Okullarda Rehberlik Ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Kılavuzu 2020

HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ
REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK ANA BİLİM DALI
KAMUOYUNA DUYURUMUZDUR!

Hacettepe Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı olarak, Türk Psikologlar Derneği’nin alan adımızdan “psikolojik danışmanlık” ifadesinin çıkarılmasına ilişkin başvurusunu şaşkınlık ve üzüntü ile karşılıyoruz.

Türkiye’de Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık alanında yılından itibaren lisans, yılından itibaren de lisansüstü düzeyde eğitim verilmekte ve alan akademisyenleri yetiştirilmektedir. Yurt dışında da, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık alanı birçok üniversitede bölüm ve ana bilim dallarına ayrılarak öğretim vermektedir.

Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık ve Psikoloji alanlarında yürütülen bilimsel, etik ve tarihsel açıdan köklü uygulamalara bakıldığında, yurt dışında bu iki alanının mensuplarının ruh sağlığı hizmet ekiplerinde beraber yer aldıkları ve özlük haklarının oldukça benzer olduğu görülebilir. Ayrıca lisansüstü programlarındaki öğrencilerin bu iki alandan da dersler aldıkları ve hatta öğretim üyelerinin her iki programda da dersler verdikleri görülür. Ülkemizdeki duruma bakıldığında her iki alanın tarihsel, bilimsel ve etik zeminlerdeki bu benzerliklerinin yanı sıra ortak güçlükleri de bulunmaktadır. Örneğin, her iki alanda da mesleklerin ilerlemesine olanak sağlayacak yasal düzenlemeler henüz yoktur ve Meslek Odası sorunu ortak sorunumuzdur! Ayrıca unutulmamalıdır ki Ruh Sağlığı Yasası da danışan haklarının korunması adına birlikte çalıştığımız ve tamamlamamız gereken bir yasadır.

Köklü bir bilimsel birikime sahip Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık alanı, ülkemizde bireylerin psikolojik, sosyal, bilişsel ve kariyer gelişimlerini desteklemeye yönelik kuramsal ve yoğun bir uygulamalı eğitim ile meslek elemanlarını yetiştirmekte ve bu alanlarda PROFESYONEL bir şekilde HİZMET SUNMAKTADIR. Devletin resmi bir kurumu olan Mesleki Yeterlik Kurumu tarafından da psikolojik danışman, okul psikolojik danışmanı ve kariyer psikolojik danışmanının standartları kabul edilmiştir ve yeterlikleri kısa zamanda tamamlanmak üzere çalışmalar sürmektedir.

Bu doğrultuda, Türk Psikologlar Derneği tarafından başka bir alanın “unvan”ına yönelik bu sınır ihlalini bilimsel ve etik olmayan bir yaklaşım olarak görüyor, ayrıştırıcı ve kutuplaştırıcı bu bakış açısı yerine her iki alanın ortak sorunları üzerinde bütüncül bir bakış açısı ile işbirliği içinde çalışmaya davet ediyoruz.

Kamuoyuna saygılarımızla duyururuz.

29 Ocak

Hemen ilgilenilmesi ve harekete geçilmesi gereken bazı acil (çoğunlukla öğrencinin kendine ya da başkasına zarar verme riskinin olduğu) durumlar vardır. Acil durumlar şunlar olabilir:

A) Yüksek saldırganlık düzeyi ve/veya başkasına zarar tehlikesi (kasıtlı olarak, düşünce süreçlerinde bozulmalar nedeniyle ya da ihmal yoluyla)

B) Gerçekle bağın koptuğunu gösteren tuhaf davranış ve konuşmalar (konfüzyon, desoryantasyon, düzensiz düşünceler, sanrılar, halüsinasyonlar, bozuk ya da tuhaf konuşmalar)

C) İntoksikasyon – öğrenci alkol ya da madde etkisinde ise

Eğer bu yönde şüpheleriniz varsa, öğrenciye sarhoş olup olmadığını, düşüncelerinin bulanık/karışık olup olmadığını ya da kendisine zarar verme düşünceleri olup olmadığını doğrudan sorun. Sormakla öğrencinin kafasına “olmayan düşünceler sokmuş” olmazsınız. Birilerinin yaşadığı güçlüğe dikkat etmiş olması ve bunu fark etmiş olması birçok öğrenciyi rahatlatacaktır.

D) İntihar riski ve girişimi – öğrenci kendisine zarar vermekle tehdit ediyor, bundan bahsediyor, bunun hakkında yazıyor ya da imalarda bulunuyorsa; açıkça intihardan bahsediyorsa; eşyalarını vermek ve/veya vedalaşmaya dair sözel olmayan örtük mesajlar varsa.

İNTİHAR RİSKİ VEYA GİRİŞİMLERİNDE YAPILMASI GEREKENLER:

I. İntihar Vakalarına Müdahalede PDRM’nin Sorumlulukları:
Kişinin kendi fiziki bütünlüğüne yönelik her türlü girişimi tıbbi bir durumdur ve bu gibi durumlarda öncelikli olarak tıbbi ilk yardım gereklidir. İntihar vakalarında öğrencinin götürüldüğü sağlık kurumunda bir psikiyatri servisine yönlendirme yapılır. Öğrencinin fiziksel ve ruhsal sağlığı ile ilgili gerekli “tıbbi ve psikiyatrik” müdahaleler yapıldıktan sonra değerlendirme yapılır ve üniversite psikolojik danışmanlık merkezinde takibi uygun ise psikiyatrik tedaviye ek olarak PDRM’de psikologlar tarafından da takip edilebilir.

a) PDRM’ye bireysel görüşmeler için devam eden bir öğrenci görüşmeler sırasında psikoloğa intihardan söz ederse;

• Risk değerlendirmesi yapılır.
• Risk düzeyi düşükse öğrenci ile kendisine zarar vermeyeceğine dair sözlü ya da yazılı kontrat yapılır ve psikiyatrik destek almaya yönlendirilir (öğrenci psikiyatriste gitmeyi kabul etmezse öğrenciye haber verilerek aileye bilgi verilir).
• Orta ve yüksek düzey risk olması durumunda öğrenciye haber verilerek aileye ve ilgili idari kişiye bilgi verilir (görüşmelerin başında kişinin kendisine ya da bir başkasına zarar verme ihtimali olduğunda gizlilik ilkesinin geçersiz sayılacağına dair bir onay yazısı tüm öğrencilere okutulur ve imzalı onayı alınır) ve öğrencinin bir hastanenin psikiyatri servisine acilen yönlendirilmesi için süreç başlatılır.
• İlk müdahaleden sonra psikiyatri servisiyle ortak değerlendirme yapılır ve üniversite psikolojik danışmanlık merkezinde takibi uygun ise buradan da takip edilir.

b) Üçüncü bir kişi vasıtasıyla (arkadaşları, akademik ya da idari personel) bir öğrencinin intiharla ilgili düşünceleri olduğu öğrenilirse;

• Bu düşünceleri öğrenen kişi söz konusu öğrenciyi psikolojik yardım/destek alması konusunda cesaretlendirir ve PDRM’ye yönlendirir. Öğrenci bireysel görüşmeyi kabul ederse PDRM psikologları tarafından gerekli değerlendirme yapılır ve madde a’daki adımlar uygulanır.
• Öğrenci görüşmeyi reddederse, bu durum PDRM tarafından, aile veya yakınları ile paylaşılır ve gerekli bilgilendirmeler yapılır (kişinin kendine ya da başkasına zarar verme ihtimali olduğunda gizlilik ilkesi geçersizdir).
• Krize müdahalenin tüm adımlarında ilgili kişiler/birimler birbirleri ile irtibat halinde olmalıdır. Ancak, kişi psikolojik ya da psikiyatrik tedavi görüyor olsa dahi ne yazık ki intiharı önlemenin % mümkün olmadığı unutulmamalıdır!

c) Üniversite içinde veya yurtta intihar girişimi gerçekleştiyse;

Tıbbi Müdahale:

Kişinin kendi fiziki bütünlüğüne yönelik her türlü girişimi tıbbi bir durumdur ve bu gibi durumlarda öncelikli olarak tıbbi ilk yardım gereklidir. Yapılacak tıbbi müdahale intihar girişiminde bulunan öğrencinin yaşadığı hayati tehlikeye yönelik uygulanacak ilk yardım ve hayat kurtarma işlemlerini içerir.

• Yurtlarda ya da yerleşke içinde gerçekleşen intihar girişimlerinde ilk müdahale kurumda veya kurum dışındaki bir sağlık kuruluşunda/hastanede doktor ya da hemşire tarafından yapılır.
• İntihar girişiminin boyutu ne olursa olsun, söz konusu öğrencinin durumunu ailesine haber vermek gerekir. Bir kişinin kendisinin ya da başkasının fiziksel bütünlüğüne zarar verme ihtimali olduğunda 18 yaşından büyük olması ailesine haber verilmesine engel değildir.

II. Yukarıda sıralanan acil durumlar eğer kampüs içerisinde ve mesai saatlerinde gerçekleşmişse:
Eğer öğrencinin her an kendisine ya da bir başkasına fiziksel zarar verebileceğini düşünüyorsanız, hemen PDRM’ye, Revir’e ve/veya Güvenlik Birimi’ne ulaşın. Bu tür durumlarda asıl olan öğrencinin güvenliği ve fiziksel sağlığıdır. Bu yüzden, lütfen öğrencinin durumunu gerekli kişilerle paylaşırken, öğrencinin güvenine ihanet edip onu sinirlendireceğinizi düşünerek çekinmeyin. Ayrıca, PDRM’den ya da Revir’den bir uzmanla görüşmesini sağlayana kadar öğrenciyi yalnız bırakmayın.

Güvenlik Birimi İletişim Numaraları

Güney Kampüs: //

Kuzey Kampüs: /

Galata Kampüsü:  /
Göztepe Kampüsü: /

Revir/Sağlık Birimi İletişim Numaraları

Güney Kampüs:

Kuzey Kampüs: /

Galata Kampüsü:
Göztepe Kampüsü:

Eğer kampüs içerisinde ve mesai saatleri dışında böyle bir durumla karşılaşırsanız:

Güvenlik Birimi’ne ve Öğrenci Dekanlığı’na ulaşıp yardım alarak öğrenciyi en yakın hastaneye götürmek en iyi seçenek olacaktır. Gerekirse Revir’den destek alınabilir.

Acil Servis ile en yakın sağlık kuruluşlarına (Taksim Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Şişli Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul Beşiktaş Sait Çiftçi Devlet Hastanesi vb.) yönlendirme yapılmalıdır.

Öğrenci yurtta kalıyorsa, Yurt Müdürlüğü’nün de durumdan haberdar olmasını sağlayın.

Bu durumlardan biri eğer kampüs dışında yaşanırsa:

Öğrencinin yalnız kalmamasını ve en yakın sağlık kuruluşuna sevk edilmesini sağlayın veya duruma göre Acil Servis, Polis İmdat veya idari destek için Öğrenci Dekanlığı ile iletişime geçin ve son olarak öğrencinin ailesini bilgilendirin.

Kaynakça

American University Counseling Center

Bilgi Üniverstiesi Psikolojik Danışmanlık Birimi, Akademik Kadro için Öğrencilere Yardım Rehberi

Brooklyn College Personal Counseling Program University of Dayton Counseling Center

Kansas State University Counseling Services

Mersin Üniversitesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Merkezi, Öğrenci Danışmanları ve Öğretim Üyeleri için Öğrencileri Psikolojik Yardım Alma Konusunda Yönlendirme Rehberi

New Mexico State University Counseling Center

Okan Üniversitesi Psikolojik Danışmanlık ve Eğitim Merkezi (OPDEM), Acil Durum İşleyiş Protokolü

The George Washington University Counseling Center

Üniversitede Psikolojik Danışmanlık El Kitabı, Der: F. Yurtseven, M. Paker

yılında MEB Rehberlik ve &#;Psikolojik Danışma Yönetmeliği&#; yayınlanmıştır.

Yeni yönetmeliğe göre &#;Rehberlik Hizmetleri&#; hizmet adı &#;Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri&#; olarak değiştirilmiş, bu hizmetlerde çalışan &#;Rehberlik&#; branş kadro adı ise &#;Psikolojik Danışman/Rehberlik Öğretmeni&#; olarak değiştirilmiştir.

Aradan geçen 14 ay geçmesine rağmen yeni yönetmeliğe uygun olarak, Talim Terbiye Kurulu 9 nolu kararlarında &#;Atamaya haiz branş ve hizmetlerde&#; hizmet adı güncellenmemiş, buna bağlı olarak ilgi yönetmeliklerde güncelleme yapılamamıştır.
Yönetmelik yayın tarihi itibari ile Özel Eğitim Genel Müdürlüğü, Dönemin Bakan Yardımcısı Sayın seafoodplus.info Mahmut ÖZER in talimatı ile Talim Terbiye kuruluna güncellenme talebiyle gönderilen yazı aylarca işleme alınmamış , sonrasında ise anlamsız nedenlerle red edilmiştir.

Yayınlanan yönetmeliğe göre unvan,hizmet adı güncellemelerinin yapılmaması nedeniyle çalışanlardan tarafımıza gelen bilgiler,meslektaşlarımızın yönetmelikte farklı, TTK ve mebbiste atama kadro ismi farklılığı nedeniyle çalışmalar,yazışmalar, ve iş ve işlemlerde ikilik oluştuğu, karmaşa yarattığı, idari ve uygulamalarda çatışmalara neden olduğu ifade edilmektedir.

Halen, Milli Eğitim Bakanlığında, Okul Rehberlik ve psikolojik Danışma hizmetleri iki hizmet adı ve çalışan personel iki farklı unvan karmaşası ile çalışmaktadır.

Dönemin Bakan yardımcısı ve bugün Milli Eğitim Bakanı olan Sayın Prof. dr. Mahmut ÖZER o dönemde talimatına rağmen yapılması gereken güncellenmesinin yapılmadığını ve karmaşa yarattığını Milli Eğitim Bakanlığına ilettik ve talebimizi yeniledik.