Bu madde parazit olan pire hakkındadır. Başlığın diğer anlamları için Pire (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Pire, Siphonapteratakımını oluşturan kanatsız, küçük, kan emici dolayında böcek türüne verilen genel bir addır.
Tropik, astropik ve ılıman bölgelerden kutup bölgelerine kadar yayılmış olan bu böcekler özelleşmiş vücut yapıları sayesinde memelilerin ve kuşların derisine tutunarak kanlarını emer, konakları arasında yer değiştirirken son derece tehlikeli hastalıkları da bulaştırabilir. Vebanın insanlara bulaşmasında baş rolü oynayan keme piresi (Xenopsylla cheopis) ve akrabaları Orta ÇağdaAvrupa nüfusunun yaklaşık dörtte birinin ölümünden sorumludur. Pireler dış parazitlerdir. Memelilerin ve kuşların kanlarını emerek yaşamlarını sürdürürler. Boyları 1,5 milimetreden 3,3 milimetreye kadar değişiklik gösterir. Hızlı hareket edebilen genelde koyu renkli canlılardır. Genellikle köpek, kedi, insan, tavşan ve kümes hayvanlarında bulunurlar ve ısırdıkları yerleri uyuşturmak için kullandıkları salgı kaşıntı yaratır. Alerjik reaksiyon gösterildiği takdirde deride kızarıklıklar oluşur. Taşıdıkları Yersinia pestis adlı bakteri insanlara bulaştığında ölümcül hıyarcıklı veba hastalığı meydana gelebilir. Özel tasarlanmış ayakları sayesinde şu ana dek evrende bilinen en hızlı ivmelenmeye sahip canlıdır. Yerden fırlatılan bir uzay roketinden ağırlık-hız oranına göre yaklaşık 40 kat daha hızlıdır. Bu yüzden pireler ışınlanmış gibi anlık farklı yerlerde gözükür. Pirenin hızı saniyede 2&#;m/s, saatte 7&#;km/h dir.[1]
Pireler kendi boyutuna göre en uzağa zıplayan canlıdır.[1]
Bir klasik tabanca mermi hızı saniyede &#;m/s dir, saatte &#;km/h yapar.
Ses hızı 20&#;°C sıcaklıkta ,2&#;m/s, ,5&#;km/h dir.
Üreme evreleri[değiştir
Pire Isırığına Ne İyi Gelir? Pire Isırığının Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kan emici bu minik böcekler insan vücuduna özel bir salgı gönderir. Yetişkinlerde bu salgı kaşıntıya yol açar. Bebeklerde ve cildi hassas olan kişilerde kabarma ve hatta pire alerjisine neden olur. Kaşıntı ve kabarma bebeklerin uyku düzenini bozar ve huzursuz eder.
Pire Isırığına Ne İyi Gelir?
Genellikle köpek, kedi ve koyunlarda çokça görülen pireler ısırdığı zaman bazı belirtilere neden olur. Bu belirtiler şu şekildedir:
1- Kızarıklık,
2- Kabarcıklar,
3- Kaşıntı,
4- Yanma,
5- Kanama gibi belirtiler ilk aşamada göze çarpmaktadır.
Pireler genellikle uykuda rahat vermeyen rahatsız edici böceklerdir. Pire vücudu terk etmeden rahat bir uyku uyumak imkansızdır. Pireden şüphelenen elbiselerini çırpmalıdır. Zıplayan minik siyah bir böcek çıkarsa sorun pire demektir. Pirelerin zıplama özelliği mucizevi özelliklere sahiptir. Birkaç milim boyu olan bu böcek 50 cm yüksekliğe zıplayabilir.
İnsan kanını çok seven ve özellikle taze kandan hoşlanan pireler ısırıkla birlikte rahatsız edici bir kaşıntıya neden olur. Bu kaşıntı veya alerji 4 gün ile 8 gün kadar sürebilir. Cilt yapısına göre alerjik durum uzun sürebilir. Uzun süren alerjik durumlarda doktora başvurulmalıdır. Doktorlar genellikle antihistaminik ve topikal steroid tarzı ilaç yazmaktadır.
Pire Isırığının Tedavisi Nasıl Yapılır?
1- Öncelikle ısırık olan yer sabunla yıkanıp durulanması gerekir. Bu şekilde cilt üzerinde oluşan kirler temizlenmiş olur. Sabunun zararlı mikroorganizmaları temizleme özelliği vardır.
2- Yıkama işleminin ardından buz terapisi yapılır.
3- Buz yerine pamuklu amonyak da uygulanabilir.
4- Üçüncü bir alternatif ise kolonyadır. Kolonya kaşıntıyı alır ve oluşan kızarıklığın tedavi edilmesinde etkili özelliklere sahiptir.
Bu uygulamalar kaşıntıya karşı etkili özelliklere sahiptir. Sırayla bu seçenekler uygulanabilir.
Pirelerle mücadelede en önemli konu ilaçlamadır. Evde beslenen evcil hayvan veya ahırda beslenen koyunlar genellikle pirelerin yaşam alanıdır. Pireler kişiden kişiye geçerek evinize gelebilir. Koyun yetiştiren veya evinde evcil hayvanı olan kişiler evinize geldiği zaman beraberinde pire getirebilir. Bu gibi durumlarda pire sayısı azdır. Basit bir ilaçlama ortadan kaldıracaktır. Pireler ilaçlamada uzmanlardan bilgi alınmalıdır. Bünyesi ilaçlara dayanıklı olan böceklerdendir.
Pirenin meydana getirdiği kaşıntı ve alerjiye karşı diğer tedavi seçenekleri şu şekildedir:
1- Biberiye yağı etkili özelliklere sahiptir. Biberiye aynı zamanda ağrı kesici özelliğe sahiptir. Kaşıntı olan yere sürüldükten sonra masaj yapılmalıdır.
2- Çay ağacı yağı da oldukça etkili bir yağdır.
3- Lavanta yağı da biberiye gibi ağrı kesicidir. Masaj yağı olarak bilinen lavanta yağı derideki sızıyı ve kaşıntıyı giderir.
4- Sedir yağı,
5- Çiğ sarımsak (kaşıntının üzerine konur) veya sarımsak yağı da rahatlıkla kullanılabilir. Sarımsak yağı bebeklerde de güvenle kullanılabilir.
6- Limon suyunun da dezenfeksiyon özelliği vardır. Kaşıntı bölgesinde oluşan zararlı mikroorganizmalar limon suyu ile temizlenebilir.
Evde bulunan ve tedariki oldukça kolay olan bu tedavi seçenekleri pire ısırığının oluşturduğu alerjik durumu kolaylıkla ortadan kaldırmaktadır. Pirenin çok olduğu yerlerde yaşayanlarda pirelere karşı bağışıklık meydana gelmektedir. Pireler hayatta kalabilmek için her zaman için kana ihtiyaç duyan böcek türleridir. Hayvanların kanını da severler.
kaynağı değiştir]
Sivrisinekler neden bazı kişileri daha fazla ısırır?
Kaynak, Getty Images
Japonya'da yapılan bir araştırma, kan grubu "0" olanların, kan grubu "A" olanlara kıyasla sivrisinekler tarafından ısırılma olasılığının yaklaşık iki kat fazla olduğunu ortaya koydu. Kanı B grubu olanlar ise "0" ve "A" grubu arasında yer alıyor.
Japonya Zararlılarla Mücadele Enstitüsü uzmanlarının araştırmasının sonuçları bilim dergisi Journal of Medical Entomology'de yayımlandı.
Uzmanlar, dişi sivrisineklerin tercihinde (Sadece dişi sivrisinekler ısırıyor) insanların salgıladığı kimyasalların da rol oynadığını söylüyor.
Huffington Post'un haberine göre Florida Üniversitesi'nden entomoloji uzmanı Prof. Jonathan F. Day, kan gruplarıyla ilgili daha fazla çalışmaya gerek duyulduğunu belirtmekle birlikte sivrisineklerin özellikle belli insanları seçmesinde belirleyici olan bazı faktörler olduğunu vurguladı.
Prof. Day'e göre sivrisinekleri kan kaynağına insanların verdiği işaretler yönlendiriyor. Day, "En önemli işaret karbondioksit. Ürettiğiniz karbondioksit miktarı sizi sivrisinekler için daha cazip bir hedef haline getiriyor. Metabolizması hızlı olanlar daha fazla karbondioksit salgılıyor" diyor.
Arabalar da karbondioksit üretiyor. Bu durumda sivrisinekler insanları cansız varlıklardan nasıl ayırıyor?
Prof. Day'e göre bu durumda "ikincil işaretler" devreye giriyor. Egzersiz sırasında salgılanan laktik asit ikincil işaretlerden biri.
Ciltten salgılanan laktik asit, insanları sivrisinekler için hedef haline getiriyor. Sivrisineklerin diğer ikincil işaretleri algılama yetenekleri de var.
Koyu elbiseler riskli
Day şunları söylüyor:
"Sivrisineklerin mükemmel bir görme yetisi var. Ama rüzgara kapılmamak için alçaktan uçuyorlar. Sizi çok uzaktan seçebiliyorlar. Koyu elbiselerle fark edilme olasılığınız daha fazla. Açık renkli elbise giyenlerin hedef olma olasılığı düşüyor"
Sivrisineklerin tercihinde dokunma duyusuyla algılanabilen işaretler de rol oynuyor. Bu açıdan genetik ve fizyolojik farklılıklara göre değişen vücut ısısının çok önemli olduğuna ve bu hayvanların kanın deriye daha yakın olduğu bölgeleri tercih ettiğine dikkat çekiliyor.
Bir başka ifadeyle vücut ısısı biraz daha fazla olanların ısırılma olasılıkları daha yüksek.
Hamileler yüzde 20 daha fazla karbondiyoksit üretiyor
Cleveland Clinic'ten dermatoloji uzmanı Melissa Piliang, yaşam tarzı ve diğer sağlık faktörlerinin de hayvanların tercihinde etkili olduğunu belirtiyor.
Piliang, "Vücut ısınız fazlaysa, sık egzersiz yapıyor ya da hareket ediyorsanız veya alkol tüketiyorsanız ısırılma ihtimaliniz daha fazla. Hamilelik ve aşırı kilo da metabolizma hızınızı artırıyor" diyor.
Hamile kadınlar, bebeğin oksijen alıp karbonsioksit vermesi nedeniyle yüzde 20 oranında daha fazla karbondioksit salgılıyor.