Çok Kitap Okumak Göz Bozar Mı
Dosya
Kitap okumayı çok seviyoruz. Fakat beynimize ve ruhumuza ilaç gibi gelen bu aktivite gözlerimizi yormakta da birebir ne yazık ki. Kitaplarla geçirdiğimiz saatler uzadıkça gözlük numaralarımız da önlenemez bir biçimde yükseliyor. Yine de kitap okumak her zaman yorucu olmak zorunda değil. Aşağıda yer alan önerileri uygulayarak gözlerinizin sağlığını bozmadan da okumanın keyfine varabilirsiniz.
1. Kitap okurken ışık tepedeki bir ampulden değil de arkanızdaki bir ışık kaynağından gelsin ve doğrudan sayfayı aydınlatsın. Oldukça uygun fiyatlara satın alabileceğiniz okuma lambalarıyla bu sorunu kolayca çözebilirsiniz.
2. Kitap okurken düzenli molalar verin ve kuralını uygulayın. “ kuralı da nedir?” dediğinizi duyar gibiyiz! Hemen açıklayalım: kuralı her 20 dakikada bir başınızı kitaptan kaldırıp 20 metre ötedeki bir nesneye 20 saniye boyunca bakmanızı ifade ediyor. Bu sayede her 20 dakikada bir göz kaslarınıza küçük bir mola vermiş oluyorsunuz.
3. Gözlerinizin kurumasına engel olmak için daha sık göz kırpmayı alışkanlık haline getirin. Göz kuruluğu – özellikle bilgisayar ekranı karşısında çalışanlar arasında- oldukça yaygın bir problem, bunu daha da kötü hale getirmemeye dikkat etmek gerek.
4. Eğer düzenli olarak kullanmanız gereken numaralı bir gözlüğünüz ya da kontak lensiniz varsa kitap okurken gözlüğünüzü ya da lensinizi de takmaya dikkat edin. Gözlük size uzağı göremediğiniz için reçetelendirilmiş olabilir, ama bu gözlüğünüzü sadece uzakta bir noktaya bakarken takacağınız anlamına gelmez.
5. Ve elbette sıkı bir okurun olmazsa olmazı: Düzenli kontrol. İhtiyacınıza göre belirlenecek düzenli aralıklarla bir göz doktoruna görünmeyi sakın ihmal etmeyin.
Teknolojideki gelişmeleri de es geçmiyoruz elbette. E-kitap okuyucularının sayısı da günden güne artıyor. Güç geçtikçe sayfalardan olduğu kadar ekranlardan da kitap okur hale geldik. Peki bir ekrandan kitap okurken gözlerimizi nasıl koruyacağız?
1. Eğer yazının fontu size küçük geliyorsa ve okumakta zorlandığınızı hissediyorsanız fontu büyütün. Ne de olsa burada basılı bir kitaptan bahsetmiyoruz.
2. Eğer okurken kullandığınız ekran sabit bir bilgisayar ekranıysa işiniz biraz zor demektir. Zira uzun müddet bir bilgisayar ekranı karşısında oturmak hem sırtınızı hem de gözlerinizi bir hayli yorar. O halde kendinizi iyice yorgun hissettiğinizde öze geri dönün: Okuduğunuz şeyin çıktısını alın ve okumaya öyle devam edin!
3. Ekranınızın parlaklığıyla ve kontrastıyla gözleriniz için en uygun ayarı buluncaya kadar oynayın. Böylelikle sizin için en uygun ayarlamayı bulabilirsiniz.
4. Eğer lens kullanıyorsanız bu konuda göz doktorunuza danışıp daha ayrıntılı bir biçimde bilgi alın. Böylelikle sağlığınızı da tehlikeye atmamış olursunuz.
5. Bilgisayar ekranına bakmadığınız zamanlarda önce çok yakındaki bir nesneye, sonra çok uzaktaki bir nesneye birkaç saniye boyunca odaklanarak göz kaslarınıza biraz antrenman yaptırın.
EK
Kaynak: Electric Literature
DERGİ - Karanlıkta okumak göze zarar verir mi?
- Claudia Hammond
- BBC Future
Çocukken anne-babanız sizi karanlıkta ya da el feneriyle yatağınızda kitap okurken yakaladıysa o şekilde okumanın gözünüze zarar vereceği konusunda mutlaka uyarmıştır.
Ya da sınıftaki gözlüklü çocukların, çok kitap okudukları için gözlük takmak zorunda kaldıkları söylenmiştir.
Peki, bunlar ne kadar doğru?
Miyopluk yakını görüp uzağı görememe halidir. Gözlük ya da lens takarak giderilebilecek bir göz kusurudur.
Peki, neden bazı insanlar çocukluktan itibaren miyop olur da bazıları olmaz?
Göz ortama uyum sağlar
Gözlerimiz farklı ışık ortamlarına uyum sağlayacak şekilde gelişir. Az ışıkta okuduğumuzda, retinaya daha fazla ışık alabilmek için göz bebeklerimiz büyür. Retinadaki çubuk ve koni hücreleri bu ışığı kullanarak görülen şey hakkında beyne bilgi ulaştırır.
Karanlık bir odada uyandığımızda gözlerimizin yavaş yavaş o ortama uyum sağlayarak görmesini sağlayan bu süreçtir. O sırada ışık yandığında, göz bebekleri yeniden o ortama alışıncaya kadar bu ışık dayanılmaz ölçüde parlak gelecektir.
Az ışıkta kitap okurken de aynı şey olur. Gözler ortama alışır; ama bazı insanlarda bu şekilde gözleri zorlamak baş ağrısına yol açabilir. Kitap okurken ya da dikiş dikerken yakın baktığınızda gözler uyum sağlar: kaslar, göz yuvarlağında lens ile retina arasındaki jelatinimsi bölgeyi uzatır.
Ne var ki karanlıkta uzun süre okumanın etkilerine yönelik fazla araştırma yok. Bu nedenle farklı etkenleri ele alan araştırmalarda elde edilen verilere bakıp sonuç çıkarmamız gerekecek.
Miyoplukla ilgili araştırmaların ve tartışmanın birçoğu, az ışıkta okumanın etkilerinden çok yakından bakmanın etkileri üzerinde yoğunlaşıyordu.
Genetik faktör
Geçen yıl İngiltere’de yapılan bir araştırmada, yakın mesafe çalışmanın yetişkinlerde miyopluğa yol açabileceği, ama bu etkenin doğum ağırlığı veya annenin hamilelik sırasında sigara içmesi kadar önemli olmadığı görüldü.
Doğu ve Güney Doğu Asya’da eğitimini tamamlayan kişilerin yüzde ’ının miyop olmasından hareketle uzmanlar, uzun saatler ders çalışmanın bunda etkisi olup olmadığını merak ediyor.
Ancak, miyopluktaki bu coğrafi farklılıklar genlerle de ilgili olabilir. Ebeveynlerden gelen genlerin miyoplukta önemli bir faktör olduğunu gösteren çok sayıda veri bulunuyor. Eğer ebeveynlerinizin ikisi de miyop ise sizin de miyop olma ihtimaliniz yüzde 40’tır. Eğer onların görme sorunu yoksa sizin miyop olma riskiniz yüzde 10’a düşüyor.
Fakat uzmanlar çevre faktörünün de göz ardı edilemeyeceğini söylüyor. Ebeveynler kendileri çok ders çalışmış ve çocuklarını da aynı şekilde davranmaya teşvik etmiş olabilir. Bu durumda sorun genetikmiş gibi ortaya çıkabilir.
ABD’de yapılan başka bir araştırmada da miyoplukta genetik faktörün en güçlü etken olduğu sonucuna varılmıştı.
Dışarıda olmanın önemi
Öte yandan çevre etkisine dair yapılan araştırmalar gün ışığı üzerinde yoğunlaştı. Belki de çok okumak değil, dışarıda az zaman geçirmekti asıl sorun.
Avustralya’da 6 ve 12 yaşındaki çocuk üzerinde yapılan Sydney Miyopluk Araştırmasında, çocukların dışarıda geçirdiği zamanın uzunluğuna bağlı olarak miyopluk ihtimalinin azaldığı sonucuna varıldı.
Yani gün ışığı bir şekilde gözleri koruyor. Uzmanlar gün ışığının gözün derinlik algısını ve net odaklanma becerisini olumlu etkilediğini düşünüyor.
Hatta gün ışığına fazla maruz kalmanın vücutta dopamin hormonu salgısını artırarak gözün gelişimi üzerinde olumlu etkide bulunabileceği belirtiliyor. Ancak bu hipotez henüz kanıtlanmış değil.
Bu konudaki araştırmalardan elde edilen böylesine çeşitli verilerle şu sonuca varmak mümkün: Miyoplukta genetik faktör önemli olabilir; ama çevre etkisi de göz ardı edilemez.
İnsan genlerini değiştiremez, ama çevre faktörleri değiştirilebilir. Bu nedenle, küçük çocukların dışarıda oynayarak gün ışığından yeterince yararlanmaları ve kitap okurken ve ders çalışırken iyi ışık kullanarak gözlerini yormamaları tavsiye edilebilir.