Nokta Çalışması Insan

Georges Seurat'nın La Parade() isimli eserinden bir detay, puantilist tekniği açıkça gösteriyor.

NOKTA

M. Rahman ARAPHASANOĞLU
[email protected]
 GEREKLİ MALZEMELER

1. Resim Kâğıdı
2. Resim Kalemi (HB)
3. Silgi
4. Keçeli Kalem
5. Siyah Asetat Kalemi (”S” Uçlu)

Not 1: Bu etkinlik örnek mahiyetindedir.

Burada çizilen modele bağlı kalmak
zorunda değilsiniz.

Not 2: Elinizde gerekli malzemeler yoksa

farklı boyama araçlarını kullanabilirsiniz.
Örnegin: Pastel Boya.

Bu çalışmada; Görsel Sanat Elemanlar’ının

ilki olan “Noktayı” öğreneceksiniz. Ayrıca
“Noktacılık Akımından (puan�lizm)”
bahsedeceğiz. İyi çalışmalar dilerim
Etkinliğimize bir çiçek mo�fi çizerek başlayaca-
ğız.

İlk olarak çalışma kâğıdımızın ortasına bir daire

çizelim.

Düzgün bir daire çizebilmek için bir pergel ya

da yuvarlak olan herhangi bir nesneden yarar-
lanabilirsiniz.

Daha sonra çiçeğin taç yapraklarını çizin.

Düzgün ve oran�lı şekilde çizebilmek için
aşağıda görüldüğü gibi karşılıklı bir sıralama
izleyebilirsiniz.

Taç yaprakların tepe noktalarına denk gelecek

şekilde, solda görüldüğü gibi yapraklar çizin.

Not: Burada yapılan tarife birebir bağlı kalmak

zorunda değilsiniz.
Çizmiş olduğunuz yaprakların al�na nispeten
daha sivri gözüken başka yapraklar ekleyin.

Yapmak istediğimiz çalışma, bir nokta çalışma-

sı olduğu için çizgilerin görünmesini istemeyiz.
Bu yüzden yumuşak, iz bırakmayan bir silgi ile
bütün çizgileri al�an hafifçe görünecek şekilde
silin.

Bu aşamadan sonra ar�k çalışmamızı, noktala-

rı kullanarak renklendirme kısmına geçebiliriz.
Fakat öncesinde gelin sizinle bir deney yapa-
lım.
 Sol tarafta aynı büyüklükte altı adet kare görü-
yorsunuz. Her bir kare ise kendi içinde “sarı” ve
”kırmızı” karelerden oluşmakta ve bu kareler
kendi sınırlarını korumaktadır. Yani birbirleri ile
karışmıyorlar. Eğer burası anlaşıldı ise şimdi
deneyimize geçelim.

Oturduğunuz yerden kalkıp biraz uzaklaşın.

Gözünüzü hafif buğuklaştırarak “6” numaralı
kareye bakın ve hangi renkte gördüğünüzü
söyleyin.

Eğer cevabınız “turuncu” ise her şey yolunda

demektir. Cevabınız başka bir şeyse bir doktora
görünmenizi öneririm.

Bildiğiniz gibi sarı ve kırmızı boyalar birbirleri

ile karışınca turuncu renkte yeni bir boya elde
ederiz. Fakat buradaki sorun renklerin bir boya
gibi gerçek manada birbirleri ile karışmamış
olmasıdır. Altı numaralı kareye yakından
bakarsanız diğerlerine göre çok daha yoğun
olduğunu görürsünüz. O kadar yoğundurki
gözümüz artık sarı ve kırmızı kareleri ayırt
edemez ve hepsini karıştırıp bir bütün olarak
algılar. Bunun sonucunda da turuncu olarak
görürüz. Yani bu bir algı sorunudur. Özetle
noktalar için: “Birbirleri ile hiç karışmadan
yeni bir renk oluşturabilir.” diyebiliriz.

“1. Noktalar renk oluşturabilir”

(Resim 1) Grande Jatte Adası'nda Bir Pazar Öğleden Sonrası / Georges Seruat /

Noktacılık Akımı (poin�lizm, puan�lizm)

yüzyıl sonları ve yüzyıl başlarında Fransız
yeni izlenimci ressamlar tara�ndan yaygın olarak
kullanılmış bir resim tekniğidir. Bu teknikle yapılan
resimlerde, çok sayıda ufak temel renk noktası,
birbiriyle karış�rılmadan bir araya ge�rilerek
izleyicinin gözünde çeşitli ara renklerin illüzyonu
oluşturulur. Puan�lizm, insan gözünün, birbirine
yakın duran ufak renk noktalarını birleşik görmesi
esasına dayanır. Bu tekniği başarıyla kullanabilmek,
renk teorisi konusunda iyi bir eği�m gerek�rir.
Puan�lizm kelimesi ilk olarak 'lerde bu teknik-
le alay eden sanat eleş�rmenleri tara�ndan
kullanılmış olsa da, bugün küçümseme anlamı
içermez. Puan�lizm tekniğini başarıyla kullanan
ressamlar arasında Georges Seurat, Paul Signac,
Camille Pissarro ve Henri-Edmond Cross sayılabilir.
Günümüz ekranları, kamera lensleri vb. cihazların
çalışma prensibi de aslında buna benzemektedir.
(Resim 2) Georges Seurat / (Resim 3) Paul Signac / Capo di Noli / ()
La Parade / ()
 RENKLENDİRME
Renklendirme aşamasını katmanlar halinde
adım adım gerçekleş�receğiz. Fakat sizi baştan
uyarmam gerekiyor: Noktalar ile çalışmak zor
ve emek ister ama sabır gösterirseniz verdiği-
niz bütün çabaya değdiğini göreceksiniz. Unut-
mayın! Uğrunda emek verilmiş herşey
kıyme�lidir.

İlk olarak renklendirmek istediğimiz alanda bir

yüzey oluşturmamız gerekiyor. Bu aşamayı
astar katmanı olarak düşünebilirsiniz. Bu
evrede noktaların olabildiğince homojen bir
dağılım göstermesine dikkat etmemiz gereki-
yor.

A. Yüzey Katmanı

“2. Noktalar yüzey oluşturabilir”

İkinci aşamada ise ton geçişleri yapmaya

çalışacağız. Sarı ile oluşturduğumuz yüzeyin
kenarına turuncu ile noktaları sık bir şekilde
koyalım. Merkeze doğru noktaların giderek
seyrekleşmesine özen gösterin. Bu şekilde ton
geçişleri elde etmiş olacağız.

Sık Noktalar
B. Ton Katmanı

“3. Noktalar ton geçişleri

Seyrekleşen
Noktalar
oluşturabilir”

Son olarak ise aralardan gözüken boşlukları,

nispeten küçük noktalar kullanarak doldurma-
ya çalışacagız.
Birincil Renkler (Ana Renkler)

İkincil Renkler (Ara Renkler)

C. Rötuş Katmanı
Üçüncül Renkler

“4. Noktalar büyük ya da küçük

olabilir”
 A. B. C.
Yüzey Katmanı Ton Katmanı Rötuş Katmanı

A. B. C.
Yüzey Katmanı Ton Katmanı Rötuş Katmanı

A. B. C.
Yüzey Katmanı Ton Katmanı Rötuş Katmanı
 A. B.
Yüzey Katmanı Ton Katmanı

Mavi tonlar ile dışarıya doğru giderek seyrek-

leşen noktalar koyun. Bu şekilde mo�fin arka-
Tüm aşamaları tamamladığınızda çalışmanız muhtemelen aşagıdaki gibi sına, dışarıya doğru transparanlaşan bir fon
görünecektir. Fakat işimiz henüz bitmedi. Çalışmamız bu haliyle hala daha çiğ atmış olacaksınız.
durmaktadır. Bir sonraki aşamada ince uçlu siyah Asetat kalemimizi kullanarak
doku ve derinlik etkisi vermeye çalışacağız.
“5. Noktalar saydamsı etkiler
oluşturabilir”
 Bir rengin içerisine siyah katarsak o renk koyu-
laşır, beyaz katarsak o renk açılır. Buna renk
teorisinde “değer (valör)” diyoruz.

Resimde, koyu değerler ve açık değerler

arasındaki fark arttıkça “zıtlık” (kontrastlık)
meydana gelir. Zıtlığın artması ise resime
derinlik etkisi kazandırır.

Sol tarafa bakarsanız “1” numaralı resimde

değerler arasındaki fark birbirine çok yakındır.
Bu yüzden solgun ve tekdüze görünür. “2”
numaralı resimde ise değerler arasındaki fark
çok daha belirgindir. Bu sebeple daha canlı ve
hacimli görünmektedir.
Düşük Kontrast Farkı Yüksek Kontrast Farkı
Eğer burası anlaşıldı ise aynı mantığı noktalar
için de kullanalım.

Değer (Valör), (Value): Bir “6. Noktalar derinlik etkisi verebilir”

rengin, farklı oranlarda beyaz
ve siyah ile karışımı sonucu
ortaya çikan derece farkı.
Şu aşamaya kadar bir rengi başka bir renge
dönüştürmeye çalış�k. Yani ton geçişleri
Ton (Hue): Bir rengin başka
bir renkten etkilenerek yap�k. Şimdi ise ince uçlu asetat kalemimizi
değişime uğraması. Yavru kullanarak daha koyu değerler elde etmeye
ağzı, Fuşya, Çivit mavi gibi. çalışacağız.

ilk olarak ilgili kısımlara, “A” sütununda görül-

düğü gibi, giderek seyrekleşen noktalar koyun.
Bu bizim yüzey katmanımızı oluşturacak.

A B AB ikici adımda ise “B” sütununda görüldüğü gibi

doku katmanını oluşturacağız. Önce çizgisel bir
şekilde dokuyu oluşturun daha sonrada çevre-
sine noktaları saçarak yüzey ile kaynaş�rın.

“7. Noktalar doku etkisi verebilir”

Aynı uygulamayı resmin diğer bölümlerine de

yapın.

Uyarı: Siyah tehlikeli bir boyadır. Fazla kaçırırsanız

sonuç istediğiniz gibi çıkmayabilir. Dikkatli olun!

Tavsiye: Acele etmeden kontrollu bir şekilde ilerle-

yin. Arada bir durup çalışmanıza uzaktan bakıp
bütün olarak değerlendirmeye çalışın.
 Çalışmanızın bitmiş hali alt tara�aki resim gibi
görünmesi beklenir. Eğer buraya kadar bütün
aşamaları tamamladıysanız, sizi en içten
duygularımla tebrik ederim. Zor bir işi başar-
mış olmanın haklı gururunu yaşayabilirsiniz.

Şimdi noktalar hakkında neler öğrendik özetle-

yelim.

NOKTANIN BAŞLICA ÖZELLİKLERİ

1. Noktalar renk oluşturabilir.

2. Noktalar yüzey oluşturabilir.
3. Noktalar ton geçişleri oluşturabilir.
4. Noktalar büyük ya da küçük olabilir.
5. Noktalar saydamsı etkiler oluşturabilir.
6. Noktalar derinlik etkisi verebilir.
Çalışmamızı sadece siyah noktalar ile yapmış olsaydık yukarıdaki gibi görünür- 7. Noktalar doku etkisi verebilir.
dü. Çiçeğin polen kısmına ve taç yaprakların dış kısımlarına bakarsanız hiç 8. Noktalar boşluk - doluluk etkisi oluştu-
nokta koymadığımızı görürsünüz. Sadece kağıdın boşluğu görünmektedir. rabilir.
Fakat yinede oradaki şekli algılarız. Çünkü çevresindeki noktaların yoğunluğu
orada bir şekil varmış hissiyatı oluşturur. Bu duruma Boşluk - Doluluk etkisi
denir. “8. Noktalar boşluk - doluluk etkisi oluşturabilir”