Numaratör Tesisatı Açık Ve Kapalı Şeması

ŞEKİLLERİ    ADRESİNDEN İLGİLİ MODÜLÜ BULARAK İNCELEYEBİLİRSİNİZ.

1. ÇAĞIRMA VE BİLDİRİM TESİSATLARI ÇİZİMİ
Çağırma ve Bildirim Tesisatlarında Kullanılan Sembollerin Çizimi
Semboller, elektrik devre elemanlarının şekillerle (üstteki resim) ifadesidir. Her ülkenin standart kurumları bu sembolleri belirler. Ülkemizde Türk Standartları Enstitüsü (TSE), dünyada I.E.C (Uluslararası Elektronik Kuruluşu), ANSI (Amerikan Standartları), DIN (Alman Endüstri Standardı), VDE (Alman Elektro Teknikerler Standardı) ve BS (İngiliz Standardı) olmak üzere birçok standart kurumu bulunmaktadır. Şekil &#;de zayıf akımda kullanılan elemanların TSE sembolleri gösterilmektedir.
Ø Sembol Tablosu
Çağrı ve bildirim devreleri çeşitli elemanlar ile kurulur. Her eleman farklı sembolle gösterilir. Şekil &#;deki zayıf akım semboller devre uygulayıcı elemanlar tarafından bilinmeli ve teknik anlamda tüm anlatımlar bu dil ile gerçekleştirilmelidir.
Devre Çizimi ve Özellikleri
Açık Şema Çizimi
Açık şema, tüm iletkenlerin bağlantılarını gösteren tesisat şeklidir. Devre çizimi yapılırken kapalı ve açık şemaların aynı malzemeler olduğu düşünülerek büyüklüklerin ve uzaklıkların aynı olmasına (simetrik) ve sembollerin orijinalliğine özen gösterilmelidir (semboller çizilirken kapalı ve açık şekillerde gösterilmelidir). Şekil &#;deki hatalar yapılmamalıdır. Çizimler yapılırken simetri esaslarının dikkate alınmasının teknik
elemana, mimari ve mühendislik vasıflarının gelişmesinde önemli bir rol oynadığının vurgulanması gerekmektedir.
DİKKAT: Devre çizimlerinde yapılabilecek muhtemel hatalar verilmiştir.
Ø Devre Çiziminde İzlenecek Yol
·Çizimi yapılacak devre şemasında semboller sayfa kompozisyonuna uygun yerleştirilmelidir
Enerji girişi sayfanın sol tarafından başlayıp sıra ile sigorta, trafo, buat, buton seafoodplus.info geçerek alıcıya
kadar gideceği için semboller bu sıraya göre yerleştirilmelidir.
Yatayda paralel çizgiler üstten başlanarak aşağıya doğru çizilmelidir
Nötr hattı direkt alıcıya çizilir.
Düşey paralel çizgiler sağdan başlanarak sola doğru çizilmelidir
Faz, öncelikle sigorta, trafo, buvat anahtar veya kontrol elemanına daha sonra kumanda edeceği alıcıya çizilir.
Kapalı Şema Çizimi
Devrelerin teknik özelliklerini tek hat boru ile gösterim şeklidir (iletken kesiti, sayısı, malzemelerin yerleri, özellikleri, kullanılacak borunun cinsi, çapı vb.) . Zayıf akımda (65 V ta kadar olan) düz ince çizgi ( ) veya çizgi, nokta çizgi şeklinde ( ) aydınlatmada ise düz kalın çizgi (zayıf akıma göre) ( ) çizilir.
Kapalı şemalarda boru içerisinden kaç iletkenin geçtiğini gösteren çizgilerin yatay çizgiye olan açısı , dikey çizgideki çizginin ise eğikliğinde çizilmesine, elemanlar arasındaki uzaklıkların simetri esasına göre düzenlenmesine dikkat edilmelidir. Örneğin, yerin uygun olmadığı yerlerde üç iletkenden fazlasında bir çizgi üzerine iletken sayısı konularak gösterilir. ( ). Bunun dışında buton ve anahtarlar açık ve
kapalı şemada değişik şekillerde gösterilir.
Ø Sembollerin Gösterilişinde Uyulması Gereken Kurallar
Sembollerin çiziminde dikkat edilmesi gereken resim kuralı Şekil &#;da gösterilmektedir. Bu standartlara mutlaka uyunuz.
Şekil Kapalı devre çiziminde sembollerin gösterim standardı
Şekil Kapalı şemanın zayıf akım hattı ile çizilmiş gösterimi
Şekil Kapalı şemanın zil hattı ile çizilmiş gösterimi
NOT: Kapalı devre şemalarının daha iyi anlaşılabilmesi için aydınlatma ve kuvvet tesisat projelerine veya elektrik meslek resim kitabına bakınız.
UYGULAMA FAALİYETİ
Şekil &#;da açık ve kapalı şeması verilen çizimlerdeki teknik resim kurallarına göre yapılan dokuz hatayı şeklin altındaki numaralara yazınız.
Hatalar :
1. İletkenlerin arasındaki mesafeler eşit değil.
2. Çizgiler birleşme noktalarının dışına taşmış.
3. Açık ve kapalı şema çizimleri aynı hizada değil.
4. Açık ve kapalı şemalar arasındaki mesafeler eşit değil.
5. İletken sayılarını gösteren sembollerde belirli bir ölçü yok.
6. Buat yeri yanlıştır, kesik çizgilerin birleştiği noktaya buat konur.
7. Buata göre iletken sayılarındaki uzaklıklar farklıdır.
8. Kapalı şemadaki boru ve iletken tanım yazılışı yazım kuralına göre yanlış.
9. İletken köşeleri birleşmemiş.
Ø Devrenin Doğru Çizimi
Şekil &#;da yapılan hatalar düzeltilmiş ve devre şeması, Şekil &#;da tekrar çizilmiştir. Sizler de iki şekli yan yana getirerek çizim hatalarını bulabilirsiniz.
Bir Zilin İki Ayrı Yerden Çalıştırılmasına Ait Çizimi
Apartman girişi ile kattaki daire kapısı butonundan daire içindeki zili çalıştıran bağlantıdır. İki buton birbirine paralel bağlanır (Şekil ).
NOT: Devreyi, göz estetiğine uygun yapabilmek için zayıf akım tesisatları kareli zemin üzerine çizilmiştir. Devre elemanları arasındaki mesafelere dikkat ediniz.
Numaratör Tesisatı Çizimi
Butonlardan herhangi birine basıldığında numaratöre bağlı bulunan zil çalar, hangi odadaki butona basıldığını gösteren numara, numaratörün önünde bulunan pencereye düşer. Devre çizimi Şekil &#;deki gibidir.
Kapı Kilidi Otomatiği Tesisatı Çizimi
Apartmanın giriş kapısına gelen kişi, girmek istediği daire ile ilgili butona basarak zili çalar. İlgili dairede bulunan kişi giriş kapısını açmaya yarayan butona basarak kapı otomatiğini çalıştırır ve ana giriş kapısını açar. Devre şeması Şekil &#;te gösterilmiştir.
İki Katlı Dört Daireli Apartmanın Komple Çağırma-Bildirim Tesisatı Çizimi
Apartmanların ana giriş kapısının, dairelerle zil aracı ile haberleşmesini ve dairelerden elektrikle açılmasını sağlayan tesisattır (Şekil &#;te açık Şekil &#;te kapalı şeması görülmektedir).
Şekil İki katlı dört daireli apartmanın komple çağırma ve bildirim tesisatı (açık şeması)
Şekil İki katlı dört daireli apartmanın komple çağırma ve bildirim tesisatı (kapalı şema)
3 kat 6 daireli apartmanın zil ve kapı otomatiği tesisatını çiziniz.
İşlem Basamakları Öneriler
Ø Buton ve almaçları kullanım özelliklerine uygun yerlere yerleştirip numaralandırınız (daire numaralarını göz önüne alarak).
Ø Müsvette kağıda kat ve daireleri gösterip numaralandırmayı yapınız. (Daire1, Daire2, &#;. ).
Ø Zil trafosunun faz ucunu (sigortalı hat) en üst katın buton veya anahtarlarına gelecek şekilde çiziniz.
Ø Diğer buton ve anahtarlara ise bu hattan ek alınız.
Ø Buton ve anahtarların boşta kalan diğer ucunu kontrol ve kumanda edeceği alıcı/alıcılara götürünüz.
Ø En üst kattaki alıcıdan başlayarak alıcının boşta kalan diğer ucunu zil trafosunun nötr hattına götürünüz.
Ø Diğer alıcılara nötr hattından ek alınız.
Ø Çizim bittikten sonra teker teker fazdan gelen elektrik akımını anahtarlardan almaçlara ve oradan nötre tamamlama kuralını yaparak denetleyiniz.

2. AYDINLATMA TESİSATI ÇİZİMİ
Hepimizin evinde elektrik aydınlatması vardır. Bu aydınlatma devresinin tesisatını döşenmeden önce devre elemanlarının bağlantı şeması çizilir. Bu öğrenme faaliyeti ile elektrik devre çizimi yapabilecek ve okuyabileceksiniz.
Aydınlatma Tesisatında Kullanılan Sembollerin Çizimi
Aydınlatma devrelerinde kullanılan elemanların sembolleri ve anlamlarını bilecek, devre çizimini yapabileceksiniz. Bu semboller Şekil &#;de gösterilmektedir.
Adi Anahtar Tesisatı Çizimi
Bir lamba veya lamba gurubunu bir yerden yakıp söndürmeye yarayan tesisattır
Komütatör Anahtarlı Aydınlatma Tesisatları Çizimi
İki lamba ya da iki lamba grubunu bir yerden ayrı ayrı yakıp söndürmeye yarayan tesisattır, Şekil &#;te görülmektedir.
Vaviyen Anahtarlı Aydınlatma Tesisatları Çizimi
Bir lamba veya lamba gurubunu iki ayrı yerden yakıp söndürmeye yarayan tesisattır. Şekil &#;te görülmektedir. Uzun koridor ve az katlı binaların merdiven boşluklarının aydınlatılmasında kullanılır.
Merdiven Otomatiği Tesisatı Çizimi
Merdiven otomatiği tesisleri, çok katlı binaların merdiven boşluğu lambalarının belirlenen sürelerde yanıp sönmesini sağlar. Devre şeması şekil &#;te görülmektedir.
Flouresan Lamba Bağlantıları
Işık akılarının fazlalığı ve güç tasarrufu bakımından diğer lambalara göre üstünlükleri vardır. Bu nedenle aydınlatmada tercih edilir. Aşağıda tek (Şekil ) veya iki ayrı grup (Şekil ) flouresan lambanın bağlantısı çizilmiştir.
40 Watt Flouresan Lambanın Adi Anahtarla Çalıştırılması
Komütatör Anahtarlı 2 40 Watt Flouresan Lamba Bağlantısı
3. ELEKTRONİKTE KULLANILAN SEMBOLLERİN ÇİZİMİ
Elektronik Devre Sembolleri
Daha az enerji harcamaları, uzun ömürlü olmaları sessiz çalışmaları sebebiyle günümüzde kontrol, kumanda, haberleşme, bilgisayar vb cihazlarda elektronik devre elemanları kullanılmaktadır. Bu cihazların devre kartları üretilmeden önce devre şemaları çizilmelidir.
Bu nedenle devre okuma ve çizme işlemlerinde sembollerin bilinmesi gerekir. Aşağıdaki tabloda kimi malzemelerin sembolleri verilmiştir. İnceleyiniz.
Malzemeler Adı Semboller
Direnç
Potansiyometre
LDR
(Işık etkili direnç)
Termistör
Döner şalter
Buzzer
Elektrolitik
kondansatör
Mercimek
kondansatör
Telli lamba
LED lamba
Semboller, teknik resim kurallarına göre simetrik esasına dayanan devre büyüklüğüne uygun ölçülerde çizilmelidir (Sembol ölçüleri konusunda aşağıdaki tablolar dikkate alınmalıdır.). Bu semboller yapılarına ve kullanım alanlarına göre sembol tabloları Şekil , Şekil , Şekil , Şekil &#;te Şekil , Şekil &#;da ve Şekil &#;de gösterilmiştir.
Şekil Direnç sembolleri
Semboller Adı Semboller Adı
Kutupsuz kondansatör
Trimmer (tornavida ayarlı)
kondansatör
Kutuplu kondansatör
Varyabıl (elle ayarlı)
kondansatör
Gurup olarak değişen
kondansatör
Fotosel
Şekil Kondansatör sembolleri
Semboller Adı Semboller Adı
Hava nüveli bobin
Hava nüveli transformatör
Çift telli bobin
Demir nüveli transformatör
Demir nüveli bobin
Primeri kademeli
transformatör
Kademeli bobin
Sekonderi kademeli
transformatör
Ayarlanabilir bobin
Toz çekirdek bobin
Şekil Bobin ve transformatör sembolleri
Semboller Adı Semboller Adı
Diyot
Sotki diyot
LED diyot
Varikap diyot
Zener diyot
Köprü diyot
(Açık sembol)
Foto diyot
Köprü diyot
(Kapalı sembol)
Şekil Diyot sembolleri
Semboller Adı Semboller Adı
NPN transistör
UJT transistör
PNP transistör
Çift kapılı mosfet
Fototransistör
Alan etkili transistörler
(N ve P kanallı)
Şekil Transistor, fet ve mosfet sembolleri
Semboller Adı Semboller Adı
Diyak
Anten
Triyak Şase
Tristör
Fototransistör
Darlington transistör
Termokopul
Sinyal lambası
Sinyal jenaratörü
Motor
Reosta
Voltmetre
Ampermetre
Batarya
Amplifikatör
Röle
Neon lamba
Alternatif röle kontağı
Akkor Flamanlı lamba
Sigorta
Kristal
Anahtar
Koaksiyel kablo
Tek giriş çift çıkışlı anahtar
Döner anahtar
Anlık kontak
(Normalde açık)
Anlık kontak
(Normalde kapalı)
Şekil Çeşitli elektronik elemanların sembolleri
Semboller Adı
Genel sembol IEC
Sembol
DEĞİL kapısı
VE kapısı
VE-DEĞİL kapısı
VEYA kapısı
VEYA-DEĞİL kapısı
ÖZEL-VEYA kapısı
ÖZEL-VEYA-DEĞİL kapısı
UYGULAMA FAALİYETİ
4. DC GÜÇ KAYNAĞI ÇİZİMLERİ
Doğrultma Devreleri
Alternatif gerilimi doğru gerilime dönüştürme işlemine doğrultma denir. Doğrultma diyotlarla yapılır. Doğrultmaç olarak kullanılan diyotlara, IN , IN , IN , IN , IN , IN , IN örnek verilebilir. Doğrultma işlemi için iki yöntem kullanılır. Bunlar:
Ø Yarım Dalga Doğrultma
Ø Tam Dalga Doğrultma
· Orta uçlu tam dalga doğrultma (iki diyotla yapılır)
· Köprü bağlı tam dalga doğrultma (dört diyotla yapılır)
Yarım Dalga Doğrultma Çizimi
Yarım dalga doğrultucu, transformatör çıkışı ya da şebeke gerilimine bir diyot seri bağlanarak yapılan doğrultuculardır. Devre ve çıkış dalga biçimi Şekil &#;de gösterilmektedir.
Tam Dalga Doğrultma Çizimi (İki Diyotlu)
İki diyot kullanılır. Bu devre için sekonderi orta uçlu transformatör gereklidir. Şekil &#;de devre bağlantısı ve giriş çıkış eğrileri görülmektedir.
Köprü Tipi Tam Dalga Doğrultma Çizimi
Dört diyotla yapılır. Şekil &#;te devre şeması ve gerilim giriş çıkış eğrileri görülmektedir
Gerilim Katlayıcılar
Gerilim katlayıcı girişe uygulana gerilimi 2, 3, ..n katına çıkarır ve DC gerilime çevirir. Gerilim katlayıcılar çıkış akımını düşürür.
Gerilim İkileyici Devresi Çizimi
C1 ve C2 kondansatörleri birbirine seri bağlı iki pil gibi oldukları için çıkış gerilimi ikisinin toplam gerilimi kadar olur. Trafo çıkışındaki gerilim iki katına çıkar ancak akım %50 oranında azalır. Şekil &#;te devre şeması görülmektedir.
Gerilim Üçleyici Devresi Çizimi
Bu devre, transformatörün sekonderindeki gerilimi üç katına çıkarır ve DC gerilime çevirir. Devre şeması Şekil &#;te görülmektedir.
3 Watt Stereo Amplifikatör
Devrede opamp girişine uygulanan ses frekanslı sinyal opamp. ve çıkış güç transistor leri ile kuvvetlendirilir. T1 ve T2 transistor leri tamamlamalı simetrik güç katını oluşturur. P1 ile geri besleme ayarlanır. devrenin besleme gerilimi 9 .. 15 volt arasındadır.
KAYNAK: seafoodplus.info

Mesleğimizin temelini oluĢturan zayıf akım devreleri, tüm. Elektrik tesisat şemaları açık ve kapalı şema.

Aşağıda verilen zayıf akım tesisatı uygulama devrelerinin açık ve kapalı devre şemaları ve kullanılan kablo ve malzeme listeleri ile metraj. LETKEN VE YALITKANLAR. Ziller Zil, elektromekanik ve elektronik olmak üzere iki tiptir.

Donanım: Etkileşimli tahta, uygulama plançeteleri, zayıf akım.

ZAYIF AKIM DEVRELERİ. Telefon tesisatı. ZİL UYGULAMA DEVRELERİ. Zil, kapı otomatiği, refkontak ve numaratör kapı otomatiği zayıf akım trafo.

Amaç: Adi anahtar ve priz tesisatı uygulama devresinin kavranması. Devrede uygun bağlantılar yapıldıktan sonra anahtarı konum.

Gevşek olarak yapılan eklerde hem ek yeri açılır, hem de iletkenlerde temas zayıf olur ve ark oluşur. Yükün ışık kontrollü çalışması için yük akımını kumanda eden anahtarlama elemanının.

Eğitim seti üzerinde bulunan adet uygulama panelinden. Biyomedikal elektrik ve ölçme uygulamalarını yapar. Topraklama elemanlarını seçerek topraklama.

Aydınlatma ve priz devre elemanlarını kavrayabilme. Her zaman devre şemasındaki akım yolunu takip ediniz. Bir buton bir zil tesisatı. Zil Uygulama Devreleri 6. Doğru Akım Devreleri (Ders Saati:Kredi:AKTS:Türü:Zorunlu).

Kuvvetli Akım Devreleri. Analog Devre Elemanları. Binalara ait elektrik tesisatını projeye uygun olarak döşeme, tesisatın kontrol. Bu nedenle iletken kesitleri, sigorta akımının değerleri, tesisatın alt yapı yöntemi ve.

Bu durumda topraklama hem kaçak akımı toprağa akıtır hem de otomatik sigorta yardımı ile. AYDINLATMA, PRİZ VE GÜÇ TESİSATI UYGULAMA DEVRELERİ. Anten ve zil tesisat sembol ve çizimleri. Elektronik devre tasarım programının tanıtılması, devre tasarımı ve simülasyonu, ölçümler ve baskı devre oluşturma.

Devreyi kısa devre ve fazla çekilen akımdan korumak için trafo. ELK 1DOĞRU AKIM DEVRE ANALİZİ.

Tesisatlarını Yapmak. Zayıf Akım Proje Tasarım Eğitimi &#; 2. Montaj sırasında koruyucular, ekipman, kontroller, kontrolörler, devre koruma elemanları. YANGIN ALGILAMA ve ACİL.

Kablo taşıyıcı içine döşenecek zayıf akım tesisat kabloları mutlaka ayrı bir. Kattan oluşan bir villanın İç tesisat yönetmeliğine uygun bir şekilde elektrik projesinin hazırlanması.

Dersin Amacı, Bu derste, zayıf ve kuvvetli akım devrelerini uygulamaya yönelik. TN ve TT tipi uygulamalarda, loop empesansı ölçümü sayesinde kısa devre akımı.

1 2. ÜNİTE ZAYIF AKIM TESİSAT ŞEMALARI ÇİZİMİ KONULAR 1. Zil Tesisleri Şemaları 2. Numaratör Tesisleri Şemaları 3. Kapı Kilidi Tesisleri Şemaları 4. Işıklı Çağırma Tesisleri Şemaları 5. Röleli Bildirim Tesisleri Şemaları 6. Telefon Tesisleri Şemaları Çizimi

2 GİRİŞ Tüm iletkenlerin bağlantılarını gösteren tesisat şekline açık şema denir. Devre çizimi yapılırken kapalı ve açık şemaların aynı malzemeler olduğu düşünülerek büyüklüklerin ve uzaklıkların aynı olmasına (simetrik) ve sembollerin orijinalliğine özen gösterilmelidir (semboller çizilirken kapalı ve açık şekillerde gösterilmelidir). Şekil deki hatalar yapılmamalıdır. Çizimler yapılırken simetri esaslarının dikkate alınmasının teknik elemana, mimari ve mühendislik vasıflarının gelişmesinde önemli bir rol oynadığının vurgulanması gerekmektedir. Şekil Sembol çizim hataları Not: Yukarıdaki çizimlerin yanlışlığını sembol tablosundakiler ile karşılaştırarak bulunuz ve maddeler halinde yazınız. Sınıfta arkadaşlarınızla öğretmen gözetiminde tartışınız. Devre çiziminde bu hataları yapmayınız. Zil Tesisleri Şemaları Bir Buton ile Bir Zilin Çalıştırılması Faz, öncelikle sigorta, trafo, buvat anahtar veya kontrol elemanına daha sonra kumanda edeceği alıcıya çizilir. 37

3 Şekil Bir Buton ile Bir Zilin Çalıştırılması Şekil Bir zilin ayrı yerden çalıştırılması devre şeması 38

4 iki Buton ile Bir Zilin Çalıştırılması Apartman girişi ile kattaki daire kapısı butonundan daire içindeki zili çalıştıran bağlantıdır. İki buton birbirine paralel bağlanır (Şekil ) İki Katlı Dört Daireli Apartmanın Komple Çağırma-Bildirim Tesisatı Çizimi Apartmanların ana giriş kapısının, dairelerle zil aracı ile haberleşmesini ve dairelerden elektrikle açılmasını sağlayan tesisattır (Şekil te açık Şekil te kapalı şeması görülmektedir). Şekil İki katlı dört daireli apartmanın komple çağırma ve bildirim tesisatı (Açık şema) 39

5 Şekil İki katlı dört daireli apartmanın komple çağırma ve bildirim tesisatı (kapalı şema) 40

6 Şekil 3 kat 6 daireli apartmanın zil ve kapı otomatiği (Açık şema) 41

7 Şekil 3 kat 6 daireli apartmanın zil ve kapı otomatiği tek hat şeması 42

8 Numaratör Tesisleri Şemaları Kullanım alanı yok denecek kadar azalan numaratör tesisatı, apartmanlarda kapıcıyı, büro, okul, yurt vb. yerlerde hizmetliyi ve taksi duraklarında taksiciyi çağırmak amacıyla kullanılır. Numaratör tesisatında bir numaratör, bir zil ve çağırıcı sayısı kadar da buton bulunur. Resim 5 Aboneli numaratör ve iç yapısı Piyasada üç ve beş aboneli olarak satılan numaratörlerin daha fazlasına ihtiyaç duyulduğunda, bu üçlü ve beşli gruplar yan yana getirilerek değişik sayıda yeni gruplar oluşturulur. Şekil Numaratör tesisatı çalışma prensibi ve yapısı Butonlardan herhangi birine basıldığında numaratöre bağlı bulunan zil ça- 43

9 lar, hangi odadaki butona basıldığını gösteren numara, numaratörün önünde bulunan pencereye düşer. Devre çizimi Şekil deki gibidir. Şekil Numaratör tesisatı Kapı Kilidi Tesisleri Şemaları Kapı Kilidi Otomatiği Tesisatı Çizimi Apartmanın giriş kapısına gelen kişi, girmek istediği daire ile ilgili butona basarak zili çalar. İlgili dairede bulunan kişi giriş kapısını açmaya yarayan butona basarak kapı otomatiğini çalıştırır ve ana giriş kapısını açar. Devre şeması Şekil da gösterilmiştir. 44

10 Şekil Kapı kilidi otomatiği tesisatı Işıklı Çağırma Tesisleri Şemaları Refkontak, Numaratör Bakımı ve Onarımı Yapma günümüzde kullanım alanını kaybetmiş, çağırma ve bildirim elemanlarından olan refkontak ve numaratör tesislerininin yerini dijital sayıcılı sıramatikler, diyafon, dahili telefon ve bilgisayar sistemine bağlı hemşire çağırma sistemleri almıştır. Az da olsa kullanılan refkontak ve numaratör tesisatlarında nasıl bakım ve onarım yapılması gerektiğini kısaca açıklayalım: 45

11 Refkontak Tesisatı: Şekil Refkontağı oluşturan elemanlar Şekil Refkontak (Işıklı çağırma) tesisatı çalışma prensibi ve yapısı En basit refkontak tesisatı Şekil de de görüldüğü gibi, röle, iki sinyal lambası, çağırma butonu ve söndürme butonundan oluşur. Trafo besleme gerilimi, zil ve kapı kilidine göre daha fazla olup 24 volttur. Bu tesisatın, hastane, kütüphane ve çocuk bakım evleri gibi sessizliğin önemli olduğu yerlerde çağırma ve bildirim amaçlı olarak kullanıldığını daha önce öğrenmiştiniz. Kullanıcı sayısına göre genellikle üç veya beş aboneli refkontak tesisatları vardır. 46

12 Röleli Bildirim Tesisatı Şemaları Apartman görüntülü haberleşme sistemi; gelen ziyaretçiyi görmek, içeri almadan karşılıklı konuşmak ve aynı anda resmini kaydetmek için kullanılan sistemlerdir Apartman Görüntülü Haberleşme Sistemi Bunun yanı sıra hafıza modülü ilavesiyle apartman sakini evde yokken eve gelen kişileri saat ve tarih ile birlikte kaydedebilme özelliğine sahip çeşitli modelleri de bulunmaktadır (Resim ). Resim Değişik tiplerdeki apartman görüntülü konuşma sistemleri Elemanları ve Yapıları Apartman sesli haberleşme sistemlerinden farklı olarak, görüntülü haberleşmenin sağlanabilmesi için bina içinde bulunan konuşma ünitesi monitörlü ve dış kapı konuşma paneli de kameralı olmalıdır. Bir apartman için kurulan görüntülü haberleşme tesisatı; dışka pıyı görmemize, dış kapı ve kapıcı ile konuşmamıza, dış kapı otomatiği ve merdiven otomatiğini de açma işlemlerini yapmamıza imkân sağlayan çeşitli tip ve modelleri vardır. Görüntülü diafon sistemlerinde kullanılan zil panellerinde 1 adet kamera bulunur ve kapı önündeki kişinin görüntüsünü, monitörlü kapı diyafonundan izlememizi sağlar. Kameraların yanında bulunan kızıl ötesi led diyotlar gece karanlığında da net bir görüntü almanızı sağlar. 47

13 Tüm zil panellerinde bulunan fotoseller, akşamları gelen misafirin etiket okuyabilmesi için aydınlatma sağlar. Resim Diyafonlu görüntülü Resim Kameralı konuşma ünitesi butoniyer Çalışma Esasları Apartmanlarda sesli haberleşme konusunda da belirtildiği gibi her sistemin çalışma özelliği birbirinden farklılık göstermektedir. Ancak genel çalışma esasları aynıdır. 48

14 Bağlantı Prensip Şeması Şekil de gösterilmiştir. Bağlantı şekilleri firmalara göre değişiklik gösterebilmektedir Tesisatında Kullanılan Elemanlar Röleli bildirim tesisatlarında kullanılan elemanlar şu şekilde sıralanabilir: Daire sayısı kadar görüntülü konuşma ünitesi (şube) 1 Adet sistem santralı (Pano ile şube arasındaki irtibatı sağlar. Tüm fonksiyonları çalıştırır.) Daire sayısı kadar buton ihtiva eden hoparlörlü ve kameralı zil buton panosu (Daire sayısı kadar ve varsa kapıcı zil butonlarından oluşur) Güç kaynağı Tesisat ölçüsü kadar diyafon kablosu Gerektiği yerde kullanılmak üzere koaksiyel kablo İşlem Sırası: Bağlantı şeması incelenir. Kullanılacak kablo seçilir. iletkenler çekilir. Görüntülü haberleşme sistemi elemanları yerlerine montajı yapılır. 49

15 Şekil Görüntülü haberleşme sisteminin bağlantı biçimi 50

16 Dikkat Edilecek Hususlar Bağlantıları yaparken kablo uçlarını gerektiğinden fazla sıyırmayınız. Montaj yaparken, kablo renkleri ile terminal renklerinin birbiriyle uyuşmasına dikkat ediniz. Bağlantı şemasında gösterilenden başka kablo bağlamayınız (şema üzerindeki uyarıları göz önüne alınız). Tesisatta kullanılan boruların çapı daire sayısı da göz önüne alınarak en az 14mm olmalıdır Diyafon Tesisatı İş Yeri Diyafonla Haberleşme Sistemi Diyafon tesisatı; iletişimi sesli olarak sağlayan, bas konuş, bırak dinle şubelerden oluşan, karşılıklı konuşularak çağırma yapılan dahili konuşma sistemidir Elemanları ve Yapıları İş yeri diyafonla haberleşme sisteminde bir merkez diyafon, şube diyafonlarla konuşur. şube butonlu merkezler olduğu gibi 2,4,6 ve 8 şube butonlu merkezler de mevcuttur. şubeler merkezi ses ve ışık ikazı ile arar, isterse merkez şubeyi dinleyebilir. Her şube için merkeze iki tel çekilir. Resim Büro tipi diyafon sistemi Çalışma Esasları Diyafon tesisatında konuşma tek hatlı telsiz konuşma sistemine benzer. Konuşma ünitesi üzerinde bulunan butona basıldığında konuşulur, buton bırakıldığın- 51

17 da ise dinleme durumuna geçilir. Konuşma bittikten kısa bir süre sonra da otomatik olarak kapanır. Paralel bağlantı da yapılarak şube sayısı artırılabilir Bağlantı Prensip Şeması Şekil Bağlantı Prensip Şeması Montaj ve İletken Bağlantılarının Yapılması Tesisatında Kullanılan Elemanlar: Konuşma ünitesi (şube) 1 Adet merkez diyafon (merkez) Tesisat ölçüsü kadar diyafon kablosu İşlem Sırası: Bağlantı şeması incelenir. Kullanılacak kablo seçilir. İletkenler çekilir. İş yeri diyafon sistemi elemanları yerlerine montajı yapılır. Dikkat Edilecek Hususlar: Bağlantıları yaparken kablo uçlarını gerektiğinden fazla sıyırmayınız. Bağlantı şemasında gösterilenden başka kablo bağlamayınız (şema üzerindeki uyarıları göz önüne alınız.). 52

18 Hırsız Alarm Tesisatı Bir hırsız alarm sistemi üç ana bölümden oluşur, bunlar tablo de gösterilmiştir. 1. Algılama (Giriş) üniteleri 2. Değerlendirme Ünitesi 3. Ç&#;ıkış Üniteleri Hareket Detektörleri Cam Kırılma Detektörleri Manyetik Kontaklar Darbe Detektörleri İnfrared Bariyerler Telefon Hattı Dedektörü Panik Butonu Duman Detektörleri Gaz Detektörleri Hırsız Alarm Paneli Siren ve Flaşör Telefon arama cihazı Kominikatör Tablo Hırsız alarm sisteminin bölümleri Şekil Hırsız alarm tesisatı elemanlarının kurulumu 53

19 Resim deki tesisatta; 1. Alarm paneli 2. Harici tuş takımı 3. Manyetik kontak 4. Hareket dedektörü 5. Duman dedektörü 6. Gaz dedektörü 7. Su baskını dedektörü 8. İnfrared ışın dedektörü 9. Dahili siren Harici siren dir. Algılama üniteleri: Çeşitli dedektörlerden oluşur. Değişik sinyal ve bilgileri algılayarak sistemi harekete geçirir. Değerlendirme ünitesi: Hırsız alarm panelinden oluşur. Bu panel sisteme ait tüm cihazların kontrolünü ve elektrik beslemesini sağlar. Bir çoğu gelişmiş özelliklere sahiptir. Sistemin elektrik kesintilerinden etkilenmemesi için panel içinde akü bulunur. Çıkış üniteleri: Tesisatın ses ve ışıkla alarm verdiği kısımlardır. Sesli uyarıları sirenler, ışıklı uyarıları flaşörler sağlar. Bu ünitedeki Telefon Arama Cihazı, alarm devreye girdiğinde, önceden programlanmış olan telefon numaralarını arayarak yine önceden kaydedilmiş olan sesli mesajı iletir. Bazı alarm panellerinde sesli mesaj yerine sadece siren sesi iletilir. Kominikatör ile merkezi alarm izleme istasyonuna abone olan sistemlerde panel, alarm durumunda telefon hatlarını kullanarak merkezi izleme istasyonuna sinyal gönderir. Bu sinyal sayesinde hangi bölgedenyada hangi sebepten dolayı alarmın devreye girdiği merkez istasyondan izlenip gereken işlem yapılır. 54

20 Yangın Bildirim Tesisatı Bir yangın alarm sistemi üç ana bölümden oluşur bunlar tablo de gösterilmistir. 1. Algılama (Giriş) üniteleri 2. Değerlendirme Ünitesi 3. Çıkış Üniteleri Duman detektörleri Gaz Detektörleri Sıcaklık Detektörleri Alev Detektörleri Işın Tıpı Detektörler Yangın İhbar Butonları Yangın Alarm Paneli Siren ve komalar Flaşörler Telefon arama cihazı Söndürme Sistemleri Tekrarlayıcı Panel Tablo Yangın alarm sisteminin bölümleri Şekil Yangın alarm tesisatı elemanlarının kurulumu Şekil daki tesisatta: 1. Alarm kontrol paneli 2. Duman dedektörü 3. Yangın ihbar butonu 55

21 4. Siren 5. Gaz dedektörü Alarm Kontrol Paneli: Sistemin kalbi ve beynidir. Detektörler ve diğer yardımcı cihazların tümü kontrol paneline bağlanır, panel, içinde bulunan akü sayesinde elektrik kesintilerinden etkilenmeden sistemin kesintisiz çalışmasını sağlar. Telefon arama cihazı bağlanabilir, böylelikle depo vs. maksatla kullanılan (insansız) yerlerde herhangi bir yangın durumunda sistem, telefon hattını kullanarak önceden programlanmış olan numaraları arayabilir. Duman Dedektörü: Korunmakta olan yerin yangın riskine göre bir çok modeli bulunmaktadır. Detektör tipleri hakkında detaylı bilgiyi, Genel Bilgi sayfasındaki Yangın İhbar Sisteminin Yapısı/ Giriş(algılama) Üniteleri sayfasından edinebilirsiniz. Yangın İhbar Butonu: Çıkış yollarında, özellikle merdiven sahanlıklarında ve açık havaya açılan kapıların yanlarına yerleştirilir. Genel olarak, sistem projelendirilirken bir yangın ihbar butonuna ulaşmak için katedilecek mesafe 30 metreyi geçmeyecek şekilde montaj gerçekleştirilir. Siren: Yangın durumunda binanın tüm bölümlerinde en az 65dB ses şiddetinde sesli uyarıverecek şekilde monte edilirler. Gaz Dedektörü: Mutfaklar ve kazan daireleri vb. alanlarda gaz kaçağına karşı uyarı amacıyla kullanılırlar. 56

22 Şekil Yangın alarm tesisatı Şekil Yangın Bildirim Tesisatı 57

23 Telefon Tesisleri Şemaları Haberleşme sistemleri içerisinde en çok yaygın olanı, kullanılanlar arasında doğrudan doğruya anlaşma imkânı sağlayan telefon olmuş ve bu yüzden de büyük önem kazanmıştır. Telefonun amacı, birbirinden uzakta olan kimseler arasında, sözlü haberleşmeyi sağlamaktadır Telefon Kablosu Abonelerin birbirleri ile haberleşmelerini sağlamak amacıyla kullanılan özel olarak tasarlanmış kablolardır Yapısı ve özellikleri Telefon kablosunun içinde birçok telefona hizmet verebilecek sayıda tel çifti (per) mevcuttur. Telefon kabloları 10, 20, 30, 50, den pere kadar yükselebilen telefon kabloları mevcuttur. Telefon kabloları genellikle bakırdan yapılmaktadır. Bilindiği üzere bakır, fiyatına oranla en iyi iletkenlerden biridir. Bakır telin etrafı oksitlenmeye karşı kalayla kaplanır. Günümüzde kalaysız kablo zaten pek tercih edilmemektedir. Kalay kaplı bakır daha sonra PVC veya polietilen (PE) ile izole edilmektedir. Dahili tesisat için dahili tesisat telefon kablosu kullanılır. Harici kablolar ise yeraltına gömme kablolar ve askı telli havai hat kabloları olarak iki temel gruba ayrılır. Harici kablolarda ekstra izolasyon mevcuttur. Örneğin alüminyum folyo koruyucu kullanılabilir. Askı telli kabloda normal kabloya bitişik olarak bir çelik askı halatı mevcuttur. Havaî hat çekilirken kabloyu bu halat taşır. Kablo tipleri P,D, A, V gibi spesifikasyonlarla gruplandırılır. Resim Dahili hat telefon kablosu 58

24 Per nedir? Her bir telefon hattı için bir çift tel kullanılır. İngilizce deki pair (çift) sözüne benzer şekilde her tel çiftine per denilmektedir. Per deki bir çift kablo birbirine sarılıdır. Bu sayede komşu kablolar arasındaki manyetik etkilenme en aza indirilir. Per iletken çapı nedir? Telefon telinin iletken kesitinin çapı demektir. Piyasada , , ve mm gibi standart çaplar mevcuttur. Tesisat kurulurken mm veya mm tercih edilir. Kablo çapı arttıkça birim kablo uzunluğuna karşılık gelen direnç düşer. Buna karşın fiyatta bir artış söz konusudur. Dörtlü, grup ve paket nedir? Tesisat çekilmesini ve kablo takibini kolaylaştırmak amacıyla kablo içerisindeki perler alt gruplara ayrılmıştır. Her on perlik demet bir grup olarak, ya da her 50 veya perlik demet bir paket olarak belirlenir. Bir kablonun içini açtığınızda, her biri ayrı renkte şeritlerle sarılmış grup veya paketleri görürsünüz. Per sayısı düşük olan bazı kablolarda dörtlü denen demetler kullanılır. Dörtlü iki perden oluşur. Not: Kablo renk kodu standardı 15 çift bir kablo örneği ile gösterilmiş olup bu kablolar çift e kadar gidebilmektedir. Resim Harici hat telefon kablosunun yapısı 59

25 Telefon Kablosu Çekilmesi Reglet nedir? Abone hatları, santralden direkt olarak abone telefonuna götürülmez. Santralden gelen hatlar ile abonelerden gelen hatlar yan yana iki ayrı reglete girilir (reglet abone hatlarının üzerlerine girildiği, duvara monte edilen bir kutudur). Daha sonra bu iki regletteki ilgili uçlar sarı-siyah jamper telleri ile birbirine irtibatlandırılır. iki ayrı reglet kullanarak, jamper ile bağlantı sağlamanın en büyük faydası, tesisat ile santral tarafının tamamen bağımsız hale gelmesi, herhangi bir değişikliğin hiçbir karışıklığa sebep olmamasıdır. Modüler ve kullanışlı bir tesisat için reglet kullanmak şarttır. Regletin kepkep, krone ve pouyet gibi çeşitleri vardır. Krone ve özellikle pouyet, diğer reglet çeşitlerine göre daha kalitelidir. Eski tip vidalı regletler ise pek kullanışlı değildir. Krone her bir yatay sırasına on adet perin girilebildiği bir montaj ve dağıtım birimidir. Bu yatay sıradan gerektiği kadar kullanılır. Örneğin adet abone için on sıralı krone kullanmak gerekir. Perler özel bir aletle krone yuvalarına çakılır veya gerektiğinde sökülür. Resim Reglet 60

26 Resim Kablo kanalı Kanal nedir? Kabloları gruplar halinde ve dış ortamdan izole ederek döşeyebilmek için kanallar kullanılır. Kanallar tesisatı dış etkenlere karşı korumaları yanında, göz zevkine de hitap eder. Ek neden ve nasıl yapılır? Telefon tesisatında kablolar arası ekleme yapmak ihtiyacı doğabilir. Bu durumlarda kablo perlerinin hiçbir malzeme kullanılmadan birbirlerine tutturulması düşünülmez. Keza kabloların açık kısımları kolayca kopabilir, kısa devre olabilir, oksitlenebilir. Birbirlerine bu şekilde tutturulan kablolar hava, su, nem gibi çevresel faktörlerden etkilenir. Bunu önlemek için boncuk veya yakpir denen malzeme kullanılır. Boncuk, içine iki per sokulup sıkıştırıldığı zaman bu iki per arasında sağlıklı ve dayanıklı bir temas sağlar. Bonuğun içinde bulunan silikon bir yandan kontakları sağlamlaştırırken, diğer yandan tellerin sokulduğu yuvaları tıkayarak içeri hava ve su girişini engeller. İşlem Sırası: Bağlantı şeması incelenir. Kullanılacak kablo seçilir. Bağlantı şemasına göre kablo çekilir. Dikkat Edilecek Hususlar: Bina içi telefon tesisatı kuvvetli akım tesisatından etkilenmeyecek şekilde yapılmalıdır. Ayrıca bina içi telefon kablolarının geçtiği borulardan zil, merdiven otomatiği vb. hatlar geçirilmemelidir. Kullanılacak malzemeler TSE ye uygun olacaktır. 61

27 Telefon prizinden kat veya ara telefon terminaline kadar olan kablolar yekpare olarak çekilecek ve uçları terminale bağlanacaktır Telefon Prizi Telefon makinesinin bina içi telefon tesisatına irtibatlandırıldığı yere telefon prizi denir. Bina içine kadar gelen telefon tesisatının dağıtımına kolaylık ve güvenlik sağlamak amacıyla kullanılır Yapısı ve Özellikleri Telefon prizlerinin bina içi telefon kablo bağlantı uçları dışında kalan temas ve dış yüzeyleri yalıtkandır. Gövdesi üzerinde akım taşıyan iletken kısımları ve parçaları sert bakırdan veya bakır alaşımlı sert malzemelerden, gövdeleri ise porselenden veya bakalitten yapılmıştır (Resim ). Resim Telefon prizi 62

28 DEĞERLENDİRME SORULARI Aşağıda boş bırakılan parantezlere, cümlelerde verilen bilgiler doğru ise D, yanlış ise Y yazınız. 1. ( ) Genel olarak transformatörler bir elektrik devresinde voltaj veya akımı indirmek veya yükseltmek için kullanılır. 2. ( ) Çağırma ve bildirim tesisatlarında devreye enerji verip kesmeye yarayan elemanlara diyafon denir. 3. ( ) Kapı otomatikleri, binaların ana giriş (cümle kapı) kapıları, ısı kaybı ve güvenlik açısından kapalı tutmaya yarar. 4. ( ) Binalarda sesli ve görüntülü iletişim kurmaya yarayan sistemlere anahtar denir. 5. ( ) Elektromekanik zillerin içerisinde elektromıknatıs bulunur 63