Osmanlıda Matbaayı Kuran Kişi Ilk Neyi Basmıştır
M&#;teferrika'nın ilk baskıları bu koleksiyonda yer alıyor
İbrahim Müteferrika'nın matbaasının ilk baskısı tarihli Lugat-ı Vankulu, Katip Çelebi'nin harita ve çizimler ile deniz savaşlarını anlattığı iki kitabı ile Venedik'te 'te basılan Platon'un eserlerinin ilk baskı edisyonunun yer aldığı Boğaziçi Üniversitesi Aptullah Kuran Kütüphanesi'nin Nadir Eserler Koleksiyonu, gizli kalmış hazineleri bugüne taşıyor.
Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi Nadir Eserler Koleksiyonu'nun oluşumu, 'te Robert Kolej'in kuruluşuna kadar gidiyor. Robert Kolej kurulduğunda Harvard Kolej'in kitaplık bağışının Cyrus Hamlin tarafından Bebek'te eski bir binaya yerleştirilmesiyle ilk temelleri atılan kütüphanenin koleksiyonu gelen bağış ve satın almalarla gelişti.
Yaklaşık 29 bin eserin bulunduğu Nadir Eserler Koleksiyonu, kütüphanenin özel deposunda, uygun iklimlendirme şartlarında muhafaza ediliyor.
İbrahim Müteferrika'nın 'de padişah fermanı ile Fatih'teki evinde kurduğu ilk Türk matbaasında basılan ilk 17 eserden 13'ü ve daha sonra Müteferrika'nın vefatının ardından aynı matbaada basılan 7 eserin 5'i Nadir Eserler Koleksiyonu'nun önemli parçaları arasında sayılıyor.
Müteferrika'nın matbaasında ilk basılan tarihli Lugat-ı Vankulu Nadir Eserler Koleksiyonu'nun önemli eserleri arasında yer alırken, yine bu matbaada tarihli, Türkler tarafından basılmış Amerika'dan söz edilen ilk eser olan Tarihü'l-Hindü'l-Garbi, 'de basılan Katip Çelebi'nin Kitab-ı Cihannüma'sı ile deniz savaşlarından söz ettiği tarihli Tuhfetü'l-Kibar Fi Esfari'l-Bihar adlı kitabı da koleksiyonda bulunuyor.
yıllık eser
Koleksiyonun basılı en eski kitabı ise Venedik'te 'te basılan Platon'un eserlerinin ilk baskı edisyonu. Grek alfabesiyle basılan eser Rönesans döneminin önemli matbaacılarından Aldus Manutius'un 'te Venedik'te kurduğu matbaada basılan Aldine edisyonlarından. Koleksiyonda mevcut aynı matbaada basılmış bir diğer eser ise tarihli Atinalı politikacı Demosthenes'in nutukları.
Nadir Eserler Koleksiyonu'ndaki önemli kitaplar arasında yer alan eserlerden biri de Tevfik Fikret'in kütüphanesinden gelen kitaplar. Tevfik Fikret'in ölümünden sonra eşi Nazime Hanım'ın Robert Kolej'e bağışladığı kitaplar arasında şairin Galatasaray Lisesi'nde öğrenci olduğu yıllardan kalan kitapları da yer alıyor.
Koleksiyonda bulunan ilgi çekici parçalardan bir diğeri ise mağribi hatla yazılmış yazma eser. 'lerin başlarında istinsah edildiği tahmin edilen eser Hristiyanlık öncesi Süryani edebiyatından bugüne kalan en eski örneklerinden biri olan Asur kralı Sennacherib'in veziri filozof Ahikar'ın öğütler kitabı.
Koleksiyonda, yüzyıldan yüzyıla kadar Latince, Almanca, İngilizce, Osmanlıca, Arapça, İbranice, Karamanlıca, Ermenice gibi çok çeşitli dillerde Kril, Arap, Ermeni, İbrani, Gothic ve Latin alfabeleri ile basılmış eserler bulunuyor.
Harvard'ın bağışladığı ilk kitap
Boğaziçi Üniversitesi Kütüphanesi Nadir Eserler Kütüphanecisi Sevgi Atila Cünüş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Robert Kolej'in ilk kitaplarından Harvard Kolej'in bağışladığı kitaptan bazılarının halen koleksiyonda yer aldığını, bunların dönemin nadir eser kütüphanecisi Meryem İdiler tarafından kuruluşun yılında tespit edildiğini söyledi.
Cünüş, kütüphanenin Boğaziçi Üniversitesine devredildikten sonra da çeşitli bağışlarla zenginleştiğini, bugün Nadir Eserler Koleksiyonu'nda Tuygun Özkarol, Muammer Kemal Özergin, Şerif Mardin, Tarık Zafer Tunaya, Adalet Ağaoğlu, Peride Celal, Neşet Eren, Rint Akyüz, Nadir Özbek, Rana Eldem ve Barlas ailesi gibi önemli isimlerden gelen bağışların yer aldığını kaydetti.
Farklı eser türlerinin bir arada görülebileceği koleksiyonda yazma eserler ve Osmanlı dönemi basma eserleri olduğu gibi en eskisi 'e kadar inen Avrupa basımı eserlerin bulunduğunu belirten Cünüş, şöyle devam etti:
" yüzyıldan yüzyıla kadar çeşitli türlerde, çeşitli baskı teknikleriyle basılmış, farklı matbaalardan çıkan eserlerin bulunduğu koleksiyonda, Arap, Latin, Gotik Alman, Grek, İbrani, Ermeni alfabeleriyle ve çeşitli dillerde eserler yer almaktadır.
İbrahim Müteferrika döneminde basılan eserlerin büyük çoğunluğu Robert Kolej Kütüphanesinden gelen kitaplar. Sonradan gelen bağışlarla da bazı nüshalar koleksiyona dahil edildi. Müteferrika'nın matbaasında ilk basılan tarihli Lugat-ı Vankulu. tarihli Türkler tarafından basılan Amerika'dan söz edilen ilk eser olan Tarihü'l-Hindü'l-Garbi, 'de basılan Katip Çelebi'nin Kitab-ı Cihannüma'sı ile deniz savaşlarından söz ettiği tarihli Tuhfetü'l-Kibar Fi Esfari'l-Bihar adlı kitabı da koleksiyonda bulunuyor. Müteferrika koleksiyonu konusal açıdan daha çok dil, gramer, tarih, coğrafya ve askeri konularda eserler içeriyor."
Robert Kolej'de Türkçe öğretmeni olarak çalışan şair Tevfik Fikret'in kitaplarının da ölümünden sonra eşi tarafından bağışlandığını anlatan Cünüş, bunların içinde Fikret'in Galatasaray Lisesinde öğrencilik döneminde başarılarından dolayı hediye olarak verilen kitapların da bulunduğunu söyledi.
Özel ortamda korunuyorlar
Sevgi Atila Cünüş, depoda muhafaza edilen eserlerin özel kullanım şartlarıyla okuyucuya çıkarıldığını belirterek, şunları anlattı:
"Eserler, uygun iklimlendirme sistemine sahip bir ortamda, 18 derece sıcaklıkta ve civarında nemli ortamda, kompakt raflarda muhafaza ediliyor. Bazı eserlerde zamanla bozulmalar olabiliyor. Bu eserler doğası gereği kolej döneminde öğrencilerin kullandığı eserler olduğu için kimilerinin cildi, bazılarının sayfaları hasar görmüş. Yıpranmışlık seviyesi kitapta kullanılan malzemenin kalitesiyle de alakalı. Koleksiyondaki tarihli Avrupa basımı eserin cildi, sayfaları gayet iyi durumdayken 'lerde basılan başka bir eser aynı kalitede olmayabiliyor. Bu, kağıdın, mürekkebin, ciltlemede kullanılan malzemelerin kalitesi ve eserin kullanım sıklığına göre değişiyor."
Koleksiyonun araştırmacılara açık olduğunu dile getiren Cünüş, "Boğaziçi üniversitesi hocaları, yüksek lisans ve doktora öğrencileri, dışarıdan da yüksek lisans ve doktora öğrencileri ile hocalar kullanabiliyor. Belli bir amaca yönelik araştırma için gelen araştırmacıları geri çevirmiyoruz." dedi.
Anadolu Ajansı web sitesinde, AA Haber Akış Sistemi (HAS) üzerinden abonelere sunulan haberler, özetlenerek yayımlanmaktadır. Abonelik için lütfen iletişime geçiniz.07/02/by Rahime DemirkıranYAŞAMGörüntüleme -
Çoğunuz İbrahim Müteferrika ile ilgili okulda anlatılanları unutsanız bile; yıllar geçse de severek izlenen Hababam Sınıfı’nın bilgi yarışması sahnesinde duymuşsunuzdur. Günümüzde dahi matbaa denilince akla Macar asıllı yayımcı, yazar ve çevirmen İbrahim Müteferrika gelir. Osmanlı Dönemi’ne matbaayı getiren ve ilk Türk matbaacısı olarak tarihe geçen İbrahim Müteferrika, matbaayı kurduğu dönemlerde bir çok kitabın da basılmasını sağlamıştır. Matbaada basılan ilk eser ise; Arapça-Türkçe sözlük olan Vankulu Lügatı’dır. Peki ilk Türk matbaacısı olarak tarihe adını yazdıran İbrahim Müteferrika kimdir?
Kaynak: bidolubaskıYurt dışından getirilen Latin Alfabesi ve Makine
MACAR ASILLI İBRAHİM MÜTEFERRİKA
Macaristan Kolojva şehrinde doğan İbrahim Müteferrika, yılında İkinci Viyana Kuşatması’ndan sonraki savaşlarda Osmanlılara esir düştü. Esir alınarak İstanbul’a getirilen Müteferrika İslam dinini seçerek Müslüman olmuştur. Kısa sürede Osmanlı Deveti’nin kanun ve yöntemlerini öğrenerek müteferrikalık yapmaya başlamış. “Müteferrika” sarayda padişahın ve vezirlerin işlerini ve emirlerine bakan, ilgili yerlerde duyuran ve yürüten kişi anlamına geliyor. İbrahim Müteferrika Latince, Macarca, Arapça ve Farsça dillerini de bilmekteydi. Bu nedenle Osmanlı Devleti, hemen her konuda kendisinden yararlanmıştır.
MATBAA ÇALIŞMALARI
Bilgili ve donanımlı olmasından dolayı yılında Avusturya’ya düzenlenen sefer sırasında, haberleşme konusunda devlete bir çok konuda hizmetleri olmuş. Hatta ’de Osmanlı Devleti’ne sığınan Doğu Macaristan’daki Macar Reisi Rakoczi (Rakoçi) nin yanında uzun süre görevde kaldı ve bu vazifesindeki gösterdiği başarı için Osmanlı Devleti adamlarının taktirini kazandı. Macaristan’daki görevi sırasında burada basım işlerini öğrendi. İstanbul’a gelince ilk işi matbaa kurmaktı. Sadrazam Nevşehirli Damat İbrahim Paşa, matbaanın açılmasına ancak dini olmayan eserler basmak şartıyla izin verdi ve 16 Aralık yılında matbaa çalışmalarına başlandı. Matbaasına makineleri ve Latin alfabesi kalıplarını yurt dışından özel olarak getirtti. Çok sayıda dil bilmesinden dolayı başka devlet adamları ile müzakere heyetlerine katıldı.
İLK BASILAN KİTABI: VANKULU LUGATI
İbrahim Müteferrika’ya asıl ününü kazandıran matbacılığıdır. Bu nedenle matbaasında yılında ilk basılan kitap, Osmanlı döneminde yaşamış fıkıh ve lügat alimi Vankulu Mehmet Efendi’nin el yazması eseri Vankulu Lügattır. Matbaada basılan kitapların çoğu coğrafya, tarih ve askerlik ile ilgili konularda basım yaptığı biliniyor. İbrahim Müteferrika basılan kitapların çoğuna açıklamalar, notlar ve haritalar ekleyerek kitapları zenginleştirmiştir.
İBRAHİM MÜTEFERRİKA’NIN ÖLÜMÜ
İbrahim Müteferrika, farklı lisan bilmesinden dolayı ’de Lehistan ile anlaşmayı yenilemek için görevlendirildi. Orşava Kalesinin teslimi için yapmış olduğu anlaşmaya başkanlık etmesi, İbrahim Müteferrikayı yormuş ve vazifesini İbrahim adında oğlu devralmıştır Yılında vefat eden İbrahim Müteferrika’nın mezar taşına Nevres tarafından beyitler yazılmıştır.
BASILAN İLK KİTAP VANKULU LÜGATI KORUNUYOR
Osmanlı’ya matbaayı getiren İbrahim Müteferrika’nın ve matbaasında basılan ilk kitap Vankulu Lügat, yıldır Balıkesir’de Mutasarrıf Ömer Ali Bey Yazma Eser Kütüphanesi’nde titizlikle korunuyor. Matbaada ilk basılan eser niteliği taşıyan Vankulu Lügat özel olarak kozmik olarak korunuyor. Korunan odaya parmak iziyle sadece kütüphanenin Müdürü Şahin Gergin girebiliyor. Parmak izi, çift kilitli çelik kapı, sensör kamera ve özel yangın söndürme sistemi ile korunan odaya maske ve eldiven olmadan girilmiyor. İbrahim Müteferrika, son nefesini verene kadar kurduğu matbaasında toplamda 17 kitap basımı yapmıştır. Bu dönemlerde kendisinin yazıp ve bastığı 3 kitabı vardır.
kitap, kitap basımı, matbaa
seafoodplus.info
İçindekiler
Modern matbaanın mucidi kimdir?
Günümüzdeki modern anlamda bir matbaanın icat edilmesi ise yılına dayanır. Bu tarihte Alman mucit Johannes Gutenberg tarafından tek tek metal harflerin kullanıldığı bir baskı tekniği bulmuştur. Gutenberg tarafından bulunan metal harfle baskı tekniği önce Avrupa&#;ya daha sonrasında ise tüm dünyaya yayılmıştır.
Osmanlı Devleti&#;nde ilk Türk matbaası hangi padişah döneminde kuruldu?
Makalede, Osmanlı Hükümetinin desteği ve himayesiyle yılında İbrahim Müteferrika tarafından kurulmuş olan ilk Türk matbaası ve bu matbaada basılan eserler hakkında bilgiler verilmiştir.
Matbaa ne zaman Gutenberg?
yılında Gutenberg&#;in icadıyla “tipo” tipi matbaa tekniği geliştirilerek baskı makinesi faaliyete geçti ve ilk Alman şiiri basıldı.
Modern matbaa ne zaman bulundu?
Avrupa ve modern matbaacılığın doğuşu Nihayet &#;de Johannes Gutenberg, ortağı Fust ile birlikte Almanya&#;nın Mainz şehrinde metal harflerle basım tekniğini bulmuş ve matbaaya uygulamıştır.
Ilk Osmanlı Matbaası ne zaman kuruldu?
Osmanlı topraklarında çalışan ilk matbaadan yıl sonra Osmanlı&#;nın İslam tebaasından olan İbrahim Müteferrika, Lale Devri olarak bilinen dönemde, yılında matbaasını kurdu.
Ilk Türk matbaası hangi devirde kurulmuştur?
Osmanlı topraklarında çalışan ilk matbaadan yıl sonra Osmanlı&#;nın İslam tebaasından olan İbrahim Müteferrika, Lale Devri olarak bilinen dönemde, yılında matbaasını kurdu. Matbaasında basılan ilk kitap Kitab-ı Lügat-ı Vankulu&#;dur (Vankulu Sözlüğü).
Ilk matbaa kim tarafından kuruldu?
Johan Gutenberg, tek tek metal harfler ile birlikte baskı tekniği oluşturmuştur. Bu teknik matbaanın ilk çalışma tekniğini oluşturdu. Johan Gutenberg matbaayı bulduktan sonra Matbaa iyice gelişti ve günümüzde ki halini almış oldu. Matbaa M.S yılında bulunmuştur.
yıllara gelene kadar matbaa ilkel bir şekilde Avrupa&#;da kullanılıyordu. Daha sonra Johan Gutenberg bu sistemi geliştirdi. Almanya&#;da tek tek metal harflerle birlikte geliştirdiği teknik ile modern matbaa icat edilmiş oldu. Johan Gutenberg ilk kez üretmiş olduğu matbaada bir İncil basmıştır.
Gutenberg nerede doğdu?
Mainz, AlmanyaJohannes Gutenberg / Doğum yeriGutenberg Kenti Mainz, Almanya Federal Cumhuriyeti&#;nin iç kesimlerinde, Ren Nehri kıyısında yer alır. Renanya-Palatina eyâletinin başkenti ve eyâletteki en büyük kenttir. Alman Federal Cumhuriyeti&#;nin önde gelen eğlence ve kültür merkezlerinden olan Mainz, Karnavalın sayılı kalelerinden bir tanesidir. Vikipedi
Gutenberg Kimdir Kısaca Hayatı?
Modern matbaanın kurucusu olarak sayılan Johannes Gutenberg yılında Almanya Mainz şehrinde dünyaya gelmiştir. Varlıklı bir ailenin çocuğu olan Gutenberg&#;in tam adı Johannes Gensfleisch zur Laden&#;dır.
Matbaanın icadı nedir?
Johan Gutenberg&#;in icat ettiği matbaa tüm dünyada kullanılabilir duruma gelmiştir. Tek tek metal harflerle beraber baskı tekniği meydana getirmiştir. Johan Gutenberg matbaayı keşfettikten sonra matbaa daha da gelişerek günümüzdeki halini almıştır. Matbaa Milattan Sonra senesinde keşfedilmiştir.
Guten Berg Kimdir?
Johannes Gutenberg (Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg) ( &#; 3 Şubat ), yılında hareketli parçalar ile yazı baskısını Avrupa&#;da başlatan Alman kuyumcu, matbaacı ve yayıncı.
John Gutenberg nereli?
Mainz, AlmanyaJohannes Gutenberg / Doğum yeri
Johannes Gutenberg babası kimdir?
Friele Gensfleisch zur LadenJohannes Gutenberg / Babası
Matbaanın icadı neyi etkiledi?
Bunlar; bilgiyi kayıt altına almanın kolaylaşması, bilgi kaynaklarının kopyalarının kısa sürede ve çok sayıda üretilebilmesi, bilgi kaynaklarının ucuzlaması, okuryazar sayısının artışı ve insanların eğitim düzeyindeki yükselme olarak sıralanabilir (Çakın, , s. ).
Matbaa hangi çağda bulundu?
Matbaanın ilk kez kullanılması Uzak Doğu&#;da başlamıştır. İlk matbaa, ağaç oyma tekniği kullanarak, MS &#;te Çin&#;de kurulmuş, ilk basılı gazete de MS &#;de Pekin&#;de çıkmıştır. Dokuzuncu yüzyılda, Çin&#;de ilk basılı kitap, şu an İngiliz Kütüphanesi&#;de bulunan 11 Mayıs tarihli Diamond Sutra&#;dır.
Ilk matbaa ne zaman icat edildi?
Matbaa Osmanlıya hangi padişah zamanında geldi?
&#;lerden itibaren matbaa kurmak fikrine sahip olduğu anlaşılan İbrahim Müteferrika, Mehmed Said Efendi ile birlikte bu teşebbüs için padişah III. Ahmed&#;den izin aldı. İbrahim Efendi&#;nin evinde kurulan bu ilk Türk matbaası gayet mütevazı ve küçük bir teşebbüstü. İlk kitap &#;da basılan Vankulu Lügati idi.
Osmanlı devletinde matbaa hangi dönemde kullanılmaya başlandı?
Osmanlı topraklarına matbaanın ilk olarak gelişi ya da şeklinde tarihlendirilmektedir. Bu tarih İspanya&#;dan sürülüp Osmanlı&#;ya sığınan Yahudi David ve Samuel Nahmias kardeşlerin Sultan II. Beyazıt&#;tan aldıkları izinle İstanbul&#;da ilk matbaayı açtıkları tarihti.
Osmanlı Devletinde batılı anlamda ilk Islahatları gerçekleştiren padişah kimdir?
Osmanlı&#;da batılı anlamda ıslahat yapan ilk padişah II. Osman&#;dır. Bu hükümdar Genç Osman olarak da bilinmektedir. 3 Mayıs tarihinde dünyaya gelmiştir. Genç Osman
İbrahim Müteferrika
İbrahim Müteferrika (Osmanlıca:&#;ابراهیم متفرقه; , Kaloşvar, Erdel Prensliği - , İstanbul), Macar asıllı Osmanlı müteferrika, matbaacı, yayımcı, yazar ve çevirmen. Osmanlı devletinde basımevi kurup Türkçekitap yayımlayan ilk kişidir. IV. Mehmed - II. Mustafa dönemlerinde yaşamıştır.