Ramazanda Camilerin Minareleri Arasına Asılan Işıklı Yazıların Adı Nedir
Ramazan Ayında, Camilerin Süsü ‘Mahya Kültürü’ Nedir?
İki ve ikiden fazla minareli camilerde minareler arasına gerilen ip, tel ya da benzeri sistemler ile karşımıza çıkan yazıların adına ‘mahya’ denir. Mahyaların tarihçesi, anlamı, neden asıldığı merak konusu. İşte merak edilen soruların cevapları
MAHYA NEDİR?
Mahya, özellikle Ramazan ayında birden fazla minaresi olan camilerin iki minaresi arasına konulan ışıklı yazı dizisine denir. Bu yazıları hazırlayan kişiye de ‘mahyacı’ denir. Farklı mesajlar içeren mahya yazıları hadis-i şerif veya özlü sözlerden oluşur. Ramazan boyunca akşam ezanına yani iftar saatine yakın mahyalar yakılır.
"HAYAT VE CANLILIK" ANLAMINA GELİYOR
Mahya, Arapça bir kelimedir. Bu kelimenin Türkçe anlamı ise 'hayat ve canlılık. Camilere mahyaların asılması ise o mekanların hayat ve canlılık mekanı olduğunu vurgulamak için kullanılmıştır. Yani mahyanın başka manası 'Bu mekanda hayat var, bu mekanda canlılık var. Bu mekanda diriliş var' şeklindedir diyebiliriz.
MAHYANIN TARİHÇESİ
Mahyanın geçmişi kesin olarak bilinmemekle birlikte'lü yıllara dayandığı öne sürülmektedir. Mahya ustaları o zamanlarda mahyaları zeytinyağı doldurulmuş kandilleri veya mumlu fenerleri ipin üzerine dizerek yapardı.
İLK MAHYA ’TE
Kesin olarak bilinen ilk mahya ise yılında Sultanahmet'te kurulmuş, şehrin birçok yerinden görülmüştür..
kaynağı değiştir]
Ramazan aylarında camilerin minareleri arasına gerilen ışıklı yazı şeritlerine mahya, bu yazıları hazırlayan sanatçıya da mahyacı denir. Eskiden mahyacılık, büyük bir ustalık isteyen gerçek bir sanat dalıydı. Bu alanda yetişmiş büyük ustalar, yerlerini alacak olan çıraklara işin bütün inceliklerini öğretirlerdi. Mahya kurmak için, caminin en az iki minareli olması gerekir. Eskiden böyle büyük camilerde, iki minare arasına ip veya teller gerilir, mahya ustası da, genellikle zeytinyağ doldurulmuş kandilleri veya mumlu fenerleri ipin üzerine dizerek istediği dinî yazıyı yazar, hatta resimler yapardı. Bütün ramazan boyu bu kandiller, rüzgâra rağmen geceleri pırıl pırıl yanardı. Camilerin elektrikle aydınlatılmaya başlamasından sonra, mahyacılık kolaylaştı ve ayrı bir sanat olmaktan çıktı. Kandil yerine renkli elektrik ampulleriyle ve yeni yazıyla mahya kurma geleneği bugün hâlâ sürdürülüyor.
Kaynakça[değiştir
Ramazanda camilere ne asılır?
#Ramazan ayında çift minareli camilerde iki minare arasına germe usulüyle asılan kandiller vasıtasıyla yazı yazma ve şekil yapma sanatına mahyacılık denmektedir. Farsçada ay anlamına gelen mah kelimesinin sonuna Arapça -iyye eki getirilerek oluşturulan mahiyye terkibi “aya mahsus, aylık” anlamına gelmektedir.
Cami ışıklarına ne denir?
Ramazan ayında, kandillerde, dinsel bayramlarda camilerde iki minare arasına gerilen ipler üzerine kandillerle ya da elektrik ampulleriyle oluşturulan ve geceleri ışık verilen yazı ya da resimlere mahya denir.
Ramazanda ne denir?
Ramazan (Arapça: رمضان), Hicrî takvime göre 9. ay ve İslam dininin inancına göre Muhammed&#;e Kur&#;an ayetlerinin inmeye başladığı, aynı zamanda Müslümanlarca oruç tutulmaya ve Terâvih Salat&#;ına başlanılan aydır.
Ramazan aylarında ışıklı yazıya ne ad verilir?
Ramazan aylarında camilerin minareleri arasına gerilen ışıklı yazı şeritlerine mahya, bu yazıları hazırlayan sanatçıya da mahyacı denir.
Cami yazısı nedir?
Mahyâ, özellikle Ramazan ayında birden fazla minaresi olan camilerin iki minaresi arasına konulan ışıklı yazı.
Cami minaresindeki ışıklara ne denir?
“Ramazan&#;ın ilk işaretlerinden biri de, daha teravih namazına dahi başlamadan minarelerde kandillerin yanmasıdır. Kandil yanınca artık Ramazan o saatten sonra başlamıştır. &#; O zamanlar petrol de bulunmadığından, genellikle zeytinyağı vs. kullanılarak yakılan ışıklara &#;kandil&#; adı verilmişti.
Mahyalarda ne yazar?
Caminin minareleri arasında gerilen tellere konulan mahyalarına bu yıl dört ayrı yazı yazıldı. Ramazanın her haftasında değişen mahyalarda &#;Ya Şehri Ramazan&#;, &#;Ey oruç; tut bizi&#;, &#;Müminler kardeştir&#; ve &#;Şefaat ya Resulullah&#; yazıldı.
Orucun başlamasına ne ad verilir?
İmsak vaktinin başlangıcı, tan yerinin ağarmasıyla başlar. Bu vakit, takvimlerde imsak vakti olarak gösterilmektedir. İmsak vaktinden iftar vaktine kadar, ibadet niyetiyle; yemeden, içmeden, küfürden, cinsî münasebetten ve diğer orucu bozan şeylerden uzak durmak, el çekmek demektir.
Işıklı yazıya ne denir?
Ramazan aylarında camilerin minareleri arasına gerilen ışıklı yazı şeritlerine mahya, bu yazıları hazırlayan sanatçıya da mahyacı denir.
Minare ışığına ne denir?
CEVAP: MAHYA Mahyâ, özellikle Ramazan ayında birden fazla minaresi olan camilerin iki minaresi arasına konulan ışıklı yazı. Osmanlılar döneminde yağ kandilleri ile yapılan mahyalar, günümüzde elektrik ampulleri ile yapılmaktadır.
Mahyanın anlamı ne demek?
TDK&#;ya göre mahyanın anlamı ise; Ramazan gecelerinde, camilerde iki minare arasına gerilen ipler üzerine kandil veya elektrik ampulleriyle yazılan yazı veya yapılan resimdir. Mimarlık Çatılarda iki eğik yüzeyin birleştiği bölüm.
Ramazanda Mahyalara ne yazılır?
Ramazanın ilk günlerinde genellikle “Hoş Geldin Ya Şehr-i Ramazan”, “Hoş geldin”, “Merhaba” gibi mahyaları asılırken Ramazan sonunda “El Firak” ya da “Elveda” yazılır. Yine Yüce Allah, Hz. Peygamber, oruç, ibadet esasıyla ilgili ibareler yer alır.
Mahya tüm islam ülkelerinde yapılır mı?
Öncelikle şunu merak ediyorum: Diğer İslam ülkelerinde mahya geleneği var mı? Hayır. Bu Müslüman İstanbul&#;a has bir gelenek. &#; Fakat iki minare arasında estetik özelliklerde olan, çizimlerden ve yazılardan oluşan mahyalar Osmanlılara mahsus.
Orucun bitimine ne denir?
Ramazan Bayramı, Ramazan ayı boyunca tutulması farz kılınan orucun da sonunu ifade eder.
Bile bile bozulan orucun 61 gün tutulmasına ne denir?
Oruç keffâreti, iki kamerî ay veya 60 gün ara vermeksizin oruç tutmaktır. Bir orucun bozulduğu gün için tutulur. Yani Ramazan orucunu bozan kişinin 61 gün oruç tutması gerekmektedi. Buna da gücü yetmeyen kişi, 60 fakiri bir gün ya da bir fakiri 60 gün doyurur.
Camilerin gerdanlığı: Mahya geleneği
seafoodplus.info
Camileri ışıl ışıl bir ahenge boyayan mahyalar, ramazan gecelerini süslüyor. Adeta camiinin gerdanlığı olarak tasvir edilen mahyalar, Ramazan ayının atmosferini mü'minlere yansıtıyor ve adeta camiilere davet ediyor. Peki Mahya ne demektir? Mahya geleneği ne zaman ortaya çıktı? Gelin Mahya geleneği ile alakalı uzun bir yolculuğa çıkalım
MAHYA NEDİR? NE ZAMAN ORTAYA ÇIKMIŞTIR?
Mahyâ, Ramazan ayında birden fazla minaresi olan camilerin iki minaresi arasına yerleştirilen ışıklı yazılardır.
Osmanlı döneminde yağ kandilleri ile yapılan mahyalar, günümüzde elektrik ampulleri ile yapılıyor. bu sanat İstanbul’da ortaya çıkmıştır. Selatin camilerinin yani iki, dört veya altı minareli camilerin İstanbul’da olması nedeniyle mahyalar ilk olarak İstanbul'da ortaya çıktı.
Farsça mâh “ay” isminden Arapça -iyye ekiyle oluşturulmuş Osmanlıca mâhiyye (aylık, aya mahsus) kelimesinin günümüz Türkçe’sindeki şeklidir.
Receb, şâban, ramazan aylarının halk arasında adları verilmeden sadece “üç aylar” olarak anılması gibi mahya da yine adı verilmeden “ramazan ayına mahsus” anlamını kazanmış olsa gerektir. Çünkü bu uygulama bazı özel durumlar hariç yalnız ramazan ayında yapılmaktadır. Ancak kelimenin açıklanan anlamı kazanmasında Arapça mahyâ (Hz. Peygamber’e salâtüselâm getirilen meclis; zikir meclisi) kelimesinin de etkisi olduğu şüphesizdir.
Mahya geleneğinin başlangıcı Osmanlı dönemine kadar uzanmaktadır. YY.’da ilk olarak İstanbul’da başlamış olan bu gelenek halen daha varlığını devam ettirmektedir.
Mahyacılığın bir sanat olarak İstanbul’da başlamasının sebebi, mahyaların öncelikle selatin camilerinde yani iki, dört veya altı minareli camilerde uygulanmasıydı ve bu camiler en çok İstanbul’da yer almaktaydı. Edirne’de ise bazı kaynaklara göre Meriç nehrinin kenarına kurulan direklere de mahyalar asılmaktaydı.
Özellikle Osmanlı döneminde halk Ramazan ayında asılacak mahyaları sabırsızlıkla beklerdi. Cami minarelerine mahya asılmasının amacı, halka kardeşlik, din ve müslümanlık ile ilgili güzel mesajlar vermektir. Aynı zamanda bu geleneğin amacı Allah’a şükretmekti.
’lü yıllarda uygulanan ilk mahyalarda kandiller kullanılmaktaydı. İlerleyen dönemlerde mahya hazırlanmasında kandillerin yerini her ne kadar ampuller almış olsa da, halk arasında “Kandiller Yandı” söylemi varlığını korumuştur.
Mahya ve Mahyacılık sanatı geçmişten bugüne kültürümüzün en önemli parçalarından biri olma özelliğini halen korumaktadır.
Mahyalar aynı zamanda Osmanlı kültürünün bir damgası niteliğini de taşımaktadır. Mahyacılar eski dönemlerde Ramazan ayının ilk 15 gününde yazılı, son 15 gününde ise tasvirli mahyalar kurar, özellikle son 15 günlük dönemi çocuklar çok büyük bir heyecanla beklerdi.
Mahya sanatçıları bütün bir gün gizlilikle hazırladıkları mahyaları, akşamları heyecanlı halk ile buluştururdu. Mahya üzerindeki kandillerin hepsini yakmak en az 2 saatlik bir zaman aldığından bu heyecan her akşam daha da artardı.
Genellikle tasvirlerde “kule, salındak, piyade kayığı, çifte kayık, köprü, vapur, Kızkulesi, çiçek, kuş” gibi tasvirler olurdu. Mahya sanatçılarından Abdüllatif Efendi, Süleymaniye Camii’nin minareleri arasına astığı ve üzerinde “hünkar kayığı” tasviri olan mahyası ile bilinirdi.
Abdüllatif Efendi aynı zamanda gemilerin direklerine mahya kurmakla da tanınmıştı. Mahya sanatındaki diğer önemli bir çalışma da, Süleymaniye Camii’nde asılan hareketli ve gezici mahyaydı. Bu mahyada köprüden geçen arabalar ya da köprü önünde hareket eden kayıklarla birlikte yüzen balıklar tasvir edilirdi.
Mübarek gün ve gecelerde halkın ibadeti için gece boyu açık kalan camilerin kandillerle donatılması geleneği İslâmiyet’in ilk asırlarına kadar uzanmaktadır.Mübarek gün ve gecelerde halkın ibadeti için gece boyu açık kalan camilerin kandillerle donatılması geleneği İslâmiyet’in ilk asırlarına kadar uzanmaktadır.
Ramazan ayının ilk 15 gününde asılan yazılı mahyalarda ise ilk zamanlarda “Ya Gâni, Ya Mabut, Ya Kâfî”, “Ya Şehr-i Ramazan”, “Ya Kerim”, “Allah”, “Bismillah”, “Elhamdülillah” “Merhaba”, “Merhaba Ya Şehr-i Ramazan”, “Gufran Ayı”, ”Safa geldin”,” Elveda” gibi yazılar yazılırdı.
ESKİ MAHYALAR NASIL HAZIRLANIYORDU?
Mahya ve Mahya sanatı günümüzde led’li ve elektronik sistemlerle çok daha hızlı ve ekonomik bir şekilde hazırlanmaktadır. Ancak, özellikle mahya sanatının ve mahyacılığın ilk dönemlerinde mahya hazırlanması ve asılması, oldukça yorucu ve zaman alıcı bir işti.
Tek bir mahyanın hazırlanması için yüzlerce kandilin iplere tek tek dizilmesi gerekmekteydi. Mahyayı hazırlayan sanatçı öncelikle yapacağı tasviri veya yazacağı yazıyı kareli kağıtların üzerinde eskiz olarak hazırlardı. Hazırladığı bu mahya eskizi üzerinde atması gereken düğümleri, asacağı kandillerin yerini belirledikten sonra, kandillerin asılmasına başlanırdı.
Mahyanın hazırlanmasından sonra asılması da oldukça zordu. Mahya minareler arasına asıldıktan sonra bütün kandillerin tek tek yakılması gerekirdi. Mahya sanatçıları her güne ayrı ve özel bir tasvir hazırlamak için bütün gün çalışmak zorundaydılar.
(Arapça 'Muhammed' yazılı geçmişten bir mahya)
Fâkihî (ö. /) Mescid-i Harâm’ın kandilinin olduğunu, bunlardan daha çok ışık veren bazılarının sadece ramazan ayı ile hac mevsiminde yakıldığını, bu kandillerin direkler arasına gerilmiş iplere bakır çengellerle asıldığını ve bu sayede Mescid-i Harâm’ın istenilen yerine taşınabildiğini söyler.
Yine Fâkihî, Mekke Valisi Muhammed b. Ahmed el-Mansûrî’nin ilk defa dikili direkler arasına gerilmiş iplere kandil astırdığını yazmaktadır.
Fâkihî’nin ve ondan dört buçuk asır kadar sonra yaşayan İbnü’l-Hâcc’ın sözünü ettiği aynı uygulamaların (el-Medḫal, I, , ) bir Osmanlı icadı olan minareler arasına ipler ve kandillerle mahya kurma geleneğine ilham verdiği düşünülebilir.
(XVI. yüzyılın sonlarında İstanbul’a gelen S. Schweigger’in seyahatnâmesindeki mahya tasviri (Ein newe Reyssbeschreibung aus Teutschland nach Constantinopel und Jerusalem, Nürnberg , s. )
Osmanlılar’ın ilk mahyayı ne zaman kurdukları bilinmemektedir. Ancak ’de İstanbul’a gelen Alman seyyahı Schweigger’in seyahatnâmesinde yer alan bir tasvirde minareler arasındaki bir mahya açıkça görülmektedir (Eine newe Reyßbeschreibung, s. ).
