Okulda Rehber Öğretmenin Görevleri

Türkiye’de işlevi henüz bilinmediği için rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerinden asli görevleri dışında pek çok iş beklenmektedir. Zaman zaman gelen haberlerden anlaşıldığı kadarıyla azda olsa bazı okul idarecileri rehber öğretmenlerden kütüphanecinin yapacağı işleri dahi beklemektedir. Nöbet tutma görevi olmadığı için yargılanabilmekte ve yatılı okullarda belleticilik yapmaya zorlanabilmektedir. Tüm bu olumsuz örnekler bir tarafa ne yazık ki okul idarecilerinin büyük bir kısmı rehberlik servislerinden nasıl yararlanabileceklerini dahi bilmemektedir. Asında ellerindeki PDR gibi güzel bir kaynağı fark etmiş olsalar birçok güzel çalışmaları birlikte yapabilecekler. Okul başarısının arttırılmasında birlikte çalışabilirler. Öğrencilerin birçok sorunlarını halletmek için çalışmalar yapabilirler. Sınıf öğretmenlerinin sınıf etkinliklerini sağlıklı yürütülmesini sağlayabilirler. Ancak tüm bu çalışmalar için Okul rehber öğretmeninin görevleri okul idaresi ve öğretmenler tarafından iyi bilinmelidir. Okul rehber öğretmeni tıpkı diğer branşlar gibi yapacağı işleri belli ve bir programa bağlıdır.

Okul idareleri ve öğretmenler kendi tecrübe ve özel beklentilerine göre rehberlik ve psikolojik danışma servislerinden hizmet beklememelidir. PDR için sağlıklı olacak olan tutum ve iş verimini sağlayacak olan şey PDR mevzuatına ve PDR ilke – amaçlarına uygun beklentileri oluşturmaktır. Bu şekilde oluşturulan beklentiler sayesinde PDR servisleri daha verimli çalışacak ve çalıştırılabilecektir.

Peki “Okul rehber öğretmeninin görevi nedir?”. Bunun cevabını PDR yönetmeliğine ve rehberlik ilke-amaçlarına göre vermeye çalışalım.

Okul rehber öğretmeninin görevleri nedir?

1) Bireysel psikolojik danışma yapar. Kaldı ki bu psikolojik danışmanın asli görevidir. Hiçbir şey yapmasa sadece bunu yapsa dahi okuldaki sorunlara yetişemez. (Formasyonu uygunsa)

2) Grupla psikolojik danışma yapar. Ki buda asli psikolojik danışmanın asli görevidir. (Formasyonu uygunsa) (Meslektaşlarımıza özellikle bu çalışmaya önem vermeyi tavsiye ediyoruz.)

3) Bireysel ve grupla rehberlik hizmetlerini alanın ilke ve standartlarına uygun biçimde yürütür. (Bilgilendirme çalışması, arkadaş ilişkileri, uyum sorunları, aile sorunları vs)

4) Rehberlik programının uygulanmasında sınıf öğretmenlerine müşavirlik hizmeti vermek. Ancak sınıf öğretmenleri bunu PDR servislerinden talep etmelidirler.

5) Okul türüne ve ihtiyacına göre rehberlik ve psikolojik danışma servisinin programını bilinçli yapmak (Ne yazık ki birçok meslektaşımız hazır PDR programlarını üzerinde az bir değişiklik yaparak kullanabilmektedir.)

6) Meslekî rehberlik etkinliklerini gerçekleştirmek
7) Öğrenme problemleri ve verimli ders çalışma konusunda çalışmalar yapmak.

8) Meslekî ve bireysel rehberlik çalışmaları için öğrencilere yönelik olarak bireyi tanıma etkinliklerini yürütür. (Test, anket, envanter uygular ve değerlendirir)

9) Öğrencilerin problemlerini araştırmak ve tespit edilen problemlere yönelik çalışmalar alışma planlamak (Kendini yalnız hissediyor, kendine güvenmiyor, insanlar ile anlaşamıyor, derslerinde başarısız vs)

10) Öğrencilerin hangi derslerde başarılı olduğunu tespit ederek velilere ve öğrencilere ders seçiminde yardımcı olmak.

11) PDR servisinden istenen rehberlik ile ilgili raporları hazırlamak.

12) Okula yeni başlayan ve nakil gelen öğrenciler ile okula uyum çalışmaları yapmak. Eğer eğitim öğretim içinde bir öğrenci nakil geldiyse mutlaka onunla ön görüşme yapmak.

13) Aile ve öğrencilere, gerekirse öğretmen ve personele yönelik seminer – konferans düzenlemek.(Ergenlik, aile iletişimi, okula uyum, anne baba tutumu vs)

14) BEP planı gibi ilgili komisyonlarda görev almak.

15) Disiplin problemi çıkartan öğrenci ile görüşerek nedenlerinin anlaşılmasını sağlamak varsa çözüm üretmeye çalışmak.

Abstract:

Bu çalışmada, resmi ilköğretim okulu rehber öğretmeninin, rehberlik hizmetlerikapsamında tanımlı görevlerini, diğer okul personeli ve kendi görüşlerine göre, ne ölçüdebaşarıyla gerçekleştirdiklerinin bulgulanması amaçlanmaktadır. Rehber öğretmenleringörevlerini gerçekleştirme düzeyi, okul müdürü, müdür yardımcısı, sınıf öğretmeni, branşöğretmeni ve kendi görüşleri arasında anlamlı fark olup olmadığı test edilmeye çalışılmıştıseafoodplus.infoştırmada katılımcıların cinsiyet, mesleki kıdem, görev, rehberlik hizmetleri kursunakatılma, okullarında rehber öğretmen bulunma süresi ve rehber öğretmenin mezun olduğubölüm değişkenlerine ait alt problemler de test edilmiştir. Araştırmada cevap aranan altproblemler şöyle tanımlanmıştır;Resmi ilköğretim okulu yönetici, öğretmen ve rehber öğretmenlerinin, okulrehber öğretmenin görevlerini ne ölçüde başarıyla gerçekleştirdiğine ilişkin görüşleri,görev değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir?Resmi ilköğretim okulu yönetici, öğretmen ve rehber öğretmenlerinin, okulrehber öğretmenin görevlerini ne ölçüde başarıyla gerçekleştirdiğine ilişkin görüşleri,cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir?Resmi ilköğretim okulu yönetici, öğretmen ve rehber öğretmenlerinin, okulrehber öğretmeninin görevlerini ne ölçüde başarıyla gerçekleştirdiğine ilişkingörüşleri, mesleki kıdem değişkenine göre anlamlı farklılık göstermekte midir?Resmi ilköğretim okulu yönetici, öğretmen ve rehber öğretmenlerinin, okulrehber öğretmeninin görevlerini ne ölçüde başarıyla gerçekleştirdiğine ilişkingörüşleri, rehber öğretmeninin mezun olduğu bölüm değişkenine göre anlamlı farklılıkgöstermekte midir?Resmi ilköğretim okulu yönetici, öğretmen ve rehber öğretmenlerinin, okulrehber öğretmenlerinin görevlerini ne ölçüde başarıyla gerçekleştirdiğine ilişkingörüşleri, okullarında rehber öğretmen bulunma süresi değişkenine göre anlamlıfarklılık göstermekte midir?Resmi ilköğretim okulu yönetici ve öğretmenlerinin, okul rehber öğretmeniningörevlerini ne ölçüde başarıyla gerçekleştirdiğine ilişkin görüşleri, rehberlik hizmetlerikursuna katılım değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermekte midir?Araştırmada elde edilecek bulguların, Türkiye ilköğretim okullarında rehberlikhizmetlerinin hangi düzeyde gerçekleştirildiğini göz önüne almaya yarayacağıdüşünülmüştür. Rehberlik hizmetlerinin hangi kapsamın ne derece etkin olduğununbulgulanması, rehberliğin hangi kapsamlarının güçlü, hangilerinin zayıf olduğu ve busonuçla yetersiz olan kapsamlara yönelik geliştirici program önerisinde bulunulmasıamaçlanmıştıseafoodplus.infoştırmaya dahil edilen katılımcıların yaş, cinsiyet, kıdem vb. özelliklerinin rehberöğretmenin görevini ne derece başarıyla gerçekleştirdiği hakkında değerlendirmeleri üzerineetkisinin önemi test edilmeye çalışılmıştır. Elde edilen sonuçlarda, katılımcıların, yaş,cinsiyet, görev, kıdem, rehberlik hizmetleri kursuna katılım, okullarında rehber öğretmenbulunma süresi ve rehber öğretmenin mezun olduğu bölüm değişkenine göre farklılık gösteripgöstermediği ve bu farklılığın hangi değişkenlerde anlamlı olduğu karşılaştırılmak istenmişseafoodplus.info araştırma tarama modeline uyarak desenlenmiştir. Araştırmanın evreni, Antalya İlsınırlarında yer alan bütün resmi ilköğretim okullarını kapsamaktadır. Araştırmada veri eldeedilecek örneklem grubu, Antalya İli Büyükşehir Belediyesi sınırlarında, İl Milli EğitimMüdürlüğü'ne bağlı 7 farklı eğitim bölgesindeki 15 resmi ilköğretim okulu müdür, müdüryardımcısı, sınıf ve branş öğretmeni ile okul rehber öğretmenlerinden oluşmaktadır. Örneklemgrubunun oluşturulmasında bu tür araştırmalarda önerilen küme örneklem yöntemindenyararlanılmıştır. Bu yolla, eğitim bölgelerinin farklı sosyo-kültürel ve ekonomik koşulları gözönüne alınmış, farklı bölgelerden 15 resmi ilköğretim okulu örnekleme dahil edilmiştir. Hereğitim bölgesinden farklı okulların ele alınması, örneklemdeki okulların heterojen bir yapıgöstereceği öngörüsüne dayanmaktadıseafoodplus.infoenen örneklemde yer alan 7 eğitim bölgesinden 15 okullarda görev yapan 15okul müdürü, 32 müdür yardımcısı, öğretmen ve 43 okul rehber öğretmenine bu araştırmaiçin geliştirilen ?İlköğretim Okulu Rehberlik Hizmetlerini Değerlendirme Ölçeği?uygulanmıştıseafoodplus.info araştırmada ölçme aracı olarak kullanılan ?İlköğretim Okulu RehberlikHizmetlerini Değerlendirme Ölçeği? araştırmacı tarafından uzman görüşü alınarakgeliştirilmiştir. Ölçekte yer alan maddeler, rehberlik hizmeti ile ilgili yasal dayanaklar,rehberlik alan yazını ve ilgili araştırmalar göz önüne alınarak oluşturulmuştur. Ölçme aracınıngeçerlik ve güvenilirliği test edilmiş ve ölçülmek isteneni ölçebilirliği yeterli düzeydebulunmuştur.?İlköğretim Okulu Rehberlik Hizmetlerini Değerlendirme Ölçeği? kişisel bilgi formuile ilköğretim okulu rehber öğretmenlerinin rehberlik hizmeti ile ilgili görevlerini ifade eden40 soru maddesinden oluşmaktadır. Katılımcılardan ölçekte ifade edilen her bir görevmaddesinin okul rehber öğretmeni tarafından ne derece gerçekleştirildiğine ilişkin görüşlerini?Her Zaman, Genellikle, Bazen, Nadiren ve Hiçbir Zaman? seçeneklerinden biriniişaretlemeleri istenmiştir. Ölçekte katılımcıların demografik özelliklerinin sorulduğu 1.bölümünde ise, değerlendirmede değişkenler arasında anlamlı fark olup olmadığına bakılmakistenen, cinsiyet, mesleki kıdem, görev, rehberlik hizmetleri kursuna katılım, okullarındarehber öğretmen bulunma süresi ve rehber öğretmenin mezun olduğu bölüm değişkenlerineyer verilmişseafoodplus.infoştırmada verilerin istatistiksel analizinde, yüzde, aritmetik ortalama, t-testi, tekyönlü varyans analizi kullanılmıştır. Statiksel anlamlılık düzeyi olarak kabul edilmişseafoodplus.info araştırma sonucunda, rehberlik hizmetinin yürütülmesinde okul rehberöğretmeninin görevini değerlendirme düzeyi üzerine katılımcıların, yaş, cinsiyet, meslekikıdem, görev, rehberlik hizmetleri kursuna katılma, okullarında rehber öğretmen bulunmasüresi ve rehber öğretmenin mezun olduğu bölüm değişkenlerinin bazılarında etkisi önemlibulunmuştur. Yapılan analizde bazı değişkenler arasında anlamlı fark bulunmuştur. Yine bufarklılık rehberlik hizmetlerinin alt boyutlarına göre değerlendirildiğinde de manidar olduğubulgulanmıştıseafoodplus.info edilen sonuçlara göre, okul müdürü, müdür yardımcısı, sınıf öğretmeni, branşöğretmeni ve okul rehber öğretmenlerinin görüşleri, ilköğretim okulu rehber öğretmenlerininrehberlik etkinliklerini genel olarak iyi düzeyde gerçekleştirdiğini göstermiştir.?İlköğretim Okulu Rehberlik Hizmetlerini Değerlendirme Ölçeği? ?MeslekiDanışma?, boyutundaki maddelerin aritmetik ortalamaları incelendiğinde, en fazladeğerlendirilen görev maddesinin ?Rehberlik hizmetlerinin yürütülmesinde sınıf rehberöğretmenleriyle işbirliği yapar? ( X =4,03) ve en az değerlendirilen maddeninse ?Üniversiteve benzer kuruluşlarla işbirliği yaparak, okulda konferans düzenlenmesini sağlar? ( X =3,39)olduğu görülmüştüseafoodplus.infoğer yandan rehber öğretmeninin ?Bireyi Tanıma? alt boyutundaki görevlerini genelolarak ( X =4,04) iyi düzeyde gerçekleştirdiği görülmüştür. Aritmetik ortalamalarincelendiğinde, ?Öğrenci tanıma teknikleri ile ilgili her türlü anket, form ve testleri geliştiripve uygular? ( X = 2,99) maddesinin en az gerçekleşen ; ?Öğrencilerin geldiği sosyal çevreninsosyo-ekonomik yapısı hakkında bilgi edinir? ( X = 4,0) maddesinin en fazla gerçekleşengörevi olduğu görülmüştür.?Psikolojik Danışma? alt boyutundaki görev maddeleri genel olarak ( X =3,75) iyidüzeyde gerçekleştirdiği görülmüştür. Aritmetik ortalamalar incelendiğinde, ?Rehberöğretmenler okul ve derslerden kaçma eğiliminde olan öğrencilere bireysel danışmanlıkyapar? ( X = 2,99) maddesinin en az gerçekleşen, ?Rehber öğretmenler öğrencilerin uyguntercihte bulunabilme ve geleceklerini planlayabilme becerisi geliştirmelerine yardım eder?( X = 4,0) maddesininse en fazla gerçekleşen görev olduğu görülmüştüseafoodplus.infoi Danışma, Psikolojik Danışma ve Bireyi Tanıma ölçeğinin her üçünde degörev ve cinsiyet değişkenlerine göre anlamlı fark görülmüştüseafoodplus.infoöğretim okulu rehber öğretmeninin görevini gerçekleştirme düzeyine ilişkingörüşlerde kıdem, rehber öğretmenin mezun olduğu bölüm ve okulda rehber öğretmenbulunma süresi değişkenine göre anlamlı bir fark seafoodplus.info öğretmenin görevinigerçekleştirme düzeyi, rehberlik hizmetleri kursu değişkeni açısından, bazı görev ve altboyutlarda anlamlı farklılık göstermiştir.