Nitrik Asit
NİTRİK ASİT - YERLİ
NİTRİK ASİT
Genel Bilgi:
Latince’de Aqua fortis "güçlü su" ismiyle bilinen, Türkçe’de de kezzap olarak isimlendirilen nitrik asit (HNO3) çok korozif bir mineral asittir.
Saf haldeki bileşik renksizdir, fakat eski örneklerde azot ve suyun oksitlerine ayrışması sebebiyle sarı bir renk elde edilmiştir.
Ticari olarak bulunan nitrik asitlerin çoğunluğu su içinde % 68'lik bir konsantrasyona sahiptir.Eğer bu çözelti, % 86'dan daha fazla HNO3 içerdiğinde, dumanlı nitrik asit olarak tanımlanır.
Nitrik asit nitrasyon için tercih edilenilk sıradaki bir reaktiftir. Yani spesifik olarak bir organik moleküle bir nitro grubunun ilave edilmesi demektir.
Elde edilen bazı nitrolu bileşikleri şok ve termik olarak hassas patlayıcılar olsa da, bazıları mühimmat ve yıkımlarda kullanılacak kadar stabilizedir, ötekiler ise çok kararlıdır ve mürekkep ve boyalarda renk maddesi olarak kullanılıseafoodplus.infoıca nitrik asit çok güçlü bir yükseltgeyici ajandır.
Nitrik asidin temel endüstriyel kullanımı gübre yapmak içindir. Nitrik asit, amonyum nitrat vermek üzere amonyak ile nötralizasyonauğrar. Bu proses yılda üretilen 26 milyon tonun % 'ini tüketmektedir . Başka en çok uygulama alanları ise; patlayıcı yapımı , naylon eldesi ve özel organik bileşiklerin sentezleri içindir.
Yaklaşık %10’luk nitrik asit konsantrasyonlarında sıklıkla çam ve akçaağacınyapay olarak yaşlandırılması uygulamaları için kullanılır. Elde edilen renk, çok eski balmumu yada yağı tükenmiş ahşaba çok benzeyen grimsi bir altın rengidir.
Ayrıca gümüş aynalar yaparken gümüşleşmeden önce camı temizlemek için kullanılır.
Çok uzun zaman boyunca da evlerde kezzap olarak temizlikte kullanılmıştır.
Ana madde: Kırmızı dumanlı nitrik asit
Ticari kalitede dumanlı bir nitrik asit %98 HNO3 içerir ve yoğunluğu &#;g/cm3’tür. Bu kalitedeki asit patlayıcı madde endüstrisinde sıklıkla kullanılır. Susuz asit kadar uçucu veya aşındırıcı değildir ve yaklaşık &#;M konsantrasyonuna sahiptir.
Kırmızı dumanlı nitrik asit, çözeltiyi kırmızımsı kahverengi bir renkle terk eden önemli miktarlarda çözünmüş azot dioksit (NO2) içerir. Çözünmüş azot dioksit nedeniyle, kırmızı dumanlı nitrik asidin yoğunluğu &#;g/cm3’ten daha düşüktür.
Katkılı dumanlı nitrik asit, % - hidrojen florür (HF) ilave edilerek yapılabilir. Bu florür metal tanklarda korozyon direnci için eklenir. Florür, metali koruyan bir metal florür tabakası oluşturur.
Susuz nitrik asit[değiştir kaynağı değiştir]
Nitrik asit, ısı veya ışık ayrışmasına maruz kalır ve bu nedenle genellikle kahverengi cam şişelerde saklanır:
- 4&#;HNO3 → 2&#;H2O + 4&#;NO2 + 2 O2
Bu reaksiyon sonucu üretilen azot oksitler, asit içinde kısmen veya tamamen çözündüğü için sıvının üzerindeki buhar basıncında göz ardı edilemeyecek bazı değişikliklere neden olabilir.
Azot dioksit (NO2) yüksek sıcaklıklarda nitrik asit içinde çözünerek, asidi sarı veya hatta kırmızı renge dönüştürür. Saf asit, havaya maruz kaldığında beyaz duman çıkarmaya meyilliyken, azot dioksit çözünmüş asit kırmızımsı kahverengi buharlar verir ve bu da "kırmızı dumanlı nitrik asit" ve "beyaz dumanlı nitrik asit" adlarına yol açar. Azot oksitler (NOx) nitrik asit içinde çözünür.