Zaten Destekçiyim
Aşırı düşünme (İng: "overthinking"), genellikle geçmiş ya da gelecekle ilgili herhangi bir konu hakkında gereğinden fazla ve uzun süreli düşünmektir. Aşırı düşünme sorunundan muzdarip bireyler, geceleri kafasının içindeki sesleri ve düşünceleri susturamazlar, uykuya kolay dalamazlar, daha önce verdikleri bir karar üzerine (hayatlarını sürdürmelerine izin vermeyecek düzeyde) kafa yormaya devam ederler ve bir sonraki gün yapılacaklar listesi için endişelenerek ellerindeki işi bitiremezler. Aşırı düşünmeye sebep olan düşünceler sürekli tekrarlandığı için, kimi zaman "geviş getirme" (İng: "rumination") olarak da ifade edilmektedir. Yapılan araştırmalar, yaş arası bireylerin %73'ünün uzun vadeli aşırı düşünme probleminden muzdarip olduğunu göstermektedir.[1]
Aşırı düşünme sorununuz olabileceğine işaret eden belirtiler veya semptomlar şunlardır:
Aşırı düşünmenin psikolojik sağlığa zarar verebilecek 10 etkisi şu şekilde sıralanabilir:[2]
Düşünme süreci, beynimizin doğal bir parçasıdır. Hiçbir şey düşünmeden durmanın imkansızlığıyla ilgili bazı fikirler bile bulunmaktadır. Fakat şimdiki zamanda kalamadığımız, gelecek zamanın, geçmiş zamanın ve bazı olayların üzerine gereğinde fazla düşündüğümüzde, bazı psikolojik problemlerin temeli atılmış olmaktadır.
Aşırı düşünme durumu, çoğu zaman bir belirsizlikle ilişkilidir. Aşırı düşünen birey düşüncelerini ve geleceğini yoğun bir şekilde kontrol altında tutmaya çalışır. Yoğun bir kontrol arzusu, çoğu zaman anksiyete ile bağdaşlaştırılır. Dolayısıyla fazla düşünmenin altında yatan psikolojik durum, bir çeşit anksiyete bozukluğu olabilir. Kaygı ve kontrol edilmesi güç düşünceler de genellikle bir arada sergilenirler.
Aşırı düşünme, zihinsel bir sağlık problemi olarak psikolojik/psikiyatrik bozukluklar arasında sınıflandırılmamaktadır; dolayısıyla DSM-5 gibi kataloglarda yer almaz. Fakat aşırı düşünme, kendi başına bir sorun olmaktan ziyade depresyon veya anksiyete gibi resmi tanısı olan psikolojik rahatsızlıkların belirtilerinden biri olabilir. Geçmişe yönelik düşüncelerde yoğunlaşıldığında depresif bir ruh hali, geleceğe yönelik düşüncelerde yoğunlaşınca kaygılı (anksiyeteli) bir ruh hali gelişir.
Fazla düşünme davranışı genellikle "problem çözme çabası" olarak görülür; fakat gerçekte bu gereğinden fazla düşünme davranışı, sizin eldeki sorunu çözmenize yaramaktan ziyade, sadece olayları kafanızda daha fazla senaryolaştırmanıza ve işi çıkmaz bir hale getirmenize yol açmaktadır. Aşırı düşünerek çok daha negatif düşüncelere kapılırsınız ve motivasyonunuz olaylara karşı daha da düşer, olumsuz düşünme tarzı zamanla bir alışkanlık haline gelir.
Neden Desteğe İhtiyacımız Var?
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor. Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak Daha fazla göster
Aslında maddi destek istememizin nedeni çok basit: Çünkü Evrim Ağacı, bizim tek mesleğimiz, tek gelir kaynağımız. Birçoklarının aksine bizler, sosyal medyada gördüğünüz makale ve videolarımızı hobi olarak, mesleğimizden arta kalan zamanlarda yapmıyoruz. Dolayısıyla bu işi sürdürebilmek için gelir elde etmemiz gerekiyor.
Bunda elbette ki hiçbir sakınca yok; kimin, ne şartlar altında yayın yapmayı seçtiği büyük oranda bir tercih meselesi. Ne var ki biz, eğer ana mesleklerimizi icra edecek olursak (yani kendi mesleğimiz doğrultusunda bir iş sahibi olursak) Evrim Ağacı'na zaman ayıramayacağımızı, ayakta tutamayacağımızı biliyoruz. Çünkü az sonra detaylarını vereceğimiz üzere, Evrim Ağacı sosyal medyada denk geldiğiniz makale ve videolardan çok daha büyük, kapsamlı ve aşırı zaman alan bir bilim platformu projesi. Bu nedenle bizler, meslek olarak Evrim Ağacı'nı seçtik.
Eğer hem Evrim Ağacı'ndan hayatımızı idame ettirecek, mesleklerimizi bırakmayı en azından kısmen meşrulaştıracak ve mantıklı kılacak kadar bir gelir kaynağı elde edemezsek, mecburen Evrim Ağacı'nı bırakıp, kendi mesleklerimize döneceğiz. Ama bunu istemiyoruz ve bu nedenle didiniyoruz.
Destek Ol
Bu tür psikolojik sorunlarla başa çıkmanın en etkili yolu profesyonel yardım almaktır. Modern psikoloji çerçevesinde aşırı düşünmeyle başa çıkmak isteyenlere Bilişsel Davranışçı Terapi önerilmektedir. Bir terapist, olumsuz düşüncelerinize meydan okumak ve endişelerinizi hafifletme konusunda başa çıkma becerilerini geliştirmenizi sağlayabilir.
Fakat bir psikologdan yardım almadan önce, kendi başınıza çözüme ulaşmayı denemek isterseniz, şunları önerebiliriz:
Alıntı Yap
Okundu Olarak İşaretle
Paylaş
Sonra Oku
Notlarım
Yazdır / PDF Olarak Kaydet
Bize Ulaş
Yukarı Zıpla
İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!
Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.
Soru & Cevap Platformuna GitBu İçerik Size Ne Hissettirdi?
Kaynaklar ve İleri Okuma
Bilimi Anlatmamıza Yardım Edin!
Her ay milyonlarca bilimsever, Evrim Ağacı olarak karmaşık bilimsel konuları basitçe anlatmamızdan ve ülkemizde bilim anlatıcılığını geliştirmeye yönelik yaptığımız kapsamlı çalışmalarımızdan faydalanıyor. Bütçenize zarar vermeden, aylık veya tek seferlik sadece 20₺ gibi miktarlarda bize destek olarak bu çabalarımızı destekleyebilir, Türkiye'de bilim okuryazarlığını güçlendirmemize katkı sağlayabilirsiniz.
Destek Ol
Neden Destek İstiyoruz?
Düşünmek denince akıllara gelen ilk söz “Düşünüyorum öyleyse, varım.” Modern filozofinin babası olan René Descartes bu meşhur sözü ile düşünme üzerine yıllar önce değinmiş. Bir şey üzerinde düşünmek kafa yormak beyin jimnastiği açısından çoğu zaman yaralıdır fakat düşüncelerimizi kontrol etmek zorlaşabilir, biz sussak bile kafamızda dönüp durmasını engelleyemeyiz her şey kontrolden çıkar, giderek yoğunlaşır ve kapana kıstırılmışlık hissine kapılırız. Bu durum kronikleşebilir ve zaman içinde hem mental hem fiziki açıdan yorgun ve yıpranmış hissederiz. Peki bu durumda ne yapmalı?
Nedir Aşırı Düşünme yani Overthinking?
Overthinking kelimesi İngilizce’den Türkçe'ye aşırı düşünme olarak çevirilen bir kavram. Bu kavram, bazı insanların hayatlarında kronik olarak tehdit oluşturuyor. Hepimiz bazı dönemlerde takıntılı fazla düşünceli ve kaygılı hissedebiliriz ama bu hislerin de bir sınırı vardır. Overthinking yapısında aynı düşünce üzerinde devamlı olarak yorumlamayı ve analiz etmeyi barındırıyor. Kısaca düşünceyi geviş getirme olarak adlandırabiliriz. Aşırı düşünmeye yatkın kişiler genellikle harekete geçmekten çekinirler ve sabit bir şekilde aynı düzen içerisinde kalarak yaşanmış veya yaşanacak olay üzerinde defalarca düşünür senaryolar kurarlar. Kişi kaygı geliştirir, stresi artar, korku, mutsuzluk, yaşadığı andan zevk alama durumu içine düşer. Böylece günlük yaşamdaki performansı ve motivasyonu da azalır.
Aşırı düşünmeye yatkın olan insanlar negatif düşünceleri zihinlerinde barındırır kişiyi olumsuz düşünmeye yönlendirdiği için zamanla düşünme alışkanlık haline gelir. Peki bu sorunu nasıl azaltabiliriz ona bakalım;
Kaynak:
Baumeıster, R. F. (). Choking under pressure: Self-consciousness and paradoxical effects of incentives on skillful performance. Journal of Personality & Social Psychology, 46, –
Coleman, P., (). Finding Peace When Your Heart Is In Pieces: A Step-by-Step Guide to the Other Side of Grief, Loss, and Pain. Paperback. November 1.
Hurst K. How To Stop Overthinking And Overcome Anxiety Now. Retrieved from: seafoodplus.info
Nolen- Hoeksema S., (). Women who think too much: How to break free of overthinking and reclaim your life. Mcmillen.
seafoodplus.info
Overthinking sendromu olarak da adlandırılan bu durumdan birçok İnsan muzdarip.
Bir şeyi Çok düşünmekte ne gibi bir zarar olur dediğinizi duyar gibiyiz. Fakat beyinde sürekli aynı şeyin dönüp durması elbette günlük hayatımızda olumsuz bir etki yaratacaktır. Overthinking yine de çok endişe edilecek bir şey değil.
Aslında doğru taktiklerle Overthinking sendromunun üstesinden gelebilirsiniz. Fazla düşünmekten kurtulabilirsiniz
Peki overthinking nedir, belirtileri nelerdir ve nasıl tedavi edilir? İşte merak edilenler..
Overthinking kelime olarak bir konu hakkında oldukça fazla ve uzun süre düşünmek anlamındadır. Overthinking'in temel belirtisi doğrudan anlamı ile ilişkilidir. Negatif hisler barındıran herhangi bir konuda gereğinden fazla düşünmektir.
Sürekli düşünür halde olmak uykusuz gecelere, psikolojik olarak yetersiz hissetmeye, verimsizleşmeye ve gereksiz derecede strese sebep olabilir. Overthinking’in diğer yaygın belirtileri ise şunlardır:
Sürekli geçmişte yaşadığınız anların içinde kalmak Yaşayacağınızı düşündüğünüz olayları sürekli kafada kurgulamak Yaşadığınız utanç verici anları tekrar tekrar zihninizde yaşamak Yeni bir karar alırken kendinizi yalnız ve çaresiz hissetmek Gece uyumak, yemek yemek, sohbet etmek vb. yerine sürekli düşünmekDüşündüğünüz konu alelade bir konu olsa bile maalesef bazen düşünmekten kaçamıyorsunuz. Kafanızın içinde, aynı anda birçok konu hakkında sonsuza kadar düşünebilme dürtüsünün etkisi altında kalabiliyorsunuz. Yaşanmamış bir olay üzerine saatlerce hatta bazen günlerce senaryolar yazabiliyorsunuz. Yaşam kalitenize negatif etki ettiği ve sizi strese sokacağı için hastalık olarak adlandırmak yanlış sayılmaz.
Overthinking, profesyonel bir psikolojik destek ile kolayca aşılabilir. Fakat genelde kendi yaşamınızda deneyeceğiniz, değiştireceğiz bazı küçük şeyler ile de aşabilirsiniz. Değişimin, yeniliklerin iyi gelmeyeceği şey yoktur. Bireylerin birçoğu bazı iyi öneriler ile bunu aşabildiklerini belirtiyorlar.
Fazla düşünmeye başladığınız anların farkına varın
Fazlaca düşünmek, verimli düşünmek anlamına gelmiyor. Aksine, fazlaca düşünmek, strese sebep olduğundan, bildiğiniz konularda da kendinizi yetersiz hissetmenizle sonuçlanabiliyor.
Bu alışkanlığınızla başa çıkabilmenizin en önemli adımlarından birisi fazla düşünmeye başladığınız anları fark edebilmektir. Kendinizi stresli hissetmeye başladığınız anlarda düşündüğünüz konunun merkezinde değil, dışarıdan izleyen üçüncü bir kişi gibi hayal edin. Bu size farkındalık kazandıracaktır.
Boş zamanlarınızı doldurun
Boş zamanlarınızı doldurun, ama düşünerek değil… Düşünmek zihinsel bir spor gibi gelebilir ama overthinking’i tetikliyorsa bu spordan vazgeçmeniz hem ruhsal hem de fiziksel sağlığınız açısından daha iyi olabilir. Yoğun günlerinizde yatağınızın içine girdiğinizde, o gün kendiniz ve düşünceleriniz için ayırdığınız tek zaman bu olabiliyor ve ta ta overthinking yaşamadan geçen bir gün! Kendinize katabileceğiniz onca şey varken, güzel şeyleri düşünüp uyumak varken, durup da saatlerce çıkmaz sokaklarda gezmeyin.
Düşünmek için kendinize vakit ayırın.
Bu sayede bir planın ortasında aklınızda oluşacak onlarca senaryoyu ayrıntılarıyla düşünüp planı sekteye uğratmak yerine, kendinize ayırdığınız o “fazla düşünme vaktinde kafanızı bu senaryolarla meşgul edebilirsiniz. Kendinize ayırdığınız bu fazla düşünme vaktinde ne düşünmek istiyorsanız onu düşünün. Konuları kısıtlamadan aklınıza gelebilecek her şeyi düşünebilirsiniz. Bu vaktin farkında olarak günlük işlerinizi yaparken aklınıza takılan şeyleri zihninizden daha rahat def edebilirsiniz. Aklınıza gelen şeyleri bastırmanıza gerek yok. Ertelemek, o an konunun yoğunluğunu da azaltacaktır.
Olaylara şüpheci yaklaşın, araştırın
Bazı şeylerin doğruluğundan yüzde yüz emin olmadan bunlara kesin bir doğruymuşçasına inanmanız, sizi hayal kırıklığına uğratabilir. Bu da sonraki karar verme aşamalarında sizin aşırı düşünmenize sebep olabilir. Çünkü bir kere diliniz yanmıştır. Kendinizi bir şeye körü körüne inandırmayın, araştırın, sorgulayın.
Anlık yaşadığımız durumlar, bazen üstesinden gelinemeyecek kadar büyük ve çok kötüymüş gibi gelir gözümüze. Üzerinden belli bir zaman geçtikten sonra geri dönüp baktığımızda “Ne kadar da küçükmüş.” diyeceğiniz birer soruna dönüşürler. Böyle bir durumla karşılaştığınızda yapmanız gereken bundan bir yıl sonra geriye dönüp baktığınızda bu olayın hayatınızda nasıl bir öneme sahip olacağını sorgulamaktır. Bu yaklaşımla aslında zihnimizi meşgul eden çoğu olumsuzlukla baş edebiliriz.
Tecrübeler daha verimli düşünmenizi sağlar
Yalnızca kendi problemlerinizle değil, çevrenizdeki insanların problemleri ile de ilgilenirseniz, sonucu sizi pek de bağlamayan ama tüm basamaklarını yakından takip edebildiğiniz eylemleri de tecrübe etmiş olacaksınız. Ayrıca başkasının sorunlarını çözmeye çalışırken dışarıdan bakan kişi olacağınız için daha büyük bir alanı görebilirsiniz. Bu sayede kendi başınıza gelen herhangi bir durumda olaylara dışarıdan bakabilme tecrübeniz olacağı için daha başarılı çözümler üretebilirsiniz.
Düşüncelerinizi kağıda yazıp onları somutlaştırın ve görün
Sadece 10 dakika sürecek şekilde o an zihninizi meşgul eden tüm kötü düşünceleri bir kağıda sıralayın. Kağıttaki mürekkeple sizi meşgul eden tüm düşünceleri somut bir şekilde görmüş olacaksınız. Sonra o kağıdı buruşturup atın. Soyut olan düşünceler sanki sonsuzmuş gibi geliyor ama öyle değiller. Sadece siz onlara gereğinden fazla alan ayırıyorsunuz.
Sonuca değil, yaptıklarınıza odaklanın
Sonuca odaklanmak stresinizi arttırır. Bir sınava girmeden önce “Sınavdan düşük alırsam dersi geçemem.” gibi bir düşünceyle çalışmaya başlarsanız çalışmadan verim alamazsınız. Verimsiz bir çalışma da sonucun kötü olmasına sebep olur. Sonucun ne olacağına odaklanmadan yapmanız gerekeni yaptığınızda kafanızdaki kötü düşünceleri uzaklaştırabilirsiniz. Ovethinking sendromunu aşmanız için âna odaklanmanız gerektiğini unutmayın.
Odak noktanızı yeniden şekillendirin
Bir şeyleri düşünmemeye çalışmak işin en zor kısmıdır. Siz onu görmezden gelmeye çalıştıkça o daha da görünür hale gelir. Bu durumda yapmanız gerek iki şey var: kısa vadeli çözüm, başka bir faaliyetle kendinizi meşgul etmek, uzun vadeli çözüm ise endişenizin yöneldiği nesneyi değiştirmek.
Zihninizin meşgul olduğu ânı hissettiğinizde bir arkadaşınızla oturup kahve içebilirsiniz. Ya da bulunduğunuz ortamda değişiklikler, yenilikler yapabilirsiniz. Kendinize bakım için bir zaman ayırabilirsiniz. tüm bunlar sizi aşırı düşündüren şeylerden uzak kalmanıza yardımcı olabilir.
Uzun vadeli çözüme geldiğimizde ise yapmanız gereken ilk şey endişelerinizin ve negatif duygularınızı yönelttiğiniz nesneyi tespit etmek. Şöyle bir örnekle açıklayabiliriz. Çok sevdiğiniz biri vefat ettiğinde ona hayattayken yeterince ilgi göstermediğinizi düşünebilirsiniz. Bu noktada yapmanız gereken şey bunun için üzülmeyi bir kenara bırakıp etrafınızdaki diğer sevdiklerinize odaklanmaktır. Yine aynı pişmanlığı yaşamamak için etrafınızdakilere sevginizi göstermekte bonkör davranabilirsiniz.
Biriyle tartıştığınız için modunuz düşük olabilir. Peki, bu durumda yapmanız gereken şey sürekli tartışmayı düşünmek midir? Hayır, aksine moral bozukluğunuzu bir kenara bırakarak yapmaktan hoşlandığınız şeylere odaklanabilirsiniz. Sanatla ilgilenebilir, kitap okuyabilir, film izleyebilir, ya da sevdiğiniz bir arkadaşınızla sohbet edebilirsiniz.