Oğlak Ne Zaman Sütten Kesilir

Yeni Doğan Oğlaklarda Beslenme Nasıl Olmalıdır?

Optimum büyüme ve yüksek süt üretimi ile hayvanların sağlıklı bir yaşam sürmesi hayvanların ancak dengeli beslenmesi sonucunda sağlanabilir

Süt keçilerinin besin madde gereksinimleri farklı dönemlere göre değişmektedir. Keçiler iyi bakım beslemeye hemen olumlu yanıt verirler. Sütle besleme süresi doğumdan başlayarak artık keçi yavrusu sütü daha fazla tüketemeyinceye kadar devam eder. Bu süre 3 haftalık kısa bir dönem olabileceği gibi üretim sistemine bağlı olarak aylık bir dönemden de bahsedilmesi söz konusu olabilir.  

Kolostrum İle Besleme

Kuzu ve oğlakların doğumu takiben 3–12 saat içinde doğum ağırlıklarının % ’si kadar kolostrum almaları gerekmektedir. Meme bezlerinden salgılanan ilk sekresyon olan kolostrumun yüksek düzeyde immunglobulin içermesi sebebiyle doğum sonrası kısa bir süre içerisinde yeterli miktarda alınması kuzu ve oğlakların hastalıklardan korunması ve hayatta kalmaları için çok önemlidir.    

Kolostrum üretimi laktasyonun ilk 4–5 günü boyunca devam etmekte ve sonrasında memede süt sentezine geçilmektedir. Üretilen kolostrumun fazlası dondurularak  saklanabilmekte ve sonrasında eritilerek kullanılabilmektedir. İmmunglobulin  bakımından zengin olmasının yanı sıra yüksek miktarda vitamin A, D ve E, enerji ve protein içermektedir. 

Sütle Besleme Ve Katı Gıdaya Geçiş 

Kuzu ve oğlakların doğum sonrasında hayatlarının başlangıç dönemindeki temel gıdası  süttür. Kuzu ve oğlaklar ırka, yetiştiriliş amaçlarına ve işletme yapısına bağlı olarak değişen sürelerde sütle veya sütün yerine geçebilen mamalarla beslenmektedirler. Süt emme döneminde farklı emzirme ve besleme metotları uygulanabilmektedir. Bu bağlamda, kuzu ve oğlaklar sütten kesilene kadar annelerinin yanında bırakılarak sütü  direkt olarak memeden emmekte ya da özellikle sütçü ırk koyun ve keçi yetiştiriciliğinde veya mama ile besleme yapılan işletmelerde yavrular bir süre anneleri ile kaldıktan sonra başka bir yere alınmakta ve emzikli kovalar vasıtasıyla beslenmektedirler.

Süt emme döneminde kuzu ve oğlaklar sağlık, genel durum ve beslenme açısından günde en az 4 kez gözlemlenmelidir. Kuzu ve oğlakların süt emme dönemi boyunca annelerinin  yanında kaldığı ve annelerini emdiği yetiştirme tarzında özellikle birden fazla yavrusu  olan koyun ve keçilerin yavrularına yeterli miktarda süt sağlayıp sağlayamadıkları kontrol  edilmelidir.  

Kuzu Ve Oğlakların Sütten Kesim Sonrası Beslenmesi Ve Besi Süreci

Ülkemizde ve dünyada genel olarak kuzu veya oğlak besisi süt kuzusu- süt oğlağı besisi, entansif besi ve uzatılmış kuzu-oğlak besisi (toklu-çebiç besisi) olmak üzere 3 farklı şekilde yapılmaktadır. Yetiştirilen koyun ve keçilerin ırkı, işletme yapısı, mera kullanım imkanı, mera kalitesi, et fiyatları ve talep durumu gibi etkenler işletmenin besi süresi ve besi metoduna karar vermesinde etkili olmaktadır.

Süt kuzusu veya süt oğlağı besisi, kuzu ve oğlakların kesime kadar ya da kesimden kısa bir süre öncesine kadar sütle veya sütün yerine kullanılabilen mamalarla beslendiği bir besi şeklidir. Bu tarz bir beside kuzu ve oğlaklar değişen sürelerde süt veya mama ile beslenmenin yanı sıra 5–7 günlük yaştan itibaren başlangıç yemi de tüketmeye başlamalıdırlar. Canlı ağırlık kazancını arttırmak ve gelişimi maksimize etmek amacıyla kuzu ve oğlakların annelerinin yanında bakıldığı süreçte olabildiğince fazla süt emmeleri sağlanmalıdır ve annelerinden ayrı bakılan yavruların da sütle ad-libitum olarak beslenmesi gerekmektedir. 

Entansif besi, kuzu ve oğlakların sütten kesimden sonra konsantre yem ağırlıklı rasyonlarla beslendiği ve hızlı canlı ağırlık artışının hedeflendiği bir besi yöntemidir. Entansif besi, sütten kesimle birlikte başlamakta ve 4–6 aylık yaşa kadar devam etmektedir. Kuzu ve oğlakların entansif besiye alınmadan önce süt emme döneminde mutlaka katı gıdalara alıştırılması ve bir miktar başlangıç yemi tüketmesi gerekmektedir. Kuzu ve oğlaklar sütten kesildikten sonra 1–2 hafta daha başlangıç yemi ile beslenmeli  ve sonrasında besi yemine geçilmelidir. Bu amaçla, besi başlangıcında rasyondaki kaba  yem oranı % 50 düzeyinde tutulmalı ve rasyona adaptasyon sürecinde kademeli olarak kaba yem oranı azaltılarak konsantre yem oranı yükseltilmelidir. 

Uzatılmış kuzu-oğlak besisi (toklu-çebiç besisi), süt emme döneminden itibaren ya da sütten kesimden sonra merada otlatmaya dayalı veya mera kullanımının mümkün olmadığı şartlarda ağılda kaba yem ağırlıklı (kuru ot, saman) beslemenin yapıldığı bir besi şeklidir. Bu tarz bir beside meranın veya kaba yemin kalitesine bağlı olarak hayvanlarda besi boyunca veya genellikle besinin sonuna doğru enerji kaynağı olarak  kullanılan tahıllar, çeşitli protein yemleri ve vitamin-mineral katkılarıyla takviye  edilmektedir. Uzatılmış beside, besinin sonuna doğru 30–60 gün boyunca kuzu ve oğlakların konsantre yem ağırlıklı bir rasyonla beslenmesi, günlük canlı ağırlık kazancının artmasına ve daha yüksek besi sonu canlı ağırlığa ulaşılmasına sebep olmaktadır. 

Oğlakların kolostrumla yada diğer sütlerle fazla beslenmesi bağırsaklarda ishale neden olabilir.  Fazla kolostrum dolapta saklanır ve sonra vücut sıcaklığında tekrar verilebilir. Oğlaklar nazikçe tutulmalıdır ve içirmek için zorlanmamladır. Birkaç saat aç kalan oğlak kolostrumu  çabukça içecektir.

Oğlaklar doğduklarında kanlarında antikorları yoktur ve gerçek anlamda antikor ağız sütünde yani kolstrumda vardır. Oğlaklar ilk bir kaç hafta hastalıklara karşı korumaktadır. Antikorlar, dişi keçinin memesinde doğumdan önce oluşur ve oğlağın annesini emmesiyle birlikte bağırsaklardan geçerek sirkilasyon başlar. Olan bu transfer veya geçiş bağırsak hücrelerinin özel geçiş sağlamsıyla ilk 18 saat içinde olur. Bundan sonra hücreler antikorları elimine eder ve kan serumuna girmesine izin vermez. O zaman doğumdan sonra saat oğlakların emmesi için kritiktir. Kolostrum özellikle A, B vitaminleri ile protein ve mineraller bakımından yüksek besleyici değere sahiptir,. Kolostrumun protein içeriği yaklaşık %20'i civarında ve normal sütün % katıdır.

Oğlakların kolostrumla yada diğer sütlerle fazla beslenmesi bağırsaklarda ishale neden olabilir.  Fazla kolostrum dolapta saklanır ve sonra vücut sıcaklığında tekrar verilebilir. Oğlaklar nazikçe tutulmalıdır ve içirmek için zorlanmamladır. Birkaç saat aç kalan oğlak kolostrumu  çabukça içecektir. Oğlaklara kolostrum verildikten sonra keçi sütü yerine sığır sütü veya süt tozu verilebilir. Oğlaklar ilk günlerde   defa, daha sonra ise günde iki kez beslenmelidirler.

Doğumda oğlaklar yaklaşık olarak kg arasında doğarlar. Cidağo yükseklikleri ve göğüs çevresi yaklaşık cm arasında değişir. Oğlaklar doğduğunda basit mideli kedi ve köpek yavruları gibidir. Yani hayatın ilk bir kaç haftasında süte ihtiyaç duyarlar. Oğlaklar ilk haftadan sonra küçük taneli tahılları buzağılar gibi alıştırılarak başlatılabilir.  Genel olarak tane kırmaları % protein, vitamin ve mineral karışımından oluşurlar.

Oğlaklar yem yeme ye başlar başlamaz rumende geviş getirme işlemleri de gelişmeye başlar. Bu rumenin bütün kısımlarının (Rumen, reticulum, kırkbayır ve abomasum) geliştiğini gösterir. Hayvanlar 4 mide kısmına sahiptirler ve bunlara ruminat denir. Hayvan büyüdüğü zaman rumen en büyük kompartıman olur.

Oğlaklara, taze su ve  yalama taşı blokları özellikle sütten kesimden sonra haftalıklardan sonra serbest olarak verilmelidir. Oğlaklar, kovadan süt içer gibi su içmeye devam etmelidirler. Oğlakların kuru ot ve tane yem yemeye başladığından emin olmamız gerekir.

Bütün oğlaklar 2. gün ile 1 hafta arsında boynuzları köreltilmeli ve doğal olarak boynuzlu olanlardan ayrılmalıdır. Elektrikli boynuz köreltme aleti genellikle iyi sonuç vermektedir. Boynuz köreltme işi güç görünmesine rağmen  kısa ve hayvan zarar vermeyen bir uygulamadır. Bir merhem, yakılan alana uygulanabilir. Boynuz köreltme anestezi altında bir veteriner tarafından yapılabilir. Bu, daha doğru bir yöntem olur ve yavruya açı vermez.

Demem o ki eğer ki Saanen keçisi bakıyorsanız ve süt satışı yapıyorsanız sütü oğlağa emzirmek doğru olmaz. Ağız sütünü verdikten sonra sadece yeterli düzeyde süt vermeniz ya da süt maması gibi sütten daha ucuz olacak şekilde mamalar kullanılmalıdır. Bunun dezavantajı tabi ki işçseafoodplus.info da etinden yararlandığınız keçi yetiştiriciliği yapıyorsanız o zaman doğal büyütme ile oğlağı annesinden hiç ayırmazsınız.

Oğlakların beslenmesi ana başlık olarak 2 yöntemle büyütülür. Birinci yöntem doğal yöntem ikincisi ise Annesiz yöntem &#;dir.

1. Doğal (Sürekli Anne Yanında) Büyütme

Oğlakların beslenmesi, Türkiye’de keçicilik işletmelerinde oğlaklar genellikle doğal yöntemle yani ay süreyle anasının yanında bırakılıp onu emmesini sağlayarak büyütülür. Emiştirme döneminin süresi, işletmeden işletmeye ayrım gösterebilir. Ortalaması 60 gün olarak kabul edilebilir.

Oğlakların Yavrulukta Büyütülmesi

Süt keçiciliğine yönelecek işletmelerde oğlak verimi artacaktır. Bu durumdaki işletmelerde ikiz ya da üçüz oğlakların hızlı gelişmesini sağlamak, yemden yararlanmayı hızlandırmak ve sütten kesimden sonra oluşabilecek stresin etkisini azaltmak amacıyla yavruluk adı verilen düzenlemelerden yararlanılabilir. Yavruluklarda aynı zamanda temiz ve taze su bulundurulur.

Yavruluktan yararlanılarak uygulanan beslemede dikkat edilecek konular şunlardır:

• Yavrulukta oğlakların önünde taze ve sürekli yem bulunması çok önemlidir.
• Asla yavruluk boş bırakılmamalıdır.
• Oğlaklar, yavrululuklara büyütme dönemine geçerken yavaş yavaş alıştırılmalıdır. Aksi durumda, birden bire başlayacak fazla karma yem tüketimi Çelerme ’ye (Enterotoksemi) neden olabilir.
• Yemlikler, su, yağmur, kar gibi istenmeyen etmenlerden korunmalı ve bütün yemlikler karma yem ile dolu olmalıdır.
• Islak yemler küflü olabilir, bu nedenle yemlikler, sık sık denetlenmeli, bozuk yemler varsa yemlikten uzaklaştırılmalıdır.
• Özellikle karma yemliklerdeki yem akış hızı çok iyi denetlenmelidir.
• Derin ve eğimli karma yem yemlikler, oğlaklar için bir tehlike oluşturabilir. Bu da oğlaklarda ölüme neden olabilir.
• Açık yemlikler, oğlak büyütmede kullanılabilir. Ancak yemlikler sık temizlenmeli ve en az günde iki kez doldurulmalıdır.
• Açık yemlikler kullanıldığında oğlaklar, kim zaman yemliklerin içine girerek idrar ve dışkı yaparlar. Bu durum aynı zamanda yem kaybına neden olur.

Oğlakların Beslenmesi için Kullanılacak Yavruluklar

Yavruluğun ölçüleri incelendiğinde dikey çubuklar arası aralık cm, çubukların yerden yükseklikleri ise 50 cm olmalıdır. Oğlakların geçecekleri alanın yüksekliği, en az cm olmalıdır. Dayanıklı ve uzun süre kullanılacak yavruluk kapısı, metalden yapılmalı, tercihen cm ya da cm kalınlığındaki paslanmaz çelik kullanılmalıdır. Kapı tahtadan yapılacaksa, sağlam olmalıdır. Ancak kullanım süresi, metal kapılara göre daha kısa olacaktır. Yavruluklar, oğlakların gün boyunca bölme içinde gezindikleri suluk, gölgelik ve diğer yapılara yakın olmalıdır. Oğlaklar, özellikle karınları doyurunca zıplama, tırmanma ya da diğer oyun davranışlarında bulunur. Bu amaçla yavruluk yakınlarına ağaç kütük, kaya parçası gibi cisimler konularak oğlakların oynamalarına yardımcı olunur.

2. Annesiz (Yapay-Elle) Büyütme

Oğlakların beslenmesi anasız büyütme, özellikle oğlak veriminin yüksek, buna karşılık keçi sütünün yüksek fiyatla değerlendirildiği ülkelerde yaygın olarak kullanılmaktadır. Türkiye’de de süt keçiciliğinin gelişmesine koşul olarak oğlakların büyütülmesinde anasız büyütme devreye girebilir. Anasız büyütmede oğlaklar doğar doğmaz analarından ayrılarak, özel biberonlarla ya da özel emzikli kovalarla elden emzirilir. Bu büyütme yönteminde oğlakların besin gereksinimi ana sütü ya da aynı besin değerindeki “yapay süt” olarak adlandırılan özel mamalarla karşılanır.

Bu büyütme yönteminde, yeni doğan oğlakların ilk birkaç hafta her türlü çevresel etkilerden korunacakları bir ortamda bulundurulmaları gerekir. Özellikle çevre sıcaklığının önemi büyüktür. Oğlaklara sıcaklık bakımından rahat bir ortam sağlamak amacıyla reflektörlü ısıtıcı lambalardan yararlanılır. Yaklaşık 90 cm yükseğe yerleştirilen ve watt gücündeki bu lambalardan bir tanesi 15 oğlak için yeterli kabul edilir.

Bu yöntemde dikkat edilecek noktalar şunlardır;

• Oğlaklar aç kalmamalıdır,
• Ağıl iyi bir şekilde havalandırılmalıdır,
• Sıcaklık  derece arasında tutulmalıdır,
• Temiz ve sağlıklı bir ortam sağlanmalıdır.

Emiştirme süresi hafta ile 10 –12 hafta arasında değişebilmektedir. Emiştirme süresinin ve oğlaklara verilecek günlük yapay süt miktarının belirlenmesinde öncelikle keçi sütü ile yapay sütün, yani mamanın besin değeri ve fiyatı dikkate alınır. Yapay büyütmede genellikle uygulanan emiştirme süreleri ve tüketilen günlük süt miktarları aşağıda ki tabloda verilmiştir.

Özellikle keçi sütünün yüksek fiyatla satıldığı yerlerde ve gerekli emiştirme düzeneği olan işletmelerde yetiştiriciler, oğlak büyütmede ana sütü yerine süt ikame yemi de kullanmaktadır. Ancak yapay sütle besleme, özellikle sağlık açısından dikkat ve titizlik isteyen bir uygulamadır.

Her emiştirme sonrasında ekipmanların temizliği çok önemlidir. Yapay emiştirmede genellikle iki tip emzik kullanılır. Bunların bir türü plastik kovalara takılır. Her kullanımdan sonra çıkartılır ve temizlenir, bir sonraki emiştirmeye hazırlanır. O takdirde oğlakları emzikli kovalara alıştırmak gerekir. Plastik tüpe bağlanan emziklerde ise, sütün akış hızı bir valf yardımıyla ayarlanır. Bu tip emziklerin temizliği daha zordur ve daha çok özen ister.

Temizlik ve sağlık koşullarına dikkat edilmemesi durumunda kanlı ishal (koksidiyoz) tehlikesi ortaya çıkabilir. Yapay büyütme yapılan keçicilik işletmelerinde oğlak bölmelerinin alanı, yaşa göre ve oğlak başına altlık kullanılan beton tabanlı ağıllarda m2, ızgara tabanlı ağıllarda ise m2 olarak hesaplanır.

Oğlakların Beslenmesi Memede Kalan Sütle (Kalıntı Süt) Büyütme

Makine ya da elle sağımla, keçiden alınamayan ve bu şekilde memede kalan sütle, oğlakların analarını emzirerek büyütülmesine kalıntı sütle büyütme denir. Bu yöntemle keçilerden hem daha fazla süt elde edilir, hem de oğlakların normal gelişmeleri sağlanır.

Yöntem başlıca 2 şekilde uygulanabilir.

1. Tek sağım + Bir öğün oğlak emiştirme
2. Çift sağım + Emiştirme

1. Tek sağım + Bir öğün oğlak emiştirme

Oğlakların ağız sütünü gün süreyle emmesinden sonra tek sağım + bir öğün oğlak emiştirme uygulamasına başlanır. Tek sağımdan sonra oğlaklar ana yanına bırakılır. Sağım sabah yapılıyorsa, oğlaklar akşama değin analarını emerler ya da anaları meradan dönünce emişlerine izin verilir, sonra ayrılır. Sağım akşam yapılacaksa, keçiler otlak dönüşü önce sağılır, sonra oğlaklar ana yanına bırakılır. Oğlaklar sabaha değin analarıyla birlikte kalabilirler. Ancak, keçiler otlağa çıkarılırken ayrılır. Bu yöntem, oğlak verimi yüksek melez sütçü keçilerde ya da yerli ırklarda uygulanabilir.

2. Çift sağım + Emiştirme

Bu yöntemde, oğlakların gün süreyle ağız sütü emmelerine izin verilir. Daha sonra keçiler sabah ve akşam sağılırlar. Sağımı takiben kalıntı sütü emmek üzere oğlaklar analarının yanına dakika süreyle bırakılır. Bol sütlü ve genellikle tek doğum yapan keçilerde bu yöntem uygulanabilir.

Tags:Oğlaklar nasıl beslenirOğlaklar nasıl büyütülürOğlakların beslenme yöntemleriOğlakların beslenmesiOğlakların beslenmesinde dikkat edilecek hususlar

Bahar mevsimi gelince her sene içime bir sevinç dolar, bir de hüzün çöker.

Sevinç dolmasının sebebi gelen bahar ile tabiatın canlanması, ağaçların, bitkilerin yeşermesi, küçücük kuzuların oğlakların analarıyla beraber bu yeşilliklerde zıplamasıdır.

Hüzün dolmasının sebebi ise bu küçücük kuzuların ve oğlakların daha büyüyemeden kesilecek olmasıdır. Buna süt kuzusu ve süt oğlağı denmektedir. Kasap dükkânlarının yanından geçerken penceresinde “süt kuzusu veya süt oğlağı bulunur” yazısını görmüşsünüzdür. Bunun nasıl olduğunu araştırdığımızda vardığımız sonuç şudur. Kuzu veya oğlağın annesinden daha süt emerken, sütten ayrılmasına yakın zamanda kesilmesidir. Çünkü sütten ayrılmadan kesilen hayvanın eti yumuşak oluyormuş. Sütten kesilince eti sertleşiyormuş.

Veterinerlere sorduğumuzda belli bir yaşa gelmeyen bu yavruların etinin olgunlaşmadığını, tam bir et özelliği almadığını öğreniyoruz. Hayvan sahiplerine sorduğumuzda aslında küçük yavruları kestirmek istemediklerini, ancak hayvanların yem ihitiyacını karşılamak için buna mecbur kaldıklarını söylüyorlar.

Ülkemizde et sıkıntısı olduğu, mevcut hayvanların yetmediği, bunun için başka ülkelerden hayvan ve et ithal etmek durumunda kaldığımız ve bu ithal edilen hayvan ve etlerle ilgili tartışmalar devam ederken işte bu süt kuzularının ve süt oğlaklarının kesilmesi dikkat çekiyor.

Aslında İslam fıkhı kurbanda ne güzel ölçüler koymuştur. Belli yaşa gelmeyen hayvanlar kurban olmuyor. Koyun ve keçi bir yaşını doldurmuş olacak, ancak kuzu altı ayını doldurmuş olup annesi kadar gelişmiş olursa kurban olabilir. Büyük baş hayvanlar iki yaşını doldurmuş olacak. Deve ise beş yaşını doldurduğunda kurban edilebilmektedir. Büyük baş hayvanların daha geç olgunlaştığı anlaşılıyor.

Bu ölçüleri her zaman hayvan keserken uygulasak güzel olmaz mı? Elbette güzel olur. Ama hayvanın hastalanması, sakatlanması gibi bir durum müstesna görülebilir. Süt kuzular, süt oğlaklar hatta süt danalar büyüyüp belli bir olgunluğa erişince kesilse hem et kalitesi artacak, hem de kilo olarak daha fazla et temin edilerek dışarıdan ithal etmeye gerek kalmayacaktır. Bu konuda yönetmelikler olabilir ama durum budur. Yeni doğan kuzu ve oğlakların belki birçoğu diğerlerinin yemini karşılamak için veya başka sebeplerle kesilmektedir.

Buradan söyleyeceğimiz tüketiciler böyle etlere ilgi göstermeyelim. Üreticiler sabredip yavruların büyümesini beklesinler. Kestirmek gerekiyorsa büyüklerinden kestirsinler. Yetkililer önlem alıp hayvan sahiplerini desteklesinler. Süt emen kuzu ve oğlakları kesmek, hem ekonomik kayıp hem yeterli et özelliği taşımadığından sağlayacı fayda az, hem de ahlaki ve vicdani yönden etik değildir.