Shonage demiş ki:
Buradan devam edin yahu
Bende faydalanmak isterim bilgi bilgidir özelde kalmasın.
Sevgiler saygılar.Hepsini görmek için tıklayın
Daha önceki yazımız olan CAGED sistem ile klavye üzerinde tüm akorların bulunabildiğini ve taşınabildiğini yazmıştık.
Bu yazımızda ise klavye üzerinde notaların nasıl bulunduğuna dair çalışma yöntemleri önereceğiz.
Bilindiği gibi müzik teorisi kağıt üzerinde otursa da bir çok kişi bu teorik bilgiyi klavyeye taşımakta zorlanıyor. Bunun sebebi ise klavyedeki notaların sistematik dizilimleri ve ses aralıklarını bulamamaktan kaynaklanıyor.
Tabloda görüldüğü gibi tüm sesler sistematik bir şekilde klavyede dağılıyor. Bu yöntem tüm notalar için geçerlidir. Bunu görsel olarak öğrenebilir ve metronom eşliğinde her C (do) notasını çalabilirsiniz. Çaldığınız notaları aynı zamanda söylemeniz sesleri daha kolay içselleştirmenizi sağlayacaktır.
Aynı C (do) örneğinde olduğu gibi ilerleyiş değişmemektedir. Diğer notalarda da aynı sistemi uygulayarak çalışabilirsiniz.
Aşağıdaki görselde ise B (si) telinde düzenin bozulduğu görülüyor. Her telde notalar sistemli bir şekilde yani 2 alt telde 1 er perde atlayarak bulunurken B(si) telinden itibaren 2 şer perde atlanıyor.
VII. görselde ise; aynı seslerin benzer şekilde klavyede dağıldığını görüyoruz.
Açık tellerden başlayarak notaları sayarak bulmak.
perdede geriye doğru sayarak notaları bulmak.
Bildiğiniz bir notayı referans alarak bulmak.
Bulacağınız notaya en yakın notadan sayarak bulmak.
Günde 5dk. ayırarak notaları sesli çalışabilirsiniz.
En iyi yöntemlerden biri ise bildiğiniz bir şarkının Riff ya da Licklerini bu şekilde çalışmak.
Birinci parmak buraya basıyor demek yerine, ulaşacağınız notayı sesli söyleyerek çalışabilirsiniz.
Bir kaç ay boyunca sadece natural notalara zaman ayırmayı unutmayın. (En az 1 ay)
Klavye diagramı çizerek üzerinde çalışmalar yapabilirsiniz.
Gitar çalmaya yeni başlıyorsanız, doğru çalışma yönteminin nasıl olması gerektiği ile ilgili size bir kaç öneride bulunalım.
1.
seafoodplus.infoonda G (sol) notası hangi teldedir?
Klavye diagramı çizerek benzer çalışmaları diğer teller için de uygulayabilirsiniz.
2.
Aşağıdaki örnekte E (mi) telinden itibaren telin alabileceği tüm natural notalar gösterilmiştir. Diğer tellerde aynı sistemi uygulayarak ve nota isimlerini sesli söyleyerek çalışabilirsiniz.
Sırasıyla A (la), D (re), G (sol), B (si) ve E (mi) teli için uygulayınız.
3.
Aynı sistemi bu sefer geriye doğru sayarak buluyoruz. Yine aynı şekilde nota isimlerini sesli söyleyerek.
Sırasıyla geriye doğru A (la), D (re), G (sol), B (si) ve E (mi) teli için uygulayınız.
4.
Aşağıdaki görselde F (fa) notası tüm klavye boyunca sistematik olarak yerleştirilmiştir.
D (re) notasını aynı yukarıdaki gibi tüm klavyeye dağıtarak bulmaya çalışın.
C (do) notası için aynı yöntemi deneyiniz.
Diğer sesler için de aynı çalışma yöntemini uygulayabilirsiniz.
Son olarak;
Tüm bu çalışma tiplerini yaptıktan sonra gitar üzerinde aynı yöntemleri uygulamayı unutmayın.
Diagramları gitar üzerinde devam ettirin.
Bastığınız notaları söylemeyi sakın unutmayın.
Sesli düşünmek sürecin önemli bir bölümünü oluştumaktadır.
Metronom üzerine aynı notaları farklı pozisyonlarda basın sadece ileri doğru değil geriye doğru ya da karışık çalarak denemeyi unutmayın.
Çaldığınız şarkıların Riff ya da Licklerini inceleyerek ve düşünerek çalışın.
Nota okumay örenmek, farkl bir dili konumay örenmek gibidir. Yazl müzik binlerce yldr var ve besteciler ve yaratclar olarak yapabileceklerimizin snrlarna uymak için sürekli geliiyor.
En temel tanmyla müzik notasyonu, her bir notann perde ve süre özellikleri hakknda bilgi veren çeitli semboller kullanarak sesi temsil eder. Bunun da ötesine geçerek, bize belirli notalarn tns ve ifadesi hakknda daha fazla bilgi veren benzersiz sembollere sahibiz.
Elbette, muhtemelen buradasnz çünkü nota okumay örenen dier milyonlarca insan gibi siz de bunalm hissediyorsunuz. Sizi suçlamyoruz.
yi olan ey, notalarn nasl okunacana dair daha derin bir anlay kazanmak için ihtiyacnz olan tüm bilgilere sahip olmamzdr. Bu makalede, nota okumann tüm temellerinin yan sra, ilerledikçe yararl bulabileceiniz birkaç gelimi yöntemi de inceleyeceiz.
Piyano notalarnn nasl okunacan bilmek, farkl müzik parçalarnn yaplarn ve nasl bir araya getirildiklerini daha iyi anlamanz salar, bu da size kompozisyonlar hakknda daha geni bir anlay kazandrr.
Notalar, nota anahtarlar, semboller, çizgiler ve boluklar, tpk konuulan birçok dilde olduu gibi yüzyllardr kullanlmaktadr. Bir piyano notasnda gördüünüz her sembol, belirli bir arkdaki farkl bir ritmi , perdeyi veya tempoyu temsil eder.
Piyano notalarnn nasl okunacan örenmenin harika bir müzisyen olmak için gerekli olmadn söyleyecek pek çok müzisyen var. Kesinlikle hakl olsalar da, piyano notalarnn nasl okunacan örenmemek sizi yeteneklerinizde snrlayabilir.
Müzisyenlerin nota okumay örenmek istemelerinin balca nedenlerinden bazlar unlardr:
Ana enstrümannz piyano olsun ya da olmasn, müzik okumann temellerini bilmek ve notalarn isimlerini bilmek klavyede gezinmek için yardmc olabilir. Bu tür bir bilginin dier enstrümanlara ne kadar iyi tercüme edildiine aracaksnz.
Müzii tpk bir kitab okur gibi soldan saa doru okuduumuzu unutmamak önemlidir. Bu ekilde okumamzn nedeni, müzikal notasyonun ölçek ilerlemesine yatay bir ekilde bakmann bir yolu olarak balam olmasdr.
Dokuzuncu yüzyla kadar, ayn anda birden fazla ses çalndnda veya söylendiinde, bu genellikle bir azdan söylenirdi. Ancak dokuzuncu yüzyldan hemen sonra çok seslilik popüler hale geldi ve besteciler dikey armoni ile ilgilenmeye balamak zorunda kaldlar.
Deien yazl müzik estetiini karlamak için insanlar piyano, klavsen ve org gibi klavyeli enstrümanlar üretti.
Gerçekten müzik örenmeye balamadan önce ele almanz gereken en önemli müzik okuma unsurlarndan biri asanz anlamaktr .
Müzik notasyonunda asa, müzik sembollerinin üzerinde yer ald bir dizi yatay çizgidir. Asadaki her bir yer farkl bir notay temsil eder.
Modern bat müziinde asa, satr ve boluklardan (be satr ve dört boluk) oluur.
Asa üzerinde, notalarn asa üzerinde nerede olduunu gösteren farkl nota anahtarlar bulacaksnz.
Bu noktada, tiz ve bas nota anahtarnda bulunan tüm notalarn çizgiler ve boluklar üzerinde yer aldn biliyorsunuz. Asl soru u,
Tek notalar bunlar m?
Kesinlikle olmaz!
Aslnda piyano o kadar büyük bir enstrümandr ki, tüm notalarn smas için iki stave gerekir. Bu notalar tiz nota anahtar ve bas nota anahtar olarak bilinir. Notalar içerirler:
A-B-C-D-E-F-G
Sol anahtar olarak da bilinen tiz anahtar, müzik notasyonunda en çok tannan sembollerden biridir. Büyük, süslü bir el yazs sembolü gibi görünür ve nota yaznzn en solunda yer alr. Bir haritadaki lejanta benzer ekilde, tiz nota anahtarnz size enstrümannz hangi aralkta çalmanz gerektiini söyleyecektir.
Tiz nota anahtar, ister vokal ister enstrümantal olsun, daha yüksek aralklar içindir, bu nedenle "tiz" ad verilmitir.
Tiz Clef'in hatrlanmas gereken birkaç farkl özellii vardr.
Yeni balayanlar için, Treble Clef'in G notasn temsil eden çizginin etrafn saran bir girdab vardr, bu yüzden insanlar genellikle G Clef olarak adlandrrlar.
Tiz nota anahtarnn çizgilerine ve boluklarna oturan notalar vardr:
Daha alçak sesler ve enstrümanlar için, bas nota anahtar en uygun yerdir!
Bas nota anahtar üzerindeki iki küçük noktann F notasn temsil eden çizginin hemen üzerinde yer almas nedeniyle insanlar bu nota anahtarn genellikle F nota anahtar olarak adlandrr.
Tpk tiz nota anahtar gibi, burada da bas nota anahtarnn çizgileri ve boluklar üzerine oturan notalar vardr:
Bat müziinde alto nota anahtar ve tenor nota anahtar olmak üzere iki nota anahtar daha olduunu, ancak bunlarn yaygn olarak kullanlmadn unutmayn. Bu makalede en popüler iki nota anahtarna odaklanacaz.
Piyano notalarna bakarken, genellikle iki stave'in tiz nota anahtar bas nota anahtarnn üzerinde olacak ekilde birbirine balandn görürsünüz. Ayrca piyano çalarken bas nota anahtarndaki notalar sol elinizle, tiz nota anahtarndaki notalar ise sa elinizle çalmanz muhtemeldir.
Bu iki çta bir araya getirildiinde, onlardan büyük asa olarak söz ederiz.
Artk bu iki nota anahtar üzerindeki boluklar ve çizgileri anladnza göre, imdi bunlarn üzerinde yer alan notalar hakknda konuacaz.
Notalar ba, gövde ve bayrak(lar) olmak üzere üç temel unsurdan oluur.
Nota ba oval bir ekle sahiptir. Ya açk ya da kapal olacaktr. Açk veya kapal görünüm, notann süresi hakknda bilgi salayacaktr.
Notalarda tek bir nota tek bir nota kafas ile temsil edilirken, üst üste dizilmi birden fazla kafa çalan kiiye ayn anda birden fazla nota çalma sinyali verir. Akorlar bu ekilde yazyoruz.
Srada, nota balna bal olan sap var. Sapn yönünün (yukar ya da aa yapm olmas) notann asa üzerinde ne kadar yüksek ya da alçak olduuna bal olacan unutmayn. Genel olarak, bir nota asann orta çizgisinin üzerindeyse ( tiz nota anahtarnda B veya bas nota anahtarnda D ), sap aa bakacaktr. Ancak nota bu çizgilerin altndaysa sap yukar bakacaktr.
Sapn yönü notay hiçbir ekilde etkilemez. Tamamen estetik amaçlar için vardr ve notalarn okunmasn kolaylatrr.
Gövdenin en önemli ksm en üstte yer alan bayraktr .
Bayrak, sapn aa ya da yukar dönük olmasna baklmakszn, sapn sana doru kvrlan bir vurutur. Notann süresi sap üzerindeki bayrak saysna baldr. Bayrak says arttkça nota deeri veya notann süresi ksalr.
Tüm bu unsurlar bir araya getirdiinizde, verdiiniz notalar için vuru veya vuru bölümleri olarak ölçülen zaman veya nota deerleri hakknda bilgi elde edersiniz.
Bir nota parçasna bakarken dikkat edilmesi gereken ilk ey ölçü çizgileridir. Ölçü çizgileri, düzenli aralklarla asa üzerinden geçen dikey çizgilerdir. Baz kiiler iki ölçü arasndaki bolua ölçü ya da ölçü çizgisi adn verir.
Ölçü çizgileri müziin sesini hiçbir ekilde etkilemez. Bunlar sadece notalar düzenli tutmak için vardr, böylece icraclar yerlerini bulabilirler. Örnein, bir orkestra efi size üçüncü ölçüye gitmenizi söylerse, yerinizi bulmak için arknn bandan itibaren üç ölçü çizgisi sayabilirsiniz.
Her ölçünün kaç vurua sahip olduu ölçü tarafndan belirlenir .
Bir ölçüyü tanmlayabileceimiz en temel yol, müzik parçasnn ritmi veya nabzdr . En sevdiiniz pop arksn dinlediinizde, neredeyse içgüdüsel olarak ritmi veya nabz hissettiinizi garanti ederiz. House müzik, "boots and cats and boots and cats" ritmi ile temel bir ritim örnei sunar.
Bir nota parçasna bakarken, nota anahtarnn yannda kesire çok benzeyen bir ey görürsünüz. Matematikten nefret ediyorsanz, korkmayn. Burada hzl olmaya çalacam.
Normal kesirlerde olduu gibi, bir paynz (üstteki say) ve bir paydanz (alttaki say) vardr.
Pay, tek bir ölçü içinde kaç vuru olduunu gösterir.
Payda size bir vuru alan nota deerini söyler.
nsanlar nota okumay örenmeye baladklarnda, anlamas en kolay olduu için genellikle 4/4'lük ölçü ile balarlar. 4/4'lük zaman ya da "ortak" zaman olarak da adlandrlan 4/4'lük ölçüde, her ölçüde dört vuru vardr ve notalarn her biri bir çeyrek notaya eittir .
Bu ölçüyü çou popüler müzikte duyabilirsiniz.
imdi, eer pay 4 yerine 3 olarak deitirirsek, her ölçüde üç vuruumuz olur ve notalarn her biri bir çeyrek notaya eit olur. Bu, çou valsde bulacanz ölçüdür.
Öte yandan, diyelim ki 6/8 'imiz var. Bu durumda, her ölçüde alt not amz olur ve notalarn her biri bir sekizlik notaya eit olur.
Nota deerlerine birazdan daha derinlemesine gireceiz, ancak umarm bu bilgiler size metre hakknda bir anlay kazandrr.
Ritim, nota okumay örenmenin temellerinden biridir, çünkü müziin nasl hissettirmesi gerektiinin en önemli parçalarndan biridir.
Yukarda bahsettiimiz gibi ölçüler, bir ölçü içinde kaç vur u olduunu söylerken, ritim bu vurular nasl kullandmzdr .
Ritimlerin nasl çaltn anlamak için, 4/4'lük zamanda çeyrek notalar düüneceiz. Bir ölçü içinde dört çeyrek nota olduunu düünelim.
Bunu olarak sayabiliriz. Parmanz 4'lük ölçülerde bu dört sayya vurmaya çaln.
imdi, dokunduunuz eyi alalm ve yar hza getirelim. diye sayarken parmaklarnz sadece 1 ve 3 'e vurun. Bu vurularn her biri yarm notay temsil eder.
Elence olsun diye biraz daha yavalatalm. diye sayarken, parmanz sadece 1 'e dokundurun ve çubuun geri kalan için tutun. Dört saym süreli bu dokunu bir tam notadr .
imdi, çeyrek notalara geri dönelim, ancak yavalatmak yerine sekizinci notalara hzlandralm. Çeyrek notalarn hzn iki katna çkarmak için, sekizlik notalar yapmak üzere gövdelerinin üstüne bir bayrak ekleyeceiz. Bu notalar çeyrek notalarn yars deerindedir.
diye sayarsak, 1 ve 2 ve 3 ve 4 'e dokunuruz, böylece her dört sayta sekiz dokunuumuz olur.
Saplarn tepelerine daha fazla bayrak ekledikçe, deer iki katna çkar. Onaltlk bir notada iki bayrak, 32'lik bir notada üç bayrak, 64'lük bir notada dört bayrak vb. vardr.
Müzik notasyonunun güzellii, iler biraz temizlendiinde ortaya çkar. Eer sayfann etrafnda uçuan tonlarca sekizlik nota olsayd, bunu alglamak çok zor olurdu ve nerede olduunuzu kaybetmeye balamak kolay olurdu.
Neyse ki, kirileri kullanarak notlar üstte bayraklarla gruplayabiliriz.
Inlama tarz müziin karmaklna göre deiebilse de, genellikle çeyrek nota veya yarm nota gruplar halinde nlama yaparz.
Bayraklar bir notann deerini ikiye bölmek için yaplrken, bir nokta bir notann deerini uzatr. Çou zaman noktalar nota bann sa tarafna yerletirilir.
Noktal bir nota, deerinin uzunluunun yars kadar artrlr.
Örnein, diyelim ki noktal bir yarm notamz var. Yarm nota iki vurua eitken, nokta bu yarm notann yarsna, yani bir vurua eittir. Genel olarak, noktal yarm nota üç vuru deerindedir.
Müziimizi nasl yazmak istediimize bal olarak noktalar yerine balar da kullanabiliriz. Balar, iki notay balarndan birbirine balayarak notalar uzatmak için kullanlr. Balarn güzellii, noktalara göre daha az soyut olmalardr, çünkü noktalar bal olduklar notann deerine dayanr.
Bir ba ile, birbirine bal iki yarm notanz varsa, bir tam not aya veya dört vurua eit olacaktr. Öte yandan, çeyrek notaya bal bir yarm notanz varsa, bu üç vurua eit olacaktr.
Notalarda ba kullanmamzn ana nedenlerinden biri, notann süresinin verilen ölçüye smayaca durumlardr. Notann süresini uzatmak için o notay ölçünün dier tarafndaki baka bir notaya balayabiliriz.
Notalardan ses ve ritim elde ederken, ayn derecede önemli olan dinlenmelerden sessizlik elde ederiz. Çalmadmz alanlar müzie sessizlik katar, bu da dinamikler yaratr.
Notalara benzer ekilde, dinlenmelerin de süreleri vardr.
Bu fotoraftaki ilk dinlenme, dördüncü çizginin altnda bir "delik" gibi görünen bir tam nota din lenmesidir. Bu dinlenme dört vuru sürer.
kinci dinlenme iki vuru süren bir yarm dinlenmedir. Birçok kii bunun asa üzerindeki üçüncü çizginin üzerinde oturan bir silindir apkaya benzediini söyler.
Üçüncü dinlenme, korkak, dalgal bir çizgi olan çeyrek nota din lenmesidir. Bu dinlenme bir vuru veya bir çeyrek nota süresi kadar sürer.
Geri kalanlar sola doru eilmi bayrakl çizgilerdir.
Tempo iaretlerini genellikle yazl müziin üst ksmnda görürsünüz. Parça boyunca herhangi bir tempo deiiklii varsa, besteci genellikle bunlar baka bir tempo deiiklii ile gösterecektir.
Bununla birlikte, BPM'yi salayarak tempoyu kesin olarak belirtmezlerse, bazen andante, allegro, orta-hzl, orta, yava, ar vb. gibi öznel müzik terimlerini kullanacaklardr.
Ritmi bir duygu sözcüü ile belirttikleri zamanlar bile vardr, örnein balad veya salncak .
Piyano müziinde, geleneksel olduklar için çounlukla talyanca terimler bulacaksnz. Bir piyano müzii parçasnda hzlanma ve yavalama söz konusu olduunda, genellikle Accelerando ve Ritardando terimleriyle karlarsnz.
Accelerando tipik olarak "accel" olarak iaretlenir ve hz veya tempoyu kademeli olarak artrmak anlamna gelir.
Ritardando tipik olarak "rit" olarak iaretlenir ve hz veya tempoyu kademeli olarak azaltmak anlamna gelir.
Küçük bir ku gözüne benzeyen fermata gibi özel iaretler de vardr.
Bu sembol oyuncunun ksa bir ara vermesi gerektiini gösterir. Duraklama öznel olabilir ve genellikle orkestra efinin veya oyuncu(lar)n takdirine baldr.
Artk ritmi kavradmza göre, devam edelim ve melodilerin nasl oluturulacan örenelim. Gamlarla balayabiliriz.
Ayaklarnz yere basmak için Do majör gamyla balayacaz.
Do Majör Dizi'ye ve alt Do'dan üst oktav Do'ya nasl ilerlediine bir göz atn. Tiz anahtarn altndaki orta Do'dan baladmzda, varln belirtmek için fazladan bir çizgi eklememiz gerektiine dikkat edin.
Bu, herhangi bir asann üstüne veya altna giden tüm notalar için geçerlidir.
imdi, Do Majör gamnn piyanoda Do'dan Do'ya hareket eden beyaz notalarla eleen sekiz not aya sahip olduuna dikkat edin.
Bu notalar pratik etmek için piyanonuzda veya elinizin altnda bulunan baka bir enstrümanda bu notalarla oynayarak nasl hareket ettiklerini hissedebilirsiniz.
Bu makalede daha çok nota okumakla ilgili olduu için çok fazla gam müzik teorisine dalmak istemiyoruz.
Bununla birlikte, gamlarmz deitirmek ve melodi, armoni ve akor deiimlerimizi daha çok yönlü hale getirmek için belirli müzik sembollerini nasl kullandmz anlamak önemlidir .
Müzik notasyonunda bir sonraki adm, aksakallar olarak da bilinen diyez ve bemollerin eklenmesidir.
Diyez küçük bir hashtag'e benzerken, bemol süslü, küçük bir B harfine benziyor.
Bir notay yarm basamak yükseltmek veya alçaltmak için nota bann sol tarafna diyezler ve bemoller yerletiririz. Notann yarm adm daha yüksek olmasn istediimizde, bir diyez ekleriz. Notann yarm adm daha alçak olmasn istediimizde, bir bemol ekleriz.
Do Majör gamnda herhangi bir diyez ya da bemol yoktur. Ancak, dier majör gamlarda vardr ve farkl gamlar ve anahtarlar hakknda daha fazla bilgi edindiinizde, hangi diyez ve bemollerin nereye ait olduunu öreneceksiniz.
Diyez ve bemolleri piyanodaki siyah tular olarak düünmek en iyisidir. Bununla birlikte, diyez ve bemollerin beyaz notalar olduu birkaç durum vardr. Örnein, B diyezli bir anahtardaysanz, B# aslnda C ile ayndr. Bunu C olarak yazmamamzn nedeni baz müzik notasyon kurallarndan kaynaklanmaktadr, ancak bu baka bir zaman için bir konuma.
Burada önemli olan, kuraln istisnalar olduudur.
imdi, skalann dnda benzersiz melodiler veya akorlar yapmak için ister istemez diyezler veya bemoller ekleyebilsek de, bunlar genellikle anahtar imza dediimiz ey tarafndan belirlenir.
Bat müziinde notalar ya bir tam ton ya da yarm ton (yar ton) aralkldr. Örnein, bir piyano klavyesinde orta Do notasna bakarsak, beyaz C tuu ile beyaz D tuu arasnda siyah bir tu görürüz.
Beyaz ve siyah tular ya da diyezli ve bemollü notalar notalama eklimiz bir dizi eye baldr.
Genel olarak, bir gamda yukar doru hareket ediyorsanz veya yükseliyorsanz, bir notay temsil etmek için diyez kullanrsnz. Yani, yarm tonlarda C'den D'ye geçiyorsak ve aradaki siyah anahtar notalamak istiyorsak, buna C# deriz.
Öte yandan, yarm tonlarla Re'den Do'ya iniyor olsaydk, buna D derdik.
Bu tür kurallar uygulandnda, nota okumak çok daha kolay hale gelir.
Bu ikisinin tam ortasnda yer alan, hatrlanmas gereken önemli bir sembol de doal iarettir () .
Doal bir iaret, daha önce yazlm olan dier kazalar iptal etmek için vardr. Örnein, diyelim ki C'den C#'a, D'ye ve tekrar C'ye giden bir melodi çizgisi notaladk. Oyuncunun son nota için C#'a geri dönmemesi gerektiini bilmesini salamak için, üzerine bir natürel iareti koyarz.
Doal iaretler ayn zamanda diyezli ve bemollü anahtar imzalarda da sklkla kullanlr ve çalgclarn bu notalardan diyez veya bemol almalar gerektiini bilmelerini salar.
Çok yaygn olmasa da, müzik okurken bazen bir "X" sembolü de görürsünüz. Bu "X" sembolü çift diyez anlamna gelir. Örnein, bir C notasnn önünde "x" varsa, piyano klavyenizde C notasn iki yarm ton yukardan çalarsnz, bu da onu etkili veya enharmonik olarak D notas yapar.
Bu noktada, sadece beyaz tular üzerinde sekiz notas olan Do Majör anahtarna odaklandk. Mesele u ki, majör gamlara dier notalar üzerinde de balayabilirsiniz.
Ancak, Re majör çalma niyetiyle Re notasndan balar ve sadece beyaz notalar çalarsanz, majör bir gam çalm olmazsnz. Bunun yerine, bir tür "modal gam" çalm olursunuz.
Eer Re ile balarsak ve Re majör gamn çalmak istersek, Fa'ya bir diyez ve Do'ya bir diyez eklememiz gerekir.
Anahtar iaretleri bir anahtar iaretinin sanda bulunur. te majör gamlar temsil eden tüm anahtar iaretleri.
Bir anahtar imzanz olduunda, size parça boyunca bu diyezleri veya bemolleri çalmanz söyler. Bu, tek tek notalar üzerinde diyez ve bemollere sahip olma ihtiyacn ortadan kaldrr. Çalan ya da söyleyen kii olarak, hangi anahtarda olduunuzu ve bu anahtarda hangi diyez ve bemolleri çalmanz gerektiini hatrlamak size kalmtr.
Anahtar imzalar ile ilgili dikkat edilmesi gereken ey, bat gamndaki her nota için en az bir anahtar olduudur. Baz durumlarda, ayn notadan balayan iki anahtar bulabilirsiniz.
Örnein, A anahtar G# anahtar ile ayn eydir. Temel fark, anahtar imzasnda diyez yerine bemol bulunmasdr.
te diyez kullanan anahtarlar:
te düzleri kullanan tular
Ayrca, her majör anahtarn ayn sayda diyez ve bemolü paylaan göreceli bir minör anahtar olduunu da belirtmek gerekir, ancak bu makaleyi basit tutmak amacyla bu konuya girmeyeceiz.
Unutulmamas gereken önemli bir nokta, besteci özellikle aksini belirtmedii sürece, anahtar imzada diyez veya bemol olarak iaretlenmi notalarn her zaman diyez veya bemol olarak çalnmas gerektiidir.
Müzikte, müziin her vuruunda veya barnda akorlar belirtmek için steno notasyon olan akor sembollerini bulacanz zamanlar vardr. Akor sembollerinin güzellii, akorun uyumu hakknda bilgi vererek çalma konusundaki tüm tahminleri ortadan kaldrmasdr.
Bir akor sembolüne bakarak, yedili, askda, eksilmi, üçlü vb. olup olmadn anlayabilirsiniz.
9, 11, #11, 13, vb. gibi altnc, yedinci veya daha yüksek uzantl akorlar söz konusu olduunda, bu saylar genellikle notann sa tarafnda daha küçük bir metin olarak yer alacaktr.
Artk ritim ve melodi hakknda biraz daha fazla ey bildiimize göre, nota okumak ve dinamiklerle çalmak için belirli sembolleri nasl kullanabileceimize bakalm.
Ritimler ve melodi müziin temelini olutursa da ruhun yaad yer dinamiklerdir.
Yukardaki fotorafa bakalm. Bu cümledeki notalardan birinin altnda bir vurgu iareti (>) olduunu görebiliriz. Bu aksan iareti bize bu notaya biraz daha vurgu yapmamz söylüyor.
Dinamikleri temsil etmek için farkl harfler de kullanabiliriz.
Nota okumay örenirken, sk sk dinamikleri sembolize eden harflerle karlarsnz. Bu harfler bize herhangi bir zamanda ne kadar yumuak veya yüksek sesle çalmamz gerektiini söyler. Tipik olarak, bir besteci müzisyene niyetini bildirmek için bir harf yazacaktr.
En yaygn dinamik mektuplardan bazlar unlardr K, M ve P .
Oyuncuya "orta ses" veya "orta yumuak" demek için F veya P 'den önce M de koyabilirsiniz.
Müzik okurken dikkat edilmesi gereken dier birkaç önemli dinamik sembol, bazen " diminuendo " olarak da adlandrlan kreendo ve dekreendo 'dur.
These stretched out ">" and"<" symbols represent gradual changes in volume over time.
Müzik okurken bir kreendo sembolü gördüünüzde, size giderek daha yüksek sesle konumanz söyler.
Müzik okurken bir decrescendo sembolü gördüünüzde, size yava yava daha yumuak olmanz söyler.
Bunu yukarda örendiklerimizle badatrrsak, bazen bir forte sembolü ( F ) ile bir piyano sembolüne ( p) dönüen bir dekreendo görürüz, bu da size yava yava yüksek sesten yumuak sese geçmenizi söyler. Bu düzenlemeyi yumuaktan yüksek sese doru tam tersi ekilde de bulabilirsiniz.
Bazen müzik parçalarnn üzerinde özel iaretler veya talimatlar bulabilirsiniz. Bunlarn sizi korkutmasna izin vermeyin.
Bunlar genellikle aranjör ya da besteci çalgcdan istediklerini ifade edecek doru müzikal sembolü bulamad için vardr. Müziin gerçek güzellii, birbirimizle kolayca iletiim kurmamz salayan geleneklere sahip olmamzdr, ancak hayal gücünün snr yoktur.
Eer bir saksafoncunun belli bir notay hrldayarak çalmasn istiyorsanz, bunu yazabilirsiniz.
Eer bir kemancnn belli bir pasaj tuhaf bir ekilde geçmesini istiyorsanz, bestecinin bunu söylemesi için yer vardr!
Müzik okuma becerilerinizde giderek daha fazla ilerleme kaydettikçe, yoruma açk olan ve çaldnz müzie kendi özel tarznzla hayat verme ans sunan bu tanmlayclarla karlaacaksnz.
Yukardaki tüm bilgiler nota okumay örenmek için harika bir temel oluturabilir. Ancak, asl önemli olan bu bilgiyi pratiinizde kullanp kullanamayacanzdr.
yi olan ey, müzik teorisi bilginizi geniletmek ve çalma becerilerinizi gelitirmek için kullanabileceiniz ölçekler, akorlar, melodiler ve çok daha fazlasn içeren tonlarca ücretsiz piyano notas kaynann çevrimiçi olmasdr.
Ücretsiz notalar indirerek balamanz öneririz. Mary Had A Little Lamb 'in bu ücretsiz düzenlemesi gibi zaten bildiiniz baz kolay piyano notalaryla balayn.
Ayrca, tüm deneyim seviyelerindeki müzisyenler için çeitli benzersiz araçlara ve nota dosyalarna eriim salayan Music Notes uygulamasna da göz atabilirsiniz. Nota okuma yolculuunuz boyunca düzenli kalmak için en yararl uygulamalardan biridir.
Farkl bir dili konumay örenmek gibi, nota okumay örenmek de tonlarca tutarl pratik gerektirir. Müzik okumay gerçekten kavramak için, bunu mümkün olduunca çok yapyor olmanz gerekir.
Notalarn nasl okunacana ilikin bu makalenin sizin için yararl olduunu umuyoruz. Her gün pratik yaptnzdan ve çevrimiçi yardmc araçlar aradnzdan emin olun. Ksa sürede notalar bir profesyonel gibi okuyacaksnz!
Kas Hafızası – BBC’nin eski tarihli bir haberine göre, Aurora Orkestrası te Beethovenın Pastoral Senfonisini, müzikal hafızanın bir başarısı olarak, “yazılı notalar olmadan” seslendirmişti.
Bunun üzerine sinirbilimci Jessica Grahn da bu icradan hareketle, müzisyenlerin son derece karmaşık düzenlemeleri hatırlamayı nasıl başardıklarını araştırdı.
Gerçekten de bu iddialı müzisyenlerin, bir ömür boyunca milyonlarca notayı hafızalarında nasıl tuttukları, sonra nasıl hatırlayıp icra ettikleri konusundaki olağanüstü yetenekleri size de ilginç gelmiyor mu?
Bu birikim veya müzik dağarcığı (Repertuar), şüphesiz insan hafızasının en etkileyici başarılarından biridir.
Müzisyenler meşhurdur. Bu şöhret, onların seslerinin güzelliği yanında, bir beceri olarak, seslendirdikleri müzik parçasını hatırlamak ve yazılı olmayan bir biçimde notaları seslendirmek gibi zor becerilerin üstesinden gelmekten kaynaklanmaktadır.
BBC Senfoni orkestrasını Manchester’de dinlemiştim. Orkestrada 30’dan fazla müzik enstrümanı kullanılıyor; her birinin girişi, çıkışı, makamı, yeri, zamanı hatasız ve ahenkli bir şekilde icra ediliyordu. Final bölümünde de İngiliz Milli marşıyla seremoni kapanmıştı.
Bu kadar çeşitli enstrümanın olduğu bir orkestrada bu sanatçılar binlerce tür müzik parçasını birbirine karıştırmadan doğru olarak hatırlayarak nasıl icra ediyorlardı?
İtalyada Bartolomeo Cristofori tarafından yılı civarında icat edilmiş olan Piyanoda 52 beyaz, 36 siyah toplam 88 tuş vardır.
Bir piyanist düşünün; bir parçayı notalarına göre icra ederken, bu 88 tuşun çoğunu uygun bir şekilde kullanıyor.
İnsan beyninin her türlü performansı icra edecek özelliğine dikkat ediniz. 88 tuşun ses farkları, konumlandığı yer ve piyanistin parmaklarındaki hünere dikkat eder misiniz; bu notaları ve tabi tuşları yerinde zamanında ve dozunda nasıl da müthiş bir uyumla kullanıyor.
Yazılı notalar müzisyenlerin güvencesidir; ne kadar güvenilirse güvenilsin, insan hafızasının yanıltıcı olabileceğine dikkat çekilir. ’lü yıllardan bu yana notasız performans sergilemek kibirli olmak olarak kabul edilirdi.
Mesela; Beethoven, kendi bestesinin tümünü ezberinden çalabilen bir öğrencisini, notadaki önemli detayların gözden kaçırılabileceğinden endişe ettiği için onu uyarmıştı.
Noktürn, hülyalı, romantik ya da duygulu karakterde, özgür biçimdeki piyano parçalarını tanımlamakta kullanılan şiirsel formdur. Chopin, öğrencilerinden birinin hafızasından kendisine bir Noktürn çalmak istediğini duyduğunda kızdı. Mendelssohnun harika bir müzikal hafızası vardı, ama ukalalık olur diye ezberinden parça çalmıyordu. Bir defasında, önüne koyduğu bir defterden çalıyormuş gibi yapıp, hafızasındaki bilgiye göre notaları tuşlamıştı.
Rönesanstan önce, müzik notaları çok az veya hiç olmadığı için hafızadan çalmak bir zorunluluktu.
Kas Hafızası – lerden itibaren müzik performansının hafızadan çalınması beyne ve insan hafızasına dikkati çekti.
Müzisyenlerin parmak, el ve kol kasları kullanarak geliştirdikleri bir tür hafıza oluşumu söz konusudur. Bu hafıza, beyinde depolanan hafıza değil, psikomotor becerilerin yeri olan kas hafızası (Muscle Memory)dır.
Kas hafızası, motor öğrenme ile eşanlamlı olarak kullanılan tekrarlama yoluyla belirli bir motor görevi hafızada birleştirmeyi içeren bir prosedürel hafıza şeklidir.
İşlemsel bellek olarak da adlandırılan prosedürel bellek, olaylara ilişkin belleğimiz (anısal bellek) veya dünya hakkında genel bilgimiz (anlamsal bellek) gibi diğer bellek türlerinden ayrıdır.
Dünya Hafıza şampiyonlarından Melik Duyar bu konuda şunları yazmıştı: “İşlemsel Hafıza” veya diğer adıyla “Prosedürel Bellek” insanların motor becerileri ile gerçekleştirdikleri işlemleri yapmalarını sağlayan bir çeşit “Bildirilemeyen Bellek“tir.
Bu bellekle yapılan işlere örnek olarak araba sürmek, bisiklete binmek, basketbol potasına isabetli basket atışları yapmak sayılabilir. Dikkat ederseniz bu beceriler, birincisi motor hareketlerle yapılan becerilerdir, ikincisi yapılan işler yapılarak gösterebilen ancak bildirilemeyen becerilerdir.
Parmak kaslarının hafızasına güvenmek gerçekten yanıltıcı olabilir. Bu harikadır, ancak yeterli değildir. Önemli olan deneyimsel entelektüel hafızanın geliştirilmesidir. Konunun uzmanlarından biri de Joanna MacGregor’dur.
Joanna MacGregor bir İngiliz konser piyanistidir, şef, besteci ve festival küratörüdür. Kraliyet Müzik Akademisinde Piyano Başkanı ve Londra Üniversitesinde profesördür. Halen Dartington Hallda Uluslararası Yaz Okulu ve Festivalinin sanat yönetmenidir (Wikipedi).
MacGregor da müziği ezberlerken kas hafızasına güvenmek yerine, entelektüel hafızayı geliştirmenin daha önemli olduğunu söylüyor.
“Öğrencilerime sık sık hafızanızı geliştirmenin bir kas egzersizine çok benzediğini söylüyorum. Bu bir hüner değil; her hafta yaptığınız bir şeydir.” diyor.
Günlük hayatımız aslında kas hafızası örnekleriyle doludur. Mesela, araba kullanmak, klavyede yazmak veya bisiklete binmek gibi eylemler için prosedürel belleği kullanırız. Bu, pratiğin mükemmelleştirdiği bir bellek türüdür ve araba kullanmak gibi karmaşık eylemleri çok az dikkatle gerçekleştirmemizi sağlar.
Bununla birlikte, stresli veya endişeli olduğumuzda, prosedürel hafıza başarısız olabilir ve boğulur. Boğulma, genellikle yüksek basınçlı durumlarda sporcularda görülür. Müzisyenler de, örneğin performans kaygısı normalde ikincil olan prosedürel bir hafızayı bozduğunda ve hatalara veya hafıza kaymalarına neden olduğunda, boğulma yaşarlar, .
Müzisyenlerin kullandığı uygulama stratejilerinin çoğu, kaymaları önlemeye ve düzeltmeye yöneliktir. En yaygın uygulama stratejisi olan basit tekrar, kaymaları mutlaka engellemez.
İcracılar için daha faydalı bir strateji seti, bir kaynağın arızalanması durumunda farklı bellek kaynakları sağlayarak müzikle etkileşimleri çeşitlendirmektir.
Örneğin, müzisyenler görsel hafızalarını prova etmek için nota yazabilir veya müziğin yapılarına dair hafızalarını güçlendirmek için harmonik analizler yapabilirler.
Başka bir strateji, parçayı içindeki birden çok noktadan başlayarak uygulamaktır. Prosedürel anılar, genellikle her eylemin bir sonraki eylem için anıyı tetiklediği ve zincirin başlangıcından başka herhangi bir yerden başlamak zor olan eylem zincirleri olarak oluşur.
Müzisyenler yalnızca hep baştan başlayarak pratik yaparsa, herhangi bir anlık dikkat dağınıklığı (seyircinin öksürmesi veya telefonun çalması gibi) takip ettiği eylem zincirini kırabilir ve bir sonraki eylemin hafızası tetiklenmez.Basitçe çeşitli başlangıç noktalarının mevcut olduğunu bilmek, kaygıyı, bellek kaymalarının meydana gelme olasılığının azalmasına yetecek kadar azaltabilir.
Müzisyenlerin hafızalarına yüklenen talepler beyinlerini fiziksel olarak değiştirebilir. Tanıdık bir müzik duyduğunda, hem müzisyenler hem de müzisyen olmayanlar, hipokampus adı verilen önemli bir beyin bölgesini aktive eder, ancak müzisyenlerde aktivasyon daha yüksektir.
Dahası, müzisyenlerin hipokampuslarında daha fazla gri madde vardır, tıpkı Bilgiyi tamamlamış Londra taksi şoförleri gibi hafıza gerektiren mesleklerdeki diğerlerinin yaptığı gibi.
Nörobilimciler, diğer hatıraların çoğu kaybolduğunda bile müzikal hatıraların beyinde korunabileceğini bulmuşlardır. Hafıza kaybı yaşayanların yaşadığı gibi, hafıza kaybı sinirbilimcilere hafızanın nasıl çalıştığını incelemeleri için bir pencere sağlar.
Bir Alman profesyonel çellist olan hafızasını kaybetmiş bir hasta, o kadar derin bir hafıza kaybına sahipti ki, Almanya hakkında iyi bilinen gerçekleri ya da gençliği veya yetişkinliğine dair önemli detayları hatırlayamıyordu. Kardeşi ve tam zamanlı bakıcısı dışında akrabaları ve arkadaşlarıyla ilgili hiçbir anısı yoktu. Ancak yine de çello ve deşifre müziği çalabiliyordu. Dahası, geçmişinden gelen müzik hafızası, hafızasını kaybetmemiş meslektaşlarının hafızası kadar iyiydi. Yeni müziği tanımayı bile öğrenebilirdi (ancak yeni yüzleri veya nesneleri değil).
Diğer anılarının çoğu gitmiş olmasına rağmen, bir şekilde müzikal hafıza sistemi sağlamdı.
Kas Hafızası – Müziği ezberlemek kimisi için kolay, kimisi için yorucu bir iştir. Parçanın uzunluğuna ve zorluğuna bağlı olarak ezberlemeniz zaman alabilir. Bu bölümde müzik parçaları için mükemmel ezberleme tekniğini bulmaya yardımcı olmak için denenebilir altı farklı yöntemi sizlerle paylaşacağız.
Kas Hafızası – Müziği ezberlemenin muhtemelen en yaygın yolu onu küçük bölümlere ayırmaktır. 8 sayfalık bir parçayı bir kerede ele almak korkutucu olabilir, bu nedenle bölüm bölüm ezberlemek daha odaklı bir zihniyetin yanı sıra daha iyi akılda tutmayı sağlar. Başa çıkmayı seçtiğiniz bölümlerin uzunluğu size kalmış. Burada “Phrases” adı verilen bir tür bölümlere dikkat etmeniz gerekir.
Phrases müzikal cümleler gibidir. Tam bir müzikal “düşünce” olarak, bir cümlenin başı ve sonu vardır.
Özellikle zor bölümler için, bir seferde bir veya iki ölçü olmak üzere daha küçük bölümleri bile ezberleyebilirsiniz. Bir bölümde uzmanlaştıktan sonra, o bölüme geri dönmeyi unutmayın. Böylece o kısım uzun süreli belleğinizde kalır ve işlemi daha sonra tekrarlamak zorunda kalmazsınız.
Kas Hafızası – Bir parçanın sonundan başlayıp başa doğru çalışmak en yaygın tekniktir. Müziğinizi küçük bölümlere ayırmaya benzer şekilde, bu teknik de aynı şeyi yapar, ancak geriye dönük kronolojik sırada gerçekleşir.
Her yeni bölüm eklediğinizde, parçayı sonuna kadar devam ettirin.
Bu yöntem çok etkilidir çünkü bir bölümü ezberledikten sonra onu tekrar tekrar yapmaya devam edecek ve onu sıkıca yerine kilitleyeceksiniz. Başa ulaştığınız zaman, son bir parça kek gibi görünecek çünkü defalarca prova etmiş olacaksınız.
Kas Hafızası – Notaları görselleştirmek, fotoğrafik hafızası olanlar için özellikle iyi sonuç verir. Notaları kafanızda görebiliyorsanız, sırada ne olduğunu tahmin edebilirsiniz.
Tüm müzisyenlerin bildiği gibi, ezberlemek bir eserdeki notalardan çok daha fazlasıdır. Ayrıca dinamikleri, tekrarları, tempoları, zaman işaretlerini, kodları, şarkı sözlerini (vokalistler için), parmakları (enstrümentalistler için), ifadeleri, kreşendoları ve çok daha fazlasını ezberlemelisiniz. Notalarınızı görselleştirmek, bunların her biri için geçerlidir ve ezberleme konusunda size oldukça avantaj sağlayabilir.
Özellikle fotoğrafik bir hafızanız yoksa ama bu tekniği denemek istiyorsanız, çalmadan veya şarkı söylemeden müziğinizi incelemek için biraz zaman ayırın. Müziğin içinden konuşun, tüm zorlu bölümlere veya ifadedeki ani değişikliklere dikkat edin.
Müzisyenler çok nadiren yeni bir müzik parçasını belirtilen tempoda öğrenirler. Yavaş başlamak, notaların ve ritimlerin doğru öğrenilmesini sağlar. Aynı yöntem ezberleme için de uygulanabilir.
Kas Hafızası – Bir müzik parçasını ezberlerken zaman zaman “hile yapmak” kolaydır. Belki notalarınız önünüzdedir ve zor bölümlerde bir iki bakış atıyorsunuz. Aynı zamanda müziğinizi tamamen gözden uzak tutmak zor olabilir.
Nota kağıdını ve notalarını ezberlemek, parçanızın (veya bir bölümün) önünüzde müzik varken gözden geçirilmesini ve ardından müziksiz bir geçiş yapılmasını gerektirir. Kendinize güveniniz arttıkça, önünüzdeki müzikle bir geçişi ve ardından müziksiz iki geçişi deneyebilirsiniz. Müziğe geri dönmek, size hataları düzeltme ve müzik olmadan hatırlayamadığınız notları veya bölümleri bulma şansı verir. Müziğinizi tamamen icra etmek, sadece beyin gücünüzü ve beyin gücünüzü kullanarak deneme şansı verir.
Bazı müzisyenler, bir şarkıyı bölmek veya kesin bir ezberleme yöntemine sahip olmak gibi sıkıcı işleri sevmezler. Bazen ihtiyacımız olan şey, şarkıyı baştan sona tekrar tekrar çalmak veya söylemektir. Bu yönteme yaklaşırken dikkat edilmesi gereken tek şey, zor bölümleri veya sorunlu alanları atlamadığınızdan emin olmaktır. Parçayı öğrenmek için çok çalıştıktan sonra kesinlikle kötü alışkanlıkları veya kaçırılan notları pekiştirmek istemezsiniz!
Ancak tüm pürüzleri düzelttikten sonra, parçanızı bütünüyle birkaç kez çalmak, ezberlemeyi sağlamlaştırmanın harika bir yoludur. Daha önce de belirttiğimiz gibi, notaların dışında ezberlemek için çok daha fazlası var ve bu yöntem parçanızın gelgitlerini ezberlemek için mükemmeldir.
Kaynaklar