Pazarlamacılık Sözleşmesi Nedir

Pazarlamacılık Sözleşmesinin Tanımı ve Kurulması

Pazarlamacılık sözleşmesi, bir ticari işletme sahibi işverenin hesabına ve işletmesinin dışında, sürekli nitelikte her türlü işlemin yapılması noktasında aracılık etmeyi veya  aralarında yazılı anlaşma varsa, anlaşmada belirtilen işlemleri yapmayı, işverenin de buna karşılık ücret ödemeyi üstlendiği sözleşmedir. Sözleşmeler hukuku, kurulması, içeriğinin hazırlanması ve tarafların sonradan karşılaşabilecekleri hukuki sorunları ele alan bir hukuk dalıdır. Kapsam ve içerik açısından taraf iradelerinin sınırsız şekilde öne çıktığı ve sözleşmelerin taraflar açısından sıkıntı yaratma ihtimalinin yüksek olduğu bu alanda sözleşmeler hukuku alanında uzman bir avukat vasıtasıyla hukuki danışmanlık hizmetinin alınması tarafların hukuki menfaati açısından önem taşımaktadır.

Sözleşmenin kurulması aşamasında aşağıdaki hususlar yer almalıdır:

• Pazarlamacılık sözleşmesinin süresi
• Pazarlamacının yetkileri
• Ücret ve masrafların hangi şekilde ödeneceği
• Sözleşmenin sona ermesi
• Sözleşmenin tarafları arasında çıkabilecek ihtilaflarda sözleşme taraflarından herhangi birinin yerleşim yeri yabancı ülke olması durumunda, uygulanacak hukukun ve yetkili mahkemenin belirlenmesi gerekmektedir.
  
  

Taraflarca gerçekleştirilen sözleşmede yer alması gereken hususlar belirlenmemişse, genel hizmet sözleşmesi ve kanun hükümleri uygulama alanı bulur.

Pazarlamacının Yükümlülükleri

Pazarlamacı, verilen talimatlara uymamasını zorunlu kılan geçerli bir neden bulunmadıkça, işveren tarafından verilen talimat çerçevesinde müşterileri ziyaret etmekle yükümlüdür; işverenin istem ve izni bulunmadıkça, aracılık faaliyetinde bulunamaz ve kendi ile üçüncü kişiler hesabına işlem gerçekleştiremez.

Pazarlamacı, işlem gerçekleştirme hususunda yetkiliyse, verilen talimat çerçevesinde belirtilmiş olan fiyatlara ve belirlenen işlemlere uymakla yükümlüdür; işverenin rızası bulunmadıkça, bu hususlarda değişiklik yapamaz. Pazarlamacı, gerçekleştirdiği faaliyetlerle ilgili olarak düzenli periyotlar dahilinde ayrıntılı bilgi vermek, almış olduğu sipariş bilgilerini işverene derhal iletmek ve müşteri çevresini ilgilendiren önemli olayları bildirmekle yükümlüdür.

Pazarlamacının, müşterilerin ödememelerinden veya diğer yükümlülüklerini ifa etmemelerinden sorumlu olacağına ya da alacağın tahsili için yapılacak masrafları tamamen veya kısmen karşılayacağına ilişkin anlaşmalar, kesin olarak hükümsüzdür.

Pazarlamacı, kendi müşteri çevresiyle işlem gerçekleştiriyorsa, müşterilerin borçlarını ifa etmemesi durumunda, işverenin her bir işlemde uğrayacağı zararın dörtte birini geçmemek üzere karşılamayı, uygun bir ek komisyon kararlaştırılması koşuluyla yazılı olarak üstlenebilir.

Pazarlamacıların sigorta sözleşmelerinde aracılık yapması halinde, sözleşme konusu bir primin bir kısmının veya tamamının ödenmemesi nedeniyle, ilgili primin tahsilatı açısından dava veya icra takibine başvurulmuş olması ve bu amaçla yapılacak masrafların en çok yarısını karşılayacaklarını, yazılı olarak üstlenebilecekleri belirtilebilir.

Pazarlamacının Yetkileri

Pazarlamacı kural olarak bir ticari işletme sahibi işveren hesabına yapılacak her türlü işlemlerin aracılığını üstlenmektedir. Aksi kararlaştırılmadıkça ve bu konuda yazılı bir anlaşma olmadıkça pazarlamacı, sadece yapılacak işlemlere aracılık etmeye yetkilidir.

Taraflar arasında yapılan sözleşmede pazarlamacıya belirli malların belirli alan ve çevrede pazarlama faaliyetinde bulunma yetkisi verilmişse pazarlamacı bu çevrenin dışında faaliyet gösteremez.

Pazarlamacı işlem yapmaya yetkili kılınmışsa bu yetkisi işlerin yerine getirilmesi adına bütün olağan hukuki işlem ve fiilleri kapsamaktadır. Ayrıca özel yetki verilmedikçe pazarlamacı müşterilerden tahsilat yapamaz ve ödeme günlerini değiştiremez.

İşverenin Özel Yükümlülükleri

-Faaliyet Alanı: Pazarlamacıya belirli bir müşteri çevresi ve belirli bir alanda pazarlama faaliyetinde bulunma yetkisi verilmiş ve taraflarca aksine yazılı anlaşma yapılmamışsa işveren üçüncü kişilere belirtilen alan ve çevrede faaliyette bulunma yetkisi veremez ancak durum ve koşullara göre kendisi üçüncü kişilerle işlem gerçekleştirebilir. İşveren, pazarlama alanı ve müşteri çevresine ilişkin hükümleri tek taraflı olarak değiştirebilme yetkisine sahiptir ancak bu durumda pazarlamacının sözleşmeyi feshetme ve tazminat hakkı gündeme gelecektir.

-Ücret: İşveren, gerçekleştirmiş olduğu işlemler çerçevesinde pazarlamacıya kararlaştırılan miktarda ücret ve komisyon ödemekle yükümlüdür. Ücretin tamamının veya önemli kısmının komisyondan oluşacağına ilişkin yazılı anlaşma, kararlaştırılan komisyonun, pazarlamacının faaliyetinin uygun karşılığını oluşturması koşuluyla geçerlidir. Deneme süresi için ödenecek ücret, serbestçe kararlaştırılabilir. Ancak, deneme süresi iki ayı geçemez.

Pazarlamacıya, belirli bir pazarlama alanı veya belirli bir müşteri çevresinde faaliyette bulunma yetkisi verilmişse, kendisinin veya işverenin bu alan veya çevrede yaptığı bütün işlerde kararlaştırılmış ya da alışılmış olan komisyonun ödenmesini isteyebilir. Komisyonun muaccel olması anında, yapılan işin değeri henüz kesin olarak belirlenemiyorsa komisyon, önce alışılmış olan en az değeri üzerinden, geri kalanı ise, en geç işin yerine getirilmesinde ödenir.

Pazarlamacının pazarlama işlerini yürütmesi, kendi kusuru olmaksızın imkânsız hâle gelir ve sözleşme veya kanun gereği bu hâlde bile kendisine ücret ödenmesi gerekirse ücret, sabit ücrete ve komisyonun kaybı sebebiyle ödenebilecek uygun tazminata göre belirlenir. Ancak komisyon, ücretin beşte birinden az ise, komisyon kaybı sebebiyle tazminat ödenmeyeceği yazılı olarak kararlaştırılabilir. Pazarlamacı, pazarlama işlerini kendi kusuru olmaksızın yürütme imkânını bulamamasına karşın ücretinin tamamını almışsa, işverenin istemi üzerine, kendisinin yapabileceği ve kendisinden beklenebilecek işleri onun işletmesinde yapmakla yükümlüdür.

-Harcamalar: Aynı zamanda birden fazla işveren hesabına faaliyette bulunan pazarlamacının harcamalarına aksi yazılı olarak kararlaştırılmadıkça her işveren eşit olarak katılmakla yükümlüdür. Tamamen veya kısmen sabit ücrete veya komisyona dahil edilen harcamalara ilişkin anlaşmaların kesin hükümsüz olacağı belirtilmiştir.

-Hapis Hakkı: Pazarlamacılık faaliyeti sonunda doğan muaccel alacaklar ile işverenin ödeme güçsüzlüğüne düşmesi hali ve henüz muaccel olmayan alacakların güvence altına alınması amacıyla pazarlamacının taşınırlar, kıymetli evraklar ve tahsil yetkisine sahip olarak müşterilerden almış olduğu paralar üzerinde hapis hakkı bulunmaktadır.

Pazarlamacılık Sözleşmesinin Sona Ermesi

İşveren, komisyonun sabit ücretin beşte birini oluşturduğu ve önemli mevsimlik dalgalanmaların olduğu durumlarda pazarlamacının sözleşmesini yeni mevsim sırasında iki aylık fesih süresi içerisinde feshedebilir. Pazarlamacı da belirtilen koşullara uyularak sözleşmesini aynı şartlar altında feshedebilir.

Taraflar arasındaki sözleşmenin sona ermesi halinde pazarlamacının sözleşmenin sona ermesine kadar işverene ilettiği bütün siparişler için komisyon ödenmektedir. Sözleşmenin sona ermesi durumunda pazarlamacı faaliyette bulunması amacıyla kendisine verilen kayıt ve belgeleri işverene geri vermekle yükümlü tutulmaktadır. İstanbul’daki hukuk büroları arasında kendine saygın bir yer edinen avukatlık bürosu olarak, her biri uzman ve geniş avukat kadromuzla müvekkillere hukukun her alanında danışmanlık hizmeti sunmaktayız. Sözleşmeler hukuku alanında sözleşmelerin hazırlanması, yorumlanması ve gerekmesi durumunda hükümlerinde değişiklik yapılması hususlarında kurumsal şirketlere ve bireysel müvekkillere dava ve danışmanlık hizmeti vermekteyiz.

PAZARLAMACI HAKKINDA

-HUKUK BÜLTENİ-

                                               BÜLTEN TARİHİ:

1. GİRİŞ

Ticari işletmelerin geniş bir faaliyet alanına ve iş yoğunluğuna sahip olmasının söz konusu olduğu hallerde tacirin bu işletme ile ilgili işleri tek başına yürütmesi mümkün değildir. Bu durumda tacirin tacir yardımcısı olarak nitelendirdiğimiz bazı kişilerin emek ve mesailerinden yararlanması söz konusu olmaktadır. Tacirin emri, gözetimi ve denetimi altında çalışan tacir yardımcıları ise “bağımlı tacir yardımcıları” olarak nitelendirilmektedir[1].Bağımlı tacir yardımcılarından biri ise Türk Borçlar Kanunu (“TBK”) m.  hükmünde düzenlenen “pazarlamacı” dır. TBK m. hükmünde “Pazarlamacılık sözleşmesi, pazarlamacının sürekli olarak, bir ticari işletme sahibi işveren hesabına ve işletmesinin dışında, her türlü işlemin yapılmasına aracılık etmeyi veya yazılı anlaşma varsa, bu anlaşmada belirtilen işlemleri yapmayı, işletme sahibi işverenin de buna karşılık ücret ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.” denilerek pazarlamacılık sözleşmesi tanımlanmıştır. Bu tanımdan da anlaşılacağı üzere pazarlamacı, işletmenin faaliyet çevresini genişleten, faaliyetlerin işletme merkezi dışındaki yerlere de yayılmasını sağlayan tacir yardımcısıdır[2].

2. UNSURLARI

Ticari İşletme

TBK m. hükmünde “…bir ticari işletme sahibi işveren hesabına” denilerek belirtildiği üzere pazarlamacı yalnızca ticari işletme için atanabilir. Şu halde ticari olmayan işletmeler ve esnaf işletmeleri için pazarlamacı atanamaz[3].

Ücret

Pazarlamacılık sözleşmesi ile işletme sahibi tacir, pazarlamacıya ücret ödemeyi üstlenmiş olur[4]. Bu husus TBK m. hükmünde “İşveren, pazarlamacıya sadece belirli bir miktardan veya bu miktarla birlikte komisyondan oluşan bir ücret ödemekle yükümlüdür…” denilerek belirtilmiştir. Ancak ücretin tamamının veya önemli kısmının komisyondan oluşacağına ilişkin yazılı anlaşma, TBK m. /2 hükmü gereği kararlaştırılan komisyonun, pazarlamacının faaliyetinin uygun karşılığını oluşturması koşuluyla geçerlidir[5].  TBK m. hükmü gereği ücretin yanı sıra pazarlamacının masraflarının da ödenmesi gerekir ve masrafların sabit ücrete veya komisyona dâhil edilmesine ilişkin anlaşmalar hükümsüzdür[6]. Tüm bunlarla birlikte TBK m. hükmünde belirtildiği üzere pazarlamacılık ilişkisinden doğan muaccel alacaklar ile işverenin ödeme güçsüzlüğüne düşmesi durumunda, henüz muaccel olmayan alacakların güvence altına alınması için pazarlamacı, taşınırlar, kıymetli evrak ve tahsil yetkisine dayanarak müşterilerden almış olduğu paralar üzerinde hapis hakkına sahiptir.

Süreklilik

TBK m. hükmünde “…pazarlamacının sürekli olarak…” denilerek belirtildiği üzere pazarlamacı ile ticari işletme sahibi arasındaki ilişki süreklidir. Tek bir sözleşmenin yapılması için atanan kişi, pazarlamacı sayılamaz ve süreklilik unsuru pazarlamacıyı TBK m. hükmünde düzenlenen simsardan da ayırır[7]. Süreklilik unsuru ilgili Yargıtay kararında[8]“…Pazarlamacılık sözleşmesi, pazarlamacının sürekli olarak işlemleri yapmayı üstlendiği sözleşmedir…” denilerek belirtilmiştir.

Ticari İşletme Sahibi Hesabına Hareket               

Pazarlamacı ancak ticari işletme sahibi işveren adına ve ticari işletme hesabına faaliyette bulunabilir, tacirin bağlı yardımcılarından biri olması sebebiyle tacirin talimatlarıyla bağlıdır[9]. Ticari işletme sahibi işveren hesabına hareket unsuru ilgili Yargıtay kararında[10]“…pazarlamacılık sözleşmesinin unsurları … 4. Ticari işletme sahibi işveren hesabına çalışma…” denilerek belirtilmiştir. Ancak TBK m. /1 hükmü gereği taraflar aksini kararlaştırmışlarsa, tacirin izni ve talimatlarına uyma yükümlülüğünü engellememek şartıyla pazarlamacı, başka tacirler hesabına da işlemlere aracılık veya işlem yapabilir[11].

Faaliyetlerin İşletme Dışında Yürütülmesi

Pazarlamacının işletme dışında faaliyet göstereceği TBK m. hükmünde “…işletmesinin dışında, her türlü işlemin yapılmasına aracılık etmeyi veya yazılı anlaşma varsa, bu anlaşmada belirtilen işlemleri yapmayı, işletme sahibi işverenin de buna karşılık ücret ödemeyi üstlendiği sözleşmedir” denilerek belirtilmiştir. TBK m. ’de geçen “işletmenin dışında çalışma” ifadesinin, bünyesinde faaliyet gösterilen ticari işletmenin konusuna göre mal veya hizmet üretilen birimlerin fiziken dışında iş görme şeklinde anlaşılması gerekmektedir ve pazarlamacının çalışma yeri, teknik anlamda işyerinin dışı olarak tespit edilmektedir[12].

Aracılık/Sözleşme Yapma

TBK m. hükmünde “…her türlü işlemin yapılmasına aracılık etmeyi veya yazılı anlaşma varsa, bu anlaşmada belirtilen işlemleri yapmayı…” denilerek aracılık/sözleşme yapma unsuru belirtilmiştir. Pazarlamacılık sözleşmesi yapılırken bu yetkinin pazarlamacıya verilmiş olması gerekmektedir. Bu açıdan pazarlamacının sözleşme ile üstlendiği iş görme ediminin niteliği ve kapsamına göre “aracı pazarlamacı” ve “sözleşme yapmaya yetkili pazarlamacı” olmak üzere iki kategoride incelenmesi mümkündür[13].

3. ATANMASI

Pazarlamacı, tacir ile işveren arasında yapılan “pazarlamacılık sözleşmesi” uyarınca yetki kazanır[14]. TBK m. hükmünde “Pazarlamacılık sözleşmesi, sözleşmenin süresini, sona yerleşim yeri yabancı ülkede ise uygulanacak hukukun ve yetkili mahkemenin hangisi olduğunu içerir…” denilerek bu sözleşmede yer alması gereken hususlar belirtilmiştir. TBK m. /2 hükmü gereği sözleşmede yer alması öngörülen hususlar taraflarca belirlenmemişse, kanun hükümleri ve alışılmış hizmet koşulları uygulanır. Sözleşme kural olarak herhangi bir geçerlilik şekline bağlı değildir[15]. Eğer pazarlamacıya, ilişkinin başladığı tarihten itibaren işlem yapma yetkisi verilmek isteniyorsa, sözleşmenin yazılı şekilde yapılması gerekir, bu yetkinin, sözleşme ilişkisi başladıktan sonra verilmesi söz konusu olursa, gene yazılı bir anlaşma yapılır[16].

Pazarlamacı, işletme dışındaki yerlerde faaliyet göstereceğinden, tacir ile arasındaki ilişkinin açıklanması, daha doğrusu yetkisinin o yerdeki müşterilere ispatının sağlanması gerekir, bu da pazarlamacıya,  gerektiğinde işlem yapacağı üçüncü kişilere ibraz edilmek üzere bir yetki belgesinin verilmesini zorunlu kılar[17].

4. TEMSİL YETKİSİNİN KAPSAMI VE SINIRLANDIRILMASI

Pazarlamacı yazılı anlaşma yoksa veya yazılı anlaşmada işlem yapmaya yetkili kılınmamışsa, yalnızca aracılık yapmaya yetkili kabul edilir, buna karşılık işlem yapma yetkisine sahip pazarlamacının yetkisi, bu işlerin icrası için gereken bütün olağan hukuki işlem ve fiilleri kapsar[18]. TBK m. hükmü gereği pazarlamacı özel yetki verilmedikçe, müşterilerden tahsilat yapamaz ve ödeme gününü değiştiremez. Dolayısıyla, kendisi tarafından yapılmamış olan işlerde tahsilat yetkili olmadığı gibi, yazılı yetkiye dayanarak yaptığı sözleşmelerde de, tahsilat için özel yetki yoksa yine bedel tahsil edemezler[19].

5. HAKLARI VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Pazarlamacının ticari işletme sahibi karşısındaki haklarını özetle şu şekilde sıralamak mümkündür:

• İnsihar (Tekel) Hakkı:  TBK m. /1 hükmü gereği Pazarlamacıya belirli bir pazarlama alanında veya belirli bir müşteri çevresinde faaliyette bulunma yetkisi verilmiş ve aksine yazılı anlaşma da yapılmamışsa işveren, başkalarına aynı alan veya çevrede faaliyette bulunma yetkisi veremez; ancak, kendisi üçüncü kişilerle işlem yapabilir. TBK m. /2 hükmü gereği sözleşmenin pazarlama alanı veya müşteri çevresine ilişkin hükmünün değiştirilmesini gerektiren bir sebep varsa işveren, söz konusu hükmü, sözleşmede fesih bildirim süresi öngörülmüş olsa bile, bu süreye uymadan tek taraflı olarak değiştirebilir; ancak, bu durumda pazarlamacının tazminat ve hizmet sözleşmesini haklı sebeple sona erdirme hakkı saklıdır.
• Ücret Hakkı: Yukarıda () detaylı şekilde açıkladığımız üzere TBK m. hükmü gereği işveren, pazarlamacıya sadece belirli bir miktardan veya bu miktarla birlikte komisyondan oluşan bir ücret ödemekle yükümlüdür.
• Hapis Hakkı: TBK m. /1 hükmü gereği pazarlamacılık ilişkisinden doğan muaccel alacaklar ile işverenin ödeme güçsüzlüğüne düşmesi durumunda, henüz muaccel olmayan alacakların güvence altına alınması için pazarlamacı, taşınırlar, kıymetli evrak ve tahsil yetkisine dayanarak müşterilerden almış olduğu paralar üzerinde hapis hakkına sahiptir.

Pazarlamacının ticari işletme sahibi karşısındaki yükümlülüklerini de şu şekilde sıralayabiliriz:

• Talimatlara Uyma Yükümlülüğü: TBK m. hükmü gereği pazarlamacı işveren tarafından kendisine yöneltilen talimatlara uymak zorundadır. Ancak haklı bir sebebin varlığı halinde pazarlamacının talimatlara uymaması sebebiyle sorumluluğu doğmaz[20].
• Bilgi Verme Yükümlülüğü: TBK m. /3 hükmü gereği pazarlamacı, pazarlama faaliyetleri ile ilgili olarak düzenli biçimde ayrıntılı bilgi vermek, aldığı siparişleri işverene derhâl ulaştırmak ve müşteri çevresini ilgilendiren önemli olayları bildirmekle yükümlüdür. Hükme göre bilgi verme borcunun iki ayağı vardır birincisi pazarlamacı, faaliyetlerine ilişkin olarak düzenli ve ayrıntılı bir biçimde bilgi verecek, ikincisi müşteri çevresini ilgilendiren hususlardan işvereni haberdar edecektir[21].
• Rekabet Etmeme Yükümlülüğü: Pazarlamacı TBK m. hükmü gereği işverenin izni olmadıkça, kendisi veya üçüncü kişiler hesabına işlem yapamaz, aracılık edemez. Bu hükümle, pazarlamacının faaliyetleri neticesinde ortaya çıkan yararın sadece işverene ait olmasını sağlamak hedeflenmiştir[22].
• Garanti Vermeme Yükümlülüğü: TBK m. /1 hükmü gereği pazarlamacının, müşterilerin ödememelerinden veya diğer yükümlülüklerini ifa etmemelerinden sorumlu olacağına ya da alacağın tahsili için yapılacak masrafları tamamen veya kısmen karşılayacağına ilişkin anlaşmalar, kesin olarak hükümsüzdür. Kural bu olmakla birlikte TBK m. /2 hükmünde “…pazarlamacı, kendi müşteri çevresiyle işlem yapıyorsa, müşterilerin borçlarını ifa etmemesi durumunda, işverenin her bir işlemde uğrayacağı zararın dörtte birini geçmemek üzere karşılamayı, uygun bir ek komisyon kararlaştırılması koşuluyla yazılı olarak üstlenebilir.” bu kurala istisna getirilmiştir. Bu kuralın bir diğer istisnasını ise sigorta sözleşmeleri için yapılan aracılık faaliyeti oluşturmaktadır. Bu husus TBK m. /3 hükmünde “…Sigorta sözleşmelerinde aracılık yapan pazarlamacılar, bir primin tamamının veya bir kısmının ödenmemesi sebebiyle, bunun tahsili için dava veya icra takibi yoluna başvurulması durumunda, bu amaçla yapılacak masrafların en çok yarısını karşılayacaklarını, yazılı olarak üstlenebilirler.” denilerek belirtilmiştir.

6. PAZARLAMACILIK SÖZLEŞMESİNİN SON BULMASI VE SONUÇLARI

TBK m. hükmünde pazarlamacılık sözleşmesinin sona ermesine ilişkin özel bir düzenleme yapılmıştır. İlgili madde hükmü gereği komisyon, sabit ücretin en az beşte birini oluşturuyor ve önemli mevsimlik dalgalanmalardan etkileniyorsa işveren, bir önceki mevsimin sona ermesinden beri kendisiyle çalışmaya devam eden pazarlamacının sözleşmesini, yeni mevsim sırasında iki aylık fesih süresine uyarak feshedebilir. Aynı koşullar altında pazarlamacı da, kendisini bir önceki mevsim sonuna kadar çalıştırmış ve bundan sonra da çalıştırmaya devam eden işverene karşı, bir sonraki mevsimin başlamasına kadar olan dönemde, iki aylık fesih süresine uyarak sözleşmeyi feshedebilir.

TBK m. /1 hükmü gereği sözleşmenin sona ermesi hâlinde, pazarlamacının bizzat yaptığı veya yapılmasına aracılık ettiği bütün işlemler ile kabul ve yerine getirme zamanına bakılmaksızın, sözleşmenin sona ermesine kadar işverene iletilen bütün siparişler için komisyon ödenir. TBK m. /2 hükmü gereği ise sözleşmenin sona ermesi hâlinde pazarlamacı, pazarlamacılık faaliyetinde bulunması için kendisine verilen örnek ve modelleri, fiyat tarifelerini, müşterilerle ilgili kayıtları ve diğer belgeleri işverene geri vermekle yükümlüdür. Ancak, pazarlamacının hapis hakkı saklıdır.

Burada belirtmemiz gereken bir diğer husus ise son bulma durumunda, özellikle belli bir pazarlama sahasında faaliyette bulunma yetkisi verilmiş ve TBK m. /1 hükmünde öngörüldüğü şekilde bir anlaşma da yapılmamışsa, pazarlamacıya, Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) m. /5 hükmü uyarınca denkleştirme ödemesi yapılması düşünülebilir[23].

7. SONUÇ

Ticari işletmelerin geniş bir faaliyet alanına ve iş yoğunluğuna sahip olması söz konusu olduğundan tacir yardımcıları ticari hayatta önemli bir yer teşkil etmektedir. Kendi içerisinde bağımlı ve bağımsız tacir yardımcısı şeklinde ikili bir ayrıma tabi tutularak tacirle aralarındaki ilişki düzenlenen tacir yardımcılarından biri de pazarlamacıdır. Bağımlı tacir yardımcısı olan pazarlamacının kendi içerisinde “aracı pazarlamacı” ve “sözleşme yapmaya yetkili pazarlamacı” olmak üzere iki kategoride incelenmesi mümkündür. Belirli unsurları bulunan “pazarlamacılık sözleşmesi” aracılığı ile kurulan bu ilişkinin sona ermesi ve tarafların hak ve yükümlülükleri gibi hususlar TBK hükümlerince düzenlenmiş olup bu sözleşme ile pazarlamacıya sınırları belirli olan bir temsil yetkisi verilmektedir.

Saygılarımızla

Forensis Hukuk Bürosu

Not: Bültenimizde yer verilen açıklamalar, ilgili mevzuat çerçevesinde konuyu genel hatlarıyla ele alır tarzda hazırlanmıştır. Size özel detaylı bilgi için bir hukuk bürosuyla bağlantıya geçmenizi tavsiye ederiz.

PAZARLAMACILIK SÖZLEŞMESİ : * Pazarlamacının sürekli olarak, bir ticari işletme sahibi işveren hesabına ve işletmesinin dışında, her türlü işlemin yapılmasına aracılık etmeyi veya yazılı anlaşma varsa, bu anlaşmada belirtilen işlemleri yapmayı, işletme sahibi işverenin de buna karşılık ücret ödemeyi üstlendiği sözleşmedir. Mad * Pazarlamacı kendisine verilen talimatlara uymak zorundadır. İşverenin rızası olmadıkça talimatlarda değişiklik yapamaz, kendisi veya üçüncü kişiler hesabına işlem yapamaz, aracılık edemez. Mad * Pazarlamacının, müşteri ödemelerinden veya yükümlülüklerini yerine getirmelerinden sorumlu olacağına dair ya da alacağın tahsili için yapılacak masrafları tamamen veya kısmen karşılayacağına ilişkin anlaşmalar kesin olarak hükümsüzdür. Pazarlamacı kendi müşteri çevresiyle işlem yapıyorsa, müşterilerin borçlarını yerine getirmemesi durumunda, işverenin her bir işlemde uğrayacağı zararın ¼ ‘ünü geçmemek üzere karşılamayı, uygun bir ek komisyon kararlaştırılması koşuluyla yazılı olarak üstlenebilir. Sigorta sözleşmelerine aracılık yapan pazarlamacılar dava ve icra masraflarının en çok ½ sini yazılı olarak üstlenebilir. Mad * Pazarlamacıya belirli bir pazar alanında veya müşteri çevresinde faaliyette bulunma yetkisi verilmişse ve aksine yazılı bir anlaşma yapılmamışsa işveren, başkalarına aynı alan ve çevrede faaliyette bulunma yetkisi veremez, ancak kendisi üçüncü kişilerle işlem yapabilir. Mad * İşveren pazarlamacıya ücret veya ücretle birlikte komisyondan oluşan bir ücret ödemekle yükümlüdür. Mad * Belirli bir alan ya da müşteri çevresinde faaliyette bulunma yetkisi sadece kendisine verilmişse, kendisinin veya işverenin buradaki işlemlerinden komisyon ödenmesini isteyebilir. Kendisiyle birlikte başkaları da aynı bölgede yetkili kılınmışsa sadece kendisinin aracılık ettiği ve yaptığı işlerden komisyon ödenir. Mad * Pazarlamacının işlerini yürütmesi kendi kusuru olmaksızın imkansız hale gelmişse, kendisine ödenecek ücret, sabit ücrete ve komisyon kaybı sebebiyle ödenebilecek uygun tazminata göre belirlenir. Ücreti tam olarak ödenmişse, işverenin isteği üzerine kendisinin yapabileceği işleri onun işletmesinde yapmakla yükümlüdür. Mad * İşverenin ödeme güçlüğüne düşmesi durumunda, pazarlamacı henüz muaccel olmayan alacakların güvence altına alınması için; taşınırlar, kıymetli evrak ve müşterilerden tahsil etmiş olduğu paralar üzerinde hapis hakkına sahiptir. Pazarlamacı, araç ve taşıma belgelerini, fiyat tarifelerini, müşterilerle ilgili kayıtlar ile diğer belgeleri alıkoyamaz. Mad * Komisyon, sabit ücretin en az 1/5 ‘ini oluşturuyor ve önemli mevsimlik dalgalanmalardan etkileniyorsa işveren, yeni mevsim sırasında 2 aylık fesih süresine uyarak pazarlamacının sözleşmesini feshedebilir. Aynı fesih hakkı pazarlamacı için de geçerlidir. Mad *Sözleşme sona erdiğinde pazarlamacıya ait tüm komisyonlar ödenir. Pazarlamacı da kendisine verilen işle ilgili tüm örnek ve modelleri, fiyat tarifelerini, müşterilerle ilgili kayıtları ve diğer belgeleri işverene geri vermekle yükümlüdür. Mad