Akademik kariyer basamaklarını çıkarken sizi heyecanlandıran araştırma konuları bulmak harika bir deneyim! Gece-gündüz demeden yazıp büyük emek verdiğiniz makalenizi akademik bir dergide yayımlamak istiyorsunuz, peki nereye göndermelisiniz? Makalenizin size puan getirisi olsun istemez misiniz? Bunun için Q1 Q2 Q3 Q4 dergiler nedir, bilmeniz gerekiyor!
Dergilerdeki Q (Quartile) Değeri Nedir?Derginin Q Değeri Nasıl Bulunur?Etki faktörü (Impact Factor) Nedir? Q1 Q2 Q3 Q4 Dergiler İçin Ne Kadar Önemli?Q1 Dergi Ne Demek?SCI, SCI-Expanded, SSCI, AHCI Nedir?
Doçentlik kadrolarına başvuru sürecinde veya atama kriterlerinde önünüze çıkan dergi kriteri hakkında detaylar oldukça önemli! Karşınıza dergilerle ilgili bir engel çıkmasını istemiyorsanız bu detaylara mutlaka göz atmalısınız!
Makalenizi göndereceğiniz dergi ile ilgili bilmeniz gereken en önemli nokta Q değeridir. En genel anlamıyla dergilerdeki Q değeri, derginin alandaki etkisi (impact factor) demektir. Derginin her yıl değişen etki faktörüyle birebir ilişkili olan Q değeri, alanlara göre kalitesini belirlemektedir.
Bu belirleme ise dergilerin 4e bölünmesiyle oluşturulur. Quatile kelime itibarıyla da çeyrek anlamına geldiği için mantığını anlamak oldukça kolaydır. Alana dair dergiler atıf sayısına göre 4e bölünür ve Q1 Q2 Q3 Q4 dergiler olarak 4 gruba ayrılır.
(Quartile) Q değerine göre dergilerin sınıflandırılması:
Dergi adını Google Arama Motoruna yazdıktan sonra resmi web sayfasına girerek derginin Q değerini bulabilirsiniz. Genelde bu bilgi Dergi Hakkında / About Journal sekmesinde yer alır. Buradaki veriler size derginin etki faktörünü söylemektedir. Q1 Q2 Q3 Q4 dergilerden söz edebilmek için etki faktörüne ilişkin verilere ulaşmanız gerekiyor. Etki Faktörü ile ilgili detaylara ise yazının devamında yer verdik.
Derginin Q değerini bulmak için öncelikle etki faktörü nedir, bunu bilmek gerekiyor. Q değeri her yıl dergilerin etki faktörü yani İngilizce adıyla Impact Factorü hesaplanarak belirlenir. Bir dergi belli bir alanda Q1 iken, başka bir alanda Q2 olabilir. Örneğin bir dergi İlahiyat alanında Q1 iken, Edebiyat alanında Q2 seviyesinde görülebilir. Burada derginin aldığı atıf sayısı çok önemlidir.
Ayrıca Q değeri yıldan yıla değişiklik gösterebilir. Yani, makalenizi dergiye gönderdiğiniz yılda dergi Q2 değerindeyken bir sonraki yıl bu değer Q1 veya Q3 değerine geçebilir. Buradaki en önemli nokta dosyanızı hazırlarken makalenizi gönderdiğiniz yıla ait verileri Clarivate Journal Citation Reports web adresinden belgelemektir.
Her yılın Haziran ayında Clarivate Journal Citation Reports tarafından ilan edilen, dergilerin son yılda aldığı atıf oranına etki faktörü denir. Etki Faktörü ilk olarak Thomas Reuters tarafından ortaya atılmış bir olgudur. Kâr amacı gütmeyen bu kuruluş, akademik çalışmaların ulaşılabilirliği açısından güçlü bir veri tabanıdır. 80in üzerinde ülkenin farklı akademik dergileri burada yer almaktadır.
Q değeri yalnızca Web of Science indeksli dergilerde görüldüğü için enstitünüzün size vermiş olduğu Web of Science üyeliğiniz ile tüm dergilerin etki faktörüne en güvenilir şekilde ulaşabilirsiniz. Bütün Q değeri olan dergiler Web of Science veri tabanında yer almaktadır. Q1 Q2 Q3 Q4 dergiler de etki faktörü ile bu sitelerde listelenmektedir.
Araştırma Görevlisi olmak mı istiyorsunuz? Hemen yazımıza göz atın ve tüm detayları öğrenin!
Q1 Dergi, etki değeri en yüksek olan dergilere verilen bir addır. Bu dergiler her yıl Web of Science veri tabanında bulunan bütün dergilerle belli bir hesaplama yapılarak belirlenir. Güncel bir örnek olarak Haziran verilerinin etki değeri hesaplaması en basit anlatımıyla şöyledir:
Alanınızda en çok atıf alan ve Web of Science veritabanında bulunan dergiler Q1 dergilerdir. Bu değer her yıl değişebilir ancak Q1 değerindeki bir derginin Q4 değerine düştüğünü görmek zordur. Q1 Q2 Q3 Q4 dergilerin değerlerini takip edip yayınınızı alanınızın en iyi dergilerine göndermeniz size büyük avantaj sağlayacaktır.
Ayrıca daha sonra yaşayabileceğiniz mağduriyet durumlarının önüne geçecektir. YÖKün doçentlik kriterlerinde SCI, SCI-Expanded, SSCI veya AHCI indeksli dergilerde yayını olmak maddesi bulunmaktadır.
Q1 Q2 Q3 Q4 dergiler ve Etki Faktörü ile ilgili tüm detayları öğrendik. Peki, SCI Nedir? SCI-Expanded ile arasındaki fark nedir? SSCI ne demek?
SCI ve SCI-Expended ile taranan dergilerin konuları aynıdır. Aralarındaki tek fark kabul kurallarıdır. SSCI ile AHCI dergileri ise birbirine yakın konulardaki dergileri kapsar ancak tamamen aynı değillerdir. Bu indekslerin hepsi Thomson Reuters veri tabanı içine girmektedir. Bu indekslere girmiş dergiler kaliteli olduğunu kanıtlamış ve akademik dünyada takip edilen dergilerdir. Dolayısıyla çalışmalarınızı bu dergilere göndererek daha çok araştırmacıya ulaştırabilirsiniz.
Q1 Q2 Q3 Q4 dergiler ile ilgili sizlere tüm detayları verdik! Akademisyen maaşları hakkında bir bilginiz var mıydı? Hemen yazımızdan en doğru bilgiyi edinin!
Editör Mine
The Q scores of scientific journals are an analytical tool that determines the ranking of journals based on their own scientific group and impact factor. It shows the rankings of the journal within its own group and it is a useful guide for researchers in the selection of the journal, however it should be used with caution in academic career advancement. Quartile scores may vary according to the scientific categories. The Q scores of a journal briefly show the 25% quantile resulting from quartered the number of journals in the area where the journal is placed. The first quartile has the top 25% of the journals and gets the Q1 score and the last quartile gets Q4 score. And so, the second 25% slice takes Q2 score and the third 25% slice takes Q3 score.
Değerli Meslektaşlarımız,
TÜBİTAK'tan tarafımıza gönderilen bilgilendirmeyi aşağıda görebilirsiniz.
Saygılarımızla
Türkiye EKMUD
Değerli Araştırmacılarımız,
Araştırmacılarımızın uluslararası indeksli dergilerde yayın yapma alışkanlığı kazanmasında önemli katkıları olan TÜBİTAK Türkiye Adresli Uluslararası Bilimsel Yayınları Teşvik (UBYT) Programının en önemli amaçlarından biri ülkemizin yayın kalitesinin arttırılmasıdır. Bu amaca yönelik olarak yılı UBYT Esasları, yılında getirilen ve başvurularda %60’ın üzerinde artışa sebep olan temel düzenlemeler üzerine desteklenen yayın kalitesini ve değerlendirme sürecini daha da iyileştirmeye yönelik değişiklikler yapılarak belirlenmiştir.
Programa yılında başvuru yapılmış iken yılında getirilen değişikliklerin etkisiyle bu başvuru sayısı %62 artarak ’ye çıkmıştır. yılı esasları ile de süreci daha da iyileştirmek adına UBYT Programına yapılan başvuruların değerlendirme sürelerinin iyileştirilmesi hedeflenmiştir. Ayrıca yılında yapılan değişiklik ile Makale Etki Puanı üzerindeki yayınlar için başvuru sınırlaması kaldırılırken altındaki yayınlar için ise başvuru sayısı yerine bütçe sınırlaması getirilmiştir. yılı UBYT esaslarında yabancı yazarların makalelerdeki yazar hesabına dahil edilmemesi için belirlenen eşik Makale Etki Puanı değeri olarak belirlenmiştir. Yapılan bu değişiklikler ile program kapsamında dağıtılan kaynakların, yayınların niteliklerini artırmaya yönelik kullandırılması amaçlanmaktır.
Bilim dalları arasında atıf ortalamaları farklılık göstermektedir. UBYT programı yıllardır bu amaçla farklı normalizasyon teknikleri uygulamıştır. yılından beri UBYT programında bilim dalları arasında normalizasyon amaçlı bir gruplama yerine doğrudan Makale Etki Puanı “MEP” (Article Influence Score) kullanılması tercih edilmektedir. Dergilerin MEP sıralamaları etki faktörü sıralamalarından ve dolayısıyla Q1,Q2,Q3,Q4 sınıflamalarından farklı sonuçlar vermektedir. Makale Etki Puanının olması derginin alanında dünya ortalamasında olması anlamına gelmektedir.
Son altı yılın TR adresli yayınları MEP değerleri üzerinden incelendiğinde, dünya ortalamasının üzerindeki yayınlarımızın toplam Web of Science (WoS) yayınlarımıza oranı yıllık olarak %17 ile %19 arasındadır. UBYT Programı, yılı esasları ile MEP değeri üzerindeki yayınlar için başvuru sınırlamasını kaldırmıştır. MEP değeri altındaki başvurular içinse başvuru sayısı yerine TL bütçe sınırlaması getirilmiştir.
Tüm indeksler gibi Journal Citation Reports ve Web of Science indekslerinin büyüme trendine karşılık ( Yılı JCR’ında indekslenen dergi sayısı iken, Yılı JCR’ında , Yılı JCR’ında ise ) UBYT Programı’nda kaynakların en nitelikli yayınların teşviki yönünde kullanılması amacıyla belirli eşik değerinin üzerindeki dergiler dergi listelerine alınmaktadır. Bu amaçla Yılı UBYT dergi listesinde SCIE ve SSCI için farklı MEP eşik değerleri belirlenmiştir.
Her ne kadar MEP değeri üzerinden UBYT dergi listesi oluşturulmuş olsa da yanlış anlamalara fırsat vermemek için aşağıdaki bilgilerin paylaşılmasında yarar görülmüştür. AHCI dergileriyle beraber toplam derginin yer aldığı yılı dergi listesinde, dergi Q1 ve Q2 dergilerinden oluşmaktadır.
JCR ’de geçen toplam Q1 ve Q2 dergilerin Yılı UBYT Listesindeki Dağılımı | ||
Q1 Toplam Dergi Sayısı: | UBYT Dergi Listesi’ne alınan Q1 Dergi Sayısı: | Q1 dergi listeye alınmamıştır. - 14 dergi ’in altında olduğu için, - Diğer 91 dergi ise ’in altında olduğu için listeye alınmamıştır. |
Q2 Toplam Dergi Sayısı: | UBYT Dergi Listesi’ne Alınan Q2 Sergi Sayısı: | Q2 dergi listeye alınmamıştır. |
UBYT Programında getirilen yeni uygulamalar şu şekilde özetlenebilir:
Eşik Değeri: Journal Citation Reports (JCR) indeksinde yer alan dergilerin teşvik alabilmesi için SCIE ve SSCI için farklı eşik değerleri belirlenmiştir. JCR’nin SCIE indeksindeki dergiler için “”, SSCI indeksindeki dergiler için ise “” olarak belirlenen MEP değeri ve üzerindeki dergiler teşvik edilecektir. Uluslararası Bilimsel Dergilerin JCR’deki MEP değerine göre hesaplanan teşvik miktarları farklıdır.
Yazarlar Arası Paylaşım: yılında yazar paylaşımı eşik değeri MEPy: olarak belirlenmiştir. Yazarlar arası paylaşım iki şekilde yapılacaktır.
Bir Yayın Yılında Bir Yazarın Alabileceği Teşvik Sayısı: Basım yılı olan yayınlar için teşvik sayısındaki sınırlama kaldırılarak MEP: değerine göre başvuru sınırlarında düzenleme yapılmıştır. Bu düzenleme ile dünya ortalamasının üzerindeki yayınlar için sınır kaldırılmış olup diğer yayınlarda başvuru sayısı yerine toplam teşvik miktarı sınırlandırılmıştır.
Benzerlik Analizi: yılı UBYT değerlendirmelerinde MEP değeri üzerindeki dergiler için benzerlik analizi yapılmayacaktır.
Yılında Devam Eden Uygulamalar;
UBYT Programı Uygulama Usul ve Esasları gereği başvurular, listenin ilanından sonra, “Elektronik Program Başvuru Formu” doldurularak web üzerinden, yayının basım yılını takip eden yılın sonuna kadar yapılabilir. Bu süre içerisinde başvurusu yapılmayan yayınlar için ödeme yapılamaz.
Her yılın UBYT Dergi Listesi hazırlanırken, o yılın başında mevcut olan en son tarihli Journal Citation Reports (JCR) kullanılmaktadır. yılı UBYT Dergi Listesi hazırlanırken JCR kullanılmıştır.
yılı UBYT Uygulama Usul ve Esasları ile yılı UBYT Dergi Listesi seafoodplus.info adresinde yayınlanmıştır.
Yılı UBYT Programı Dergi Listesi
Saygılarımızla
TÜBİTAK - ULAKBİM
Impact Factor, bilimsel dergilerdeki makalelerin aldığı atıfların incelenmesiyle hesaplanan ve dergilerin kendi alanlarındaki etkisini gösteren bir başarı ölçütüdür.
Impact Factor fikri ilk olarak yılında Eugene Garfield’ın Science dergisine yayınlanan bir makalesinde ortaya atılmıştır (1). Garfield’in atıf analizi yönteminin ilgi görmesi ve genetik alanında deneysel bir atıf indeksi yayınlanmasının ardından Impact Factor terimi artık kabul gören bir kavram haline gelmiştir. Daha sonra yılında, Clarivate Analytics (o dönemki adıyla The Institute for Scientific Information) Impact Factor oranlarını içeren Journal Citation Reports (JCR)’u düzenli olarak yayınlamaya başlamıştır (2).
Her yıl merakla beklenen JCR, akademik topluluklar arasında dergilerin performansını belirlemek için kullanılan ölçütlerden en yaygın kabul görmüş olanıdır. JCR, akademik dergilerin atıf performanslarının yanı sıra kendi kategorilerindeki sıralamalarını da göstermektedir (Q1, Q2, Q3, Q4).
Impact Factor nasıl hesaplanır?
Impact Factor önceki iki yılda yayınlanan makalelerin üçüncü yılda aldığı ortalama atıftır (2). Her sene Haziran ayında açıklanan JCR bir önceki senenin Impact Factor oranlarını vermektedir.
Örnek vermek gerekirse, bu sene (Haziran ’de) yayınlanan JCR raporu, Science Citation Index Expanded (SCIE) ve Social Sciences Citation Index (SSCI)’de yer alan dergilerin ve senelerinde yayınladığı makalelere, SCIE, SSCI ve Emerging Sources Citation Index’te yer alan diğer dergilerin yılında yayınlanan makalelerinde yapılan atıfları dikkate almaktadır.
Örnek hesaplamayı aşağıda bulabilirsiniz.
Hangi dergilerin Impact Factor’ü olur?
Web of Science’ın SCIE ve SSCI dizinlerinde indekslenmeyen dergiler için Impact Factor değerinden bahsedilemez.
JCR listesi yalnızca SCIE ve SSCI dizinlerinde yer alan dergilerin Impact Factor değerlerini ve atıf analizlerini içermektedir.
Her dergi için farklı kaynaklardan derlenen atıfların hesaplanmasına dayanarak atıf performansı incelemesi yapmak mümkün olabilir. Ancak bu o derginin Impact Factor’ü olduğu anlamına gelmez.
AHCI ve ESCI dizinlerinde yer alan dergiler için Impact Factor hesaplanmamakta ve açıklanmamaktadır.
Sanat ve beşeri bilimler alanının yapısı diğer disiplinlere kıyasla makale hazırlama ve değerlendirme süreçlerinin uzunluğu, bilimsel iletişimin makalelerden ziyade kitaplar üzerinden ilerliyor olması ve konuların atıf potansiyelinde bir trend belirlenemiyor olması gibi nedenlerden dolayı AHCI’da yer alan dergilerin atıf trafiği diğer bilim dallarında olduğu gibi bir sıralamaya, yani Impact Factor hesaplamasına olanak sağlamamaktadır (3).
ESCI dergileri ise, atıf performansları ve diğer kalite kriterleri bakımından Clarivate Analytics tarafından izleme altında olan ancak resmi olarak Impact Factor değerleri açıklanmayan dergilerdir. ESCI’deki bir derginin ancak SCIE ve SSCI indeksine yükselmesi durumunda Impact Factor değeri olabilir.
Predatör dergiler ve Impact Factor
Yalnızca SCIE ve SSCI’da yer alan dergilerin resmi Impact Factor değerleri olmasına rağmen, predatör eğilim gösteren dergilerin yazı çekmek ve araştırmacıları yönlendirmek amacıyla web sayfalarında Impact Factor başlığı altında bazı değerleri yayınladıkları görülmektedir. Yazarların makale göndermeyi planladıkları dergileri araştırması ve etik dışı bu girişimlere itibar etmemeleri önemlidir.
Web sayfasında Impact Factor değeri açıklayan derginin gerçek manada Impact Factor değeri olup olmadığı JCR sayfasından kontrol edilebilir. JCR ücretli sunulan bir hizmet olmakla birlikte birçok üniversite üzerinden sisteme erişim bulunmaktadır.
JCR sayfasına ulaşılamaması durumunda, dergilerin SCIE ve SSCI’da indekslenme durumları Master Journal List sayfasından ücretsiz olarak kontrol edilebilir. Bu sayfada görüntülenmeyen dergilerin ve görüntülense dahi detay bilgilerinde SCIE ve SSCI’da indekslendiği yazmayan dergilerin geçerli bir Impact Factor’ü olmayacaktır.
Dergilerin yılı Impact Factor oranlarını gösteren JCR listesine buradan ulaşabilirsiniz.
Kaynaklar