İlk defa duyduğumuz Ön Ad gibi kelimelerin anlamlarını öğrenme güdüsü sonucunda; o kelimenin ne anlama geldiği ister istemez merak ediliyor. Ön Ad ne demek; Gündelik yaşamımızda çokça karşımıza çıkan Ön Ad ne anlama gelir? Kökeni ilginç olan Ön Ad kelimesini ilk defa işiten kişiler Google üzerinden TDK’ya göre Ön Ad nedir ? sorusunun cevabını arıyor. Peki, Ön Ad ne demek, Ön Ad kelimesinin kökeni ne, Ön Ad kelimesinin kaç farklı anlamı var, Ön Ad sözcüğünün TDK’ye göre anlamı nedir?
Ön Ad Ne Demek? Ön Ad TDK Sözlük Anlamı Nedir?
Ön Ad kelimesinin TDK sözlük anlamı; isim – Kişilere verilen ilk ad, küçük ad. Sıfat.
Ön Ad kelimesi, günlük hayatta vatandaşların sıklıkla kullandığı kelimelerden bir tanesidir. Dilimizde yer alan Ön Ad kelimesi, gerek günlük hayatta, gerekse sosyal medyada kullanılan sözcüklerden birisi olarak öne çıkmaktadır. TDK’ya göre çeşitli anlamları olan Ön Ad kelimesi, Türkçe’de tek başına ya da farklı cümleler ile beraber kullanılabilir.
Güncelleme: ABONE OL
Günlük hayatta karşılaştığınız veya daha önce hiç duymadığınız kelimelerin anlamlarını öğrenerek merakınızı giderebilir, kelime hakkında detaylı bilgiye sahip olabilirsiniz. Kullanım alanı ve kökeni ile önemli kelimelerden biri olan Ad sözcüğünün hangi anlamları taşıdığı merak ediliyor. Peki, Ad kelimesi ne demek, hangi anlama gelir? TDK’ya göre Ad ne demek ve kökeni nedir? Detaylar haberimizin devamında bulunuyor.
AD NE DEMEK, NE ANLAMA GELİR? AD KELİMESİ TDK ANLAMI
Ad kelimesi, Türkçede gün içerisinde kullanılan kelimeler arasında bulunmaktadır.Ad kelimesi TDK anlamı şu şekildedir;
AD KELİMESİ CÜMLE İÇİNDE DOĞRU KULLANIM ÖRNEKLERİ
AD KELİMESİNİ İÇEREN BİRLEŞİK CÜMLELER
AD SÖZCÜĞÜ KULLANILAN ATASÖZLERİ VE DEYİMLER
İnternet sitemizde kullanılan çerezlerle ilgili bilgi almak ve tercihlerinizi yönetmek için Çerez Politikası, daha fazla bilgi için Aydınlatma Metni sayfalarını ziyaret edebilirsiniz. Sitemizi kullanarak çerezleri kullanmamızı kabul edersiniz.
Sıfat (Ön Ad) nedir?
İsimlerden önce gelip onları niteleyen ya da belirten sözcüklere sıfat denir.
Sıfat (Ön Ad)'lar ikiye ayrılır:
1. Niteleme sıfatı
2. Belirtme sıfatları
İsme sorulan "Nasıl?" sorusuna cevap verir. Adları biçim, durum ve renk yönünden tamamlayan sıfatlardır.
Örneğin: Pahalı arabaları severdi.
Eski okulunu özlemişti.
İsme sorulan "Hangi?" sorusuna cevap verir.
İşaret belirten sıfatlardır.
Örneğin: Bu güneş, Şu adam, O günler
İsimlerin sayısal belirsizliklerini ifade eder.
Örneğin: Her şey, Birtakım olaylar, birçok kişi
İsimleri sayı yoluyla belirten sıfatlardır.
Örneğin: İki gün, Üçüncü ders, Birer adım, Yarım elma
İsimleri soru yoluyla belirtir.
Örneğin: Kaçıncı kat?, Hangi bina?
Meslek, ünvan ve lakapların sıfat olarak kullanılmasıdır.
Varlıkları daha iyi anlatabilmek için bazen daha tanıtıcı sözcükler kullanırız. Bu sözcükleri isimlerin önüne getirerek varlıkların rengini, şeklini, durumunu, sayısını belirtiriz.
İsimlerin önüne gelerek isimleri renk, şekil, durum, sayı vb. yönlerden niteleyen veya belirten sözcüklere sıfat denir.
Örnek(ler)
»Bu akşam eski bir arkadaşımla masmavi denizi seyrettik.
> Sıfatlar, niteleme sıfatları ve belirtme sıfatları olarak ikiye ayrılır:
A. Sıfat Çeşitleri (Türleri)
1. Niteleme Sıfatları
Varlıkların durumlarını, biçimlerini, özelliklerini, renklerini kısaca nasıl olduklarını bildiren sözcüklerdir.
İsimlere sorulan “Nasıl?” sorusunun cevabıdır.
Örnek(ler)
»Çalışkanöğrencisınavda birinci oldu. cümlesindeki “çalışkan” sözcüğü, “öğrenci”nin özelliğini belirtmektedir. Bu cümlede “öğrenci” ismine “nasıl?” sorusunu sorduğumuzda “çalışkan” cevabını almaktayız. Dolayısıyla “çalışkan” sözcüğü niteleme sıfatıdır.
» Gökyüzünü aniden karabulutlar kaplamıştı. Bu cümlede “kara” sözcüğü, önüne geldiği ismin nasıl olduğunu gösterdiği için niteleme sıfatıdır.
» Yolun kenarı, kurumuşyapraklarla doluydu.
NOT Özel isimlerle birlikte kullanılan akrabalık, meslek, saygı unvanları da niteleme sıfatıdır.
Örnek(ler)
» Aslı yenge, Doktor Mehmet, Süleyman Bey
2. Belirtme Sıfatları
Varlıkları işaret, sayı, yer, belgisizlik ve soru gibi yönlerden belirten sözcüklerdir. Belirtme sıfatları dörde ayrılır:
2.1. İşaret Sıfatları
Varlıkları işaret yoluyla belirten sıfatlardır. İşaret sıfatları, isimlere sorulan “Hangi?” sorusuna cevap verir.
Örnek(ler)
»Bukitabısenin için aldım. Yukarıdaki cümlede bulunan “bu” sözcüğü işaret sıfatıdır. “kitap” sözcüğüne “hangi?” sorusunu sorduğumuzda “bu” yanıtını alıyoruz. Bu yüzden “bu sözcüğü işaret sıfatıdır.
» Arkadaşlarım ötekiotobüse binmiş.
UYARI İşaret sıfatları mutlaka isim soylu bir sözcüğü etkilemelidir ve ek almamalıdır, yoksa bu sözcükler sıfat olmaktan çıkar.
Örnek(ler)
»Oarababenim değil. İşaret sıfatı
»O benim değil. İşaret zamiri
Bu cümlelerin birincisinde “o” sözcüğü “araba” adını belirttiği için işaret sıfatı; ikinci cümledeki “o” sözcüğü ise bir varlığı karşıladığı için zamirdir.
2.2. Sayı Sıfatları
Varlıkları sayı yoluyla belirten sıfatlardır. Sayı sıfatları dörde ayrılır:
2.2.1. Asıl Sayı Sıfatları
Bir ismi tam sayı olarak belirtir. İsme sorulan “kaç?” sorusuyla bulunur.
Örnek(ler)
» Her akşam on beşsayfakitap okurum. Yukarıdaki cümlede bulunan “on beş” sözcüğü, “sayfa” sözcüğünün sayısını belirttiği için asıl sayı sıfatıdır.
»Binatlı akınlarda çocuklar gibi şendik.
2.2.2. Sıra Sayı Sıfatları
Varlıkların derecelerini, sıralarını belirten sıfatlardır. Sıra sayı sıfatları isimlere gelen “-ıncı, -inci” ekleri ile yapılır. İsme sorulan “kaçıncı?” sorusunun cevabıdır.
Örnek(ler)
»On ikincisoruyu çözemedim. » “AltıncıHis” adlı filmi çok beğendim. Yukarıdaki cümlelerde koyu renkli yazılan sözcükler sıra sayı sıfatıdır.
2.2.3. Üleştirme Sayı Sıfatları
Paylaştırma anlamı taşıyan, varlıkların eşit bölümlerini belirten sıfatlardır. Sayılara “-er, -ar” eki getirilerek oluşturulur. İsme sorulan “kaçar?” sorusunun cevabıdır.
Örnek(ler)
» Baba her oğluna üçertarla bıraktı. » Hepimize yirmi altışarceviz düştü. Bu cümlelerde “üçer, yirmi altışar” sözcükleri, “tarla, ceviz” adlarının paylara ayrıldığını belirttiği için üleştirme sayı sıfatıdır.
2.2.4. Kesir Sayı Sıfatları
Bir ismi kesirli sayılarla belirten sayı sıfatıdır, isme sorulan “kaçta kaç?” sorusunun cevabıdır.
Örnek(ler)
» Senelik kârdan beşte üçpay aldı. » Alım satımdan yüzde ikikomisyon alıyor. Bu cümlelerde “beşte üç, yüzde iki” sözcükleri, “pay, komisyon” adlarının bütüne olan oranlarını belirttiği için kesir sayı sıfatıdır.
NOT “yarım, çeyrek” sözcükleri bir ismi belirttiğinde kesir sayı sıfatı olur.
Örnek(ler)
» Yatmadan önce yarım bardak süt içer.
2.3. Belgisiz Sıfatlar
Varlıkları sayı ve miktar bakımından tam olarak belirtmeyen sözcüklerdir. “bir, birkaç, birçok, çoğu, kimi, bazı, bütün, tüm, başka, birtakım, her, hiçbir, herhangi” gibi kesinlik bildirmeyen, belirsizlik anlamı taşıyan sözcükler kullanılır.
Örnek(ler)
» Yarın birkaçkişiyle köye gidiyoruz. »Her gün düzenli olarak koşu yapar. Bu cümlelerdeki “birkaç, her” sözcüğü “kişi, gün” isimlerini, sayı yönüyle; ama kesin olmayacak biçimde belirtmiştir. Dolayısıyla, “birkaç” ve “her” sözcükleri belgisiz sıfattır.
UYARI “Bir” sözcüğü “herhangi bir” anlamında kullanılırsa belgisiz sıfat, “tek” anlamında kullanılıp ismin sayısını ifade ediyorsa asıl sayı sıfatıdır.
Örnek(ler)
»Birgünbeni anlarsın, dedi. Belgisiz sıfat
»Birgün sonra tatil bitiyor. Asıl sayı sıfatı
2.4. Soru Sıfatları
İsimleri soru yoluyla belirten, yani isimleri anlamca tamamlayan soru sözcükleridir. Soru sıfatlarının cevabı yine sıfattır. “nasıl, kaç, kaçıncı, kaçar, hangi, ne kadar, ne?” gibi sorular soru sıfatı olarak karşımıza çıkar.
Örnek(ler)
» Sen, tatilde kaçkitapokumuştun? Bu cümlede, “kaç” soru sözcüğünün “kitap” adını belirttiğini görüyoruz. Bu soru sözcüğüne verilebilecek “beş kitap” cevabının sıfat olması, bize, bu soru sözcüğünün de sıfat olduğunu gösterir.
»Hangiyoldan gitmemizi tavsiye ediyorsun? Bu cümlede, “hangi” soru sözcüğünün “yol” adını belirttiğini görüyoruz. Bu soru sözcüğüne verilebilecek “şu yol” cevabının sıfat olması, bize, bu soru sözcüğünün de sıfat olduğunu gösterir.
UYARI “Hangisi?, kaçı?” soru zamirleriyle “hangi?, kaç?” soru sıfatlarını birbirine karıştırmamak gerekir.
Örnek(ler)
»Hangisorudaha zordu? »Hangisidaha zordu?
Bu cümlelerde “hangi” sözcüğü “soru” adını belirttiği için soru sıfatı; “hangisi” sözcüğü, bir adın yerini soru yoluyla tuttuğu için soru zamiridir.
»Kaçöğrenci gelmedi. » Öğrencilerin kaçı gelmedi. Cümlelerde “kaç” sözcüğü “öğrenci” adını belirttiği için soru sıfatı; “kaçı” sözcüğü, bir sayı adının yerini soru yoluyla tuttuğu için soru zamiridir.
NOT Bir ad, hem niteleme hem belirtme sıfatı alabilir.
Örnek(ler)
» O, yenibirarabaalmış. »Buküçükköydekonaklamaya karar verdik.
Birinci cümlede “yeni” niteleme sıfatıyla “bir” belgisiz sıfatı, “araba” adının sıfatı olarak; İkincide “bu” işaret sıfatıyla “küçük” niteleme sıfatı, “köy” adının sıfatı olarak kullanılmıştır.
NOT Sıfatlar, adılları da niteleyebilir.
Örnek(ler)
» Ahmet, gerçekten dürüstbirisidir. » O, her zaman deneyimli kimselerle çalışır. Bu cümlelerin birincisinde “dürüst” sıfatı “birisi” adılını nitelemektedir. İkinci cümlede “deneyimli” sıfatı, “kimse” adılını nitelemektedir.
NOT İlgi eki (-ki), yer ve zaman bildiren sözcüklerden sonra gelip eklendiği sözcüğü sıfat yapar.
Örnek(ler)
»Sınıftakiöğrenciler dışarı çıkmış. »Yarınkisınava hazır mısın? Bu cümlelerde “sınıf” sözcüğü, ilk önce bulunma durumu (-de, -da, -te, -ta) ekini alıp ardından sıfat yapan “-ki” ekini alarak önündeki “öğrenciler” adını; “yarın” sözcüğü, sıfat yapan “-ki” ekini alarak önündeki “sınav” adını belirttiği için sıfat görevindedir.
Adlaşmış Sıfat
Niteleme sıfatlarından sonra gelen isim kaldırıldığında sıfat, isim yerine kullanılmış olur, dolayısıyla sıfat adlaşır.
Örnek(ler)
» Dedem küçükçocuklaramasal anlatıyor. » Dedem küçükleremasal anlatıyor. Birinci cümlede “küçük” sözcüğü, “çocuk” adını niteleyen bir niteleme sıfatıdır. İkinci cümlede ise, “küçük çocuklar” tamlamasındaki “çocuklar” sözcüğü düşmüş, “küçüklere” sözcüğü hem adın yerine geçmiş hem nitelik bildirmiştir, yani adlaşmış sıfat olmuştur.
»Renklileri şu sepete, beyazları bu sepete ayır. Bu cümlede “renkliler” ve “beyazlar” sözcükleri, “çamaşır” adını nitelerken, çekim eki alarak hem “çamaşır” adının yerine geçmiş hem de nitelik bildirerek adlaşmış sıfat olmuştur.
NOT Adlaşmış sıfattan sonra bir ad geldiğinde anlam karışıklığı ortaya çıkıyorsa bu adlaşmış sıfattan sonra virgül (,) getirilir.
Örnek(ler)
»Hasta, çocuğu yanına çağırdı. Bu cümlede “hasta” sözcüğü bir kişiyi karşılayarak adlaşmıştır. Bu sözcükten sonra “çocuk” adı geldiğinde virgül konulmazsa “hasta” sözcüğü “çocuk” adının sıfatı olmaktadır. Bu yüzden “hasta” sözcüğünün adlaşmış sıfat olması için bu sözcükten sonra virgül (,) konmalıdır.
B. Sıfatların Anlam Özellikleri
1. Sıfatlarda Küçültme
Sıfatlarda küçültme anlamı ”-ce, -cik, -(i)msi, -(i)mtırak” ekleriyle yapılır. Bu ekler sıfata “…e yakın” anlamı katar.
Örnek(ler)
»Küçükbirevlerivardı. cümlesinde “küçük” sıfattır ve kendinden sonra gelen ismin niteliğini belirtmektedir.
»Küçücükevleri vardı. cümlesinde “-cik” eki almış “küçücük” sözcüğü de niteleme sıfatıdır. Buradaki “küçücük” sözcüğün “küçük” sözcüğünden farkı, eklendiği ismin anlamında küçültme yapmış olmasıdır.
Niteleme sıfatlarının anlamca kuvvetlendirilmesiyle pekiştirilmiş sıfatlar oluşturulur. Sıfatlarda pekiştirme, yani anlamın kuvvetlendirilmesi iki şekilde yapılır:
1. Pekiştirilecek sıfatın ilk hecesi (ilk ünlüye kadar olan kısmı) alınır, “p, r, s, m” (PıRaSaM şeklinde kodlayabiliriz.) harflerinden uygun olanı getirilir ve sözcüğün tamamı yazılır.
Örnek(ler)
» Beyaz → be–m-beyaz “Beyaz” sözcüğünün ilk hecesi olan “be” sesini alıp “p,r,s,m”harflerinden uygun olan “m” harfini ekleyerek “beyaz” sözcüğünün önüne getirdiğimizda “bembeyaz” sözcüğünü elde ediyoruz. Böyleye “beyaz” sözcüğünün anlamını kuvvetlendirerek pekiştiriyoruz.
» Çocuklar tertemizelbiseler giymişlerdi. »Dümdüzyolda ilerliyorduk. » Şöyle yemyeşil çimenlerin üzerine uzansam!
2. Sıfat olan sözcüğün tekrar edilmesi diğer pekiştirme yöntemimizdir.
Örnek(ler)
»Çeşit çeşitmeyvelervardı masada. cümlesinde “çeşit” sözcüğü tekrar edilerek bir ismi nitelemiş ve pekiştirme sıfatı olmuştur.
»Kara karabulutlar gökyüzünü kapladı.
3. Sıfatlarda Derecelendirme
Sıfatlarda derecelendirme “pek, çok, daha, en…” gibi sözcüklerle yapılır.
Örnek(ler)
» Kardeşin onlardan daha akıllıbiri. cümlesinde “daha” sözcüğü üstünlük,
»En güzelkitap buydu. cümlesinde “en” sözcüğü en üstünlük,
»Çok güzelçiçekleri vardı. cümlesinde “çok” sözcüğü aşırılık anlamı katmıştır.
SÖZCÜK TÜRLERİ KONUSUNUN TÜM BAŞLIKLARI ⇒İsim Konu Anlatımı ⇒Zamir Konu Anlatımı ⇒Sıfat Konu Anlatımı ⇒ Zarf Konu Anlatımı ⇒ Edat Konu Anlatımı ⇒ Bağlaç Konu Anlatımı ⇒ Ünlem Konu Anlatımı ⇒ Fiil Konu Anlatımı ⇒ Fiilimsi Konu Anlatımı
