Postür, kas ve iskelet sisteminin hareket anında değişen düzen ve dizilimine denmektedir. Kas ve iskelet sisteminin hareket esnasındaki düzenine postür denir.
Postür Nedir?
Postür, Türkçe anlam olarak karşılığı 'duruş' olan bir kelimedir. Günlük hayatta sıkça kullanılan kambur durmak kelimesi ile aynı anlama gelmektedir. Ayakta durma, yürüme, oturma gibi aktiviteler esnasında vücudun olması gereken bir duruş vardır ve bu esnada tüm kas ve iskelet sistemi de bu hareketlere uygun bir şekilde konumlanır. Vücudun tüm kısımlarının birbiri ile uyumlu olması ve düzgün bir biçimde dizilmesi postür ile tanımlanır. Ayakta durulduğu esnada vücudun tüm vücut ağırlığını doğru taşıması gerekir.
Topuklara yüklenmek yerine vücut ağırlığını ayaklara yaymamak gerekir. Bu sayede ayakta dururken yorulmamak ya da herhangi bir sakatlık olmamasını sağlamak mümkündür. Örneğin kollarda taşınan yükleri eşit bir şekilde dağıtmak ve tek bir tarafa yüklenmemek gerekir. Otururken ya da ayakta dururken, yürürken de vücut ağırlığını mutlaka eşit bir şekilde dağıtmak gerekir. Aksi durumda kamburluk ya da kas iskelet sisteminde bozukluklar ile karşılaşmak mümkün olur.
Bozukluğu Nasıl Düzeltilir?
Duruş bozukluğu günümüzde en fazla rastlanan rahatsızlıklardan biridir. Daha çok masa başı çalışanlar ya da sürekli ayakta durmak zorunda olan kişiler tarafından bu rahatsızlık yaşanmaktadır. Özellikle kas iskelet sisteminin düzeninin ve diziliminin bozulması ile alakalı olan duruş bozukluğu uzun vadede büyük sorunlar teşkil eden bir sorundur. Her ne kadar çoğu kişi duruş bozukluğundan rahatsız olsa da bunun üzerine çok fazla gitmez ve günlük yaşantısını etkileyecek seviyeye gelene kadar bekler.
Duruş bozukluğu günlük hayatı etkilemeye başlamadan önce düzeltilmesi gereken bir durumdur. Erkenden bunun önüne geçerek daha doğru ve sağlıklı bir duruşa kavuşmak mümkündür. Gerekli egzersizleri düzenli olarak yaparak bozukluğun düzelmesi mümkündür. Omurgadaki eğriliklerin korunması için özen göstermek ve buna göre hareket etmek de oldukça önemlidir.
Uzun süre aynı pozisyonda kalmamak, doğru oturma tekniklerini öğrenmek ya da bir şeyler indirip kaldırırken vücudun doğru pozisyonda olmasını sağlamak önemlidir. Rahat giyip çıkarılacak ayakkabılar giymek ya da uzun süre topuklu ayakkabı giymekten kaçınmak da duruş bozukluklarının önüne geçmek için önem teşkil eder. Uzun süre ayakta duracak olan kişilerin bazı durumlarda duruşlarını değiştirmeleri gerekir.
Postür Analizi Nasıl Yapılır?
Postür analizi birçok kişinin başına gelen bir durum olduğundan merak edilen ve nasıl yapıldığı araştırılan bir analizdir. Hissedilen duruşların mutlaka doğru olması ve kas iskelet sistemindeki dizilimin bozulmaması gerekir. İdeal postür vücudun tüm kısımlarının yer çekimine uygun bir şekilde konumlandırıldığında anatomik olarak belirli noktalar üzerinde yükün taşınması ile meydana gelir.
Postür analizi ile bunu tespit etmek mümkündür. Mevcut olan postüral tüm düzensizlikleri bir ölçüm ile saptayarak durumu belirlemek ve kişilere özel olarak egzersiz programı çıkarmak mümkündür. Bu egzersiz programı sonrasında kişilerdeki postüral bozukluğun önüne geçmek ve duruş bozukluğunu engellemek hedeflenir.
Analiz esnasında mezura, çekül deri bölgelerini işaretler ve bazı dijital yöntemler de buna destek olur. Analiz sırasında kişilerin çıplak ayakla olmaları ve mutlaka kendilerini rahat hissettikleri pozisyonda olmaları gerekir. Bu sayede kişilerin olması gereken duruşları ile mevcut duruşları çıkarılır ve arada fark ile bozukluk tespit edilir.
Türkçe kökenli olmasa da artık dilimize yerleşmiş ve duyduğunda sana bir şeyler çağrıştıran bir kavram postür. Tam olarak ne olduğunu açıklayarak başlayalım istersen, ne dersin? Postür, oturduğunda veya ayakta olduğunda vücudunun aldığı pozisyon ve şekil demektir. Günümüzde tüm gün masabaşı çalışma sebebiyle hepimizde farkında olmadan bir duruş yani postür bozukluğu olabiliyor. Şimdi seninle postürün önemi hakkında önemli noktalara göz attıktan sonra sana postür düzeltme egzersizleri ve uyku hakkında birkaç ipucu vereceğiz. Hazırsan arkana yaslan, başlıyoruz!
Uzmanlar, ideal postüre sahip olmanın sadece dış görünüş açısından değil; ruhsal ve fiziksel sağlık açısından birçok önem taşıdığını dile getiriyor. Postür bozukluğunun ilk belirtileri boyun, sırt ve bel ağrıları olsa da araştırmacılar yanlış postürün daha ciddi sorunlara yol açabileceği konusunda hemfikir durumdalar.
Yapılan araştırmalar; nasıl durduğunun, bir başka deyişle postürünün, duygularını, enerji seviyeni ve bilişsel performansını etkileyecek güce sahip olduğunu ortaya çıkarttı ve süregelen çalışmalarda da benzer sonuçlara ulaşılıyor. Daha dik ve doğru bir şekilde yürüdüğünde, kendini daha özgüvenli hissetmenin altında bu gerçek yatıyor.
Duruşun duyguları ve bilişi etkilediği gibi onlar da duruşunu etkiliyor. Üzgün veya düşünceli hissettiğinde yolda yürüdüğünü hayal et şimdi. Farkında olmadan kafanı öne eğerek ayaklarına doğru bakarak yürüyorsun değil mi? Şimdi de mutlu ve gururlu bir yürüyüşünü hatırla. Göğsün hafif dışarı çıkık, sırtın düz, kafan ve bakışların doğrudan karşıya bakıyor. İşte duyguların ve duruşun arasındaki bağlantı, sen fark etmesen de seni her an etkiliyor.
Postürün sağlıklı bir hayat için önemini ortaya koyan diğer bir araştırma, öne eğilmiş bir şekilde telefon kullanan insanlar üzerinde yapıldı. Araştırmanın sonucunda telefon ve tablet kullanırken sürekli öne eğilenlerin doğru nefes alamadıkları ve solunum sistemi sorunları ile karşılaştığını ortaya çıkmış. Günümüzde, özellikle bilgisayarda çalışırken kendini ekrana ve klavyeye doğru eğilmiş bulabilirsin. Konsantrasyonun için iyi olduğunu düşündüğün bu pozisyon; bel, sırt ve boyun bölgen için oldukça zararlı. Sandalyeden kalktığında kendini yorgun hissetmen ve belini esnetme ihtiyacının sebebi az önceki oturuşun aslında. İş güvenlik uzmanlarının da sıklıkla uyardığı gibi kollarını, başını ve sırtını doğru konumlandırdığında aslında hem daha rahat hem de daha özgüvenli bir duruşa sahip olduğunu fark edeceksin.
Postür bozukluğunun vücuduna etkilerinden de bahsedelim. Sırt, bel ve boyun ağrılarının yanında omuz hizasında kayma, omur disklerinde kayma, sinir sıkışması gibi tedavi gerektirecek ortopedik problemler, kötü bir postürün etkileri arasında yer alıyor.
Kulağa zorlayıcı gelse de yaptıkça kolaylaştığını fark edeceğin ve etkisini gördükçe daha da motive olacağın postür düzeltici egzersizlere bir göz atalım.
- Göğüs Açma Egzersizi
Chest Opener olarak bilinen hareketle başlayalım. Ayakta dik dur. Ellerini yanda serbest tut. Göğsünü öne doğru çıkarırken kollarını alt taraftan arkaya doğru kaldır ve birleştir. İşte bu kadar! Sandalyede uzun süre oturduğun günlerde yapman, göğüs kaslarının ve bel kaslarının çalışmasını sağlar.
- High Plank – Side Plank
Vücudumuzdaki pek çok kası çalıştırmasıyla bilinen plank hareket ailesi, postür düzeltici egzersizler arasında da yer alıyor. High plank, şınav pozisyonunda en tepede kalma olarak tanımlanabilir. Sırtını ve belini düz bir şekilde tuttuğun hareketi 1 dakika boyunca sürdürmeye çalışman etkili olacaktır. Side plank ise tek kolunu dirseğinden kırıp yan şekilde durduğun bir egzersiz. Bel, bacak, sırt ve kol kaslarını çalıştıran bu iki egzersiz de daha iyi bir duruş için kaslarının güçlenmesini sağlayacak.
- Çocuk Duruşu
Çocuk Duruşu (Child’s Pose), aslında bir yoga pozisyonu. Yerde otururken kendini bacaklarına doğru kapattığın ve kollarını öne uzattığın egzersiz, bel kaslarının güçlenmesine destek veriyor. Bu pozisyonda ayak baş parmaklarının birbirine değmesi ve topuklarının dışarı doğru bakması gerekiyor. Başını kolların arasında dilersen bir yöne bakacak şekilde dilersen yere kapanacak şekilde yerleştirebilirsin. 5 dakika kadar derin nefes alarak bu pozisyonda durman, kendini iyi hissetmeni sağlayacak. Bu sırada giyeceğin kıyafet seçimi için Yoga Yaparken Ne Giymelisin? yazımıza göz atmayı unutma!
- Öne Eğilme (Forward Fold)
Ayakta dik dururken bacaklarına doğru kapanacak şekilde eğildiğin bu egzersiz; omurganı, dizlerini ve kalça kaslarını çalıştırıyor. Ayak baş parmakların birbirine değecek, topukların birbirinden ayrı olacak şekilde duracağın pozisyonda ellerini olabildiğince aşağı indirmen gerekiyor. Yere değemiyorsan sorun yok, en alt seviyeye inmen de yeterli. Bu şekilde 1 dakikaya kadar durman hareketi tamamlaman anlamına geliyor.
- Thoracic Spine Rotation
Postür bozukluğu egzersizleri listemizde son sırayı biraz daha zorlayıcı bir hareket alıyor. Öncelikle bu hareket için yere yatıp yan dönmen ve bacaklarını kendine çekmen gerekiyor. Kollarını başının hizasında önde birleştir ve üstteki kolunu diğer tarafa doğru, vücudunun üst kısmıyla birlikte uzat ve esne. Derin nefes al ve ver. Sonrasında ilk pozisyona geri dön. Bu hareketi 10 kere tekrarla ve sonra diğer tarafa dön ve ters şekilde aynı sayıda tekrar et.
- Şınav Çekmek Postürü Düzeltir mi?
Yukarıda bazı postür düzeltici egzersizlerden bahsettik. Şimdi aslında yakından bildiğin ve tanıdık olan bir egzersizden bahsedelim: şınav. Şınav çekmenin postürü düzelttiği söylentisi, doğru! Plank hareketlerine benzer bir pozisyonda durduğun ve sırt, bel, omuz ve boyun bölgelerini çalıştırdığın için şınav çekmek, postürünü etkileyen kaslarının güçlenmesine yardım eder. Bu da dik dururken vücudunun daha rahat etmesini ve zorlanmamasına sağlar. Omuz ve bel sakatlık riski yaşama ihtimalini de azaltan şınavı, egzersiz rutininin bir parçası haline getirmen faydalı olacaktır.
Postür düzeltici egzersizlerin etkisi artırmak için oturuş ve yatış alışkanlıklarında da bazı değişikliklere gitmen gerekir. Bir diğer ifadeyle vücudunu doğru pozisyonda durması için her dakika eğitmen gerekir. O zaman postürünü düzeltmek için uyku pozisyonunun nasıl olması gerektiğine bakalım.
İdeal postürüne ulaşmak için yapabileceklerin gün içindekilerle sınırlı değil. Bu tam zamanlı süreç, kararlılık gerektiriyor. Gün içinde postür egzersizleri yapman kadar gece uyuduğun pozisyona dikkat etmen de postürünü düzeltmeye yardımcı olur. İşte daha kaliteli bir uyku ve ideal postür için yapabileceklerin:
Postür düzeltmek, disiplin ve kararlılık gerektiren bir süreçtir. Bu süreçte hem alışkanlıklarına hem egzersizlerine dikkat etmeli, kendini doğru pozisyonda durmaya alıştırmalısın. İdeal postür için yapacağın egzersizlerde ihtiyacın olan tüm spor ekipmanlarına Sneaks Cloud üzerinden ulaşabilir, tek tıkla siparişini verebilirsin!
Günlük hayatımızda uzun süre masa başında çalışmak, telefon kullanımının artması ve yaş faktörüne bağlı çeşitli nedenlerle kişiler yanlış duruş pozisyonları sergilemektedir. Söz konusu durum ise duruş bozukluğuna neden olmaktadır. Uzun süreli duruş bozuklukları kas-eklem ağrılarına neden olurken aynı zamanda bireylerin yaşam kalitesini düşürmektedir. Doğru duruş dik durmaktan daha fazlası olup uzun dönemli sağlığı etkilemektedir. İnsan vücudunu bir bütün olarak ele aldığımızda bu yapının zincirleme bir sistem olduğu ve herhangi bir halkanın hasar görmesi durumunda tüm sistemin etkilendiği gözlenmektedir. Örneğin; günlük yaşamında kambur duruş pozisyonu sergileyen bir kişinin omuzları öne doğru yuvarlanmakta ve bu durum göğüs kafesine baskıyı artırarak nefes güçlüğüne neden olmaktadır. Nefes güçlüğü beraberinde karın kaslarının kısalmasına sırt ve bel kaslarının ise uzayarak güç kaybetmesine neden olmaktadır. İlerleyen süreçte ise ayak, kalça ve dizlerde sorunlar yaşanabilmektedir. Vücudumuz hareketsiz ya da hareketli konumdayken doğru pozisyonda durmak ağrı ve diğer sağlık sorunlarının oluşmasını önleyebilir. Peki, postür(duruş) nedir? Sağlığımızı nasıl etkiler? Postür düzeltme egzersizleri nelerdir?
İçindekiler
Postür diğer bir ifadeyle duruş, oturur pozisyonda ya da ayaktayken vücudumuzun aldığı pozisyon olarak ifade edilmektedir. Vücut kısımlarının (omurga, baş, omuz, kalça vd.) duruş ve düzenini açıklamakta olup 2 (iki) gruba ayrılmaktadır. Bunlar;
Doğru postür, eklemlere uygulanan kuvvettin eşit ve dengeli dağıldığı ve vücudun normal eğriliklerini korumakta olduğu duruş şeklini ifade etmektedir. Kısaca iyi bir duruşun temelinde omurganın pozisyonu önemlidir. Kişilerin postür yapılarına etki eden faktörler ise yaş, cinsiyet, beslenme şekilleri, kalıtım, meslek, sosyal ve ekonomik durum gibi çeşitli değişkenlere bağlı olabilmektedir.
Duruş bozuklukları, yük taşıma, oturma, yürüme, uyuma gibi gün içerisinde gerçekleştirilen aktiviteler esnasında vücudumuzun daha fazla enerji harcamasına ve yorgunluk hissine neden olmaktadır. Doğru bir duruş ile vücuttaki ağırlık merkezinin dengelenerek kasların daha az çalışması ve enerjinin korunması sağlanmaktadır. Duruş bozuklukları kişilerde baş, boyun, sırt ağrısı, eklem ve kas gerginliklerine ya da mesleki ve fiziksel faaliyetler esnasında yaralanmalara neden olabilir. Çeşitli faktörler veya durumlar sonucunda kişilerde duruş bozukları oluşabilmektedir. Peki, postür (duruş) sağlığımızı nasıl etkiler?
Yaygın olarak görülen 4 (dört) tip postür vardır. Bunlar; kifoz (kamburluk), düz sırt, geri dönüş ve ileri kafa olarak ifade edilir (Resim 1). Duruş bozuklukları kişilerde sırt ve eklemlerde ağrı, denge eksikliği, ayaklarda dönme gibi çeşitli fiziksel sorunların oluşmasına sebep olmaktadır.
İleri kafa tipi duruş bozuklukları, baş ağrısı, boyunda ağrı ve tutukluk gibi sorunlara neden olmaktadır. İleri kafa postürü üzerine gerçekleştirilmiş olan bir araştırmada, söz konusu duruş bozukluğuna sahip olan bireylerin omurga ortasındaki hareketliliğin azaldığı ve buna bağlı olarak ise solunum güçlüğü yaşandığı belirlenmiştir [1].
Kifoz (kamburlaşma) tipi duruş bozuklukları, hareket kısıtlılığı, yürümede zorluk ve düşme riskinin artması gibi sorunlara sebep olmaktadır. Yapılan bir çalışmada ise ileri yaşlarda kırık riskinin %70 artmakta olduğu belirtilmektedir [2].
Geri dönüş tipi duruş bozuklukları, hareket kabiliyetini etkileyen sırt, boyun, bel ve kalça ağrılarına, kas-iskelet sistemi yaralanmaları neden olmaktadır.
Düz sırt tipi duruş bozuklukları ise uzun süre boyunca ayakta kalındığında; ağrı ve yorgunluk, boyun, sırt ve bacaklarda ağrıya sebep olmaktadır.
Duruşunuza dikkat edin. Günlük aktivitelerinizi gerçekleştirirken (bulaşık yıkama, televizyon izleme, yürüme gibi) vücudunuzun duruşuna dikkat edin.
Ayakta dururken postürünüzü düzeltmek için ise;
Kilonuzu kontrol altında tutun.Fazla kilolar omurga ve pelvisinizde sorunlara ve bel ağrısına sebep olabilir.
Rahat ayakkabılar tercih edin. Topuğu yüksek olan ayakkabılar kişilerin yürümesini zorlaştırarak kaslara baskı uygulamakta ve bu durum ise duruş bozukluklarına neden olabilmektedir.
Oturma pozisyonunuzu ayarlayın. Günlük hayatınızda yemek yerken ya da bilgisayar başında çalışırken çalışma yüzeylerinin yüksekliğinin rahat olmasına dikkat edin. Oturma pozisyonunuzu 30 dakika aralıklarla değiştirin. Ayaklarınızın yere değmesine özen gösterin. Omuzlarınızı gevşek tutun. Sırtınızın alt kısmının destekleniyor olmasına dikkat edin.
Egzersiz yapın. Postür düzeltmede en önemli olan faktörlerden biri ise egzersiz hareketlerinin uygulanmasıdır.
Postür düzeltme için evde oturarak yapabileceğimiz egzersizler şunlardır:
Duruş bozukluğu egzersizlerinden biri boyun germe egzersizidir (Resim 2).
Boyun germe egzersizini doğru yapmak için;
Duruş bozuklukları için yapabileceğiniz egzersizlerinden bir diğeri boyun güçlendirme egzersizidir (Resim 3).
Boyun güçlendirme egzersizini doğru yapmak için;
Duruş bozukluklarını önlemek ve düzeltmek için yapabileceğiniz göğüs güçlendirme egzersizi omurga duruşunun ve dengesinin iyileştirilmesi açısından oldukça önemlidir (Resim 4).
Postür (duruş) bozukluklarını önlemek ya da postür düzeltme için sırt kaslarını güçlendirmek önemlidir. Sırt kaslarınızın güçlendirilmesi açısından sırt güçlendirme egzersizinin doğru bir şekilde uygulanması gerekmektedir(Resim 5).
Sırt güçlendirme egzersizini doğru yapmak için;
Postür düzeltme için evde ayakta yapabileceğimiz egzersizler şunlardır:
Duruş bozuklukları için ayakta yapabileceğimiz egzersizlerden biri göğüs kaslarını germe egzersizidir (Resim 6).
Göğüs kaslarını germe egzersizini doğru yapmak için;
Duruş bozuklukları için ayakta yapabileceğimiz egzersizlerden bir diğeri ise omuz ve sırt mobilite egzersizidir (Resim 7).
Omuz ve sırt mobilite egzersizini doğru yapmak için;
Postür (duruş) bozukluklarını önlemek ya da postür düzeltme için omuz ve sırt kaslarını güçlendirmek önemlidir. Omuz ve sırt kaslarının sağlığı duruş bozukluklarını önlemek ve aktif bir hayat için gereklidir. Duruş bozuklukları için ayakta yapabileceğimiz egzersizlerden bir diğeri ise omuz ve sırt mobilite egzersizidir (Resim 8).
Omuz ve sırt mobilite egzersizini doğru yapmak için;
Postür düzeltme için yatarak yapabileceğimiz egzersizler şunlardır:
Duruş bozuklukları için yatarak yapabileceğiniz iki çeşit sırt güçlendirme egzersizi vardır (Resim 9/10).
Sırt güçlendirme egzersizini doğru yapmak için;
Duruş bozuklukları için yatarak yapabileceğimiz ikinci sırt güçlendirme egzersizi ise (Resim 10);
Sırt güçlendirme egzersizini doğru yapmak için;
Duruş bozukluğu için yapabileceğiniz egzersizlerinden biri kedi- köpek pozisyonudur (Resim 11). Bu pozisyon postür düzeltme için uygulayacağımız egzersizlerden biridir.
Resim Duruş bozukluğu için yapabileceğiniz egzersizlerinden biri kedi- köpek pozisyonudur.
Omurga mobilite egzersizini doğru yapmak için;
Duruş bozukluğu tedavisinde oturarak, ayakta ve yatarak uygulanan egzersizler oldukça önemlidir. Ancak yeterli değildir. Duruş bozukluğunun belirlenmesi için öncelikli olarak kişilerin Ortopedi ve Travmatoloji servislerine başvurarak hangi tip duruş bozukluğu yaşadıkları tespit edilmelidir. Sonraki süreçte ise fizik tedavi ya da cerrahi tedavi seçeneklerinin yanında egzersizler destekleyici tedavi olarak uygulanabilir. Egzersizlerin doğru bir şekilde uygulanabilmesi ve olası sakatlanmaların önlenmesi için egzersizlere bir doktor tavsiyesi ile başlanması önerilmektedir.
Siz de duruş bozukluğuna bağlı sorunlar yaşıyorsanız uygun tedavi seçeneklerini öğrenmek için bize ulaşın.
Her vücut tipi birbirinden farklıdır ve bir vücudun ideal duruş şekli birbirine göre değişkenlik gösterir. Günlük hayatta mükemmel bir duruşa rastlamak neredeyse imkansızdır fakat iyi bir duruş kas gruplarının, eklemlerin ve bağların üzerlerinde baskıyı azaltacak şekilde ayarlanabilir. Duruş bozukluğunun ilerlemeden tedavisinin sağlanması gerekir. Duruş bozukluğu ile ilgili daha detaylı bilgi için yazımızı okuyabilirsiniz.