Pert Kayıtlı Araba Satışı

Pert kaydı bulunan araç ve tacirler arasında gerçekleştirilen araç alım satım ilişkisinden doğan bir davaya ilişkin Yargıtay kararı incelemesi…

2. el araç satın alan tacirlerin (gerçek kişiler veya şirketler) satın aldıkları bu araçlarında karşılaştıkları ayıplar sebebiyle haklarının neler olduğunu, 2. el ticari araç satışında ayıp ortaya çıktığında bu haklarını nasıl kullanabileceklerini, 2. el ticari araç satışında ayıp ihbarının ne şekilde ve ne zaman yapılması gerektiğini 2. (İkinci) El Ticari Araç Satışında Ayıp isimli makalemizde anlatmıştık.

Aşağıdaki karar, bir tacirin (ticari işletme sahibinin) yine bir tacirden satın aldığı ve fakat daha sonra pert kaydının olduğunu öğrendiğini iddia ederek açtığı bir davaya ilişkindir.

Her ne kadar Bölge Adliye Mahkemesi kararının gerekçesinde, araçtaki bu ayıbın açık ayıp niteliğinde olduğu belirtilmiş ise de, bu görüş yerleşik içtihat ile çelişmektedir. Nitekim yerleşik içtihata göre araçtaki bu pert/ağır hasar kaydı açık değil gizli ayıp niteliğindedir.

Bununla birlikte, ister gerçek kişi isterse bir ticari şirket olsun, tacirler, satın aldıkları aracın ayıplarını 8 gün içinde incelemek veya inceletmekle yükümlüdür. Dolayısıyla araç satın alındıktan sonra en geç 8 gün içinde aracın, inceleme ile ortaya çıkan ayıplarının satıcıya bildirilmesi gerekir. Hemen belirtmek gerekir ki tacir olmayan kişiler açısından böyle bir yükümlülük yoktur. Başka bir deyişle, aracı, ticari değil de günlük/hususi kullanım için satın alan ve tacir olmayan kişilerin böyle bir araştırma yapma zorunlulukları yoktur. Bu konuyu 2. (İkinci) El Araç Satışında Satıcının Ayıptan Sorumluluğu isimli makalemizde anlatmıştık.

Karara konu olayda aracı satın alan tacirin bu araştırmayı yapmayı ihmal ettiği görülmektedir. Karar özü itibariyle doğru olsa da gerekçesinin az yukarıda anlattığımız kısmı itibariyle önceki kararlar ile çelişmektedir.

Eylül 2021 tarihli kararın tam metni şu şekildedir:

Yargıtay 11. Hukuk Dairesi  2020/4419 E.  2021/5769 K.

“İçtihat Metni”

MAHKEMESİ : BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 14. HUKUK DAİRESİ

Taraflar arasında görülen davada Çorlu 2. Asliye Hukuk Mahkemesince verilen 30.03.2018 tarih ve 2015/349 E. – 2018/439 K. sayılı kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, istinaf isteminin esastan reddine dair İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi’nce verilen 21.11.2019 tarih ve 2018/1471 E. – 2019/1484 K. sayılı kararın Yargıtay’ca incelenmesi davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve yine dosya içerisindeki dilekçeler, duruşma tutanakları ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği düşünüldü:
Davacı vekili, müvekkilinin davalıdan araç satın aldığı aracın satış öncesinde ağır hasarlı olmadığı, trafiğe çıkmaya hazır ve sigorta ettirilebileceğinin taahhüt edildiğini, ancak sigorta ettirilmek istenildiğinde aracın pert (tam ziya) olduğunun öğrenildiğini, bu nedenle müvekkilince 14/04/2015 tarihli ihtar gönderilerek sözleşmeden dönüldüğünü ve sözleşme bedelinin iadesinin talep edildiğini, ancak davalı tarafça, dönme beyanının kabul edilmediğinin bildirildiğini, davalının davacıyı aldatması sonucu sözleşme kurulduğunu ileri sürerek, aracın davalıya iadesiyle 80.000.- TL sözleşme bedelinin 22.04.2015 tarihinden işleyecek ticari temerrüt faiziyle tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili, davacının basit bir sorgulama ile aracın durumunu öğrenebileceğini, bu nedenle ayıbın açık ayıp olduğunu, ayıp sonradan öğrenilmiş olsa dahi davacı tarafından ayıbın 08/04/2015 tarihinde öğrenildiğinin iddia edildiğini, ancak ihtarın 14/04/2015 tarihinde yapıldığını, ayıbın derhal bildirilmediğini, davalının aracı davacıya 64.000.- TL’ye sattığını savunarak, davanın reddini istemiştir.
İlk Derece Mahkemesince, iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre; davacının nakliye işi ile uğraşan tacir olduğu, dolayısıyla aracın gerçek durumunu araştırmadan ve pert kaydını bilmeden satın aldığı iddiasının kabul edilmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Karara karşı davacı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesince, tüm dosya kapsamına göre; her iki tarafın da tacir olduğu, araç satış sözleşmesinde satılan araca ilişkin pert kaydının davacı tarafından bilinmediğine ilişkin iddianın dinlenemeyeceği, tedbirli bir tacir gibi davranması gereken alıcının gerekli araştırmayı yaparak sözleşme ilişkisine girmesi gerektiği, aracın ikinci el olduğu, taraflar arasında imzalanan sözleşmede davacının aracı mevcut haliyle beğenip aldığının belirtildiği, tacir olan davacının, TTK’nın 18/2. maddesine göre ticaretine ait bütün faaliyetlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmek zorunda olduğu, yargılamaya konu ayıbın açık ayıp niteliğinde olduğu, satım sözleşmesinin kurulmasından önce basit bir araştırmayla öğrenilebileceği, davalının, aracın nitelikleri konusunda davacıya bir taahhütte bulunduğu veya davacıyı yanılttığının da kanıtlanamadığı, davacının bu ayıbı bilerek aracı satın aldığı gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Kararı davacı vekili temyiz etmiştir.
Yapılan yargılama ve saptanan somut uyuşmazlık bakımından uygulanması gereken hukuk kuralları gözetildiğinde İlk Derece Mahkemesince verilen kararda bir isabetsizlik olmadığının anlaşılmasına göre yapılan istinaf başvurusunun HMK’nın 353/b-1 maddesi uyarınca Bölge Adliye Mahkemesince esastan reddine ilişkin kararın usul ve Yasa’ya uygun olduğu kanısına varıldığından Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar vermek gerekmiştir.
SONUÇ: Yukarda açıklanan nedenlerle, davacı vekilinin temyiz isteminin reddi ile Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın HMK’nın 370/1. maddesi uyarınca ONANMASINA, HMK’nın 372. maddesi uyarınca işlem yapılmak üzere dava dosyasının İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, aşağıda yazılı bakiye 4,90 TL temyiz ilam harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, 27/09/2021 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.

Pert Kayıtlı Aracın Satışında, Araçta Bulanan Ayıbın Alıcıdan  Gizlenmediğinin İspat Yükü Satıcıda Olduğu

Son dönemlerde özellikle ülkemizde teknolojinin gelişmesiyle ve araç satışlarında ortaya çıkan artışlardan kaynaklı olarak alıcı ve satıcı arasında çıkan bir takım sorunlar daha fazla hale gelmiş olmakla birlikte yaygınlaşmış durumdadır. Özellikle internet siteleri üzerinden gerçekleştirilen araç satışlarında, satılan aracın belirtilen özelliklere sahip olmaması ya da satıcı tarafından bir takım kusurunun ya da ayıbının gizlenmesi yahut alıcı tarafından beklenilen özelliklere sahip olmamasından kaynaklı çeşitli ihtilaflar ortaya çıkmakla beraber bu durumda gelişen durumlara karşılık gerek kanunlarımız gerekse yargıtayın bazı kararları ışığında satıcı ve alıcıya bir takım sorumluluk ve ödevler yüklenmektedir.

           Bu kısa makalemizde de aşağıda belirtilen bir yargıtay kararında satıcı ve alıcı arasında araç satışından kaynaklı olarak yaşanan ihtilafın neticesinde satıcının sorumlu olduğu yönünde karar verilerek, alıcı lehine tazminata hükmetmiştir. İlgili Yargıtay kararına geçmeden alıcı ve satıcı ihtilaf yaşanmaması adına vereceğimiz birkaç madde şeklinde tavsiyemiz mevcuttur.

·     Aracın kazalı olup olmadığının tespitini muhakkak bir ekspertiz tarafından etraflıca yaptırılmalıdır.

·     Aracın hasar geçmişinin kontrolü yapılmalıdır.

·     Aracın kilometre kontörlü hatta denetimi yapılmalıdır. Çünkü son dönemlerde araç kilometrelerinde hileli olarak işlemler mevcut olabilmektedir.

Yukarıda da maddeler halinde değindiğimiz üzere araç alım ve satımlarında bu prosedürlere uyulması son derece önem arz etmektedir. Çoğu zaman alıcı ve satıcı arasında çıkan uyuşmazlık konusu ayıplar gizli ayıp olup bu durum alıcı tarafından bilinmemektedir. Bu nedenle alacağı aracı gerekli denetimlerden geçirmelidir.Gerek açık ayıplarda gerek gizli ayıplarla ilgili Borçlar Kanunu 223.Maddesinde ne yapılması gerektiği belirtilmiştir. Anılan maddeye göre alıcı satılanın durumunu işlerin olağan akışına göre imkân bulunur bulunmaz gözden geçirmek ve satılanda satıcının sorumluluğunu gerektiren bir ayıp görürse, bunu uygun bir süre içinde ona bildirmek zorundadır.Alıcı gözden geçirmeyi ve bildirim yapmayı ihmal ederse satılanı kabul etmiş sayılır. Adi bir muayene ile meydana çıkarılamayacak bir ayıp sonradan çıkarsa bunu da derhal satıcıya haber vermelidir.Aksi takdirde satılanı bu ayıplı hali ile kabul etmiş sayılır.

Araç alım, satımlarında çok ciddi paralar harcanmakta olup ortaya çıkabilecek ihtilaflarda, ihtilafın çözülmemesi, yargıya taşınması durumunda muhakkak uzman bir avukat eşliğinde yasal haklarınızı kullanmanızı ve avukatınız aracılığıyla lehinize olabilecek bütün delillerin toplanmasını tavsiye ederiz. Aksi takdirde hak kayıplarına neden olunabilir.

İşte tam olarak satıcı ve alıcı arasındaki bu durumu özetleyen ilgili Yargıtay kararı metni aşağıdaki gibidir;

Piyasa Göre Daha Ucuz Satılan Araç, Alıcının Araçtaki Ayıbı Bildiği Anlamına Gelmeyeceği, İspat Yükünün Satıcıda Olduğu, yönündeki karar,

Yargıtay 13. Hukuk Dairesi
Esas: 2016/22567
Karar: 2019/4145

Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.

Davacı; davalıdan 11.03.2015 tarihinde bir araç satın aldığını, aracın sigorta ve kasko işlemlerini yaptırmak için başvurduğu sırada pert kayıtlı olduğunu öğrendiğini, davalının satış öncesinde bu konuda kendisine bilgi vermediğini, aracın pert kayıtlı olmasının gizli ayıp olarak değerlendirilmesi gerektiğini ileri sürerek, gizli ayıplı aracın iadesine ve 14.900,00 TL satış bedeli ile araç için yapmış olduğu 327.07 TL masraf dahil olmak üzere toplam ....227,07 TL’nin yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir.

Davalı, davanın reddini dilemiştir.

Mahkemece, davanın reddine, karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir.

‍
Davacı ile davalı arasında 11.03.2015 tarihli ...... Noterliği’ nde yapılan satış sözleşmesi ile araç, davacının beyanından anlaşıldığı üzere 14.900,00 TL karşılığında davacıya satılmış ve aynı tarihte teslim edilmiştir. Davacı aracın pert kayıtlı olduğunun kendisinden gizlendiğini ileri sürerek aracın davalıya iadesi ile satış bedeli ve araç için yaptığı masrafların davalıdan tahsilini talep etmiştir. Mahkemece, davacının aracı rayiç değerinin yaklaşık 6.000,00 TL altında satın aldığı, aradaki bu farkın aracın ağır hasara uğramasından kaynaklanan değer kaybından kaynaklandığı ve davacının araçtaki ağır hasar durumunu bildiği veya bilebilecek durumda olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Dava konusu araç için 10.06.2000 tarihinde ağır hasara uğraması nedeniyle pert işlemi yapılmıştır. Davacı, davalıdan satın aldığı aracın daha önceden kaza yapmış pert araçlardan olduğunu, diğer bir anlatımla ayıplı olduğunu sigorta şirketine başvurduğunda öğrenmiştir. Borçlar Kanununun 223. maddesi hükmüne göre, alıcı satılanın durumunu işlerin olağan akışına göre imkân bulunur bulunmaz gözden geçirmek ve satılanda satıcının sorumluluğunu gerektiren bir ayıp görürse, bunu uygun bir süre içinde ona bildirmek zorundadır. Alıcı gözden geçirmeyi ve bildirim yapmayı ihmal ederse satılanı kabul etmiş sayılır. Adi bir muayene ile meydana çıkarılamayacak bir ayıp sonradan çıkarsa bunu da derhal satıcıya haber vermelidir. Aksi takdirde satılanı bu ayıplı hali ile kabul etmiş sayılır. Davacı öğrendiği gizli ayıbı 12.03.2015 tarihli noterden düzenlenen ihtarname ile davalıya bildirmiştir. Davacı gizli ayıp nedeniyle derhal satıcılara ihbarda bulunmakla satılanı, yukarıda açıklanan kanun hükmü gereğince ayıplı haliyle kabul etmemiştir.

Mahkemece, alınan bilirkişi raporu doğrultusunda aracın piyasa değerinden düşük satın alınması nedeniyle davacının ayıbı bildiğine kanaat getirilmiş isede aracın piyasa değerinden düşük satın alınması davacının ayıbı bildiğine karine teşkil etmez. Dava konusu araçta bulanan ayıbın davacıdan gizlenmediğinin ispat yükü davalı taraftadır. Hal böyle olunca; mahkemece, açıklanan hususlar göz önünde tutularak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, aksi düşüncelerle yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir.

Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz olunan kararın BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, HUMK’nun 440/III-1 maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 28/03/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.