Orta Parmakta Şişlik Ve Ağrı

Romatoid artrit genellikle el ve ayak eklemleri de dahil olmak üzere, simetrik olarak eklemlerde inflamasyon ve bunun sonucunda şişme, ağrı ve zamanla eklem içinde hasara yol açan otoimmün(vücudun kendi dokularına karşı bağışıklık sisteminin savaştığı hastalıklar)  bir hastalıktır.

Romatoid artrit vücutta değişik bulgular ile de ortaya çıkabilir. Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Genetik yatkınlık ve diğer birçok faktör hastalığı oluşturan otoimmün reaksiyonu ortaya çıkarıyor olabilir. Hastalık toplumda % 1 oranında görülür ve kadınlarda erkeklere oranla 2 veya 3 kat daha sıktır. Genellikle yaş arasında ortaya çıkar. Ancak diğer yaşlarda da görülebilir. Bazı kişilerde hastalık kendiliğinden gerileyebilir. Tedavi ile her dört kişiden üçünün bulguları azalabilir. Ancak buna karşın her on kişiden birinde dereceli işlev kaybı gelişir. Bu hastalıkta otoimmün sistem eklem yüzeyini örten dokulara yönelir. Giderek kıkırdak, kemik ve eklem bağları aşınır. Sonuçta eklemler değişen oranlarda yıkıma uğrarlar.

Romatoid artrit aniden aynı anda birden fazla eklemde şişlik, ağrı, ısı artışı(inflamasyon) ile ortaya çıkabilir. Çoğu zaman sessizce başlayıp çeşitli eklemleri etkiler. Vücudun sağ veya sol tarafında belirli bir eklem tutulmuşsa, aksi tarafta da aynı eklemde inflamasyon ortaya çıkar. El ve ayak parmakları, el bileği, dirsek, ayak bileği gibi küçük eklemlerde başlaması tipiktir. inflamasyon olan eklemler, sıklıkla uyandıktan ya da uzun süre hareketsiz kaldıktan sonra ağrılı ve sıklıkla tutuktur. Bazı hastalar öğleden sonraları kendilerini yorgun ve güçsüz hissederler. Etkilenen eklemler büyüyerek deforme olabilirler. Kimi eklemlerde kontraktür gelişir ve belirli bir pozisyonda kalıp açılamazlar. El parmakları serçe parmağına doğru eğilir. Şiş el bileğinde karpal tünel sendromu gelişebilir. Diz arkasında oluşabilen kistler, patlayarak ayaklarda şişme ve ağrıya neden olabilirler. Hastaların % ’ında genellikle hasta eklemlere yakın yerlerde, deri altında nodüller ortaya çıkar (Şekil 1). Romatoid artrit hafif bir ateş ile birlikte damarlarda vaskülit adı verilen inflamasyonlara da yol açabilir. Bunun sonucu olarak sinir hasarı ayak ülserleri görülebilir. Akciğer zarının ya da kalbin en dış tabakasının inflamasyonu (plörezi, perikardit) veya skar oluşumu sonucu göğüs ağrısına, solunum güçlüğüne ve kalp fonksiyonunun bozulmasına yol açabilir.

Romatoid artriti, artrit yapan diğer hastalıklardan ayırmak bazen zor olabilir. Aşağıdaki bulgulardan dördü olan hastalarda romatoid artrit olasıdır.

• Sabahları 1 saatten fazla süren tutukluk (en az altı haftadan beri)
• Üç ve daha fazla eklemde inflamasyon (en az altı haftadan beri)
• El, el bileği ve parmaklarda artrit (en az altı haftadan beri)
• Kanda romatoid faktör bulunması
• Röntgen filminde karakteristik değişiklikler.

Hastalarda laboratuvar testleri, eklem sıvısı muayenesi veya bazen de biyopsi, tanı için gerekli olabilir. 9/10 hastada kanda eritrosit sedimantasyon hızı artmıştır. Çoğu hastada hafif kansızlık vardır. Nadiren beyaz kan hücre sayısı da azalır. Romatoid artritli hastaların çoğunda kanda ayırt edici antikorlar (romatoid faktör) mevcuttur. Her hastada romatoid faktöryüksekliği saptanamayabilir veya romatoid faktör yüksek olan her hasta romatoid artrit olmayabilir. Bu aynı zamanda kronik karaciğer hastalarında ve bazı infeksiyonlarda (kimi kişilerde) hastalık olmaksızın da pozitif olabilir. Romatoid faktörün yüksek düzeyde olması romatoid artritin şiddeti ile ilişkilidir.

Romatoid Artritli hastalarda tedavi çok yönlü yürütülür. Hastalara ilaç tedavileri yanında, bilinçlendirme, dinlenme ve egzersiz önerileri, başkalarına bağımlı olmalarını önleyebilecek destek araçlar sağlanması ileri olgularda cerrahi tedaviler söz konusu olabilir. Tedavi inflamatuvar süreci baskılamak, hastayı aktif hale getirmek, tutukluk ve ağrıyı önlemek ve genel olarak yakınmaları azaltma amacına yöneliktir ancak tamamen hastalığı ortadan kaldırmaz. Romatoid artrit kontrol edilmediğinde giderek kalıcı fonksiyon kayıplarına yol açtığından tedavi mutlaka bir uzman hekim tarafından yönlendirilmelidir.
Poliartrit (birden fazla bulguları gösteren romatizma çoğunlukla 60 yaslarındaki kadınlarda görülür. Bilateral ve simetrik olarak başlar, el bileği veya metakarpofalangeal eklemleri tutar. Sinovial enflamasyon ilerleyici tarzda eklemi bozar. Kıkırdak, eklem kapsülü, ligamanlar progresif olarak harap olur. Romatoid sinovit, el ve el bileği seviyesinde ekstansor ve fleksor tendonların sinovyal dokularını tutarak uzun dönemde tendon rüptürlerine neden olur. Ekstansor tendonlar fleksor tendonlara göre daha fazla tutulurlar. Tendon kopması en çok başparmağı yukarı kaldıran kirişte oluşur. Romatoid artrit sonucu el ve el bileğinde şekil değişiklikleri görülür.

Eklemlerde ilaç tedavisine cevap vermeyen romatoid eklem şişlikleri için, eklem harabiyetini önlemek amacı ile sinovektomi (eklem kılıfı temizlenmesi) uygulanır. Kiriş kopmalarını önlemek amacı ile tenosinovyektomi (kiriş kılıflarının temizleme) işlemi yapılabilir. Aşırı eklem hasarlanmalarında eklemin tamamen çıkarılıp yerine protez uygulamaları (özellikle trapezo-metakarpal eklem ve metakarpofalangeal eklem) yapılabilir Protez uygulaması yapılamayan eklemlere dondurma işlemi (özellikle başparmak metakarpofalangeal eklem) yapılabilir.

 İnsan eli yirmi yedi kemik içeren hassas ve karmaşık yapılardır. Elde bulunan kaslar ve eklemler kuvvetli, becerikli ve hassas hareketlere izin vermektedir fakat eller yaralanmalara karşı bir hayli savunmasızdır.

El Orta Parmak Eklem Ağrının ve Şişmesinin Nedenleri Nelerdir?

 El orta parmak ağrısının pek çok farklı nedeni ve türü vardır. El parmak ağrısı ve şişmesi, yumuşak dokuların ve eklemlerin karmaşık olan yapısının çeşitli bölümlerinden kaynaklanabilmektedir. Bu nedenler ise şu şekilde sıralanmaktadır:

Kemikler

Bağ dokuları

Eklemler

Sinirler

Tendonlar

Bahsedilen bölgelerde meydana gelen herhangi bir hasar orta parmak başta olmak üzere tüm parmakları etkileyebilmektedir.

El Parmak Ağrısının Temel Nedeni Nedir?

 Parmak ağrısının en sık sebebi el yaralanmalarıdır. Parmak yaralanmaları özellikle cildin kesilmesine, kemiğin kırılmasına veya morarmasına ya da kas ve dokuların hasarlı almasına sebep olabilmektedir. Kol, bilek veya elde görülen bir sinir sıkışması durumunun ortaya çıkması da parmak ya da başparmak ağrısına neden olabilmektedir. Bu faktörler de parmakların ağrımasına sebebiyet vermektedir.

Tetik parmak, eldeki tarak kemikleri ile parmakların eklem yaptığı bölgedeki “pulley” adı verilen halkanın kalınlaşarak tendonu sıkıştırması ve serbest kayma hareketini önlemesi sonucu ve tendonların üzerinde oluşan nodüllerin veya aşırı hareketin yıprattığı tendon kılıfının bu duruma verdiği yangısal cevap ve şişlik nedeniyle de gelişebilen bir hastalıktır.

Tendonlar; kasların kemikler ile bağlantısını sağlayan, bir çeşit halat gibi görev yapan dokulardır. Kaslar kasıldığı zaman tendonlar aracılığı ile kemikleri hareket ettirirler. Böylece parmaklarımızı ve diğer uzuvlarımızı hareket ettirmiş oluruz. Tendonların etrafında tendon kılıfı adı verilen ve onları çepeçevre saran bir doku da mevcuttur. Parmaklarımızın hareketini sağlayan kaslar ön kol bölgesinde bulunmaktadır. Bu kasların tendonları parmaklarımızı hareket ettirmek için el bileğini  geçip parmak uçlarında sonlanırlar. Bu uzun tendonların el bileği ve avuç içi boyunca rahatlıkla kayarak hareket etmesi gerekmektedir. Bu hareketin hatasız ve rahat olarak gerçekleşmesi için tendonlar, parmaklarımız boyunca aralıklı dizilmiş olan, “pulley” adı verilen halkalar tarafından sarılırlar ve bu halkalar bir çeşit tünel oluştururlar. Oluşan bu tünel sayesinde hem tendonlar kemiğe yakın bir şekilde muhafaza edilmiş olur hem de kayma hareketi kolaylaşır. Tetik parmak, eldeki tarak kemikleri ile parmakların eklem yaptığı bölgedeki (parmak kökleri) “pulley” adı verilen halkanın kalınlaşarak tendonu sıkıştırması ve serbest kayma hareketini önlemesi sonucu gelişebileceği gibi tendonların üzerinde oluşan nodüllerin veya aşırı hareketin yıprattığı tendon kılıfının bu duruma verdiği yangısal cevap ve şişlik nedeniyle de gelişebilir. Sonuç olarak tendon parmağı bükme esnasında, tünel içerisinde hareket ederken sıkışır ve parmağımızı doğrultmaya çalıştığımızda takılır. Kilitlenen parmak, düzeltilmeye zorlandığında aniden sıkıştığı yerden kurtulur ve bir anda açılır. Bu esnada “klik” sesi ve tendonda bir atlama duygusu hissedilebilir. Açılma esnasındaki zorlanmaya bağlı oluşan yangı beraberinde şişliğe de sebep olur ve her parmak hareketinde bu durum tekrarlanarak kısır bir döngüye sebep olur. Bazen bu döngü sonucunda oluşan şişlik parmağın tamamen kilitlenmesi ve açılmasının zorlaşması ile sonuçlanır.

Tetik Parmağın Nedenleri Nelerdir?

Tetik parmağa neyin sebep olduğu tam olarak bilinmemektedir. Tetik parmak gelişiminde artışa sebep olabilecek bazı risk faktörleri şu şekilde sıralanabilir.

•Tetik parmak kadınlarda, erkeklere oranla  daha fazla görülür.

•40 ila 60 yaş arasındaki kişilerde görülme sıklığı artmıştır.

•Diyabet (şeker hastalığı), Gut hastalığı ve Romatoid artrit (iltihaplı eklem romatizması) görülen hastalarda sağlıklı kişilere oranla daha fazla görülür.

•Avuç içini ve parmak köklerini zorlayarak çalışan kişilerde görülme sıklığı artmıştır.

•Avuç içine alınan darbelerle ile ilişkili olabileceği düşünülmüştür.

Tetik Parmağın Belirtileri Nelerdir?

Başlangıçta genellikle travma ile ilişkili olmayan parmak köklerinde rahatsızlık hissi ve o bölgeye basmakla hissedilen gerginlik şeklinde belirti verir. Bazen elin aşırı kullanılması sonrasında da bu şikayetler oluşabilmektedir. Tendon kılıfı üzerinde Nodülü olan hastalarda bu bölgeye dokunmak ile nodül hissedilebilir. Parmak takılmaya başladığında kişi, Problemin parmağının orta boğumunda veyada baş Parmağının en uçtaki boğumunda olduğunu düşünebilir.

Çünkü takılan tendon bu eklemlerin oynamasını sağlamaktadır. Parmağın açılması ile ağrı hissedilebilir ve açılma esnasında atlama hissi ile birlikte “klik” sesi oluşabilir. Uzun süreli hareketsizlik sonrasında, örneğin sabah uykudan uyanıldığında ağrı ve şişlik daha fazla hissedilebilirken, hasta parmağının çıktığını da düşünebilir. Tek parmak etkilenebildiği gibi birden fazla parmakta da görülebilir.

Tetik Parmak Tedavisi İçin Hangi Bölüme Başvurmalıyım?

Tetik parmak hastalığı, “Ortopedi ve Travmatoloji Klinikleri”nde sık karşılaşılan ve kolaylıkla tanı alan bir durumdur. Doktorunuz sizinle şikayetleriniz hakkında konuşarak, elinizi muayene ederek tanı koyar. Herhangi bir laboratuar testine ya da görüntülemeye genellikle ihtiyaç duyulmaz.

Tetik Parmak Hastalığında Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Tetik parmak tedavisinde amaç, parmakların takılma ya da kilitlenmesinin önlenmesi ve parmak hareketlerinin herhangi bir şikayete neden olmadan

Tam olarak yapılabilmesini sağlamaktır. Tendonların rahat şekilde kayma hareketi yapması ve ağrının giderilmesi hedeflenmektedir. Tedavi yöntemleri, cerrahi olmayan ve cerrahi yöntemler olarak iki ana başlıkta ele alınabilir Cerrahi olmayan tedavilerin başında, ilk sırada istirahat gelir. Eğer şikayetler fazla değilse parmağın istirahatı, problemin çözülmesini sağlayabilir. Doktorunuz size parmağınızı normal; istirahat pozisyonunda tutacak çeşitli aparatlar önerebilir. Elini zorlayıcı uğraşları olan kişilerin yaşam tarzında değişiklikler yapması şikayetlerini gidermekte faydalı olacaktır. Ağrıyı ve yangısal durumu baskılamak için ağrı kesici ve yangı dindirici ilaçlar şikayetlerin gerilemesinde faydalı olabilir. Sıkışan halkanın (pulley) gevşemesine ve yangısal durumun baskılanmasına faydalı, cerrahi dışı seçeneklerden biri de bu bölgeye steroid (kortizon) içeren ilaçların enjekte edilmesidir. Steroidler çok kuvvetli yangı baskılayıcı etkileri olan ilaçlardır ve tendonu çepeçevre saran tendon kılıfına uygulanır. Uygulama etkisini tek seferde gösterebilirken, etkisi geçici olabilir ve enjeksiyonu tekrarlamak gerekebilir. Eğer iki kez enjeksiyon sonrasında şikayetlerde gerileme olmaz ise cerrahi düşünülmelidir. Uzun süredir şikayetleri olan veya şeker hastalığı gibi eşlik eden hastalık nedeniyle tetik parmak gelişen hastalarda steroid uygulaması geçici rahatlama sağlar. Tetik parmağın cerrahi tedavisi tehlikeli bir durum değildir. Cerrahi tedavi kararı hastanın şikayetlerinin ciddiyetine, cerrahi olmayan tedavilerden fayda görülmemesine ve her şeyden önce hastanın isteği ile alınır. Cerrahinin amacı takılmaya ve kilitlenmeye neden olan tünel ve halkanın kesilerek gevşetilmesi, tendon hareketlerinin kolay bir şekilde gerçekleşmesinin sağlanmasıdır. Cerrahi müdahale genellikle hastanede yatış gerektirmez (ayaktan cerrahi) ve basit bir lokal (bölgesel) anestezi uygulaması ile gerçekleştirilir. Avuç içinden parmak köküne yapılan küçük bir kesi yardımıyla, bazen de bir iğne ucu ile kapalı bir şekilde işlem uygulanır. Ameliyat bitiminde parmak hareketleri kontrol edilerek müdahale sonlandırılır. Kesilen doku iyileştiğinde daha gevşek olacak ve tendon hareketleri için daha fazla alan kalacaktır.

Meydana Gelebilecek Sorunlar Nelerdir?

Ameliyat sonrasında oluşabilecek aksilikler şöyle sıralanabilir;

• Gevşetilen tendon kılıfının ötesinde uzun süredir devam eden gerginliğe bağlı olarak parmağın tam olarak doğrultulmasında kısıtlılık meydana gelebilir.

• Yetersiz cerrahi gevşetmeye bağlı olarak takılma ve kilitlenme şikayetleri tekrar edebilir.

• Kılıfın aşırı gevşetilmesine bağlı olarak tendonun sarkması

• Yara yerinde enfeksiyon

Ameliyat Sonrası Dönemde Nelere Dikkat Etmemiz Gerekir?

Çoğu hasta cerrahi sonrası dönemde, parmak hareketlerine hemen başlayabilir. Yara alanında ağrı hissedilmesi beklenen bir şikayettir. Elin kalp seviyesi üzerinde tutulması ağrı ve şişliği azaltacaktır. Ağrı ve şişliğin gerilemesi ve tamamen kaybolması genellikle birkaç haftada gerçekleşir fakat bazı hastalarda bu süre altı aya kadar uzayabilir. Cerrahi öncesinde parmağında ciddi katılık olan hastaların, cerrahi sonrasında fizik tedavi almaları ve parmak egzersizleri yapmaları gerekebilir.