kaynağı değiştir]
Uzmanlara göre beyin, kafa koptuktan sonra saniyelerce fonksiyonlarını sürdürür.[kaynak belirtilmeli] Fransa'daki raporlara göre 18'inci yüzyılda giyotinli idamlarda kopan kafada 30 saniye kadar yüz mimikleri görülüyordu.[kaynak belirtilmeli]
Ölüm asla kolay değildir. Her insanın ölüm yolculuğu benzersizdir. Her hayatta kalanın iyileşme süreci de aynı şekilde eşsizdir.
Sevdiğiniz birisinin ölüme yakın olduğunu kabullenmek çok zordur. Eğer yaşlıysa veya ölümcül bir hastalığı varsa, ölümünün yakın olabileceğini bilmek genellikle uğraşması veya kavranması bizi zorlar. Nelerle karşılaşacağınızı anlamak ve bilmek, işleri biraz daha kolaylaştırabilir.
Bu makale, ölümün yaklaştığını gösteren 11 işarete değinmektedir. Bir kişinin ölüyor olduğunu gösteren işaretlere bakmaya devam eder ve sevdiğiniz kişinin ölümüyle nasıl başa çıkacağını anlamıza yardım eder.
Son birkaç haftada, günde ve bazen son saatlerde olduğunu gösteren belli belirtiler vardır. Bunların ne olduğunu bilmek, sevdiğiniz kişiyle vedalaşmak için ve ölüm için hazırlamanıza yardımcı olacaktır.
Bu işaretlerin sadece bir tanesinin olması ölümün yaklaştığını göstermemekle beraber eğer birden fazlasını gözlemliyorsanız sevdiğiniz kişinin ölümünün yaklaştığı gerçeğini anlamak zorundasınız.
Biri ölmeye başladığında, bunlar ölümün yaklaştığını gösteren işaretlerdir:
Yaşlandıkça enerji ihtiyacı azalır. Günlük görevleri yerine getirmek için fazla enerjiye ihtiyacınız olmadığından, yiyecek ve içecekler daha az gerekli görünüyor. Ölüme yakın insanlar, en sevdikleri yiyeceklerden bazıları ile bile ilgilenmeyebilir.
Ölümden birkaç gün önce, sevdiğiniz kişi tamamen yemek yemeyi veya içmeyi bırakabilir.
İştahta azalma, ölümün yakın olduğunun bir işareti olabilir.
Bir insan ölüme yaklaştığında, daha az aktif hale gelir. Bu, vücudunun daha az enerjiye ihtiyacı olduğu anlamına gelir. İştahı giderek azaldıkça, yemeyi veya içmeyi de bırakırlar.
İştahları olmasa bile en azından susuz kalmamalarını sağlamak amacıyla onlara su vermeniz yardımcı olacaktır.
Kişi ölmeden birkaç gün önce yemek yemeyi ve hatta su içmeyi bile tamamen bırakabilir. Bu olduğunda, rahatsızlık duymamaları için dudaklarını su veya dudak kremi ile nemlendirmeye yardımcı olabilirsiniz.
Yaşamın sona ermesinden birkaç ay önce, ölen bir kişi normalden daha fazla uyumaya başlayabilir. Ölüme yaklaştıkça vücudunuzun metabolizması düşer.
Bu durum çok normaldir. Bu uyanıklık eksikliği, vücutlarının metabolizmasının zayıflaması nedeniyledir. Metabolik enerji olmadan, kişi çok daha fazla uyuyacaktır.
Eğer bir kişi uykulu durumdaysa onları rahat etmemeli ve uyumasına izin vermelisiniz. Zaten sevdiğiniz kişinin enerjisi olduğunda, onlar kendileri uyanık kalacaklar ve yataklarından çıkmak isteyeceklerdir. Ancak uyanık kalmak istediklerini farkettiğiniz zaman onları yataktan çıkmaları için teşvik etmelisiniz.
Ölen bir kişinin enerji seviyeleri azaldıkça, diğer insanlarla bir zamanlar olduğu kadar çok zaman geçirmek istemeyebilirler.
Ölen bir insan daha az sosyalleşiyorsa, sevdiğiniz kişiyi rahatsız etmemeye çalışmanız gerekir.
Nabız ölüme yaklaştıkça neredeyse kaybolur. Solunumdaki değişiklikler daha belirgin hale gelir ve kalp atışları düzensiz hale gelir ve tespit edilmesi zorlaşır. Tansiyon düşerken, böbrekler de çalışmayı keser. Kahverengi, kahverengi veya pas renkli idrar görebilirsiniz.
Bir kişi ölüme yaklaştığında, hayati belirtileri aşağıdaki şekillerde değişebilir:
Bir kişinin idrar rengi değişir çünkü böbrekleri kapanır. Bunu ve diğer değişiklikleri görmek üzücü olabilir.
Ancak bu değişiklikler acı verici değildir, bu yüzden aşırı odaklanmamaya çalışmanız gereklidir.
Ölüm, herkesin yaşayacağı bir şeydir, bu işaretler size üzülmeniz için gösterilmiyor. Bunlar yaklaşmakta olan ölümün farkında olmanız ve kendinizi hazırlamanız için birer fırsattır. Bu sayede sevdiğiniz kişiye son zamanlarını daha iyi yaşamasına yardım etmenizi sağlayabilir.
Ölen bir kişi daha az yiyip içtiğinden, bağırsak hareketleri de azalacaktır. Katı atıklar daha az geçebilirler. Ayrıca daha az idrara çıkabilirler.
Tamamen yemek yemeyi ve içmeyi bıraktıklarında, artık tuvaleti kullanmaları gerekmeyebilir.
Bu değişiklikleri sevdiğiniz bir kişide tanık olmak üzücü olabilir, ancak beklendiği gibidir.
Bir kişinin ölümü yaklaştığı günlerde, kasları zayıflayabilir.
Zayıf kaslar, bireyin daha önce yapabilecekleri küçük işleri bile yapamayabileceği anlamına gelir. Bir bardaktan su içmek veya yatakta dönmek gibi basit şeyleri bile yapamayabilirler.
Bu gibi belirtilerle karşılaşırsanız sevdiğiniz kişilerin eşyalarını kaldırmalarına ya da yataklarını açmalarına yardım etmeniz gerekmektedir.
Özellikle ellerde olmakla beraber vücut sıcaklığındaki bir düşüş, çok az kan akması anlamına gelebilir.
Bir insan ölmeden önceki günlerde kan dolaşımını azaltır, böylece kan iç organlarına odaklanır. Bu, hastanın ellerine, ayaklarına veya bacaklarına çok daha az aktığı anlamına gelir. Aslında vücud hayati organları desteklemek için onlara odaklanmıştır.
Azalan dolaşım, ölmekte olan bir kişinin cildinin dokunulamayacak kadar soğuk olacağı anlamına gelebilir. Derileri ayrıca soluk görünebilir veya mavi ve mor lekelerle benekli hale gelmiş olabilir.
Ölnmekte olan kişi kendini soğuk hissetmeyebilir. Gene de onlara bir battaniye önermek iyi bir fikir olabilir.
Bir insan ölürken, beyni hala oldukça aktiftir. Ancak, zaman zaman karışık veya tutarsız olabilirler. Bu durumlarda bazen etraflarında olup bitenleri izlemekte zorlanmalarına sebep olabilir.
Ölmek üzere olan sevdiğiniz bir kişiyle konuşmaya devam etmelisiniz. Etraflarında neler olduğunu açıklamak ve her ziyaretçiyi tanıtmak önemlidir. Onların işlerini kolaylaştırın.
Ölen bir kişi nefes almakta zorlanıyor gibi görünebilir. Nefeslerinin hızı aniden değişebilir veya nefesler arasında duraklayabilir.
Eğer bunu fark ederseniz, endişelenmemeye çalışmalısınız. Bu, ölen kişi tarafından yaşandığında genellikle acı verici veya rahatsız edici değildir.
Solunum düzenindeki bu değişiklikten endişe duyuyorsanız, tavsiye için doktorla konuşmak iyi bir fikirdir.
İnsanın ağrı seviyesinin ölüme yaklaştıkça artabileceğinin kaçınılmaz olduğu gerçeğiyle yüzleşmek zor olabilir.
Acı dolu bir ifade görmek veya acı çekmiş bir ses duymak asla kolay değildir.
Sevdiğiniz kişinin ölümünde ağrı çektiğini görüyorsanız ağrı kesici ilaçların hangilerini kullanabileceğiniz hakkında doktorla konuşmalısınız. Doktor ölmekte olan kişiyi mümkün olduğu kadar rahat ettirmeye çalışacaktır.
Ölmekte olan bir kişi için bazı halüsinasyonlar veya çarpık vizyonlar görmek alışılmadık bir durum değildir.
Bunları düzeltmeyi denememek en iyisidir, çünkü bu durum daha fazla sıkıntıya neden olabilir.
Bir insan ölmeden önceki saatlerde organları kapanır ve vücutları durur. Şu anda ihtiyaç duydukları tek şey sevdiklerinin etraflarında olmalarıdır.
Son saatlerde, vefat etmekte olan bir kişiye bakan biri, olabildiğince rahat hissetmelerini sağlamalıdır.
Ölen bir kişiyle, onlar ölene kadar konuşmaya devam etmek iyi bir fikirdir. Etraflarında neler olup bittiğini sık sık duyabilirler.
Ölmek üzere olan bir kişi kalp atış hızı monitörüne bağlıysa, etraflarındakiler kalplerinin çalışmayı bıraktığını, yani öldüklerini görebileceklerdir.
Diğer ölüm belirtileri şunlardır:
Bir kişinin öldüğü doğrulandığı zaman, sevdiği kişiler yanlarında biraz zaman geçirmek isteyebilirler.
Beklendiği zaman bile, sevilen birinin ölümü, onlara yakın olanlar için baş etmesi asla kolay olmayan bir durumdur.
İnsanların kendilerine üzülmeleri için zaman ve fırsat vermeleri şarttır. Ayrıca arkadaşlarından ve ailelerinden destek aramalıdırlar.
Her insan üzüntüyle farklı şekilde başa çıkar. Ancak insanların paylaşmak isteyebileceği ortak hisler ve deneyimler vardır. Bu nedenle çevrenizden destek alabilir ya da bir psikolog ile görüşebilirsiniz.
Bir canlı, başka bir canlının saldırısına uğrayarak hayatını kaybedebilir. İnsan tarafından yapılan bir saldırı; ateşli silah, kesici-delici aletler vb. araçlarla gerçekleşebilir. Hayvan saldırılarında ise saldırıya maruz kalan kişi diş, pençe ve boynuz darbesi gibi etkenlerle karşı karşıya kalabilir.
YOLCULUK BAŞLIYOR: ÖLÜME 1 – 3 AY KALA NELER OLUYOR?
Birisi ölümün yaklaştığını fark etmeye ve onu kabul etmeye başladığı zaman çevresinden çekilmeye başlar. Dünyadan ve dünyanın içindekilerden ayrılma sürecini başlatır. Arkadaşlarının, komşularının ve hatta aile üyelerinin bile ziyaretini geri çevirebilir. Ziyaretleri kabul ettikleri zaman etkileşimde zorlanabilir ve bundan hoşlanmayabilirler.
Kendi hayatları hakkında düşünüp taşınırlar ve anıları ziyaret edip dururlar. Nasıl bir hayat yaşadıklarını değerlendirebilir ve pişmanlıklarını düşünürler.
Ölmek üzere olan kişilerin iştahı azalır, kilo verirler. Beden yavaşlamaya başlar ve daha önce olduğu gibi yiyeceklerden enerji almaya gereksinim duymaz. Bir zamanlar çok keyif aldığı şeyler ona artık cazip gelmez, tek istediği şey uyumaktır…
Değişen vücut kimyası hafif bir his üretir. Onlar ne aç ne de susuzdur, yemek yemediklerinde acı çekmezler. Ve bu başladıkları yolculuğun beklenen bir parçasıdır.
ÖLÜME 1 – 2 HAFTA KALA NELER OLUR?Bu yolculuk sırasında kişiler genelde uyurlar. Kişilerde oryantasyon bozukluğu sık görülür ve algılar değişebilir. Kişi gizli düşman korkusu veya yenilmeme duygusu gibi hezeyanlar yaşayabilir.
Halüsinasyonlar görebilir, bazen orada olmayan insanlarla konuşabilirler. Konuşulan kişi genelde ölmüş insanlar olur. Hayat ile gelecek arasındaki perde kalkmıştır.
Kişide ajitasyon görülür, hareketleri amaçsızdır ve diğerleri için hiçbir anlam ifade etmiyor olabilir. Çünkü gittikçe bu dünyadan uzaklaşıyorlardır.
FİZİKSEL DEĞİŞİKLİKLER
Vücut daha zor bir şekilde kendini koruma altına alır. Vücutta bu süre zarfında bazı işaretler görülür:
* Vücut sıcaklığı düşüktür.
* Kan basıncı düşüktür.
* Nabız düzensizdir; yavaştır ya da hızlıdır
Terlemede artış görülür. Dolaşım nedeniyle deride renk değişiklikleri olur. Soluk ve mavimsi bir renk hakimdir, özellikle dudaklarda ve tırnak yataklarında daha belirgindir.
Solunum değişiklikleri söz konusudur. Genellikle solunum daha hızlı ve yorucu haldedir. Tıkanıklık meydana gelebilir ve bu da öksürüğe yol açabilir. Konuşma azalır ve sonunda tamamen durur.
ÖLÜME BİRKAÇ GÜN YA DA BİRKAÇ SAAT KALAKişi artık ölüme doğru yaklaşmaktadır. Ölüm yaklaştıkça enerji dalgası ortaya çıkabilir. Yataktan kalkıp, yakınlarla konuşmak, iştahsız geçen günlerden sonra bir şeyler yemek isteyebilirler. Bu enerji dalgalanması kişiye göre değişiklik gösterse de ölen bir kişinin son fiziksel ifadeleri bunlardır.
Nefes daha düzensiz ve genellikle daha yavaştır. (Cheyne Stokes solunumu) Hızlı hızlı nefes almanın ardından nefes tamamen durabilir. Eller ve ayaklar morumsu ve lekeli (benekli) olabilir. Bu benekler yavaş yavaş kollara ve bacaklara yayılabilir. Dudaklar ve tırnak yatakları mavimsi ya da mor olabilir.
Kişi genellikle yanıt vermemeye başlar ve gözleri açık veya yarı açık olmakla beraber çevreyi göremezler. İnanışa göre bu anlarda ölmek üzere olan kişinin yanına sevdiği kişilerin oturup onunla konuşması tavsiye edilir.
Sonunda nefes tamamen sona erer, kalp durur. Ve ölüm artık meydana gelmiştir.