Anlaşmalı boşanma davasının şartları Türk Medeni Kanunu`nun maddesinin 3. fıkrasında belirlenmişitir. Bunlar;
a) Evliliğin en az bir yıl sürmüş olması,
Evlilik bir yıldan az sürmüşse tarafların anlaşmalı olarak boşanmaları mümkün olamayacaktır. Taraflar bu durumda varsa diğer boşanma sebeplerine örneğin evlilik birliğinin sarsılması nedenine dayalı boşanma davasının temel türü olan şiddetli geçimsizlik sebebine dayanarak ve bunu kanıtlayarak boşanabilirler. Bu durumda da taraflar arasında boşanma konusunda fikir birliği bulunduğundan dava uzun sürmeyecek ve anlaşmalı boşanma davasının sonuçlanma süresine yakın sürelerde sonuçlanacaktır.
b)Eşlerin birlikte mahkemeye başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi;
Uygulamada bu şarttaki ikinci seçenek kullanılmaktadır. Yani eşlerin birinin açtığı dava diğeri tarafından kabul edilmektedir.
c)Hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi;
Tarafların her ikisi de avukatla temsil edilseler bile eşlerin anlaşmalı boşanma davasına bizzat katılmaları ve boşanma konusundaki iradelerini açıklamaları gerekmektedir.
d) Tarafların boşanmanın malî sonuçları ve çocukların durumu ile ilgili olarak bir düzenleme üzerinde anlaşmaları ve hakimin de düzenlemeyi uygun bulması
Boşanmanın mali sonuçlarından kasıt tazminat ve nafaka gibi hususlardır. Tarafların bu hususlarda bir anlaşma tesis etmeleri, bunun yanında varsa çocukların velayeti konusunda da anlaşmaları gerekmektedir. Şüphesiz hakimin bu anlaşmayı uygun bulması da gerekir. Örneğin hukukumuzda velayet kamu düzenindendir. Yanların reşit olmayan müşterek çocukları bulunuyorsa; çocuğun üstün yararı prensibinin gereği olarak, yargıç, tarafların velayet konusundaki kararlaştırması ile bağlı değildir. Uygulamasına rastlanmamakla birlikte sosyal hizmet uzmanı/pedagog raporu alabilir ve yaşı uygunsa küçüğü de dinleyebilir. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur.
Uygulamada taraflar bir anlaşmalı boşanma protokolü hazırlamakta ve bu protokolü anlaşmalı boşanma dosyasına ibraz etmektedirler. Protokol hazırlanmamışsa üzerinde anlaşılan konuları tutanğa geçirtmek suretiyle de boşanmaya karar verilebilir.
Bu şartların hepsinin birlikte gerçekleşmiş olması durumunda evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır ve mahkemece başka bir delil aranmaksızın tarafların boşanmalarına karar verilir
avukat meral demirbaş demirbaş avukatlık bürosu Bursa
Boanma, evlilik birliinin yasal olarak sona erdirilmesidir. Son dönemlerde ülkemizde yaygnlaan boanma ancak; Türk Medeni Kanunu’nda saylan boanma sebeplerinden bir veya birkaçnn varl halinde hakimin taraflarn boanmasna karar vermesi ile mümkündür.
Evlilik; kadn ile erkein ortak bir hayat kurmasdr. Evlenen çiftler ortak bir hayat kurarak yeni aile kurmaktadr. Farkl bir ailede, ortamda ve kültürde yetien iki kiinin hayatlarn birletirerek yeni bir yap oluturmas karmaa bir durumu da ortaya koymaktadr. Bu nedenle iki farkl kültür ve ortamda yetien iki kiinin evlilik birliini sürdürmesi için belli artlar, sorumluluklar da yerine getirmesi gerekmektedir.
Taraflardan birisi ya da her ikisi boanmak istiyor ise durumlarna göre dava türlerinden birisi ile dava açlacaktr. Öncelikle taraflarn anlamal boanma ile mi yoksa çekimeli boanma davas ile mi boanaca tespit edilmelidir. Taraflardan her ikisi de boanmak istiyor ve boanmann dier unsurlarnda da anlamlar ise anlamal boanma yolu ile boanacaktr.
Ancak taraflardan yalnzca birisi boanmak istiyor ya da her ikisi de boanmak istiyor ama boanmann dier unsurlarnda uyumazlk bulunuyor ise çekimeli boanma davas yolu ile dava açlacaktr. Çekimeli boanma türüne göre dava açmaya karar veren e, boanma sebeplerini dayandrd iddialarn ve iddialarn ispatlayacak delilleri ile birlikte dava dilekçesi hazrlamaldr. Uzman bir avukattan yardm almaldr. Alelade ya da hukuki bilgisi olmayan bir kiinin açm olduu dava, hukuki kayba ya da ileride geri dönülmez hukuki kayba yol açacaktr.
Görevli mahkemeler aile mahkemeleridir. Aile mahkemeleri dnda baka bir mahkemede boanma davas açld vakit mahkeme, görevsizlik nedeniyle açlan davay reddedecektir. Aile mahkemesi olmayan yerlerde görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Aile mahkemesi sfatyla asliye hukuk mahkemeleri boanma davasna bakabilecektir.
Boanma davas açmak isteyen kii, elerden birinin ikametgahnda boanma davas açabilecei gibi elerin boanma davas açlma tarihinden alt ay öncesine kadar bulunduklar ikametgahta boanma davas açabilecektir.
Boanma davalarnda kesin yetki bulunmamaktadr. Eini terk eden ve baka bir ilde yaamaya balayan e yaad ilden boanma davas açabilecektir.
Boanma davas, taraflar açsndan psikolojik olarak ypratc bir süreç olabilmektedir. Çekimeli boanma, 1 ya da 1,5 yl kadar sürebilmektedir. Boanma davasnda öncelikle davacnn dava dilekçesi davalya gönderilmektedir. Daval, cevap dilekçesi yazacak, cevap dilekçesi davacya gönderilecektir. Sonra srasyla cevaba cevap dilekçesi ve ikinci cevap dilekçesi olarak dilekçeler aamas tamamlanacaktr. Dilekçeler aamas tamamlandktan sonra mahkeme tarafnda duruma günü tayin edilecektir.
lk duruma ön inceleme durumas olacaktr. Ön inceleme durumasnda taraflarn iddia, beyan ve savunmalar tespit edilecek, uzlama durumunun olup olmad taraflara sorulacaktr. Taraflar delillerini sunmam ve tanklarn bildirmemi ise tank ve delil bildirimi için her iki tarafa da süre verilecektir. Ön inceleme aamasndan sonra tahkikat aamasna geçilecek ve delillerin mahkemeye celbi ile tanklarn dinlenmesi gerçekleecektir. Delillerin toplanmasndan sonra hakim, dosya hakknda karara varacaktr.
Davac, açm olduu boanma davasnda kendisini avukat ile temsil ettirmiyor ise durumaya katlmak zorundadr. Durumaya katlmad vakit, dosya takipsizlikten müracaata braklacaktr. Daval, durumaya katlmak zorunda deildir. Ancak davada kendisini savunmak ve taleplerini sunmak açsndan durumada bulunmas ya da avukat ile kendisini temsil ettirmelidir.
Anlamal boanma davas ile taraflar boanyor ise durumaya katlmak zorundadr. Anlamal boanmada taraflar kendilerini avukat ile temsil ettiriyor olsa bile durumaya kendilerinin katlmas gerekmektedir. Durumaya taraflar katlmad vakit taraflarn boanmas gerçeklemeyecektir.
Boanma davasnn bandan sonuna kadar takibi zorlu bir süreçtir. Hukuki bir destek almadan avukatsz boanma davasnn takibi zor bir durumdur. Boanma davasnda, hukuka uygun olarak dilekçelerin yazlmas, tebligatlarn kar tarafa tebli edilip edilmediinin takibi, durumalara katlarak beyanda bulunulmas ve dosyaya gelen giden evrakn kontrolünde vekilin takibi olmas gerekmektedir. Bunun yannda kii, einden iddet görüyor ise koruma kararnn aldrlmas ve koruma kararnn ihlali ile süresinin bitimi kontrol edilebilecektir.
Taraflar boanmaya karar verip bu yöndeki iradelerini ortaya koyacak bir ekilde dava açtklar takdirde boanma sürecine girmi bulunmaktadrlar. Taraflarn girmi olduu boanma süreci her iki taraf için de zor bir durum olabilir. Davay açan ya da kendisine dava açlan taraf için öncelikle dilekçe aamas bulunmaktadr. Dilekçeler aamasnda her iki taraf da evlilie dair beyanlarn, her iki tarafn evlilie dair kusuru var ise kusurlarn, birbirlerinden olan taleplerini dile getirmektedir.
Dilekçeler aamasnn tamamlanmasndan sonra durumalar balayacak, mahkeme tarafndan delil toplama aamasna geçilecektir. Hukuki olarak sürecek olan bu süreç içerisinde taraflar hala evli olduklarn unutmamal ve ona göre davranmaldr. Sonuç olarak dava açlm olmas ile girilen boanma süreci taraflarn evliliini etkilememektedir.
Türk Medeni Kanunu’nun Maddesinde tanmlanmtr, boanma davasn açan davac daha ar kusurlu ise davalnn davaya itiraz hakk bulunmaktadr. Davaya itiraz edilmesi halinde davacnn davaly evlilik içerisinde daha ar kusurlu olduunu ispatlamas gerekmektedir. Açlan davaya itiraz süresi davacnn dava dilekçesinin davalya tebli edilmesinden itibaren balamaktadr. Dava dilekçesinin davalya tebli edilmesinden itibaren iki haftalk kesin süresi bulunmaktadr.
tiraz hakknn kötüye kullanlp kullanlmad mahkeme tarafndan tespit edilmesi gerekmektedir. Diyelim ki yllardr eve uramayan, bakas ile ilikisi olan ve ar kusuru olan ein boanma davasna bulunduu itiraz hakk kötüye kullanlm olacaktr.
Adli tatil, her yl belli zaman aralnda uygulanmaktadr. Adli tatil süresi, 20 Temmuz ile 31 Austos arasndadr. Adli tatil, genellikle mahkeme hakimleri için olup hakimler adli tatil süresi içerisinde duruma günleri vermemekte durumay adli tatil sonrasna brakmaktadrlar. Adli tatilde duruma yaplamamas demek, davann açlmayaca anlamna gelmemektedir.
Boanmak isteyen kii, adli tatil süresi içerisinde elbette dava açabilir ancak duruma günü verilmesi adli tatil sonrasna kalacaktr. Boanma davasnda, dilekçeler aamasnn tamamlanmasndan sonra duruma günü verilmi olsa da adli tatil süresi içerisinde dilekçeler adna kesin süre ilemeyecektir. Ancak gecikmesinden zarar doacak olan ilerde, mahkemeler, adli tatil içerisinde ilerini yürütmeye devam edecektir. Bunlar ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz, nafaka, velayet ve vesayet gibi hususlardr.
Kadn hamile iken dava açmasnda herhangi bir engel yoktur, hamile iken boanma davas açabilir. Hamile olan kii hem çekimeli boanma ile hem de anlamal boanma ile boanabilecektir. Taraflar arasndaki evlilik 1 yl doldurmu ise anlamal boanma ile boanmalar mümkündür. Uygulamada en çok sorulan sorulardan birisi de hamileyken boanmann nasl olaca, çocuun velayetinin kime ve ne zaman verilecei, çocuk adna nafaka balanp balanmayacadr.
Hamileyken boanma davas açlabilir. Hamile olan kiinin herhangi bir yerden geliri bulunmuyor ise dava açarken dava süresince tedbir, dava bitiminde ise yoksulluk nafakas olarak devam etmesi yönünde talepte bulunabilir. Bunun yannda çekimeli boanma davalarnn süresi de dikkate alnarak çocuun doumu ile birlikte çocuk adna tedbir, dava sonrasnda da itirak olarak devam adna talepte bulunulabilir. Dava devam ederken talep dilekçesi ile nafakaya ilikin ara karar kurulmas talep edilebilecektir.
Velayet hususu da önemli bir konudur. Doum sonrasnda çocuun bakm, gözetimi ve süt istei de göz önünde bulundurularak çocuun velayeti anneye verilecektir. Yeni doan çocuk anne bakmna muhtaç bir durumdadr.
Evlilik öncelikle nesil devam ettirme amacyla yaplmaktadr. Evliliin nedeni olarak kabul edilen genel görü çocuk yapmak için evlenilmesidir. Toplumda büyük bir korku olarak cereyan eden yalnz ölme korkusu da evlilik ile önlenebilmektedir. Evlilik kurumunda elerin birbirlerine kar sorumluluu bulunmakta, iyi günde, kötü günde birlikte olma sözü verilmektedir. Bu nedenle elerin birbirini tamamlamas, iyi günde kötü günde beraber olmas da evlilik kurumunun bir parças olduundan evlenme gerçeklemektedir. Nitekim kimse boanmak için evlenmemektedir.
Evliliin olumlu taraflar olduu gibi olumsuz taraflar da bulunmaktadr. Her evli çift ne yazk ki evliliklerini devam ettirememekte boanma davas açarak evliliini sonlandrmak istemektedirler. Son zamanlarda da ülkemizin genelinde boanmalar artm, evlilik kurumuna olan inançta zedelenmeler meydana gelmitir. Bilindii üzere boanma, evlilik birliinin yasal olarak sonlandrlmasdr. Dava açlmadan taraflarn evlilik birlii sona ermemektedir.
Boanma davas açlmadan taraflarn evlilik birliinin sona ermesi yalnzca elerden birinin ölümü ile olmaktadr. ki üç kuak öncesine kadar olan evliliklerin sona erme oran ile günümüz evlilikleri arasnda büyük fark bulunmaktadr. Eskiye nazaran boanmalarn artmasnda teknolojinin gelimesi ile beraber sosyal medya kullanmnn art pay da bulunmaktadr.
Öncelikle sosyal medya hesaplarnda kiilerin paylam ile yalnzca en mutlu halleri, tatile gittii anlar, doum günü kutlamalar paylalmaktadr. nsanlarn hayatlarnn bu denli göz önünde olmas ve en mutlu hallerini paylamas kiilerin ne yazk ki kendileri ve eleri ile kyaslamas durumuna sokmaktadr. Haliyle bu durum elerin tartmalarn arttrmakta ve tartmalarn sonunda isteklere ulalamaynca boanma gerçeklemektedir.
Dier bir husus da ailelerin evliliklere olan müdahalesi boanmalarn artmasna neden olmutur. Evli olan çiftlerin ilikisini zedeleyen bir faktördür; üçüncü kii. Taraflardan birinin ya da her ikisinin ailesinin evliliklerine, ev içerisindeki durumlara müdahalesi olumsuz sonuçlar dourmaktadr. Böylelikle ailesi tarafndan müdahale edilen e hem eine kar hem de ailesine kar arada kalmakta evlilii devam ettirme konusunda zorlanmaktadr.
Aldatma oranlarnn da artmas evlilik kurumuna olan inanc azaltmaktadr. Yine sosyal medyann artmas aldatmalar da kolaylatrdndan aldatma oranlarn arttrmaktadr. Nitekim aldatlan e, boanma davasn açarak kusurlu olan eten boanmak istemektedir.
Davac açm olduu boanma davasnda iddialarn ispatlayabilmek için delil, daval da davacnn iddialarnn yersiz olduunu ispatlayabilmek için kar ispat sunacaktr. Davac iddialarn ispatlayamad müddetçe davas reddedilecek, daval, davacnn iddialarn çürütemedii durumlarda dava aleyhine sonuçlanacaktr.
Bunun yannda deliller, mahkeme tarafndan kabul edilebilecek hukuka uygun delil niteliinde olmaldr. Hukuka aykr olan ve kii haklarn ihlal eden deliller olduu müddetçe mahkeme tarafndan deliller reddedilecektir. Ayrca hukuka aykr delil sunulmas nedeniyle delil sunan ve tedarik eden kii aleyhine ayr bir savclk davas ile karlama ihtimali yüksektir.
Eer aldatlyorsa, einin aldattna dair mesajlar, telefon aramalar ya da fotoraflar sunulabilecektir. Tank delili ile mahkeme huzurunda beyanda da bulunarak iddialar destekleyici beyanlarda bulunulabilir. Tank yalnzca birebir gördüü ve duyduu olaylar mahkeme huzurunda anlatacaktr. Yalan tanklk yapmak bir suçtur, bu nedenle tank doruyu söylemekle yükümlüdür.
Taraflarn müterek çocuklar var ise mahkeme devam ederken geçici, mahkemenin sonuçlanmas sonras tamamyla vekaleti ebeveynlerden birisine vermektedir. Velayet hakk verilmeyen ebeveyn ile çocuk arasnda kiisel iliki kurulacaktr.
Çocuklar yana kadar olaanüstü bir durum olmad müddetçe anne bakmna ve gözetimine muhtaç olduundan velayet hakk anneye verilmektedir. Ancak yine de mahkeme, velayet uyumazl olan durumlarda dosyaya uzman bir pedagog atamas yaparak rapor hazrlanmasn isteyecektir. Uzman anne, baba ve çocuk ile konuarak çocuun bakm ve gözetimi açsndan hangi ebeveynde kalmas gerektiine dair görü hazrlamaktadr. Mahkeme velayet konusunda çocuun menfaatine göre karar vermektedir.
Boanma davas devam ederken dava tarihinden balamak üzere tedbiren nafaka ödenmesine talep edebilmektedir. Tedbir nafakas, dava sürecinde dava devam ederken ödenmektedir.
Elerden birisi boanma davas nedeniyle refah durumu dümü ve herhangi bir yerden geliri bulunmuyor ise dava süresince tedbir, dava sonuçlannca yoksulluk nafakasna dönümesini talep edebilecektir. Bunun yannda çocuk adna dava süresince tedbir, dava sonuçlannca itirak nafakasna dönümek üzere nafaka ödenmesini isteyebilecektir.
Taraflar evliliin bitiminde kusurlu ve sorumlu olan kiinin tespitini de talep etmektedir. Çekimeli boanmada, taraflar boanmann yan sra evliliin bitimi nedeniyle uram olduu maddi ve manevi zararnn tazminini de talep edebilecektir.
Tazminat, kusurlu olan e tarafndan ödenecektir. Kusursuz olan e tarafndan tazminat ödeyerek zarar tazmininde bulunulmaz.
Boanma davas ile birlikte mal paylamna dair talepte bulunulabilir. Ancak her iki talep ayn davada birlikte yürütülmemekte, baka bir dosya esasna kayd yaplarak ayr bir davada mal rejimi görülmektedir. Mal paylam dosyas, boanma davas ile birlikte açlabilecei gibi ayr bir dava ile talep edilebilecektir.
Mal paylamna ilikin dava, boanma davasnn sonucuna bal olduundan mal rejimi davasnn sonuçlanmasn bekletici mesele olarak görmektedir. Mal rejimi davas, boanma davas karara çkm ve karara itiraz edildiinden istinafa gitmi olsa dahi boanma davasnn kesinlemesini beklemektedir.
Taraflarn boanmasndan sonra kadn ein yeniden evlenmek için bekleme süresi bulunmaktadr. Bekleme süresi durumu yalnzca kadnlar için geçerli bir durumdur.
Kadnlar için boandktan sonra getirilen bekleme süresi, boanma kararnn kesinlemesinden itibaren gündür. Kararn kesinlemesinden itibaren gün bitiminde evlenebilmektedir. Bu süre içerisinde boand einden baka bir e ile evlenmek istiyor ise bekleme süresinin kaldrlmas için dava açmas gerekmektedir.
Boanma davas iki türlüdür. Anlamal boanma ile çekimeli boanma olarak iki ayr dava türü bulunmaktadr.
Anlamal boanma en ksa süren ve tek celsede sona eren boanma davasdr. Anlamal boanma davas açabilmek için;
Anlamal boanma ile boanmak isteyen eler, boanma ve dier hususlarda anlatklarna dair uzman bir avukat ile birlikte protokol düzenlemeli ve her iki taraf protokolü imzalayarak mahkemeye sunmaldr. Bunun yannda taraflar anlamal olarak boanmak istediine dair ortak iradede bulunduu bir dilekçe sunmaldr.
Anlamal boanmada hakim, tank dinlemez ya da delilleri deerlendirmeyecektir. Anlamal boanma, delillerin deerlendirilecei bir dava türü deildir. Hakim, hukuka uygun bir protokol düzenleyip düzenlemediklerine bakarak hukuka uygun ise durumada taraflarn protokolde hemfikir olup olmadn soracaktr. Taraflarn hukuka uygun olarak düzenledii protokol, mahkeme tarafndan kabul görerek protokol dorultusunda boanmalarna karar verilecektir.
Anlamal boanmada her iki tarafn durumaya katlma zorunluluu bulunmaktadr. Taraflar dava adna vekil atam olsa dahi durumaya gelmek zorundadr.
Çekimeli boanma, uzun süren ve tek celsede sona ermeyecek olan dava türüdür. Taraflar boanma ve boanmaya bal dier hususlarda anlaamyor ise çekimeli boanma türünü tercih edeceklerdir.
Çekimeli boanmada, davay açan kii, einden boanmak istediini ve tazminat talep ediyor ise einin evlilikte kusurlu olduunu iddia edecek, gerekçeleri bulunuyor ise nafaka talebinde bulunabilecek, çocuun yarar ve gözetimine bal olarak çocuun velayetini talep edebilecektir. Bu nedenle davac, dava dilekçesini dikkatle hazrlamal ve ispatlayamayaca iddialar öne sürmemelidir. Çekimeli boanma, iddialar ve savunmalar ispat açsndan önemli bir davadr. Davac açm olduu davada boanma iddiasn ispatlayamyor ise davas reddedilecektir.
Türk Medeni Kanunu’nda boanma sebepleri madde madde saylmtr. Kanunda bulunmayan bir sebebe dayanarak dava açlamayacaktr. Bu nedenle boanmak isteyen kii, neden boanmak istediini ve bu boanma sebebinin kanunen hangi boanma sebebine girdiini bilerek dava açmaldr. Türk Medeni Kanunu’na göre boanma sebepleri:
Evlilik birliinin temelden sarslmas genel boanma sebebidir. Taraflarn evlilik birlii dava açan ya da taraflar açsndan artk çekilmez hale geldiinden evlilik birliinin temelden sarslmas davas açlmaktadr. Taraflar arasnda uyumazlk ve geçimsizlik iddeti boanmaya karar verebilecek durumda bir anlamazlk olmaldr. Davay açan taraf, evlilik birliinin temelden sarslmasnda dier ein kusurlu olduunu ispatlamakla mükelleftir. Davay açan taraf, evlilik birliinde davac daha ar kusurlu ise açlan davaya itiraz etme hakk bulunmaktadr.
Elerden birisinin evlilik birlii içerisinde isteyerek ve bilerek evlilik d cinsi münasebette bulunmas nedeniyle açlan davadr. Zinay örenen ein dava açma süresi sebebin örenilmesinden itibaren 6 ay içerisinde, her halde be yl geçmekle dava hakk dümektedir. Zina nedeniyle boanma özel boanma sebebidir. Aldatlan kii, açm olduu davada einin zina nedeniyle kendisine olan sadakat yükümlülüünü ihlal ettiini kantlamakla yükümlüdür. Ancak evlilik içerisinde einin zina eylemini bilen ve daha sonra bu eylemi affeden tarafn dava açma hakk bulunmamaktadr.
Evlilik birlii elerden birisinin akl hastas olmas nedeniyle çekilmez hale gelmi ve bu hastaln geçme imkan bulunmad hallerde dava açlmaktadr. Akl hastal nedeniyle dava açmak için üç art bulunmaktadr:
Terk, özel boanma sebebidir. Ortak hayata konutu terk ederek ee açlan boanma davasdr.
Terk nedeniyle boanma davas açlabilmesi için üç art bulunmaktadr:
Elerden biri, dier ee yönelik hayata kast ederek öldürme niyetinde olmas, onuruna yönelik hakaretlerde bulunmas ve yine vücut bütünlüüne yönelik saldrda bulunmas halinde açlacak olan davadr.
Hayata kast, pek kötü veya onur krc davran nedeniyle boanma, boanma sebebinin örenildii tarihten itibaren 6 ay, her halde bu sebebin doumundan itibaren 5 yl geçmesiyle düecektir.
Elerden birisinin suç ilemesi deil, küçük düürücü bir suç ilemesi halinde açlabilen dava türüdür. Suçun küçük düürücü olma nitelii kanunen belirtilmemitir; ancak toplum anlay ve hakim kanaatine göre takdir edilecektir. Bunun yannda dier ein sürekli olarak haysiyetsiz yaam alkanlk etmesi halinde dava açlabilir.
Bu iki durumda da e adna ortak hayat çekilmez bir hale gelmi olmaldr. Davay açmak adna kanunen herhangi bir hak düürücü süre öngörülmemitir. Dava her zaman açlabilecektir.
Boanacak olan çiftlerin en çok merak ettii konulardan biridir. Eer davay ilk ben açarsam avantajl m olur muyum yoksa benim için dezavantaj mdr? sorusuyla çok karlalyor. Ancak her eyden önemlisi davay açacak olan çiftlerin boanmaya kesin karar verip vermediidir.
Boanmaya kesin olarak karar veren ve boanma sebeplerinden biri ya da birilerine sahipse kar tarafn açmasn beklemeden dava açabilir.
Davay kar taraf sizden önce açmsa eer sizin de kar dava açma hakknz vardr. Aslnda davay ilk kimin açaca bir önem tamamaktadr. Önemli olan boanmaya kesin karar vermeniz, kararnz kesinse hangi sebeplere dayanarak açacanzdr.
Boanma sürecine giren taraflarn en çok merak ettii sorulardan birisi davay ilk açan kii daha m avantajldr? sorusudur. Ancak önemli olan kusura dayal olarak tazminat talebinde bulunuyorsa e, kusuru kantlamaldr. Taraflardan ilki açm olduu davada kusur orann kantlayamad vakit bir sonuç elde edemeyecektir. Taraflar birbirlerine atfetmi olduu kusuru ispatlamakla mükelleftir. Görüldüü üzere önemli olan dava süreci ve sonucu olup davann ilk kimin açt önem tekil etmemektedir.
Boanma davalarnda görevli mahkeme aile mahkemesidir. Aile mahkemesi boanma davasnn tüm hukuki sonuçlarn karar vermeye yetkilidir.
Ancak baz ilçelerimizde aile mahkemeleri bulunmamaktadr. Bu nedenle aile mahkemesi olmayan ilçelerde aile mahkemesi sfatyla asliye hukuk mahkemeleri görevlidir.
Aile mahkemeleri özel mahkeme statüsündedir. Bu nedenle aile mahkemelerinde hakim ve uzmanlar adna özel olarak nitelik belirlenmektedir. Öncelikle Aile Mahkemesindeki hakimlerin belli bal özelliklere sahip olmas gerekmektedir. Aile hakimleri için evli, çocuk sahibi ve belli yata kdeme sahip olanlar arasndan tercih edilmektedir.
Sayl Aile Mahkemelerinin Kurulu, Görev ve Yarglama Usullerine Dair Kanun’un 3. Maddesinde de belirtmi olduu üzere;
“Aile mahkemelerine, atanacaklar bölgeye veya bir alt bölgeye hak kazanm, adli yargda görevli, evli ve çocuk sahibi, otuz yan doldurmu ve tercihen aile hukuku alannda lisansüstü eitim yapm hakimler arasndan Hakimler ve Savclar Yüksek Kurulunca atama yaplr.”
Aile mahkemeleri tarafndan istenilen sosyal inceleme raporlarnn hazrlamas için uzmanlar görevlendirilmitir. Aile mahkemeleri bünyesindeki uzmanlar için ilgili kanunun 5. maddesinde aranlan kriterler belirlenmitir. Hakimler için belirtilen nitelik olan evli, çocuklu ve otuz yan doldurma kriteri uzmanlar için de geçerlidir. Ayrca aile sorunlar alannda lisansüstü eitim yapm olanlar arasndan psikolog, pedagog ve sosyal çalmaclar arasndan atanmaktadr.
Boanma davalarnda yer yönünden yetkili mahkeme elerin dava açlma tarihinden önce son alt ay beraber ikamet ettikleri aile konutunun bulunduu yer ya da elerden birinin ayr olarak ikamet ettikleri yerde açabilirler.
Türk Medeni Kanunu’nun Maddesinde de belirtmi olduu üzere;
“Boanma veya ayrlk davalarnda yetkili mahkeme, elerden birinin yerleim yeri veya davadan önce son defa alt aydan beri birlikte oturduklar yer mahkemesidir.”
Görüldüü üzere ikametgahnzn bulunduu yerde bulunan aile mahkemesinde boanma davas açlabilmektedir.
Boanma davalarnda yetkili mahkeme kesin yetkili deildir. Bu nedenle evi terk eden e terk sonras yerlemi olduu ehirden de açabilmektedir. Yabanc uyruklu biriyle evlenenlerin açm olduu dava kendi ülkesinde kabul edilmi ise Türkiye’de tanma ve tenfiz davas açlabilecektir.
Hukuk sisteminde yalnzca boanma davalar için deil her türlü dava için kesin bir süre elbette öngörülemez. Çünkü her mahkemenin i yükü farkl olmakla beraber tebligat aamas, delillerin toplanlmas, adli tatile girme durumu, tanklarn durumaya gelmesi gibi davann süresini etkileyen birçok faktör bulunmaktadr. Her davann seyri farkllk göstermektedir.
Açlm olunan boanma davalarnda özellikle dosyaya sunulan deliller, toplanlmas istenilen deliller de süreyi etkilemektedir. Dier yandan mahkemelerin celse ertelemesinde o mahkemenin i yükü de etkilemektedir. Duruma, dosya younluu olan mahkemelerde en az 3 ay sonrasna duruma erteleme durumlar olabilmektedir. Ancak tahmin edilebilir bir zaman aral verilebilir.
Çekimeli boanma davalar, anlamal boanma davalarndan daha uzun sürmektedir. Bu nedenle boanmaya karar veren taraflar, anlamal boanma davalarn tercih etmektedir. Çünkü anlamal boanma davalarnda taraflar, boanmaya konu olan hususlarda uzlatklar için tek celsede sona ermektedir. Ancak çekimelide duruma öncesi dilekçe aamas (dava dilekçesi, cevap dilekçesi, cevaba cevap dilekçesi ve ikinci cevap dilekçesi) yaklak ay sürmektedir. Dilekçe aamas sona erdikten sonra ön inceleme safhasna, sonrasnda duruma aamasna geçilir.
Çekimeli boanma davalar tek celsede sona erebilecek bir dava türü deildir. Çünkü taraflarn sunmu olduu delilleri, iddialar ve talepleri hakim tarafndan deerlendirilmesi gibi nedenlerle dava uzun sürmektedir. Boanma davalar, stanbul, zmir ve Ankara gibi büyük ehirlerde bir buçuk ya da iki yl kadar sürebilmektedir. Büyük ehirlerde mahkemelerin i younluu ve dosyalarn çokluu nedeniyle durumalar aras süreç çok uzun olmaktadr. Karar temyiz edilirse kararn kesinlemesini beklemek için en az 1,5 yl daha süre var demektir.
Tek celsede sona eren davalardr. Çünkü tazminat, nafaka, mal rejimi ya da velayet gibi hususlarda taraflarn anlamaya oturup hazrladklar protokolün hakimin deerlendirip kabul etmesiyle boanma gerçeklemektedir. Anlamal için yalnzca duruma günü almak yeterlidir. Duruma günü talep tarihinden itibaren en geç 15 gün ile 1 ay arasnda belirlenmektedir.
Boanma dava dilekçesi ile açlabilir. Dava dilekçesi tam ve eksiksiz, hukuka uygun yazlmal ve ayn zamanda dava dilekçesinde belirtilen iddialar ispatlayacak deliller de dilekçede belirtilmelidir. Dava dilekçesi ile birlikte adliyeden açlabilir.
Boanma dava açma süresi boanma nedenine göre deikenlik göstermektedir. Zina nedeniyle boanma davas açlabilmesi için fiilin örenilmesinden itibaren 6 ay içerisinde açlmaldr. Suç ileme ve haysiyetsiz hayat sürme nedeniyle boanma davasnda ise zamanam süresi bulunmamaktadr.
Öncelikle boanma davas açacak olan kiinin boanma konusunda kararl olmas gerekmektedir. Çekimeli boanma açmak için kanunda belirtilen boanma nedenine dayanarak dava açlmal, anlamal boanma için ise taraflarn evliliklerinin üzerinden bir yl geçmelidir.
Dava açarken mutlaka belli bal harçlar ve dosyaya ait giderlerin de yatrlmas gerekmektedir. Boanma davas açarken bavurma harc ile pein harç ve mahkeme dosyasna gider avansnn da yatrlmas gerekmektedir.
Boanma dava dilekçesi ile açlmaldr. Bir vekil ile açlacak ise boanma dava dilekçesi ve boanma vekaletname ile açlabilir. Avukatsz açlacak ise boanma dava dilekçesi ile kimlik fotokopisi yeterlidir.
Öncelikle hukuka uygun olarak boanma dava dilekçesi hazrlanmaldr. Kanunda belirtilen boanma nedenlerinden birisine dayandrd ve delillerle birlikte hazrlad dava dilekçesi ile dava açlabilir. Dava açldktan sonra mahkeme tarafndan dava dilekçesi daval olan ee gönderilecektir.
Dava çldktan sonra dava dilekçesi, davalya tebli edilecektir. Daval, dava dilekçesine cevap yazacak ve cevap dilekçesi de davacya gönderilecektir. Davac cevaba cevap dilekçesi, daval ise son olarak ikinci cevap dilekçesi yazlacaktr. Dilekçeler aamasndan sonra mahkeme tarafndan duruma günü verilecektir.
Her davada olduu gibi bunda da avukat olmadan kii durumalara katlabilir. Ancak bu davalar hukuki bilgi ve tecrübe gerektiren davalardandr. Dilekçe yazm hukuka uygun olmal, durumalara katlm, dosya takibi hukuki tecrübe gerekmektedir. Bu nedenle boanma davalarnda vekil hizmeti ile dava yürütülmesi hukuki kayp olmamas adna önemlidir.
Ulusal Yarg A Projesi (UYAP) üzerinden adliyeye gitmeden davann açlmas avukat aracl ile mümkündür. E-devlet üzerinden UYAP Vatanda Portal’ndan hazrlanan e-imzal boanma davas dilekçesi ile dava açlabilir. Dava açlmas için e-imza ya da mobil imza, e-devlet kullanc ad veya ifresi gerekmektedir.
Adli tatil, her yl 20 Temmuzda balayp 31 Austosta sona ermektedir. Adli tatilde durumalar yaplmamakta, kesin süreler adli tatilin bitiminde balamaktadr. Ancak adli tatilde davann açlmasna engel yoktur, adli tatilde dava açlabilir.
Kadn ve erkein haklar eittir. Kadn nafaka talep edebilecei gibi erkek de nafaka talep edebilecektir. Ayn zamanda erkek olan e, karsndan uzaklatrma karar alabilme hakk bulunmaktadr.
iddet görme tehlikesi altnda olan kadn, einden Sayl Kanuna dayanarak uzaklatrma karar talep edebilir. Ayn zamanda dava devam ederken ekonomik durumunun korunmas için tedbir nafakasnn balanmas talebinde bulunabilecektir.
Yabancılık unsuru taşıyan birisiyle evlenen bireylerin boşanmasında da davanın Türkiye’de açılabilmesi mümkün olacaktır.
Eğer yabancı uyruklu birisiyle evli olan kişi boşanmak isterse Türk Medeni Kanunu çerçevesinde boşanma gerekleşecektir. Eşlerden herhangi birisinin yabancı uyruklu olması Türkiye’de boşanma davası açılabilmesinin önünde engel taşımayacak ve boşanma gerçekleşecektir. Eşlerden herhangi birisinin yabancı uyruklu olması Türkiye’de boşanma davası açılabilmesinin önünde engel taşımayacak ve boşanma gerçekleşebilecektir. Boşanmanın istenilmesi durumunda bu boşanmada yetkili olan mahkeme hangisiyse o mahkemeye başvurularak boşanma davası açılabilecektir. Eğer yabancı uyruklu eşten boşanmak için yabancı ülkede boşanma davası açılmışsa yurtdışında açılan boşanma davası boşanmanın gerçekleşmesiyle Türkiye’de hemen geçerli olmayacaktır.
Yabancı uyruklu eşten yurtdışında boşanacak olan kişiler, boşanmanın o ülkede kesinleşmesinden sonra Türkiye’de tanıma ve tenfiz davası açmaları gerekir. Boşanma işlemleri için özellikle yabancı uyruklu bireyden boşanma da bir avukatla görüşülerek işlem yapılması taraflar için yararlı olacaktır. MÖHUK Maddesi evlilik ve genel hükümlere yer verirken, aynı kanunun Maddesi ise boşanma ve ayrılık hükümlerine yer vermektedir. Bahsi geçen maddelere göre “boşanma ve ayrılık sebepleri hükümleri eşlerin müşterek milli hukukuna tabidir” şeklindedir. Eşlerin ayrı vatandaşlıkta bulunması durumunda uygulanacak olan hukuk müşterek ikametgahın bulunduğu hukuk eğer müşterek ikametgahın bulunmadığı takdirde müşterek mutad meskenleri hukuku bunun da bulunmaması halindeyse Türk Hukuku olacaktır.
Boşanma davası için görevli mahkeme aile mahkemesidir. Davanın açılması gereken yer olarak kanun koyucu eşlerin birlikte ikamet ettikleri yerdeki aile mahkemesini öngörmüştür. Ancak eşlerin ikametgahının bulunduğu yerde aile mahkemesi yoksa boşanma davası asliye hukuk mahkemesinde açılacaktır. Yani genel yetki kuralları olmuş olacaktır. TMK Maddesi gereği boşanma davası çekişmeli boşanma şeklindeyse yetkili mahkeme eşlerden birisinin yerleşim yeri mahkemesi veya son 6 aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesi olacaktır. Boşanma davası eğer anlaşmalı boşanma şeklinde açılacaksa yetkili mahkeme problemi oluşmayacaktır. Taraflar dilediği yer mahkemesinde davayı açabilme hakkına sahiptir. Türkiye’de ikametgahı bulunmayan Türk vatandaşlarındaysa kişi hallerine ilişkin davalar varsa ikamet ettikleri ülke mahkemesinde açılmadığı ya da açılamadığı durumu varsa Türkiye’de yer yönünden yetkili mahkemede, bunun bulunmaması halinde kişinin mutad olduğu yer, Türkiye’de mutad olduğu yer yoksa Türkiye’deki son ikametgahının bulunduğu yer mahkemesinde, eğer onun da bulunmadığı hali söz konusuysa Ankara, İstanbul veya İzmir mahkemelerinden birisinde açılacaktır.
Açılacak olan boşanma davasının türüne, dava sürecinin avukat aracılığıyla yürütülüp yürütülmediğine göre boşanma davasının süresi farklılık göstermektedir. Özellikle anlaşmalı veya çekişmeli olması ve avukat aracılığıyla olup olmadığı süreler önemli ölçüde kısalıp uzayabilecektir. Bu nedenle her ne kadar bu süreçlerde avukat zorunlu değilse de sürenin kısalması, işleyişi ve hak kayıplarının meydana gelmemesi için avukat aracılığıyla yapılması daha yararlı olacaktır.
Yabancı ülke mahkemesi tarafından verilen boşanma kararının Türkiye’de geçerli olabilmesi tanıma ve tenfiz işlemlerinin gerçekleşmesine bağlıdır. Tanıma ve tenfiz olmadan boşanma Türkiye’de direkt olarak geçerli olamayacaktır. Tanıma ve tenfiz gerçekleşmezse tarafların kağıt üzerinde evliliği devam eder dolayısıyla yabancı mahkeme kararı geçerli olmayarak Türkiye’de hüküm ve sonuç doğurmayacaktır.
Yabancı ülke mahkeme kararlarının Türkiye’de tanınabilmesi için taraflardan herhangi birinin Türkiye’de yaşıyor olması gerekir. Kendisi veya avukatı aracılığıyla başvuru yaparak dava açması gerekir. Yurtdışında yaşayan tarafa ise tebligat yapılarak davadan haberdar olması sağlanacak ve davaya kendisinin veya avukatının katılması için haberdar edilecektir. Katılmama durumundaysa gıyaben tanıma işlemiyle karar alınmaktadır. Yabancı taraf kendisi veya avukatı mahkemeye katılmazsa, mahkeme tanık dinleyerek dav konusu olan mahkeme kararının apostil şerhi yani bir belgenin gerçekliğinin tasdik edilerek yasal olarak başka ülkede kullanılmasını sağlayan belgeyle tercümesi yapılmış olan yabancı mahkeme kararına ilişkin tanıma ve tenfiz kararını vermesi gerekir. Tenfiz kararı verildikten sonra yabancı ülke mahkemesinde yapılan boşanma işlemi Türkiye’de de tanınmış olacaktır.
Yabancı uyruklu eşten boşanma halinde vesayet için önemli olan çocuğun menfaatidir. Bu şekilde açılacak boşanma davasında çocuğun menfaatlerinin kendisiyle yaşaması yönünde olduğu şeklinde hakim kanaat oluşturması gerekir.
Yabancı uyruklu birisiyle evli olan bireyin boşanması durumunda dava süresi açısından azalma, doğru şekilde sürece devam edilebilmesi için avukat yardımıyla yapılmasında fayda olacaktır.