Periskop Çalışma Prensibi
Bu yazımızda periskobun tarihçesi, icat edilişi ve kullanımından bahsedeceğiz. Periskop, gizli veya korunmuş bir noktadan gözlemler yapmak için kullanılan optik bir cihazdır. Basit periskoplar bir tüp kabının zıt uçlarına yerleştirilen yansıtıcı aynalar ve prizmalardan oluşur. Yansıtıcı yüzeyler birbirine paraleldir ve tüpün eksenine 45 derece açıyla yerleştirilirler.
Periskobu Kim İcat Etti?
İlk periskop() Simon Lake tarafından yapıldı ancak bugünkü modern haline getirilmesinde Sir Howard Grubb'un çalışmaları en az onun kadar önemlidir.
Elektrik motorlu denizaltı USS Holland birçok yenilikle gelmesine rağmen bir büyük kusura sahipti: Su altında görüş eksikliği. Mürettebatın dışarıda ne olduğunu görmesi için denizaltının su yüzeyine çıkması gerekiyordu. Ancak bu sayede kumanda kulesi pencerelerinden bakılabilirdi. Bu eksikliği Holland'ın gizlilik avantajını zayıflattı. Mucit Simon Lake prizmaları ve lensleri kullanarak periskobun öncüsü omniscope'u yaptı.
Astronomik aletler tasarlamasıyla bilinen Sir Howard Grubb, ilk kez Hollanda tasarımı İngiliz Kraliyet Donanması denizaltılarında kullanılan modern periskobu geliştirdi. İlk nükleer enerjili denizaltı olan USS Nautilus'a su altı televizyonu yerleştirilinceye dek, periskop 50 yıldan uzun bir süre su altında görmenin tek yolu oldu.
Thomas Grubb () Dublin'de bir teleskop firması kurdu. Sir Howard Grubb'un babası baskı makineleri icat etmesiyle dikkat çekti. 'ların başında kendisi için 23 cm teleskopla donatılmış bir gözlemevi yaptı. Thomas Grubb'un en küçük oğlu Howard () 'te şirkete katıldı, elindeki şirket birinci sınıf Grubb teleskopları ile bilinmeye başladı. I. Dünya Savaşı sırasında Grubb'un fabrikasından silah nişangahı ve periskop yapmaları istendi. Grubb bu zamanlarda periskop tasarımını mükemmelleştirmiştir.
Periskobun Askeri Alanda Kullanımı
Bu temel periskop formundan yola çıkarak iki basit lensin daha eklenmesiyle I. Dünya Savaşı sırasında siperlerde gözlem amaçlı olarak kullanılan bir alet elde edildi. Askeri personel bazı silah taretlerinde hala periskop kullanır.
Periskoplar tanklarda yaygın olarak bulunur: Askeri personelin tankın güvenliğini riske atmadan durumlarını kontrol etmelerini sağlar. Önemli bir gelişme olarak kabul edilen Gundlach döner periskobu, tank komutanının koltuğunu hareket ettirmeden derecelik görüş alanı elde etmesine izin verir.
'da Rudolf Gundlach tarafından patentlenen bu tasarım ilk kez Polonya'nın 7-TP hafif tankında ('ten 'a kadar üretildi) kullanıldı.
Periskoplar ayrıca askerlerin hendeklerin tepelerini görmesini sağlayarak düşman ateşine maruz kalmalarını (özellikle de keskin nişancılardan) önlüyordu. II. Dünya Savaşı sırasında topçu gözcüleri ve subayları farklı montaj teknikleriyle özel olarak imal edilmiş periskop dürbünleri kullandılar.
Aynalar yerine prizmalar ve gelişmiş fiber optikler kullanan ve görüntüyü büyütmeyi sağlayan daha karmaşık periskoplar, denizaltılarda ve çeşitli bilimsel alanlarda kullanılıyor. Klasik denizaltı periskobunun genel tasarımı oldukça basittir. Birbirlerine dönük iki teleskoptan oluşurlar. İki teleskop farklı büyütme oranlarına sahipse aralarındaki bu fark büyütme veya küçültmenin genel oranını belirler.
Periskop Hakkında Sık Sorulan Sorular
Periskopu ilk kim icat etti?
yılında Hippolyte Marié-Davy, her iki ucunda 45° açıyla sabitlenmiş iki küçük ayna bulunan dikey bir tüpten oluşan ilk deniz periskopunu icat etti. Simon Lake yılında denizaltılarında periskop kullanmıştır. Sir Howard Grubb I. Dünya Savaşı'nda cihazı mükemmelleştirmiştir.
Periskoplar bugün hala kullanılıyor mu?
Günümüzde denizaltıların yüzeydekileri görmesini sağlayan optik cihazlar eski filmlerde gördüklerimizden çok daha gelişmiş durumda. Aslında bunlara artık periskop bile denmiyor. Bugün ABD Donanması'nın en gelişmiş denizaltılarında bu optik cihazlara fotonik mast adı veriliyor.
Periskop tüfekleri etkili miydi?
Geleneksel tüfeklere göre daha az etkili olsa da, periskop tüfeği kullanışlı bir silah olduğunu kanıtladı ve kısa süre içinde karşı siperlerin yakınlığının gündüz ateş etmeyi neredeyse imkansız hale getirdiği birçok cephe siperinde kullanılmaya başlandı.
Benzer Yazılar
Bilim
rahnansaika 1. Dünya Savaşı, 2. dünya savaşı, alman denizaltıları, alman ordusu, ara mercek, ayna, azot, ışık kırılması, denizaltı, mercek, periskop, periskop nasıl yapılır, periskop nedir, periskop yapılışı, periskop yapımı, savaş araçları
Oldukça basit bir çalışma prensibi olan periskop, prizmalar sayesinde görüş sağlayan optik bir düzenektir. İki yansıtıcı ayna ile görme alanının oluşturulmasıyla da yapılabilen periskop, öncelikli olarak denizaltılar da kullanılır. Denizaltılarda yüzeyin gözlemlenmesini sağlayan periskop, deniz yüzeyine çıkarak gemi ve diğer cisimlerin belirlenmesinde kullanılır. Deniz yüzeyindeki cisimden gelen ışınları 90 derecelik bir açıyla kıran giriş aynası, ışınların periskop borusu boyunca aşağı doğru ilerlemesini sağlar. Kırılarak gelen ışınlar diğer ayna tarafından ikinci defa 90 derecelik bir açıyla kırılır ve göze iletilerek görüntünün oluşması sağlanır.
Periskop borusunun çapı görüş açısı ile doğru orantılı olduğundan, çap küçüldükçe görüş açısı da daralır. Periskop oldukça uzun mesafelerden denizaltının su yüzeyini gözlemlemesini sağlasa da, mesafe uzadıkça periskop borusunun içerisine ara mercekler yerleştirilmesi gerekir. Çapın daralması periskopun borusuna gelen ışınları azalttığı gibi, periskopun boyunun uzun olması da ışık kaybını yani görüş açısını daraltır. Bu nedenle periskop boyu uzadıkça ara merceklerin kullanılması da kaçınılmaz hale gelir.
Farklı kara savaş araçlarında da kullanılan periskoplar, ilk olarak denizaltıların yüzeyi görüntüleme problemi yaşamasıyla geliştirilmiştir. Denizaltının güvenli bir mesafeden hedef hakkında genel bir bilgi almasını sağlayan periskop, 1. Dünya Savaşı&#;ndan itibaren kullanılmaya başlansa da 2. Dünya Savaşı esnasında daha da büyük önem kazanmıştır. Özellikle Alman denizaltılarının imza attığı birçok başarıda başrolü yine periskoplar oynamıştır. Su üstündeki cisimlerin seyrini sağlayan periskop, denizaltının hedefe görünmeden bilgi edinebilmesini sağladığı için hayati derece öneme sahiptir. Periskoplarda neme bağlı olarak yaşanan mercek buharlanması, görüntünün tamamen engellenmesine dahi neden olabilir. Bu sorunun önlenmesi içinse periskop borusunun içerisindeki hava boşaltılır ve yerine azot gazı doldurulur. Azot gazı oldukça kuru bir hava sağladığından, periskop merceklerinin nem nedeniyle buharlanmasını engeller. Su yoğunlaşması yaşanmadığı için denizaltı mürettebatı her türlü koşulda net bir görüntü alabilir. Periskoplar günümüzde hala denizaltılarda kullanılmaktadır ve farklı dijital teknolojiler ile gece gündüz oldukça yararlı görsel bilgi sunmaktadır.