Niktofobi Ne Demek

Karanlık korkusu veya niktofobi özellikle çocuklar arasında oldukça yaygın görülür. Bazı insanlar gündüzleri korku filmi izlerken korkmazken geceleri karanlıkta bir film izlerken korkmaya başlayabiliyor. Peki, bilim insanlarına göre bu neden oluyor?

Korku hissinin üzerine önemli bir çalışma gerçekleştiren bilim insanları, ışık ile beynin arasındaki bağlantıyı çözmüş olabileceklerini düşünüyor.

Beynin amigdala bölümü, bir canlının hemen hemen tüm hislerini düzenlemekle sorumlu olan bir bölümdür. Bu bölümünün görevlerinden biri de duyguları işlemektir. Sizin de tahmin edebileceğiniz üzere ışığa maruz kalmak ile karanlığa maruz kalmak arasında oldukça uçuk bir fark bulunuyor. Yeni çalışma da tam olarak karanlık ve ışığın beyin aktivitesi üzerindeki etkisine odaklanıyor.

Araştırmacılar tarafından yayımlanan makalede ışığın amigdalanın aktivitesinin bastırılmasına neden olduğuna yer verildi. Orta derecede ışığa maruz kalmak, bilim insanlarına göre amigdalayı loş ışığa maruz kalmaktan  çok daha fazla baskı altında tutuyor.

Işığın varlığı, amigdala ile ventromedial prefrontal korteks yani beynin korku duygumuzu kontrol etmek ile sorumlu başka bir bölümü arasındaki bağlantıyı güçlendiriyor. Çalışma sırasında 30 saniyelik loş seviyede (10 lux), orta derecede (100 lux) ışığa ve karanlığa (<1 lux) maruz bırakılan 23 kişiden alınan fMRI taramaları analiz edildi. Bu taramalar toplamda 30 dakika sürdü.

Karanlık Korkusu (Niktofobi) Nasıl Geçer?

Tarama sonucunda orta derecede aydınlatmanın amigdala aktivitesinde önemli bir azalmaya yol açtığı, loş aydınlatmanın orta derece aydınlatmaya göre daha küçük bir azalmaya neden olduğu ortaya çıktı. Işıkların açık olduğu zamanlarda amigdala ve ventromedial prefrontal korteks arasında daha fazla bağlantı vardı.

Bu küçük grupla yapılan çalışmanın verilerini temel alacak olursak ışık beynimizin korku yönetim merkezini sürekli çalışır vaziyette tutabiliyor. Bunun tam olarak nasıl gerçekleştiğini anlamak için bilim insanlarının daha fazla veriye ihtiyacı var ancak bu beyin bölgelerindeki kopukluk daha önce kaygı ile ilişkilendirilmişti.

Işığın beynimiz üzerindeki etkisi oldukça büyük bir yere sahiptir. Işıkta meydana gelen değişiklikler ne zaman uyuyacağımızı ne zaman uyanacağımızı bilmemize yardımcı olabiliyor. Ayrıca ruh halimizi bile etkilediği zamanlar oluyor. Bu araştırmaya göre niktofobi olarak da bilinen karanlık korkusunun geçmesini sağlamak için ışığa başvurmak iyi bir fikir olabilir.

Çocuklarda Gece Korkusu Nedir?

Niktofobi (karanlık korkusu) karanlığa karşı gelişen özgül bir fobidir. Karanlık korkusu ya da gece saatlerinde başlayan aşırı korku çocukluk döneminde başlayıp ileri dönemlere kadar devam edebilen bir durumdur. Evrimsel bakış açısına göre, eski çağlarda özellikle geceleri karşılaşılan hayvanlara karşı insanlar kendilerini korumaya çalışmışlardır. Zamanla bu durum daha da içselleştirilmiş ve yırtıcı hayvanlar olmasa bile insanlar karanlıktan korkmaya devam etmişlerdir.Karanlık korkusu günümüzde de özellikle çocuklar arasında yaygın görülen bir durumdur. Karanlık korkusu yaşayan kişiler yanlış yorumlara sahip olabilir. Olmayan bir şeyi olacakmış gibi düşünebilirler. Bebeklerin canlanacağı, odada kendisinden başka birisinin daha olduğu gibi aslında gerçek olmayan düşünceler içerisinde olabilirler.

Çocuklarda korku, kaynağı belli dışsal uyarana verilen yanıttır. Görünen ve görünmeyen tehlikelere verilen bu yanıt tıpkı sevgi, neşe, öfke gibi doğal bir tepkidir. İnsanda korku duygusu hep vardır ve olmalıdır çünkü hayatta kalma açısından kritik bir öneme sahiptir. Korkunun patalojik olduğunu söylemek için gerçekçi olmayan korkuların günlük fonksiyonları etkileyecek durumda olması gerekir. Gelişimin parçası olan korku günlük yaşamın sürdürülmesini etkilemez. Örnek vermek gerekirse bebeklik dönemindeki bir çocuğun yüksek sesten korkması normaldir. Özellikle bebekler yeni ve tanımadıkları nesnelere karşı temkinli bir yaklaşım sergilerler. Yabancılardan ve yüksekten korkarlar. Gelişimsel olarak bu normal bir durumdur. Erken çocuklukta yüksek ses, ani hareket gibi şeylerden korkan çocuk büyüyünce hayvanlardan, yalnızlıktan, hayali yaratıklardan ve karanlıktan korkabilmektedir. Okulun hayatına girmesi ile birlikte doğal afetlerden, hırsızlıktan, yaralanmaktan korkmaya başlayan çocuk, eğitim hayatında kötü not almaktan, başarısız olmaktan korkmaya başlar. Ergenlik ile birlikte cinsel korkular gibi ergenlik dönemine özgü korkulara dönüşür.

Yapılan çalışmalara göre, üç yaşından itibaren karanlık korkusu ve yalnız kalma korkuları başlar. Bu korkular 12 yaşına kadar devam eder. Buna göre çocukluğun büyük bir kısmına bu gece korkuları eşlik eder diyebiliriz. Çocukların yaklaşık olarak %10’u bu korkulara bağlı uyku ve kaygı problemleri yaşamaktadır. Çocukların yaşadıkları gece korkuları uykusuzluk, uykudan sık uyanma, uykuya geçememe, aile üyeleri ile birlikte yatma gibi durumlara yol açmaktadır. Gece korkusu yaşayan çocuk ebeveynleriyle birlikte uyumak istemekte ya da onların kendisini uyutmasını beklemektedir. Aile çocukla birlikte uyumasa bile sürekli olarak çocuğun korkup korkmadığını kontrol etmektedir. Dolayısıyla korku sadece çocuğu değil, ebeveynlerin de yaşam tarzını ve günlük işlevlerini etkileyebilmektedir.

Çocukların Yaş Aralıklarına Göre Korkuları:

Her çocuğun kendine özgü korkuları olabilir. Bazı korkular bazı yaşlarda çok daha belirgin hale gelebilir. Genel olarak yaşlarına göre çocukların yaşadığı korkular şu şekilde sıralanabilir:

3 Yaş: Görsel korkular bu yaş grubunda ön plandadır. Karanlık, hayvan, polis, anne babanın gece sokağa çıkması bu yaş grubu çocuklarında sık görülen korkulara örnek verilebilir.

4 Yaş: Seslerle ilgili korkular dört yaşından itibaren daha etkili olur. Motor gürültüsü, çamaşır makinesi ve vantilatör sesi, karanlık, yabani hayvanlar, annenin evden ayrılışı bu yaş grubu korkularının örneklerindendir.

5 Yaş: Beş yaş grubundaki çocuklarda daha çok görsel ve somut korkular ön plandadır. Düşme, bir yerini incitmekten duyulan korku, karanlık korkusu, annenin eve dönmeyeceği gibi korkular bu dönemde yaşanır.

6 Yaş: Korkuların daha yoğun görüldüğü yaştır. Özellikle yine seslerle ilgili korkular yaşar çocuk. Kapı zili, telefon, böcek ya da kuş sesleri bu dönemdeki yaygın korkulardandır. Hayalet, cadı, odada birinin saklandığı korkusu, şimşek korkuları bu dönemdedir. Yalnız uyuma korkusu, eve geldiğinde anneyi bulamama gibi korkular da yine aynı bu dönemin özelliklerindendir.

Çocuklarda Gece Korkusu Sebepleri Nelerdir?

• Çocukların bağlanma süreçlerindeki sorunlar
• Karanlık ortamın tehdit olarak kullanılması
• Hayalet, zombi gibi yaratıklar içeren filmlere maruz kalma, bu karakterleri içeren video oyunları oynama, başkalarının bu oyunları oynadığı videoları seyretme gece korkusuna sebep olmaktadır. Çocuk bazen kendi istekleri ile bunları yaparlar bazen de arkadaşlarından ayrı kalmamak, dışlanmamak için bu ortamlarda bulunmaktadırlar.
• Aşırı koruyucu ebeveyn tutumları
• Ebeveynlerin kaygılı olması

Aileler Ne Yapmalı?

Korkunun aileler tarafından bir disiplin aracı olarak kullanılmaması gerekir. “Doktor amca sana iğne yapar.”, “Komşu teyzeye veririm bak seni.”, “Öcüler götürür.” gibi cümlelerle bu figürleri çocuğun daha uslu durmasını sağlamak adına çocukta korku duyulması gereken kişiler haline getirmemek gerekir. Korku ile çocuğa istenilen davranışı yaptırmak yanlıştır. Böyle bir tutum sergilenmemelidir.

Çocuğun korkularını önemsediğinizi ve korkularının normal olduğunu çocuğunuza söylemelisiniz. Çocuğu korku duyduğu özneyle, nesneyle direkt olarak karşı karşıya bırakmak çocukta geri dönüşü olmayan travmatik deneyimlere neden olabilmektedir. Çocuğa önce güven duygusu aşılanmalıdır.

Çocuklarda Özgül Fobilerin Tedavisi Nasıl Olur?

Bilişsel Davranışçı Terapi gece korkusu başta olmak üzere çocuklarda özgül fobi konusunda oldukça etkili bir yöntemdir. Ana hatları ile terapide, karanlıkta olmasını beklediği durum ile çalışılır. Terapi çocuğun karanlığa yüklediği anlam yani düşüncesi ve buradaki düşüncesini sınamayı öğrenme temelli ilerler. Denizli Kuğu Psikoloji’de uzman psikolog Bahar Bozbıyıkçocuklarda gece karanlık korkusunda başarılı sonuçlara ulaşmaktadır.

Fobik Ne Demek? Fobi Nedir?

Fobik ne demek? Fobi nedir? Fobi çeşitleri nelerdir? Fobi neden olur? Hangi çeşit fobi vardır? Gençlerde fobi, normalde korku yaratmayacak bir nesne, durum ya da aktivite ile karşılaşıldığında duyulan aşırı korku halidir. Bastırılmış ve bilinçaltına itilmiş bazı korkular yer değiştirerek normal bir durum ya da nesneye aktarılır. Kişiler korkularının yersiz olduğunun bilincindedir ancak korkularını engelleyemezler ve günlük yaşamlarını sürdürmekte güçlük çekerler.

Gençlerde fobi nedenleri,  hem çeşitlerine  hem de bireysel farklılıklara göre değişkenlik gösterir.

Korku duymaya neden olan herhangi  bir nesne, faaliyet ya da durum halinde, anksiyete belirtileri ile karşılaşılır. Aynı zamanda fobilerde görülen belirtilerin hemen hemen hepsi panik atakta da görülebilir ve çoğu zaman  birbiriyle karıştırılır. Gençlerde fobik ne demek, fobi durumunda belirtiler şunlardır: Yüz kızarması, çarpıntı, terleme, titreme, ağız kuruluğu, nefes darlığı, yutkunmada zorlanma, görmede bulanıklık görülen en tipik semptomlardır.

Fobik bozukluk nedenleri ve belirtileri nedir?

Anne-babanın kaybı, boşanması ya da ev içinde şiddet vb  strese sürekli maruz kalan çocukların ilerleyen yıllarda fobik davranışlara sahip olması daha muhtemeldir.  Bazı bedensel hastalıklar, nörolojik ve psikiyatrik rahatsızlıklarda fobilere neden olmaktadır.

Fobik bozukluk mutlaka tedavi edilmesi gerekir, tedavi edilmediği taktirde yıllarca sürebilir.

Tedavide amaç anksiyetinin düşürülmesi, kaçınma davranışının önlenmesidir. İlaç tedavisi tek başına bir çözüm olmadığı için birtakım psikoterapi teknikleri de önerilmektedir. İlaç kullanımı, doktor kontrolünde kullanılmalı ve bırakılmalıdır.

Sosyal fobi nedir? Sosyal fobik ne demek?

Gençler arasında görülen en yaygın fobi türlerinden biridir. Sosyal fobiye sahip gençlerin partiye katılma, yabancılarla tanışma ya da karşı cinsten biriyle tanışma ya da buluşma gibi sosyal aktivitelerden  kaçındıklarını sıklıkla görürüz. Aynı zamanda topluluk içinde konuşamama , telefonda konuşamama, bir iş yaparken başkaları tarafından izlenmek istememe, otorite sahibi biriyle konuşamama, (patron, üst, öğretmen vb.) umumi tuvaletleri kullanamama gibi davranışlarda gözlenmektedir.

Gençler toplum içinde  yüzlerinin kızarmasından ve kontrolü kaybetmekten korkarlar.

Çoğu zaman başka insanların kendileri hakkında olumsuz düşüncelere sahip olduğu, yargıladığı düşüncesi hakimdir ve aşağılanmış, yetersiz hissedebilirler. Çocuklarda duygusal olarak fobik ne demek? Ancak yalnız kaldıklarında hiç rahatsızlık duymazlar. Sosyal anksiyete duyan gençler  korktukları bir durumla karşılaştıklarında örneğin, ders anlatmaya kalktıklarında konuşamazlar, yüzleri kızarır, söyleyeceklerini unutur  ve herkesin kendilerine baktığını düşünmesi endişelerini arttırır, performanslarını düşürür.

Sosyo fobi nedir? Panik bozukluk nedir?

Sosyo fobi durumunun, utangaçlıktan ayırt edilmesi gerekir. Yeni bir ortama giren herkes anksiyete yaşayabilir bunun sosyal fobi olarak adlandırılabilmesi için gencin  her zaman sosyal ortamlardan kaçınıyor olması ve  bu durumun günlük yaşantısını ciddi derecede etkiliyor olması gerekir.

Panik bozukluk ve sosyo fobi farklı durumlardır!

Sosyal fobinin panik bozukluktan farkları vardır. Sosyal fobiye sahip kişi ne zaman panik atak geçireceğini bilir ve o durumdan kaçınır. Örneğin asansöre binmekten korkuyorsa merdivenleri tercih eder. Panik bozuklukta ise, panik atakların ne zaman ve nerede geleceği belli değildir ve genelde önlenemez.

Agorafobi nedir? 

Agorafobi nedir? Agorafobi, açık alan korkusudur, kişi kolayca kaçamayacağı ortamlara girmekten çekinir. Bu sıkıntıyı yaşayan gençler yalnız başına sokağa çıkmak istemezler,kalabalık alanlara giremediklerinden dolayı uçak, otobüs, araba vb. bir vasatıyla seyahat edemezler.

Bu kişiler çoğunlukla başlarına kötü bir şey geleceği korkusuyla evden çıkmazlar. Soyal yaşamda fobik ne demek? Sosyal yaşamları ciddi anlamada etkilendiği için, bu durum gençleri depresyona da sürükler. Panik atak geçirenlerde sıklıkla agorafobiye rastlanmaktadır. Panik bozukluğu ile agorafobi birlikte görülebilir.

Özgül fobiler ve farklı fobi türleri

Yükseklik, ölüm, hayvanlar (böcek, yılan, köpek vs.), kan görmek yada enjeksiyon görmek gibi belli durum ve nesnelere karşı duyulan korkunun adıdır. Korku duyulan nesne ile gerçekten karşılaşılmadığı halde, sadece resminin bile görüldüğü durumlarda anksiyete artabilir. Özgül fobiler çoğunlukla çocukluk çağında ve 20’li yaşlarda görülmektedir. Sosyo fobik ne demek? Özgül fobiler tehlikeli, kötü bir deneyim ya da çevreden alınan bilgiler sonucunda meydana gelmektedir.

Fobi nedir? Fobi çeşitleri şunlardır:

• Ablütofobi: yıkanmaktan korkma
• Afidofobi: yılan korkusu
• Agorafobi: açık yer korkusu
• Ailorofobi: çiçek korkusu
• Akrofobi:  yükseklik korkusu
• Akuvafobi: su korkusu
• Antofobi: insan korkusu
• Aritmofobi: sayı korkusu
• Astrafobi: şimşek korkusu
• Brontofobi:  gökgürültüsü korkusu
• Ekuinofobi: atlar fobisi

• Eritrofobi: kızarma korkusu
• Hemotofobi:  kan korkusu
• Jinefobi: kadınlardan korkma
• Kinofobi: köpek korkusu
• Klostrofobi: kapalı yer korkusu
• Koprofobi: dışkı korkusu
• Koulrofobi: palyaçodan korkma
• Kremnofobi: yüksek yamaçlardan korkma
• Ksenofobi: yabancı korkusu
• Mizofobi: pislik korkusu
• Nelofobi: camdan korkma
• Niktofobi: gece ve karanlık  korkusu

• Nözofobi: hastalık korkusu
• Pirofobi: ateş korkusu
• Politikfobi: politikadan korkma
• Selenofobi: aydan korkma
• Sitiyofobi: yemek yeme korkusu
• Takofobi: yüksek hızdan korkma
• Talassofobi: deniz yada okyanus korkusu
• Tomafobi: ameliyat korkusu
• Travmafobi: yaralanma korkusu
• Trikinofobi: gıda zehirlenmesinden korkma
• Tripanofobi: aşı ya da iğne olmaktan korkma
• Zoofobi: hayvandan korkma

Çocuklarda sosyo fobik ne demek, nasıl düzelir? Fobik bozukluk konusunda size yardımcı olmak için buradayız. Bizimle hemen iletişime geçerek, stres faktörlerini nasıl ortadan kaldıracağınız veya hayatı nasıl kolaylaştıracağınızı planlamaya başlayın.

👨‍⚕️ Uzman Psikolog Aydın Yüksel
Çocuk ve Ergen Psikoloğu

🏠 Çocuk ve Genç Kliniği
Ritim İstanbul AVM, Maltepe – İstanbul 🌍

Çocuk Ergen Psikolog Randevusu
0216 688 14 74 

ensonhaber.com

Çocukluk dönemlerinde yaşanan ve ileri yaşlara kadar sürebilen karanlık korkusu, eski zamanlarda(teknoloji döneminden önce) yırtıcı hayvanların avlanmaları gece vakti gerçekleştiğinde insanlardaki  'kendini koruma'  ihtiyacı zamanla içgüdüsel bir hale dönüşerek karanlıktan korkma durumuyla kalıcı bir hal almıştır.

NİKTOFOBİ (KARANLIK KORKUSU)

Korku durumu yaşayan kişiler, doğaüstü kurgular yaratabilir, olmayan şeyleri var olarak görebilir. Bu durumla başa çıkması çok zordur.

Kendilerini savunmasız hissederler.

NİKTOFOBİ BELİRTİLERİ NELERDİR

Karanlık korkusu yaşayan kişilerin endişe duyması ‘korku’ olarak sayılır.

Zihin kendisini karanlığa odakladığı için bir süre sonra durum, fobi haline dönüşür.

Kişide; terleme, bayılma ve titreme, nefes alamama, kalp çarpıntısı, göğüs ağrısı, baş dönmesi, delirme hissi, ölmek üzere olma hissi, ani vücut ısısının değişimleri görülebilir. Panik atak oluşabilir.

TEDAVİSİ NASIL OLUR

Erken teşhis çok önemlidir. Kişi bu durumu fark ettiği anda, kurtulmak için çözüm yolu bulmalıdır.

Alanında uzman bir doktordan destek almalıdır.

Tedavi sürecinde bu rahatsızlığın, çocukluk döneminde başlayıp başlamadığı araştırmalıdır.

Karanlık korkusu için genellikle terapi uygulanmaktadır. Tedavi sürecinde uygulanan terapiler ile vakaların karanlıkta kalmaları sağlanmaktadır.

Bu terapilerde kişilerin karanlığa olumsuz tepki vermemesi hedeflenmektedir.

Hipnoterapi ile bireyin çocukluğunda ya da geçmişinde karanlık korkusuna sebep olan durumlar, bilinçaltı düzeyde ortaya çıkarılarak anlamlandırılır ve çözümlenir.