Normal Tansiyon

kaynağı değiştir]

Resim Harvey'in Exercitatio anatomica de motu cordis et sanguinis in animalibus(“Canlılarda Kalp ve Kan Hareketleri Hakkında Anatomik Araştırma”) adlı eserinden damarların resmi

Kardiyovasküler sistemin modern anlamda anlaşılması doktor William Harvey (–)'nin çalışmasıyla başlamıştır. Harvey De otu ordis ("Kalp ve Kan Hareketleri Üzerine") adlı kitabında kan dolaşımını anlatmıştır. İngiliz rahip Stephen Hales yayınlanan ilk tansiyon ölçümünü yılında gerçekleştirmiştir.^[88][89] Yüksek tansiyonun bir hastalık olarak tanımlanması, diğerleri ile birlikte, yılında Thomas Young ve yılında Richard Bright tarafından gerçekleştirilmiştir.^[88] Bir insanda böbrek hastalığı bulgusu olmaksızın yüksek tansiyon görüldüğü ilk kez Frederick Akbar Mahomed (–) tarafından rapor edilmiştir.^[90] Bununla beraber, yüksek tansiyonun klinik bir vaka olması ’da Scipione Riva-Rocci tarafından kolluklu tansiyon ölçme aletinin icat edilmesiyle gündeme gelmiştir.^[91] Bu buluş, tansiyonun kliniklerde ölçülebilmesine olanak sağlamıştır. yılında, Nikolai Korotkoff atardamar stetoskopla dinlenirken tansiyon ölçme aletinin kola geçirilen kısmındaki hava boşaltıldığında duyulan Korotkoff seslerini tanımlayarak sistemi geliştirmiştir.^[89]

Tarihsel olarak, “sert nabız” olarak adlandırılan hastalığın tedavisinde kan boşaltma ya da sülük uygulamalarıyla kan miktarı azaltılıyordu.^[88] Çin’deki Sarı İmparator, Cornelius Celsus, Galen ve Hippocrates kan boşaltma yöntemini savunuyordu.^[88] Yüksek tansiyon için etkili bir farmakolojik tedavinin olmadığı ve yüzyıllarda, hepsi sayısız yan etkiye sahip üç tedavi yaklaşımı kullanmaktaydı. Bu yaklaşımlarda sodyum ciddi anlamda kısıtlanıyordu (örneğin, pirinç diyeti ^[88]), sempatektomi (sempatik sinir sistemi parçalarının ameliyatla çıkarılması) ve pirojen tedavisi (ateşe yol açan ve dolaylı olarak tansiyonu düşüren maddelerin enjekte edilmesi).^[88][92] Yüksek tansiyon için ilk kimyasal olan sodyum tiosiyanat yılında kullanılmıştır fakat pek çok yan etkisi vardır ve popüler olmamıştır.^[88]İkinci Dünya Savaşı sonrasında çeşitli başka maddeler de geliştirilmiştir. En popüler ve makul derecede etkili olanlar tetrametilamonyum klorid ve türevi heksametonyum, hidralazin ve reserpin (tıbbi Rauwolfia serpentina bitkisinden elde edilmiştir) olmuştur. Ağız yoluyla alınan ve iyi tolere edilen ilk maddelerin keşfedilmesi çığır açan bir buluş olmuştur. Bunlardan ilki, ilk tiazitidrar söktürücü olan klorotiazid olup sulfanilamit antibiyotiğinden geliştirilmiş ve ’de kullanıma sunulmuştur.^[88][93] Bu madde, tuz atılımını artırırken sıvı birikimini önlüyordu. Gaziler İdaresi’nin sponsorluğunda yapılan rastgele kontrollü denemede, hidroklorotiazit artı reserpin artı hidralazin ile plasebo madde karşılaştırılmıştır. Tedavi görmeyen yüksek tansiyonlu kişilerin bulunduğu grupta tedavi edilen hastalara göre çok daha fazla komplikasyon geliştiğinden, çalışma erken safhada duruldurulmuş ve onların tedaviden mahrum bırakılması etik bulunmamıştır. Çalışmaya düşük tansiyonlu kişilerle devam edilmiş ve tedavinin orta derecede hipertansiyonlu kişilerde dahi kardiyovasküler ölüm riskimi yarıdan fazla oranda engellediği görülmüştür.^[94] yılında, klorotiazidi geliştiren ekibe Lasker Özel Halk Sağlığı Ödülü verildi.^[92] Bu çalışmaların sonuçları sayesinde, yüksek tansiyon hakkında halk bilincini artırma amaçlı halk sağlığı kampanyaları yapılmış ve yüksek tansiyonun ölçülmesi ve tedavisi teşvik edilmiştir. Bu tedbirlerin yılları arasında felç ve iskemik kalp kastalığında görülen %50’lik düşüşe en azından kısmen katkısı olduğu görünmektedir.^[92]

Toplum ve Kültür[değiştir kaynağı değiştir]

1. ^^abcCarretero OA, Oparil S (Ocak ). "Essential hypertension. Part I: Definition and etiology". Circulation. (3). ss.&#; doi/CIR PMID&#; 16 Haziran tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat &#;
2. ^^abcdefghKumar V, Abbas AK, Aster JC. Robbins and Cotran Pathologic Basis of Disease. 9th edt., Elsevier Saunders, Philadelphia,
3. ^^abcdefgChobanian AV, Bakris GL, Black HR; ve diğerleri. (Aralık ). "Seventh report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure". Hypertension. 42 (6). ss.&#; doi/HYPc2. PMID&#; 20 Mayıs tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat &#;
4. ^^abcNational Clinical Guidance Centre (Ağustos ). "7 Diagnosis of Hypertension, Link from evidence to recommendations". Hypertension (NICE CG )(PDF). National Institute for Health and Clinical Excellence. s.&#; 23 Temmuz tarihinde kaynağından(PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık &#;
5. ^^abcMancia G, De Backer G, Dominiczak A; ve diğerleri. (Eylül ). " ESH-ESC Practice Guidelines for the Management of Arterial Hypertension: ESH-ESC Task Force on the Management of Arterial Hypertension". J. Hypertens. 25 (9). ss.&#; doi/HJH.0beff. PMID&#;&#;
6. ^^abWilliams B, Poulter NR, Brown MJ; ve diğerleri. (Mart ). "Guidelines for management of hypertension: report of the fourth working party of the British Hypertension Society, BHS IV". J Hum Hypertens. 18 (3). ss.&#; doi/seafoodplus.info PMID&#;&#;
7. ^^abcDionne JM, Abitbol CL, Flynn JT (Ocak ). "Hypertension in infancy: diagnosis, management and outcome". Pediatr. Nephrol. 27 (1). ss.&#; doi/sz. PMID&#;&#;
8. ^Din-Dzietham R, Liu Y, Bielo MV, Shamsa F (Eylül ). "High blood pressure trends in children and adolescents in national surveys, to ". Circulation. (13). ss.&#; doi/CIRCULATIONAHA PMID&#;&#;
9. ^^abcd"The fourth report on the diagnosis, evaluation, and treatment of high blood pressure in children and adolescents". Pediatrics. (2 Suppl 4th Report). Ağustos ss.&#; PMID&#;&#;
10. ^^abcFisher ND, Williams GH (). "Hypertensive vascular disease". Kasper DL, Braunwald E, Fauci AS; ve diğerleri. (Ed.). Harrison's Principles of Internal Medicine (16th bas.). New York, NY: McGraw-Hill. ss.&#; ISBN&#;&#;
11. ^^abWong T, Mitchell P (Şubat ). "The eye in hypertension". Lancet. (). ss.&#; doi/S(07) PMID&#;&#;
12. ^^{abcdefghijklmnopqrstuv}O'Brien, Eoin; Beevers, D. G.; Lip, Gregory Y. H. (). ABC of hypertension. Londra: BMJ Books. ISBN&#;X.&#;
13. ^Papadopoulos DP, Mourouzis I, Thomopoulos C, Makris T, Papademetriou V (Aralık ). "Hypertension crisis". Blood Press. 19 (6). ss.&#; doi/ PMID&#;&#;
14. ^^abcdeMarik PE, Varon J (Haziran ). "Hypertensive crises: challenges and management". Chest. (6). ss.&#; doi/chest PMID&#; 4 Aralık tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat &#;
15. ^Gibson, Paul (30 Temmuz ). "Hypertension and Pregnancy". eMedicine Obstetrics and Gynecology. Medscape. 15 Kasım tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran &#;
16. ^^abRodriguez-Cruz, Edwin (6 Nisan ). "Hypertension". eMedicine Pediatrics: Cardiac Disease and Critical Care Medicine. Medscape. 20 Nisan tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran &#;
17. ^"Global health risks: mortality and burden of disease attributable to selected major risks"(PDF). World Health Organization. 1 Nisan tarihinde kaynağından arşivlendi(PDF)

İkincil hipertansiyon bir hastalığın komplikasyonu olarak ortaya çıkan hipertansiyondur. Böbrek hastalığı hipertansiyonun en yaygın ikincil nedenidir.^[12] Hipertansiyona Cushing sendromu, hipertroidizm, hiportroidizm, akromegali, Conn sendromu ya da hiperaldosteronizm, hiperparatiroidizm ve feokromositoma gibi endokrin ile ilgili durumlar da sebep olabilir.^[12][33] İkincil hipertansiyonun diğer sebepleri arasında obezite, uyku apnesi, hamilelik, aort daralması, aşırı meyan kökü tüketimi ve belirli reçeteli ilaçlar, bitkisel ilaçlar ve yasadışı uyuşturucular yer alır.^[12][34]

Renal hipertansiyon: en belirgin nedeni böbrek iskemisidir. Renal arterlerdeki/arteriollerdeki kan debisi düştüğünde jukstaglomerüler aparatta gerçekleşen renin üretimi hızla artarak dolaşıma verilir. Renin karaciğerde üretilen angiotensinogen’i angiotensin’e (angiotensinogen-hypertensinogen-renin substrate) çevirir. Bu madde angio­tensin I niteliğindedir daha sonra angiotensin II’ye değişir ve kan basıncını hızla yükseltir. Bu süreçte sürrenal korteksindeki aldosteron üretimi de artar (RAAS). Tek taraflı böbrek lezyonuna bağlı renal hipertansiyonda o böb­reğinin çıkarılmasıyla kan basıncı normale döner (tek taraflı hipoplazi, tümör, hidronefroz).^{[2][12][20][35]} Renal hipertansiyon şu durumlarda görülür:

• Vasküler hastalıklar: arteria renalis’in daralması (trombus, aterom plağı, embolus, Periarteritis nodosa, vd).
• Parenkimal hastalıklar: böbrek parenkiminin zarar gördüğü durumlar (renal hipoplazi, glomerülonefritlerin geç dönemleri, pyelonefrit, hidronefroz, polikistik böbrek ve tümör).
• Perinefrik hastalıklar: perinefrik tümör, hematom, vb böbrekler ile damarlar üze­rine basınç yapar.
• Obstrüktif üropatiler: prostat hipertrofileri, böbrek taşları ve bu yollarda oluşan tümörler.

Endokrin Hipertansiyon: endokrin sistem patolojilerinin yol açtığı hipertansiyon grubudur.^{[2][12][20][35]}

• Feokromositom (pheochromocytoma): sürrenal medulla tümörüdür. Genellikle tek bazen iki taraflıdır. Kimi olgularda tümör hücreleri adrenalin ve noradrenalin salgılayarak hipertansiyonu tetiklerler. Adrenalin aynı zamanda hiperglisemiye neden olur. Feokromositomların neden olduğu hipertansiyon ataklar biçiminde gelir (paroksismal hipertansiyon). Kandaki vanilmandelik asid (VMA) düzeyi yüksektir.
• Cushing sendromu: sürrenal korteksinde hiperplazi, adenom ya da karsinom nedenli bir hiper­fonksiyon vardır. Bu tabloda hipertansiyon, polisitemi, glikozüri, osteoporoz, kadınlarda hipertrikozis (aşırı kıllanma), amenore (menstürasyonun olmaması) gibi bulgular saptanır. Ekstremiteler normal kalırken yüzde, omuzlarda ve gövdede yağ­lanma olur. Yüz yuvarlaklaşır (ay yüzü). Karın derisinde yağlanma nedeniyle strialar oluşur. Benzer bir tablo uzun süre kortizon ve ACTH kullananlarda da görülür.
• Primer aldosteronizm: sürrenal korteksinde özellikle aldosteronun üretildiği zona glomerulosa tabakasında hiperplazi ya da adenom vardır. Hipertansiyonla birlikte poliüri, polidipsi, hipokalemi, alkaloz ve vücutta sodyum birikimi izlenir.

Santral Sinir Sistemi ile ilgili hipertan­siyon: kan basıncı santral sinir sisteminin bulbustaki merkezlerinde düzenlenir. Bu merkezler beyin korteksinin ve thalamus’un etkisi altındadır. Düşünce ve duygularla uyarılırsa kan basıncı yükselir. Ayrıca yangılarda, intrakraniyal basınç artışlarında ve tümörlerde bulbustaki merkezler zarara uğrarsa hipertansiyon belirebilir.^{[2][12][20][35]}

Gebelik toksemisi: eklampsi ve pre-eklampside hipertansiyon, ödem ve albuminüri görülür. Tabloya bilinç kaybının ve kramplar daeklenebilir, ölümle sonlanabilir. Nedeni plasentada kökenli vazoaktif maddeler ve sodyum retansiyonudur.^{[2][12][20][35]}

Kardiyovasküler nedenlere bağlı hiper­tansiyon: kalp-damar hastalıklarının sonucunda ortaya çıkar.^{[2][12][20][35]} Başlıca nedenleri:

• Arterioloskleroz: hipertansiyona bağlı olarak meydana gelir. Arteriol lümenleri giderek daralır ve daraldıkça kan basıncının da giderek yükselir (kısır döngü). Bunların dışında vazokonstriksiyon yapabilen oral kontraseptifler ile metamfetamin gibi ilaçları ve kokaini uzun süreli kullananlarda saptanan kan basıncı yüksekliği bir süre sonra süreklilik kazanabilir.
• Aorta koarktasyonu: aortada doğumsal darlığın bulunmasıdır.&#; Aortanın daraldığı kesimden önce çıkan arterlerin gittikleri bölgede hipertansiyon vardır.
• Periarteritis nodosa: orta ve küçük çaptaki arterlerin segmental yangısıdır. Damar lümenleri daralır. Olguların yaklaşık %50’sinde böbrek iskemisine bağlı hipertansiyon vardır.

Fizyopatoloji[değiştir

nest...

120043 120044 120045 120046 120047

batman iftar saati 2021 viranşehir kaç kilometre seferberlik ne demek namaz nasıl kılınır ve hangi dualar okunur özel jimer anlamlı bayram mesajı maxoak 50.000 mah powerbank cin tırnağı nedir