Sanlann aksine, omega 3 vücudumuz tarafndan üretilemez. Vücut salnda önemli bir role sahip olan bu ya, mutlaka besinler yoluyla alnmaldr. Omega 3 ya asitlerinin 3 türü vardr. Bunlar; EPA (Eicosapentaenoic acid), DHA (Docosahexaenoic acid) ve ALA (Alpha-linolenic acid)’tir.
“Omega 3 hangi yiyeceklerde var” sorusunu yantlamadan önce, dilerseniz bu önemli ya asitlerini biraz daha yakndan tanyalm! ALA, topraktan elde edilen besinlerdeki omega 3 türüdür. Keten tohumu ve bitkisel ya kaynaklar ALA için iyi birer örnektir. ALA, gebe ve emziren kadnlara önerilmez. EPA, denizde yetien bitkilerden elde edilen omega 3 türüdür.
Toprakta yetien besinler EPA içermez. EPA, insan vücudu için ikinci önemli ve gerekli ya asidi türüdür. DHA ise denizdeki birçok canlda bulunan omega 3 ya türüdür. nsan vücudu için en önemli ve gerekli olan ya asididir.
“Omega 3 vitamini nelerde var” sorusu sklkla soruluyor. Öncelikle bir yanl almay gidermek isteriz. Omega 3 bir vitamin türü deil, ya çeididir. Peki omega 3 hangi besinlerde bulunur biliyor musunuz? Gelin birlikte inceleyelim! te omega 3 içeren besinler:
Somon Bal Yemenin 13 Önemli Faydas
Cevizin Faydalar Nelerdir? Cevizin Tüm Faydalar Bu Yazda!
Chia Tohumu Nasl Kullanlr? Salkl ve Pratik 12 Chia Tohumu Tarifi
Soya Fasulyesi Nedir? Nasl Tüketilir, Nerede Yetiir?
Keten Tohumu Faydalar Nelerdir? Ne e Yarar? Zayflatr M?
Kanola Ya Nedir? Faydalar Nelerdir?
Avokadonun Az Bilinen 7 Önemli Faydas
Tarif için: Omega 3 Bombas Semizotu Salatas
Amino Asit Nelerde Var? 10 Süper Besin
A Vitamini Nelerde Var? 15 Salkl Besin
Omega 3 Faydalar Nelerdir, Ne e Yarar?
E Vitamini Nelerde Var? çeren Besinler Listesi
B17 Vitamini Nelerde Var? Deeri En Yüksek 6 Besin
Omega-3 uzun zincirli, çoklu doymamış yağ asitleri grubuna verilen isimdir. 3 tipi bulunmaktadır bunlardan EPA (eikosapentaenoik asit) ve DHA (dokosaheksaenoik asit) deniz ürünlerinde bulunmaktadır. ALA (alfa linolenik asit) ise bitki kaynaklı Omega-3 yağ asididir. Omega-3'ün çeşitleri nelerdir? Omega -3, çoklu doymamış yağ asitleri grubuna aittir. 3 tipi bulunur; Alfa Linolenik Asit (ALA) Eikosapentaenoik asit (EPA) Dokosaheksaenoik asit ( DHA) ALA bitki kaynaklı omega-3 yağ asididir; ceviz, keten tohumu, soya fasulyesi veya yeşil sebzelerde bulunur. EPA ve DHA ise deniz ürünlerinden elde edilmektedir. Sardalya, hamsi, somon ve uskumru gibi yağlı balıklarda ve deniz ürünlerinde bol miktarda bulunur. Omega-3’ün faydaları nelerdir? Omega-3 yağ asitlerinin sağlığı pek çok faydası bulunmaktadır. Kalp ve damar sağlığını korur, trigliserit düzeylerinin azaltır, iyi kolesterol olarak bilinen HDL’yi artırır, kalp krizi ve felç gibi riskini azalmasına yardımcı olur, yüksek tansiyonu önler. Omega-3 yağ asitlerinin antiinflamatuar etkisi bulunur. İltihaplı bağırsak hastalıklarına (ülseratif kolit ve Crohn hastalığı) ve otoimmün temelli romatolojik hastalıkları karşı etkilidir. Omega-3 yağ asitlerinin bağışıklık tepkisinin düzenlenmesi ayrıca hücre çoğalmasının kontrolü ve tümörlere karşı mücadelede potansiyel etkileri vardır. Bazı nörolojik ve psikiyatrik hastalıkların semptomlarının azalması ve yaşa bağlı görme kaybının önlenmesini sağlamaktadır. Omega-3 anne karnındaki bebeklerin beyin gelişimi, merkezi sinir sistemi ve bedensel gelişimi için de çok önemlidir.
OMEGA-3 NE İÇİN KULLANILIR?
Kalp hastalığı riskini azaltmak Vücuttaki iltihabı azaltmak Göz sağlığını desteklemek Beyin sağlığını desteklemek Çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu belirtilerini azaltmak Depresyon ve kaygı belirtilerini hafifletmek Yüksek tansiyonu önlemek Astım riskini azaltmak Hamilelik ve emzirme döneminde fetüste göz ve beyin gelişimini desteklemek Kolesterol ve trigliserit seviyelerini düşürmek İnsülin direncini azaltmak Cilt sağlığını desteklemek Omega-3 hangi besinlerde bulunur? Omega-3'lerin bulunduğu yer söz konusu olduğunda, deniz kaynaklı Omega-3 içeren besinler ile bitkilerde bulunan Omega-3 arasında bir ayrım yapmak önemlidir. Omega- 3'ün deniz kaynakları, kullanıma hazır EPA ve DHA yağ asitleri açısından zengindir. Özellikle deniz ürünleri EPA ve DHA açısından zengindir. Bu nedenle beslenme açısından bu yağ asitlerini almak için en iyi strateji deniz kaynaklı Omega-3 içeren gıdaları tüketmektir. Bitkiler ise ALA yağ asidi içermektedir. Bitkilerde bulunan Omega-3’ün faydalarından yararlanmak için vücudun ALA'yı EPA'ya ve bunu DHA'ya dönüştürmesi gerekmektedir. Omega-3 açısından zengin birçok besin bulunmaktadır. ALA yönünden zengin bitkisel kaynaklar arasında kuru yemişler özellikle ceviz, fındık ayrıca keten tohumu ve keten tohumu yağı, kanola yağı, soya, chia tohumu, avokado, semizotu, ıspanak ve lahana gibi yeşil yapraklı sebzeler bulunmaktadır. EPA ve DHA açısından zengin olan hayvansal kaynaklı en önemli kaynaklar balık ve balık yağıdır.
Özellikle soğuk denizlerde yaşayan somon balığı, orkinos, ton balığı, ringa balığı, sardalye, alabalık gibi yağlı balıklardır. Ayrıca EPA ve DHA yağ asitleri, kabuklu deniz hayvanlarında, krill yağında, mikroalg yağında bulunmaktadır. Omega-3 eksikliği hangi hastalıklara yol açar? Kas ve eklem ağrıları Osteoartrit ve romatizma Kalp hastalığı ve yüksek kolesterol riski Bebeklerde ve küçük çocuklarda zayıf beyin gelişimi Anksiyete ve depresyon Dikkat eksikliği sorunları Yaşlı erişkinlerde bilişsel gerileme ve nörolojik bozukluklar Dolaşım bozuklukları Omega-3 ve Omega-6 arasındaki fark nedir? Vücudun hayatta kalabilmesi için yağa ihtiyacı vardır. Ancak tüm yağlar eşit derecede iyi değildir. Tekli doymamış ve doymuş yağlar vücut için önemlidir. Çoklu doymamış yağ asitleri söz konusu olduğunda, Omega-3'ün Omega-6'ya oranına dikkat edilmelidir. Omega-3 yağ asitlerinin vücutta iyi çalışması için çok fazla Omega-6 yağ asidi tüketilmemelidir. Omega-6 yağ asitleri, ayçiçeği veya aspir yağında ve genellikle işlenmiş gıdalarda bulunur. İşlenmiş gıdalar Omega-3 yağ asitlerinden ortalama 10 ila 20 kat daha fazla Omega-6 içermektedir. Omega-6 seviyesi ne kadar yüksek olursa, o kadar fazla serbest radikal oluşur ve bu da hastalıklara yol açabilir. Omega-3 ve Omega-6 dengeli tüketmek bu yüzden önemlidir.
ALINMASI GEREKEN GÜNLÜK OMEGA-3 MİKTARI NEDİR?
Tavsiye edilen günlük Omega-3 miktarı gramdır. Hekim kontrolünde bu miktar değişebilmektedir. Omega-3 takviyelerinin yan etkileri var mıdır? Günlük alınması gereken miktarlarda Omega-3 takviyesi alımında yan etki görülme riski düşüktür. Fazla miktarda alınan Omega-3 hazımsızlık ve ishal gibi yan etkileri görülebilmektedir. Alerji, sürekli kullanılan ilaçlar özellikle kan sulandırıcılar, gebelik ya da emzirme durumlarında Omega-3 takviyesi kullanmadan önce mutlaka bir hekime danışmak gerekmektedir. Omega-3 takviyesini kimler kullanamaz? 1 yaşından önce bebeklere oluşabilecek besin alerjisi riskinden dolayı Omega-3 takviyesi verilmesi önerilmemektedir. Omega-3 takviyesi günlük olarak önerilen dozu aşmadan doktor kontrolünde kullanılabilir.
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi
Bu tür yağlara “temel yağ asitleri” deniyor. Temel yağ asitlerinin en iyi bilinenleri Omega-3 ve Omega-6 yağları denilen doymamış yağlardır.
Omega-3 yağlarının kısaca EPA ve DHA olarak bilinen iki tipi var. Omega-3 yağları bitkilerde de bulunuyor. Bitkilerde bulunan Omega-3 yağları ise ALA kısaltımı ile biliniyor. ALA en çok keten tohumu, ceviz, semizotu gibi yağlı tohumlarda ve yeşil yapraklı sebzelerde bulunuyor. ALA, vücuda girdikten sonra EPA ve DHA’ya dönüşüyor.
Mısır, ayçiçeği, susam çekirdeği, üzüm çekirdeği yağları ile pamuk yağı Omega-6 zengini yağlardır.
OMEGA-3 VE 6 DENGESı ÇOK ÖNEMLı
Omega-3 ve Omega-6 yağlarının vücuda belli oranlarda alınması gerekiyor. Beslenirken Omega-3 yağlarını daha fazla kazanmak, hiç olmazsa omega-3 ve 6’yı eşit miktarlarda vücuda dahil etmek şart! En kötü ihtimalle bu oranın (Omega-6/Omega-3 oranının) 4/1’i geçmemesi tavsiye ediliyor. Son yıllarda bitkisel yağ tüketiminin artması, margarin kullanımının yaygınlaşması gibi nedenlerle Omega-6 tüketimi çok fazlalaşmış, oran 30/1’e kadar yükselmiş durumda.
DENGE BOZULUNCA SAğLIK SORUNLARI BAşLIYOR
Bu durum bazı sağlık sorunlarını da beraberinde getiriyor. Omega-6 yağlarının tüketimi arttıkça cilt sorunlarından bağırsak problemlerine, sinir sistemi hastalıklarından kansere kadar değişen bir yelpazede sağlık sorunları başlıyor. Omega-6 tüketimi arttıkça, kronik iltihabi problemler, romatizmal sorunlar çoğalıyor.
Omega-3 yağlarının bilinen en güçlü kaynakları deniz ürünleri, özellikle yağlı balıklar Bir balık ne kadar soğuk ortamda büyüyüp gelişiyorsa ve ne kadar yağlıysa, Omega-3 muhtevası o oranda artıyor. Bizim balıklarımızda da bol miktarda Omega-3 var. Özellikle uskumru, sardalya, tonbalığı, hamsi, lüfer ve alabalıklarımız Omega-3 yönünden çok zengin.
OMEGA-3’LER NEDEN ÖNEMLı?
Vücudunuza kazandırdığınız Omega-3 miktarı arttıkça sağlığınızı güvence altına almanız da kolaylaşıyor. Omega-3 yağları damar sertliğini yavaşlatan, kanı sulandıran, damar duvarını tamir eden, kötü kolesterolün damar zararlarını azaltan, iyi kolesterolün yükselmesini sağlayan, mükemmel sağlık yararları olan doğal ilaçlar gibi çalışıyor.
Beynimizin yüzde 60’ı yağlardan oluşuyor ve bunun önemli bir kısmı Omega-3 yağlarından meydana geliyor. Hamilelik döneminde yeteri kadar Omega-3 kazanan annelerin çocukları, daha kolay öğreniyor. Bu annelerde hamilelik sonrası depresyon riski azalıyor. Yeni doğan çocuklara Omega-3 desteği sağlanması, öğrenmelerini, odaklanmalarını kolaylaştırıyor.
Omega-3 yağlarının depresyonu önlemede, romatizmal hastalıkları engellemede de önemli fonksiyonları olduğu biliniyor. Kronik romatizmal hastalıklarda, hatta yaşlılığa bağlı dejeneratif artriti olanlarda Omega-3 desteği, şikayetleri azaltabiliyor. Omega-3 yağlarının kalp ritim bozukluklarında, bazı bağırsak hastalıklarında da (Chron hastalığı ve ülseratif kolit) önemli yararları olduğu biliniyor.
Omega-3 ve 6 nasıl dengelenir?
Kısacası vücudunuza daha fazla Omega-3, daha az Omega-6 kazandırmanızda yarar var. Daha fazla Omega-3 kazanmanın yolu düzenli olarak balık yemekten geçiyor. Cevizden, yeşil yapraklı sebzelerden, özellikle semizotundan da faydalanmanız mümkün. Ayrıca taze öğütülmüş keten tohumunu salatalarınız, çorbalarınız veya yoğurdunuzda daha sık kullanabilirsiniz.
Omega-6 tüketimini azaltmanın yolu ise bitkisel yağları, margarinleri daha az yemekten geçiyor. Kızartmalara mümkünse hiç yaklaşmayın. Fırın işi, pastane işi besinlerde, hazır çorbalar ve fastfood yiyeceklerde Omega-6 yağlarının fazla miktarlarda bulunabileceğini unutmayın.
Ayçiçeği, mısır özü, pamuk tohumu yağlarını daha az kullanmaya çalışın. Bunu başarmanın yolu ise bitkisel yağ tüketiminde zeytinyağına öncelik vermekten geçiyor. Zeytinyağı Omega-6 değil, Omega-9 yağlarından, yani tekli doymamış yağlardan zengin bir besindir. Özellikle sızma zeytinyağı doğal antioksidanlardan zengin yapısı nedeniyle tam bir sağlık kaynağıdır.
Kısacası Omega-3 mü, 6 mı, 9 mu diye sorarsanız, ben oyunuzu Omega-3 ve 9 yağlarından yana kullanmanızı tavsiye ederim.
LinkedinFlipboardLinki KopyalaYazı Tipi