme anlamına geliyorsa bu çok tehlikelidir. Böyle bir kasıt olmadan iş çokluğu, yorgunluk sebebiyle sünnet kılmamakta bir sakınca yoktur. Ancak o kimsenin sevabı az olur. Şunu da belirtmek gerekir ki "Peygamberimiz camide hiç nafile kılmazdı" sözü böyle genel anlamda doğru olmaz. Çünkü Peygamberimiz mescide her geldiğinde kendi kendine iki rekât nafile kılardı ki buna Tahiyyetülmescid (Mescidi selamlama namazı) denilir. Bu da sünnettir.

Soru: Cuma'nın farzı iki rekât. Peygamberimiz önde ve sonda namaz kılmaz mıydı?

Cevap: Evet, Cuma'nın farzı iki rekâttır. Ama Peygamberimiz cemaatle kıldıkları namazlardan ayrı olarak da çeşitli zamanlarda namaz kılmışlardır. Ama kendisi kıldığı namazları, farz, nafile gibi derecelere ayırmış değildir. Zaten "farza, yahut nafileye niyet ettim" şeklinde bir niyet yaparak da namaz kılmamış, o sadece Allah'a yaklaşmak, O'nun rızasını kazanmak için cemaatle ve yalnız olarak namaz kılmıştır. Onun kendi başına kıldığı namazlara sonradan sünnet ve nafile adları verilmiştir. Bu terimlerin, Peygamber döneminde kullanılan terimler olduğu kanaatinde değiliz.

Şimdi biz onun, kendi başına, kıldığı namazları anlatmaya çalışacağız: Müminlerin annesi Hafsa'ya (Allah kendisinden razı olsun) göre Peygamber (s.a.v.) şafak attıktan sonra hafif (kısaca) iki rekât kılardı. Hz. Ömer'in oğlu Abdullah da, "Peygamber (s.a.v.) ile birlikte, öğleden önce iki secde kıldım, öğlenin ardından da iki secde kıldım, akşamdan sonra iki secde kıldım, yatsıdan sonra da iki secde kıldım, Cuma'dan sonra da iki secde kıldım. Akşamla yatsının nafilelerini kendi evinde kıldı" demiştir.

Hz. Ayşe'nin rivayetine göre de Peygamber öğleden önce dört, ğadât(sabah namazın)dan önce iki rekâtı hiç bırakmazdı. Bu rivayetler gösteriyor ki Peygamber (s.a.v), çoğunlukla öğle namazından önce iki, bazen de dört rekât nafile kılmış, akşam namazından önce de iki rekât kılmış ise de insanların bunu sünnet (âdet) edinmelerini istememiştir.

* Bu konuya yarın da devam edeceğim.