Poliartritis Nedir

Posted on by Dr. Berat Engin in Hastalıklar

ROMATOİD ARTRİT (KRONİK POLİARTRİTİS=RA)

Eklemlerde iltihap şeklinde meydana gelen romatizmal bir hastalıktır. En çok görülen ve kronik iltihaplı bir romatizmal hastalıktır. Eklemlerde bozulmalara yol açar. Kronik poliartritis olarak da bilinir. Romatoid artritte eklem kıkırdağı tutulur; eğer kalp, akciğer, deri, kas gibi yapılar tutulmuş ise SLE ya da sklerodermanın bir göstergesidir. Fakat nadir olarak göz ve cilt gibi yapıları da etkiler. Hastalığın sebepleri henüz kesin olarak bilinmemektedir. Tanısında el ve ayakların filminin çekilmesi tanıya oldukça yardımcıdır. Ayrıca tedavisinde ise tamamen iyileşmek mümkün değildir.

RA, ortalama %1&#;lik bir görülme sıklığıyla çok karşılaşılan bir durumdur. Kadınlarda, erkeklere oranla üç-beş kat daha fazla görülür. Bu hastalık sıklıkla yaş arasında görülmekte ve ayrıca 60 yaşından sonra da sık karşılaşılmaktadır. Çocuklar da dahil olmak üzere herkeste ortaya çıkabilir.

RA&#;NIN SEBEPLERİ

Sebepleri henüz tam olarak bilinmeyen hastalıklardandır. Bağışıklık sisteminin kendi hücrelerine karşı savaş açıp, bu hücreleri yok etmesi sebeplerden biri olarak görülmektedir. Bunun dışında bazı moleküllerin Romatoid artrit hastalarında daha çok görülmesi, hastalığın genetik yönünü ortaya koymaktadır.

RA&#;NIN BELİRTİLERİ

Romatoid artritte eklem iltihaplanması öncelikle bir kaç eklemde görülür. Daha sonra bu ilthap bir çok eklemi tutar. Sıklıkla el ve parmak eklemlerinde görülür; fakat omurga bu durumdan etkilenmez. Hastanın başlıca şikayetleri, geceleri ve sabahları eklem ağrılarının olmasıdır. Özellikle parmak eklemlerinde olmak üzere eklemler şişmiştir. Eklem dış tarafında düğüm oluşur. Bunun dışında parmaklarda anormal duruş bozuklukları vardır. Parmak kemiği çıkıntılı bir halde olabilir ya da parmak dış tarafa doğru kayma gösterir. Ayrıca parmağın uç tarafı aşağı yöne doğru katlanmış bir hal alır. Bunların dışında çok rastlanan şikayetlerden birisi de hasta sabah uyanırken ortaya çıkan eklem tutulmalarıdır. Bu eklem tutulmaları dakikayı geçer. Yorgunluk, halsizlik ve hastalık hali sık karşılaşına fakat RA&#;ya özgü olmayan bazı belirtilerdir.

Diğer organlarda da bazı belirtiler olabilir. Kalp zarının ve akciğer zarının iltihabı , gözde meydana gelen iltihaplanmalar RA&#;nın etkilemesi sonucu organlarda görülen bulgulardır. Ciltte vaskülitis dediğimiz özellikle alt baldırda görülen, kılcal damar iltihabı oluşabilir. Ağızda ve gözde kuruluk oluşabilir.

RA TEŞHİSİ

Öncelikle doktorunuz, sizin şikayetlerinizi dinler ve daha sonra tam fizik muayene yapılır. Bu muayene sırasında sizin bildirdiğiniz şikayetleri göz önünde bulundurarak, vücutta şişlik, eklem hareketleinde ortaya çıkan nodülleri, ateş yüksekliği gibi bulguları arayacaktır.

Bunların dışında bazı kan testleri istenebilir. Bunun için romatoid faktör (RF) denilen bir antikor aranır. Pozitif çıkması durumunda romatoid artrit olduğunu gösterebilir. Hemoglobin değeri düşmüştür ve iltihap anemisi görülebilir. Diğer iltihabi hastalıklardan ayırmak için de testler yapılabilir. Ayrıca hastalık ilerledikçe röntgen filmlerinde eklemlerde meydana gelen hasar tanıyı desteklemek için önemlidir.

Teşhisi kolaylaştırmak için bazı kriterler konmuştur:

• Sabahları yarım saatten fazla eklem tutukluğu ve bunun aydan fazla sürmesi,
• Üçten fazla eklemde hissedilebilir şişlik,
• El ve ayak parmaklarında eklem iltihabı,
• Aynı anda her iki eklemde iltihap olması,
• Romatizma düğümü,
• Kanda RF faktör olması,

Bu bulgulardan en az 4 tanesinin olması gerekir.

RA&#;NIN TEDAVİSİ

Hastalık romatizmal olduğundan, tedavisi romatolog önderliğinde tarafından yapılır. Bunun yanında fizyoterapist, psikiyatrist, ortopedik cerrah da tedaviye yardımcı olurlar.

Kullanılan ilaçlar ise hastalarığın neden olduğu bozuklukları durduran ve bulguları hafifletemeye yönelik olanlar olmak üzere iki çeşittir. Bu hastalıkta kullanılan ilaçlardan bazıları NSAİİ dediğimiz iltihabı azaltmaya yönelik olanlar, aspirinler ve ağrı kesicilerdir. Fakat bu ilaçlar, asla tek başlarına yeterli olmaz ve bazı yan etkileri (mide kanaması gibi) ortaya çıkabilir. Tedavi sırasında takip edilmesi gerekir.

Ayrıca fizyoterapist kontrolünde yapılan egzersizlerle kaslar ve kemikler güçlendirilir. Genel sağlık halini düzeltir ve hastanın kendini iyi hissetmesini sağlar. Fakat eklem ağrıları şiş ve ağrılı olduğunda dinlenmek gerekir.

Ciddi eklem hasarlarında ise cerrahi tedavi gereklidir. Ortopedik cerrahlar tarfından uygulanır. Hasarlı eklem parçalarının yerine plastik parçalar takılır ve kemiğe yapıştırılır. Sonra hastaya rehabilitasyon uygulanır ve bu ekleme alışması sağlanır.

Related Posts

• 

  Kemik Erimesi (Osteoporoz): Kimlerde görülür, risk faktörleri, belirtileri, tanısı, tedavisi ve korunma yolları

• 

  Sistemik Lupus Eritromatozus (SLE): Kimlerde görülür, nedenleri, belirtileri, tanısı ve tedavisi

• 

  Akciğer Kanseri: Nedenleri, belirtileri, tanısı ve tedavisi

Artrit Nedir?

Artrit ve diğer romatizmal hastalıklar ağrıya, şişmeye ve hareket kabiliyetinde sınırlamalara neden olabilen yaygın görülen hastalıklardır. Bu hastalıklar vücudun etrafındaki eklemleri ve bağ dokularını etkilemektedir. 

Artrit, eklemlerde kızarıklık ve şişlik (iltihaplanma) anlamına gelmektedir. Eklemler vücutta, 2 veya daha fazla kemiğin birleştiği bölgelerde bulunmaktadır. Artrit hastalığının 'den fazla tipi vardır. Romatizmal hastalıklar eklemlerde, kaslarda, tendonlarda, bağlarda veya kemiklerde ağrıya, sertliğe ve şişmeye neden olan durumlar olarak tanımlanmaktadır. Artrit genellikle kronik görülen bir hastalıktır.

Artrit ve diğer romatizmal hastalıklar kadınlarda erkeklerden daha yaygın görülmektedir. Hastalık yaşlı insanlarda daha yaygın görülmesine rağmen her yaştan insanı etkilemektedir.

Artrit hastalığının en yaygın görülen iki tipi aşağıda anlatılmaktadır:

Osteoartrit

Osteoartrit artrit hastalığının en yaygın görülen türüdür. Osteoartrit diz, kalça ve omurgada özellikle ağırlık taşıyan eklemleri etkileyen kronik bir hastalıkdır. Hastalık kemik uçlarındaki (kıkırdak) kaplamayı yok ederek eklem aralığını daraltmaktadır. Ayrıca kemiğin aşırı büyümesine, kemik çıkıntılarına ve kemikte fonksiyon azalmasına sebep olabilir. Çoğu insanda yaşlandıkça osteoartrit görülmektedir. Gençlerde de yaralanma veya eklemlerin aşırı zorlanması sonucunda hastalık oluşabilir.

Romatoid artrit

Romatoid artrit eklemlerin iltihaplanması hastalığıdır. İltihap tüm eklemleri etkileyebilir. Hastalık aynı zamanda kalp veya akciğer gibi diğer organları da etkileyebilmektedir. 

Artritin farklı tipleri ve artritle ilişkili hastalıklar aşağıdakileri içermektedir:

·         Gut . Bu hastalık, ayak başparmağı gibi küçük eklemlerde ürik asit kristallerinin birikmesine neden olmaktadır. Hastalık ağrı ve iltihap oluşturmaktadır. 

·         Lupus . Lupus eklem, tendon ve organlarda iltihaplanmaya ve hasara sebep olan kronik bir otoimmün hastalıktır. 

·         Skleroderma . Bu otoimmün hastalık, vücutta deri ve diğer bağ dokularının kalınlaşmasına ve sertleşmesine neden olur. 

·         Ankilozan spondilit . Bu hastalık, omurganın kemiklerinin birlikte büyümesine ve vücudun diğer bölgelerinde iltihaplanmaya neden olmaktadır. Hastalık kalça, kaburga, omuz ve el ve ayakların küçük eklemlerini etkileyebilmektedir. 

·         Juvenil idiopatik artrit (JIA) veya juvenil romatoid artrit (JRA). Bu, çocuklarda iltihaplanma ve eklem sertliğine neden olan bir artrit tipidir. Çocuklar bu hastalığı genellikle rahat atlatmakta ancak bazı durumlarda hastalık büyüyen bir çocukta kemik gelişimini etkileyebilmektedir.  

Artrit hastalığının sebepleri nelerdir?

Hastalığın altında yatan neden artritin tipine bağlıdır. Osteoartrit, eklemin zamanla aşınması, yıpranması veya aşırı kullanımından kaynaklanmaktadır. Skleroderma, romatoid artrit ve lupus, vücudun bağışıklık sisteminin vücudun kendi dokularına saldırmasına neden olmaktadır. Gut ise eklemlerde kristal birikmesinden kaynaklanmaktadır. Artrit hastalığının bazı türleri ise genetik sebepler yüzünden oluşmaktadır. HLA-B27 genetik markerına sahip olan kişilerde ankilozan spondilit görülme riski yükselmektedir. Bazı artrit türlerinin altında yatan sebep ise bilinmemektedir.

Kimler Artrit hastalığı için risk altındadır?

Artrit için doğuştan gelen ve değiştirilemeyecek risk faktörleri şunlardır:

·         Yaş. Yaşlandıkça, artrit hastalığına yakalanma riskiniz artmaktadır. 

·         Cinsiyet. Kadınlarda artrit erkeklere göre daha yaygın görülmektedir. 

·         Kalıtım. Bazı artrit türleri belirli genlerin aktiviteleri ile bağlantılıdır. 

Önlenebilecek ve değiştirilebilecek risk faktörleri ise şunları içermektedir:

·         Kilo. Fazla kilo diz eklemlerinize zarar verebilmekte ve osteoartrit gelişmesi riskini arttırabilmektedir. 

·         Yaralanma. Yaralanma sebebiyle hasar görmüş eklemlerde artrit gelişmesi daha olasıdır. 

·         Enfeksiyon. Geçirilmiş enfeksiyonlardan sonra reaktif artrit oluşumu eklemleri etkileyebilmektedir. 

·         Çalışılan İş. Eğilme ve çömelme gibi hareketlerin sürekli yapılmasını gerektiren işler dizlerde artrite neden olabilir. 

Artrit Belirtileri Nelerdir?

Semptomlar her hastada farklılık gösterebilir. En yaygın görülen semptomlar şunlarıdır:

·         1 veya daha fazla eklemde geçmeyen veya tekrar tekrar gözlenen ağrı

·         1 veya daha fazla eklemde sıcaklık hissi ve kızarıklık

·         1 veya daha fazla eklemde şişme

·         1 veya daha fazla eklemde sertlik hissi

·         1 veya daha fazla eklemde normal hareketlerin gerçekleştirilmesi sırasında yaşanan problemler

Bu semptomlar diğer sağlık problemleri ile benzerlik gösterebilir. Kesin tanı için her zaman hastaneye danışmalısınız.

Artrit nasıl teşhis edilmektedir?

Doktorunuz medikal geçmişiniz hakkında sizden bilgi alacak ve size fizik muayene gerçekleştirecektir. Bunların yanında, aşağıda bahsedilen kan testlerini gibi bazı testler gerçekleştirilebilir:

·         Antinükleer antikor (ANA) testi. Bu test, kandaki antikor seviyelerini kontrol etmektedir. 

·         Tam kan sayımı (CBC). Beyaz kan hücreleri, kırmızı kan hücreleri ve trombosit seviyesini kontrol etmektedir. 

·         Kreatinin. Böbreklerde hastalık varlığını kontrol etmektedir. 

·         Sedimantasyon hızı. İltihap varlığının araştırılmasında kullanılmaktadır. 

·         Hematokrit. Kandaki kırmızı kan hücrelerinin sayısını ölçer. 

·         RF (romatoid faktör) ve CCP (siklik sitrüline peptid) antikor testleri. Bu testler romatoid artritin hastalığının teşhisinde kullanılmakta ve hastalığın şiddeti hakkında bilgi vermektedir. 

·         Beyaz kan hücresi sayısı. Kanınızdaki beyaz kan hücrelerinin seviyesini kontrol etmektedir. 

·         Ürik asit. Gut hastalığının tanısının koyulmasında yardımcı olmaktadır. 

Aşağıdakiler gibi başka testler de artrit tanısında kullanılmaktadır :

·         Eklem aspirasyonu (artroentez). Bir eklemden alınan az miktarda sinovyal sıvı örneğinde kristal, bakteri veya virüs varlığı araştırılmaktadır.

·         Röntgen veya diğer görüntüleme testleri. Eklemde hasar seviyesinin tespiti için kullanılmaktadır.

·         İdrar tahlili. İdrarda protein ve farklı tipte kan hücrelerinin varlığı kontrol edilmektedir. 

·         HLA doku tiplemesi. Bu test ile ankilozan spondilit riskini arttıran genetik belirteçler araştırılmaktadır. 

·         Deri biyopsisi. Küçük doku örnekleri alınıp mikroskop altında incelenerek lupus, psoriatik artrit gibi hastalıkların teşhis edilmesine yardımcı olacak bilgiler toplanılmaktadır. 

·         Kas biyopsisi. Kasları etkileyen durumların teşhisi için hastadan alınan küçük kas dokusu mikroskop altında incelenmektedir. 

Artrit nasıl tedavi edilmektedir?

Tedavi semptomlarınıza, yaşınıza, genel sağlığınıza, artritin tipi ve şiddetine göre planlanmaktadır.

Artriti tamamen ortadan kaldıracak bir tedavisi bulunmamakla birlikte gerçekleştirilecek tedavinin amacı genellikle ağrı, iltihabı sınırlamak ve ekleme işlevini geri kazandırmaktır. Tedavi planları hem kısa hem de uzun vadeli yöntemler içerebilir.

Kısa süreli tedaviler şunları içerir:

·         İlaçlar. Asetaminofen, aspirin, ibuprofen gibi ağrı kesicileri veya steroid içermeyen diğer anti-enflamatuar ilaçlar ağrı ve iltihaplanma için kısa süreli rahatlama sağlayabilmektedir. 

·         Sıcak ve soğuk uygulanması. Eklem üzerinde nemli ısı (ılık banyo veya duş) veya kuru ısı (ısıtma yastığı) kullanılarak ağrı hafifletilebilir. Eklem üzerinde soğuk (havluya sarılı buz torbası) uygulanması ise ağrı ve şişlik gibi durumlarda işe yarayabilmektedir. 

·         Eklemlerin hareketsizleştirilmesi. Atel veya başka ekipmanların kullanılması eklemlerin dinlenmesine yardımcı olmakta ve eklemi daha ileri düze yaralanmalara karşı koruyabilmektedir. 

·         Masaj. Ağrılı kaslara uygulanacak hafif masaj kasta sıcaklığı ve kan akışını artırabilmektedir. 

·         Transkutanöz elektriksel sinir stimülasyonu (TENS). TENS cihazı ağrılı bölgedeki sinir uçlarına hafif, elektriksel sinyaller göndererek beyne giden ağrı sinyallerini engelleyebilmekte ve ağrı algısını azaltabilmektedir. 

·         Akupunktur. Bu yöntemde, vücudun belirli noktalarına yerleştirilen ince iğneler ile sinir sistemi tarafından üretilen doğal ağrı giderici kimyasalların üretimi sağlanılmaktadır. Tedavi, lisanslı bir doktor tarafından gerçekleştirilmektedir . 

Uzun süreli tedaviler şunları içerir:

·         Antiromatizmal ilaçlar. Antiromatizmal ilaçlar hastalığı yavaşlatabilmekte ve hastalığa bağlı oluşabilecek bağışıklık sistemi problemlerini tedavi edebilmektedir. Metotreksat, hidroksiklorokin, sülfasalazin ve klorambusil gibi ilaçlar bu sınıftadır. 

·         Kortikosteroidler. Prednizon gibi ağızdan veya enjeksiyon aracılığıyla alınabilen kortikosteroidler iltihap ve şişliği azaltabilmektedir.

·         Hyaluronik asit tedavisi. Hyaluronik asik osteoartrit hastalarında hasar gören eklemde miktarı azalan bir eklem sıvısıdır. Semptomları hafifletmek için eklemlere enjekte edilebilmektedir. 

·         Ameliyat. Etkilenen ekleme bağlı olarak gerçekleştirilebilecek birçok farklı ameliyat türü vardır. Cerrahi seçenekler artroskopi, füzyon, eklem replasmanı gibi seçenekleri içermektedir. Ameliyat sonrası tam iyileşme 6 aya kadar süre alabilmektedir. Ameliyat sonrası gerçekleştirilecek rehabilitasyon programı tedavinin önemli bir parçasıdır. 

Artrit tedavisi, aşağıdaki uzmanlık alanlarından elemanları içeren bir takım tarafından yürütülmektedir:

·         Ortopedi uzmanı / ortopedi cerrahı

·         Romatolog

·         Fizik tedavi uzmanı

·         Birinci basamak doktoru (aile hekimliği veya dahiliye)

·         Rehabilitasyon hemşiresi

·         Diyetisyen

·         Fizyoterapist

·         Psikolog veya psikiyatrist

Artritin olası komplikasyonları nelerdir?

Artrit, eklemlerin zamanla kötüleşmesine neden olduğu için sakatlık, ağrı ve hareket sorunlarına neden olabilir. İlerlemiş hastalık varlığında normal günlük aktivitelerinizi yerine getirirken zorlanabilirsiniz.

Artrit İle Yaşamak

Artritin tedavisi bulunmamaktadır, ancak ağrıyı ve iltihabı azaltarak eklemleri çalışır halde tutmak çok önemlidir. Yaşam kalitenizi artırabilecek yaşam tarzı değişiklikleri hastalığın sizin üzerindeki etkilerini hafifletecektir. Yaşam tarzınızda gerçekleştirebileceğiniz bazı değişiklikler şunları içermektedir:

·         Diyet. Fazla kilolar, kalça ve dizler gibi ağırlık taşıyan eklemlere daha fazla baskı uygulamaktadır. Kilo kaybı bu eklemleri rahatlatacaktır. 

·         Egzersiz yapmak. Yüzme, yürüme, düşük tempoda aerobik egzersizleri gibi aktiviteler eklemlerde ağrı ve sertliği azaltmaya yardımcı olabilmektedir. Germe egzersizleri de eklemlerin esnek kalmasına yardımcı olabilir. 

·         Aktivite ve dinlenme. Eklemlerinizdeki stresi azaltmak için aktivite ve dinlenme dönemleri planlayın. Aktivite sonrası dinlenme dönemleri eklemlerinizi korumaya ve semptomlarınızı azaltmaya yardımcı olacaktır. 

·         Yardımcı cihazların kullanımı. Baston, koltuk değneği ve yürüteç gibi araçlar stresi belirli eklemlerden uzak tutacak ve daha dengeli durmanızı sağlayacaktır.

·         İlaç kullanımının planlanılması. Bazı anti-inflamatuar ilaçların uzun süreli kullanımı mide kanamasına neden olabilmektedir. Bu riski azaltmak için doktorunuzla ilaç alımı konusunda bir plan oluşturabilirsiniz.

Hastaneye ne zaman gitmeliyim?

Artrit semptomlarınız kötüleşirse veya yeni belirtiler oluşursa doktorunuza ulaşın. 

Artrit Belirtileri ve Tedavisi Hakkında Bizimle İletişime Geçin