Napolyon Cezzar Ahmet Paşa
Fransız komutan Napolyon’u Akka’da yenerek tüm dünyada tanınan bir isim haline gelen Cezzar Ahmet Paşa, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküş dönemi içerisinde adı sıkça geçen paşalar arasında yer alıyor. Aradan yüzyıllar geçmesine rağmen günümüzde hala Cezzar Ahmet Paşa’ya ilişkin araştırmalar devam ediyor. Peki, Cezzar Ahmet Paşa nerede doğdu? Cezzar Ahmet Paşa hangi görevlere getirildi? İşte detaylar…
Cezzar Ahmet Paşa’nın hayatı
yılında Bosna’da doğan Cezzar Ahmet Paşa, gençliğinde İstanbul’a göç ederek Hekimoğlu Ali Paşa’nın hizmetkarlığını yaptı. yılında Hekimoğlu Ali Paşa ile birlikte Mısır’a giden Cezzar Ahmet Paşa, ’de Buhayre Kaşifi Abdullah Bey’in hizmetine girdi. Cidde yöresinde isyan eden Bedevi kabilelerine karşı önemli zaferler elde eden Cezzar Ahmet Paşa, bu savaşlar esnasında ölen Abdullah Bey’in yerine Buhayre Kaşifliği’ne getirildi. Bu göreve getirildikten sonra intikam amacıyla toplam 70 Bedeviyi öldürdü. Bu sebeple kendisine Arapça ‘deve kasabı’ anlamına gelen ‘Cezzar’ lakabı takıldı. Bulutkapan Ali Bey, Ahmet Paşa’nın isyanları bastırma konusundaki başarılarını görerek kendisini beyler arasına dahil etti.
yılında Memlükler arasındaki entrikalara karışan Cezzar Ahmet Paşa, bu dönemde hizmetinde bulunduğu Salih Bey’i öldürmekle görevlendirildi. Bu süreçte Bulutkapan Ali Bey’le arası bozuldu ve kendisinden korkarak Cezayirli kıyafetiyle Anadolu’ya kaçtı. Ahmet Paşa, ilerleyen aylarda gizli bir şekilde Buheyre’ye geri döndü. Ali Bey’in öfkesinden korunmak için Hunadi aşiretinden bir kızla evlendi. Ali Bey’in bir kez daha baskısını hissettirmesi üzerine bu kez Suriye’ye kaçtı. Suriye’de Sibaboğlu aşiretine sığınarak bir süre burada yaşamını sürdürdü. Sonrasında Şam’da görevli olan Osman Paşa’nın hizmetinde çalıştı ve Akka’ya yerleşti. Yöredeki isyanları başarılı bir şekilde bastıran Ahmet Paşa, bu başarısıyla ‘sahil muhafızı’ ilan edildi.
Cezzar Ahmet Paşa, Napolyon’u nasıl yendi?
yılında Akka muhafızlığına, ardında da Sayda Beylerbeyliği’nin vezirliğine getirilen Cezzar Ahmet Paşa, Ürdün, Lübnan ve Filistin’deki isyanları başarılı bir şekilde bastırdı. Bu başarılarından ötürü Şam Beylerbeyi oldu. Napolyon Bonapart önderliğindeki Fransız ordusu yılında Mısır’ı işgal edince, İstanbul tarafından bu bölgede yığınak yapması için görevlendirildi. Bu dönemde Napolyon, Gazze, El-Ariş ve Yafa’yı işgal etmiş ve Akka önlerine gelmişti. 2 ay boyunca Cezzar Ahmet Paşa komutasındaki orduyu yenemeyen Napolyon Bonapart, ağır bir mağlubiyet alarak kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldı. Bu savaş esnasında Nizam-ı Cedid ordusunun da Cezzar Ahmet Paşa’ya yardıma gelmesi, zaferde önemli rol oynadı. Cezzar Ahmet Paşa karşında ağır kayıplar veren Napolyon, 21 Mayıs tarihinde Akka’yı terk etmek zorunda kaldı. Hayatında ilk kez bir savaşı kaybeden Napolyon o dönemde yaptığı açıklamada, “Akka’da durdurulmasaydım, tüm doğuyu ele geçirebilirdim” demiştir. Cezzar Ahmet Paşa, 7 Mayıs tarihinde vefat etmiştir. Yaşamının sonuna kadar Akka Beylerbeyi görevinde bulunmuştur.
80 Yaşındayken Napolyon'u Yenilgiye Uğratan Osmanlı Komutanı: Cezzar Ahmet Paşa
Napolyon Bonapart ile karşılaşması
bu yaşlı kurt gündüzleri beylerbeyliği, geceleri de isyan eden bedevilerle vuruşmak için çete reisliği yapardı.
napolyon akka kalesine dayandığında cezzar paşa'ya şöyle bir mektup yazar: "işte kalenin surları önüne geldim. ihtiyar bir adamın kalan birkaç günlük ömrünü almak bana bir şey kazandırmaz. seninle savaşmak istemiyorum. benimle dost ol ve kaleyi bana teslim et."
cezzar paşa da mektubu şöyle cevaplar: "allah’a hamd olsun gücümüz yetiyor ve elimiz silah tutuyor. geri kalmış birkaç günlük ömrümüzü de küffar ile cenklerde geçiririz."
napolyon bu cevabı aldıktan sonra yanındakilere "anlaşıldı, bu ihtiyar birkaç günümüzü heba edecek ama merak etmeyin, iki gün sonra şehrin ortasındayız." der ama 64 günlük kuşatmadan bir sonuç alamaz. kuşatma sırasında cezzar paşa'ya bir elçi daha gönderir ama şu cevabı alır. "devlet bizi bu kaleyi teslim etmek için vezir yapmadı. ben cezzar ahmed paşa şehitlik mertebesine ulaşmadan bir karış toprak vermem."
bu cevaptan sonra iyice dellenen napolyon gece gündüz toplarla kaleyi dövdürür ama sonuç alamaz. sonra da geldiği gibi ülkesine döner.
Filistin'de Napolyon’a karşı Osmanlı zaferinin yaşayan tanığı: Cezzar Ahmed Paşa Camisi
Akdeniz kıyısında bulunan ve tarih boyunca pek çok medeniyete ev sahipliği yapan Akka'da, Cezzar Ahmed Paşa’nın inşa ettirdiği cami, kentin en çok dikkati çeken tarihi yapılarından biri olarak biliniyor.
Akka Kalesi, limanı, tarihi çarşısı, eski kenti, tarihi saat kulesi ile turistlerin ilgisini çeken sahil kentinde; Müslüman, Yahudi, Dürzi ve Hristiyanlar birlikte yaşıyor.
Bugün İsrail sınırları içindeki Akka’nın tarihi Cezzar Ahmed Paşa Camisi, Osmanlı Devleti’nin yaklaşık yıl boyunca hüküm sürdüğü tarihi Filistin topraklarındaki yadigarlarından biri. Cami, ’da Fransız komutan Napolyon Bonapart’ı Akka’da yenilgiye uğratmasıyla tanınan Cezzar Ahmed Paşa tarafından ’de inşa edildi.
Medrese, kütüphane, hamam ve şadırvan gibi eserlerle külliye düzenine sahip cami, nesiller boyu kente ilmi hizmetler sunan bir merkez oldu.
Cami, bu dönemde Akka’ya gelen ziyaretçiler tarafından yeşil kubbesiyle hemen fark ediliyor.
Ana mekanı kare şeklinde olan cami; muntazam kesme taş örgülü dış cephesindeki sivri kemerleri ve sütunları ve son cemaat mahallinin üstünü kapatan 5 küçük kubbesi ile zarif bir görünüme sahip. Son cemaat yerine bitişik, kurşundan külahla inşa edilen ince ve yüksek minaresi de sade görünümüyle bu zarafeti tamamlıyor.
“Ciddi restorasyona” ihtiyacı var
Caminin İmamı Filistinli Şeyh Yusuf Ebu Sugayyer, bu tarihi yapıyı, “İslam mirasının korunması gereken bir emaneti” olarak görüyor.
AA muhabirine konuşan Şeyh Sugayyer, bu eserin önemini, “Burası sadece Filistin’de değil Bilad-ı Şam’da da en önemli camilerden biridir. Cami, Ahmediyye Medresesi ve Ahmediyye Kütüphanesini de içinde barındırır. İlim ve irfanın yayılmasında önemli role sahip bu medrese çok sayıda İslam alimi yetiştirmiştir.” sözleriyle ifade etti.
Caminin, minaresi dahil, “ciddi bir restorasyona” ihtiyacı olduğunu vurgulayan İmam Sugayyer, “Bu emanete her zaman sahip çıkmamız, bu büyük İslam mirasını koruyabilmemiz için Allah yardımcımız olsun.” temennisinde bulundu.
Camide bekçi ve hizmetli olarak çalışan Ahmed Şeabine de camiye Filistinlilerin yanı sıra dünyanın pek çok ülkesinden turistin geldiğini söyledi.
Vakit namazları ile özellikle ramazan ayında ve Kadir Gecesi'nde Filistin’in dört bir yanından gelen Müslümanlarla caminin dolduğunu belirten Şeabine, “Caminin pek çok yerinin restorasyona ihtiyacı var. Bu nedenle bağış topluyoruz.” dedi.
Napolyon’a “Osmanlı tokadı” atan Cezzar Ahmed Paşa
Tarihi Cezzar Ahmed Paşa Camisi, Osmanlı Filistini’nin tarihindeki önemli dönemlere tanıklık etmesi bakımından da önem taşıyor.
Caminin adını aldığı Cezzar Ahmed Paşa, ünlü Fransız komutan Napolyon Bonapart’ın adı söylenince, çoğu kaynaklarda ihmal edilse de özellikle Türklerin aklına gelmesi gereken ikinci bir isim.
Cezzar Ahmed da aslında Napolyon gibi bir Avrupalıydı. Bosna’da ile yılları arasında doğduğu tahmin edilen Cezzar Ahmed, 80 yıllık ömrünün 50 yılını Osmanlı Devleti’nin güney sınırlarını oluşturan Mısır ve özellikle bugünkü Suriye, Lübnan ve Filistin topraklarında geçirdi.
Kaptan-ı Derya Cezayirli Hasan Paşa’nın güvenini kazanan Cezzar Ahmed, ’te Lübnan’ın güneyindeki Sayda’nın Valisi oldu, ’te Şam Valiliğine terfi etti.
Cezzar Ahmed, bu görevleri döneminde Akka’yı merkez edinerek kenti istihkam etti, hatta bir donanma bile oluşturdu.
Fransız İhtilâli’nin üzerinden henüz on sene geçmemişken, Napolyon Bonapart, Osmanlı Devleti idaresindeki Mısır’ı işgale girişti. Komutasındaki yirmi beş bin askerle ’de Mısır’a gelen Napolyon’un amacı İngiliz sömürgelerine ulaşan yolları Fransa’nın hakimiyetine almaktı. Ancak hesapları tutmayan Bonapart, Ebu Kır’da donanmasını kaybederek karaya sığındı. Fransa ile irtibatı kesilen komutan, Mısır’da adeta sıkışıp kaldı.
Burada tutunabilmesi için, Suriye’yi elde etmesi gerektiğini düşünen Napolyon, 18 bin kişilik bir ordu ile Şubat ’da Suriye üzerine yürüdü.
Cezzar Ahmed Paşa, Napolyon’u durdurmak için Osmanlı ordularının başkumandanı olarak görevlendirildi. Mart başına kadar, tarihi Filistin topraklarındaki El-Ariş, Gazze ve Ramle’yi, ardından Yafa’yı ele geçiren Napolyon, 19 Mart 'da Akka Kalesi önüne ulaştı.
Napolyon, Suriye seferinin geneline kıyasla kolaylıkla geçilebileceği düşünülen Akka Kalesi önünde tam 64 günlük mücadeleyle karşılaştı.
Kaleye 5 Mayıs günü yaptığı son hücumda büyük bir direnişle karşılaşan Napolyon, mağlubiyeti kabul etmek zorunda kaldı.
Cezzar Ahmed Paşa’dan “Osmanlı tokadı” yiyen Napolyon, Akka yenilgisiyle Suriye harekatında coğrafi olarak kayda değer bir ilerleme kaydedemeden ordusunu bölgeden çekerek Mısır’a döndü.
Paşa’nın Akka’da inşa ettiği cami, yüzyıllar sonra hala tarihi Filistin topraklarında İslam tarihine tanıklık ediyor.
Anadolu Ajansı web sitesinde, AA Haber Akış Sistemi (HAS) üzerinden abonelere sunulan haberler, özetlenerek yayımlanmaktadır. Abonelik için lütfen iletişime geçiniz.Akka Kuşatması ()
Akka Kuşatması ya da Akka Müdafaası, Osmanlı-Fransız Savaşı'nda evre.
Bugün İsrail sınırlarında olan Akka şehri yakınlarında yapılmıştır. Fransa'nın Mısır ve Suriye seferi sırasında yapılan bu başarısız kuşatmada Fransız kuvvetlerini Napolyon Bonapart, Osmanlı kuvvetlerini ise Cezzar Ahmet Paşa yönetiyordu.