Periyodik Sistemi Elementlerin Atom Numaralarına Göre Sıralayan Bilim Adamı
kaynağı değiştir]
Lavoisier’in 1789 yılında yazdığı ve Robert Kerr tarafından İngilizceye çevrilen eseri Traité Élémentaire de Chimie (Kimya’nın Temel Bilimsel Eseri), kimya alanında yazılmış ilk modern ders kitabı olarak kabul edilmiştir. Kitabın içeriğinde Lavoisier’in daha küçük parçalara indirgenemeyeceğini düşündüğü ve günümüzde kullanılan element listesinin temelini oluşturan oksijen, nitrojen, hidrojen, fosfor, cıva, çinko ve sülfür listelenmiştir. Lavoisier’in listesi bahsedilen elementlerin yanı sıra, yaşadığı devirde madde olduğuna inanılan ışık ve ısıyı da kapsamaktadır. Lavoisier, maddeleri metal ve ametal olarak sınıflara ayırmıştır. Çoğu önde gelen kimyagerler, Lavoisier’in yeniliklerine karşı çıkmasına rağmen, the Elementary Treatise, genç nesli ikna edebilecek nitelikte yazılmış bir eserdir. Fakat, Lavoisier’in element tanımlamaları, elementleri sadece metaller ve ametaller olarak sınıflandırmasından ötürü eksik kabul edilir.
19. Yüzyıl[değiştir kaynağı değiştir]
Hennig Brand[değiştir kaynağı değiştir]
1914 yılında, Gelibolu’da çatışmada öldürülmeden bir sene önce, İngiliz fizikçi Henry Moseley, bir elementin atom numarası ile X-ışınları arasındaki ilişkiyi yakalamıştır. Sonrasında, periyodik tabloyu atom ağırlıklarına göre değil, çekirdek yüklerine göre sıralayıp periyodik tabloyu yeniden düzenlemiştir. Bu buluştan önce, atom numaraları bir elementin atom ağırlığına göre belirlenen sıralı rakamlar olarak kabul görmekteydi. Moseley’in buluşu atom numaralarının aslında deneysel ölçümlerle elde edilebileceğini göstermiş oldu.
X-ışınlarının dalga boylarını kullanan Moseley, Argonun (Atom numarası Z=18) atom ağırlığı 39.9 ile 39.1 ağırlığındaki potasyumdan (Atom numarası Z=19) fazla olmasına rağmen, önüne koymuştur. Bu yeni düzenlemeyle, soygaz olan argon ve alkali metal olan potasyum elementlerinin kimyasal özellikleri tutarlı hale gelmiştir. Benzer şekilde, Moseley nikelden önce kobaltı yerleştirmiş ve tellürün atom ağırlığını deneysel olarak gözden geçirmesine gerek kalmadan, Mendeleyev’in önermiş olduğu gibi, tellürün iyottan önce gelmesi gerektiğini belirtmiştir.
Moseley’in çalışmaları atom numarası 43 ile 61 arasında olan elementlerin eksik olduğuna dikkat çekmiştir. Bu aralıktaki elementler günümüzde göreceli olarak teknesyum ve prometyum olarak adlandırılmıştır.
Glenn T. Seaborg[değiştir kaynağı değiştir]
Periyodik tablonun tarihi aynı zamanda kimyasal elementlerin keşfinin de bir tarihidir. Tarihte ilk kez yeni bir element keşfeden kişi, aynı zamanda iflas etmiş bir tüccar olan Alman Hennig Brand’dır. Brand, efsanevi bir madde olan ve adi metalleri altına çevirdiği inanılan felsefe taşını keşfetmeye çalışmıştır. 1649 yılında, damıtılmış insan idrarıyla yaptığı deneyler sonucunda elde ettiği parlak beyaz maddeye fosfor ismini vermiştir.[3] Brand, yaptığı buluşu 1680 yılına kadar sır olarak saklamış, Robert Boyle fosforu yeniden keşfetmiş ve bulgularını yayınlamıştır. Fosforun keşfi, bir maddenin element olmasının ne anlama geldiği sorusunun açığa çıkmasına yardımcı olmuştur.
1661 yılında, Boyle bir elementi, “Bir kimyasal reaksiyonla kendinden daha basit bir malzemeye indirgenemeyen madde” olarak tanımlamıştır. Bu basit tanım atomaltı parçacıkların keşfine kadar, yaklaşık üç yüz yıl boyunca geçerli kabul edilmiş ve kullanılmıştır.