Şirketlerin müştereklerine şirketin sermayesinde yer alan payları belgelemek için verdiği kıymet evraklara Hisse Senedi denir. Hisse Senetleri ile bağlantılı tüm yasal düzenlemeler Sermaye Piyasası Kanunu ve Türk Ticaret Kanununda bulunmaktadır. Türk Ticaret Kanununda hisse senedi, şirketin ana sermayesindeki en küçük parçası olarak tanımlanır.
Hisse senedi sahipleri, şirketin sermayesindeki pay oranı dikkate alınarak şirkete ortak olma, yönetime katılma, kar payı ve oy hakkına sahip olmaktadır. Sermaye şirketlerinin hisse senedi çıkarmaları için SPK dan (Sermaye Piyasası Kurulu) izin almaları zorunludur. Hisse senetleri, şirketler tarafından kaynak sağlama amacı ile çıkartılır. Genel olarak hisse senetleri halka arz yöntemiyle ihraç edilirler ve borsalarda işlem görmeye başlar. Fiziksel olarak kağıda basılı hisse senetlerine ise Hisse Kağıdı denmektedir. Peki Hisse Kağıdı nedir?
Hisse senedinin fiziksel formda olduğu basılı hisse senetlerine Hisse Kağıdı denir. Ülkemizde yılından sonra başlayan süreçte hisse senetleri için kaydi işlem sistemine geçildi. Kağıda basılı olan hisse senetleri artık yatırımcılar için açılan hesaplara kaydedilmeye başlanmıştı. Hisse senetlerine göre dezavantajları bulunan hisse kağıtları, kaybolma, çalınma ve birçok riski beraberinde getirdiği için dijital olarak kayıt altına alınmasının ardından kağıda basılı şekilde hisse senedi çıkarılmamaktadır.
yılında başlayan bu süreçle birlikte yatırımcılara, ellerinde bulunan kağıda basılı hisse senetlerini (hisse kağıdı) MKKya (Merkezi Kayıt Kuruluşu) kaydetmek zorunluluğu getirildi. Buna göre yılının Aralık ayına kadar yatırımcılara süre verildi. yılında ise fiziki olan hisse senetleri geçerliliğini yitirmiş oldu.
Türk Ticaret Kanununa göre hisse senetleri 10 başlığa ayrılmıştır.
Hisse senetlerinin genel hatlarını açıkladığımıza göre nasıl alabileceğinize de değinebiliriz. Hisse senedi almak için ilk olarak SPK Lisansı olan bir kurumda yatırım hesabı açmanız gerekmektedir. A1 Capitalde hem mobil uygulama hem de web sitesi üzerinden kolayca yatırım hesabı açabilirsiniz. Peki A1 Capitalde nasıl hesap açabilirsiniz?
A1 Capitalde hemen hesap açmak için seafoodplus.info adresine giriş yapın. Ardından üst kısımda yer alan Kolay Hesap Açın butonuna tıklayın. Ad, soyad, e-posta ve telefon numaranızı eksiksiz bir şekilde doldurduktan sonra Gizlilik Politikası ve KVKK metnini okuyarak kutucuğu işaretleyerek gönder butonuna tıklamanız yeterlidir. İşlemleri tamamladıktan sonra müşteri hizmetlerimiz sizinle iletişime geçerek hesap açılış işlemlerinizi tamamlamanıza yardımcı olacaktır.
Hisse senedi, şirketlerin ortaklarına şirket sermayesindeki paylarını belgelemek için verdikleri kıymet evraktır. Hisse Senetleri ile ilgili her türlü yasal düzenleme Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kanununda yer almaktadır.
Türk Ticaret Kanununa göre hisse senedi eşit paylara bölünen şirket ana sermayesinin en küçük parçasını temsil eder. Hisse senedi, sahibine şirketin sermayesindeki payı oranında şirkete ortak olma, kar payı alma, yönetime katılma ve oy hakkı verir. Hisse senetlerine ilişkin haklar ve yükümlülükler ile hisse senedi ihracına ilişkin şartlar Türk Ticaret Kanunu’nun çeşitli maddeleriyle düzenlenmiştir.
Anonim Şirketler, Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirketler gibi sermaye şirketleri ile Merkez Bankası gibi özel kanunla kurulan şirketlerin hisse senedi çıkarma yetkisi vardır. Sermaye şirketlerinin hisse senedi çıkarabilmesi için Sermaye Piyasası Kurulundan (SPK) izin almaları gereklidir.
En eski ve en popüler yatırım araçlarından biri olan hisse senetleri şirketler tarafından kaynak sağlamak amacıyla ihraç edilirler. Genellikle halkaz arz (IPO) adı verilen bir yöntemle ihraç edilen hisse senetleri kote edildikleri borsalarda işlem görmeye başlar.
Fiziksel yani kağıda basılı hisse senetlerine hisse kağıdı adı verilir. Fiziksel hisse senetlerinin, çalınma veya kaybolma gibi çeşitli riskler taşıdıkları için dijital ortamda kayıt altına alınmaya başlanmasıyla birlikte kağıda basılı hisse senedi çıkarılmamaktadır. Ancak hisse senetlerine atıfta bulunurken kağıt veya hisse kağıdı terimi hala kullanılmaktadır.
Türkiye’de yılından itibaren hisse senetlerinde kaydi sisteme geçildi ve kağıda basılı hisse sentleri yatırımcılarının adına açılan hesaplara kaydedilmeye başlandı. Bu tarihten itibaren yatırımcılara ellerindeki fiziksel yani kağıda basılı hisse senetlerini Merkezi Kayıt Kuruluşuna (MKK) kaydettirmek için yılının sonuna kadar süre verildi. Yatırımcıların ellerindeki tüm hamiline ve nama yazılı fiziksel hisse senetlerini MKK’ya kaydettirmeleri zorunluluğu getirildi. yılından itibaren fiziksel hisse senetleri geçerliliğini yitirdi.
Türk Ticaret Kanunun’da hisse senetleri özelliliklerine göre sınıflandırılmışlardır.
Hisse senedi, alternatif yatırım araçlarına göre sahiplerine bazı haklar ve avantajlar sağlar.
Hisse senedi sahipleri;
Bir yatrırm aracı olarak borsalarda işlem gören hisse senetleri yatırımcılara hisse fiyatlardaki değişimden kazanç elde etme olanağı sağlamasının yanı sıra hisse senetlerni satın aldıkları şirketlere ortak olma hakkı verir. Hisse senetlerini alternatif yatırım araçlarından farklı kılan bu özellik yatırımcılara kanunlarla belirlenen bazı hak ve yükümlüküler getirir.
Hisse Senedi Sahiplerinin Hakları:
Hisse Senedi Sahiplerinin Yükümlülükleri:
Emir girişiyle başlayan hisse senedi alım-satım süreci emrin borsaya iletilmesi ve borsa tarafından sisteme kaydedilmesi, emrin eşleştirilmesi ve tasfiye işlemlerinden oluşur.
Emirler fiyat tipi ve geçerlilik sürelerine göre çeşitli isimler alırlar. Emir girişi yapmadan önce emir tiplerini detaylı olarak öğrenmek yatırımcıların kayıplarını minimize etmelerine yardımcı olacaktır.
Geçerlilik sürelerine göre ise dört tip emir vardır:
Kişilerin borsalarda şahsen alım satım işlemi yapma yetkisi yoktur. Yatırımcılar, SPK’nın yetki belgesi verdiği aracı kurum aracılığıyla borsada hisse senedi alabilirler. Hisse senedi almak için yatırımcıların işlem yapmak istedikleri bir aracı kurum veya bankada yatırım hesabı açması gereklidir. Hisse senedi almak için izlenmesi gereken adımlar:
Hisse senedi alım - satım emri girebilmek için öncelikle SPK lisansına ve yetki belgesine sahip bir banka veya aracı kurumda yatırım hesabı açmanız gereklidir. Yatırım hesabı açacağınız aracı kurumu veya bankayı seçerken yatırım hesabı sözleşmesinde yazılı şartları, komisyon oranlarını ve diğer masrafları incelemenizde fayda var. Yatırım hesabı açmak istediğiniz aracı kurum veya bankanın internet sitesi, mobil uygulamaları üzerinden istenilen bilgileri girerek hesap açma işlemini tamamlayabilirsiniz. Hesabınızın aktif hale gelebilmesi için ise aracı kuruma giderek yatırım sözleşmesini ve risk bildirim formunu okuyarak imzalamanız gereklidir. Hesabınız aktif hale geldikten sonra hisse senedi satın almak gereken tutarı hisse senedi hesabınıza transfer ederek hisse senedi alım işlemleri yapmaya başlayabilirsiniz.
Hisse senedi ya da pay senedi, sermayesi paylara bölünmüş ve karşılığında kıymetli evrak niteliğinde pay senedi çıkarabilen anonim şirket veya sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin yasal şekillere uygun olarak düzenledikleri belgeler olup sermayenin belli bir oranını temsil eden ve sahiplerine de o oranda ortaklık hakkı sağlayan senettir.
Borsada işlem gören halka açık şirketlerin borsadaki fiyatları ile ilgili konuşulurken falan şirketin borsadaki hissesi demek yerine kısaca o şirketin borsada işlem gören kısmını ifade eden kısaltma kodu ile XYZW hissesi diye bahsedilmektedir. Örneğin borsadaki fiyatı ile ilgili olarak Şişecam şirketi pay senedi değil de SISE hisse diye ifade edildiği sıkça görülür.
Hisse Senetlerinin Sağladığı Haklar ve Hisse Senedi Türleri
Hisse Senedi Türleri Nelerdir?
Hisse senedi türleri öncelikle farklı hukuki ve finansal özelliklerinden dolayı ele alınarak farklı türlerde olur.
o Tedavül Açısından (yani farklı bir nitelikte dolaşımda olma, sürüm olarak farklı)
o İhraç Değerine Göre
o Sermaye Artışına Göre
o Sahiplerine Sağladıkları Çıkara Göre
Hisse Senedi Türevleri :Hisse senedinden türetilmiş finansal enstrumanlar