Yükseltgenme-indirgenme (redoks) tepkimeleri; kısmen veya tamamen elektron aktarımı içeren tepkimeler olarak adlandırılır.
Yükseltgenme : bir redoks tepkimesinde elektron veren madde yükseltgenmiş olur. Aynı zamanda karşısındaki maddeyi indirgemiş olduğu için indirgen madde olarak adlandırılır.
İndirgenme : bir redoks tepkimesinde elektron alan madde indirgenmiş olur. Aynı zamanda karşısındaki maddeyi yükseltgemiş olduğu için yükseltgen madde olarak adlandırılır.
Yükseltgenme sayısı (yükseltgenme basamağı) ; atomdaki negatif ve pozitif yüklerin toplamı olarak tanımlanabilir.
Yükseltgenme Sayılarının Belirlenmesi
Yükseltgenme-İndirgenme Tepkimelerinin Denkleştirilmesi
Yükseltgenme-indirgenme tepkime denkleminin denkleştirilmesinde sırasıyla aşağıdaki basamaklar uygulanır:
Elektrokimyasal hücre : Yükselgenme-indirgenme tepkimelerinin gerçekleştirildiği düzeneklere verilen addır. Piller, akümülatörler vb. bu düzeneklere örnek olarak verilebilir.
Hücre içinde kendiliğinden yürüyen tepkimeyle kimyasal enerjiyi elektrik enerjisine çeviren elektrokimyasal hücre galvanik hücre , voltaik hücre veya pil olarak adlandırılır.
Hücreden elektrik akımı geçirilerek kendiliğinden gerçekleşmeyen bir kimyasal tepkimenin gerçekleştirildiği elektrokimyasal hücre ise elektrolitik hücre olarak adlandırılır.
Elektrolit çözelti , yüklü iyonların hareketiyle elektrik akımını ileten çözeltidir.
Hücrede yükseltgenmenin meydana geldiği elektroda anot , indirgenmenin meydana geldiği elektroda katot denir.
İki farklı çözelti arasındaki difüzyon potansiyelini düşürmek için kullanılan, iki çözelti arasındaki elektrik akımının geçişini sağlayan ve içinde elektrolit bulunduran köprü şeklinde cam boruya tuz köprüsü denir.
Galvanik hücre : Galvanik hücrede oluşan yükseltgenme ve indirgenme yarı tepkimeleri sonucunda hücrenin pozitif ve negatif kutupları arasında potansiyel farkı oluşur. Hücrenin iki ucu arasında bir potansiyel farkı yoksa, pil tükenmiş olur, yani daha fazla akım üretemez.
Hücre potansiyeli : Bir hücreden akım geçmediği durumdaki hücrenin iki ucu arasında ölçülen potansiyel farkına hücre potansiyeli veya elektromotor kuvveti (emk) denir ve E ile gösterilir. Hücrenin 25 °C ve 1 atm basınçta yani standart koşullardaki hücre potansiyeline standart hücre potansiyeli denir ve E° ile gösterilir.
25 °C’de, aktişiği 1 olan H+ iyonları içeren çözeltiye daldırılan platinle kaplanmış platin elektrot üzerine 1 atm basınçta hidrojen gazı gönderilerek hazırlanan elektroda Standart hidrojen elektrodu denir.
Bir galvanik hücrede yürüyen redoks tepkimesiyle kimyasal enerji, elektrik enerjisine dönüşür. Standart koşullarda yürüyen hücre tepkimesi için standart serbest enerji değişimi de (?G°) aşağıdaki gibi yazılır.
?G°=-nFE°
Kendiliğinden yürüyen bir tepkime için ?G negatiftir. Bu eşitliğe göre de ?G°’nin negatif olması için E° pozitif olmalıdır.
Hücre potansiyelinin derişim ve basınçla değişimine ait formül Nernst Eşitliğini verir.
Bu eşitlikte K için RT/F değeri 0, V olduğundan;
olarak bulunur.
Derişim hücreleri : Farklı derişimlerde çözelti içeren aynı yarı hücrelerin uygun şekilde bağlanmasıyla oluşturulan hücreye verilen addır.
Elektrik kaynağı olarak kullanılabilen elektrokimyasal hücrelere pil denir. Piller seri bağlanarak daha yüksek potansiyele sahip bir elektrokimyasal hücre elde edilir.
Birincil piller , yaklaşık 1,5 V’luk bir potansiyel sağlarlar
İkincil piller kullanılmadan önce kendiliğinden oluşan tepkimenin yönü dış elektrik kaynağıyla tersine çevrilir ve tepkimeye girenlerin dengede olmayan karışımları oluşturulur.
Yakıt pilleri , hidrojen veya metan gibi yakıtların yanma enerjilerinin elektrik enerjisine dönüştürülmesini sağlayan pillere verilen addır.
Metal veya metal alaşımlarının yükseltgenmesi sonucu aşınması olarak tanımlanan olaya korozyon denir. Demirin paslanması, gümüşün karaması vb. olaylar korozyona örnektir.
Metallerin korozyondan korunması için çeşitli yöntemler bulunmaktadır. Bunlar arasındaki en basit yol, metal yüzeyini bir başka madde ile kaplayarak hava ve su ile temasını engellemektir. Bunun için metal yüzeyi boyanabilir veya bir başka metalle kaplanabilir.
Elektroliz ; Kendiliğinden yürümeyen bir kimyasal tepkimenin elektrik akımı uygulanarak yürümesinin sağlandığı olaya verilen addır. Elektrolizde kullanılan hücre elektroliz hücresi veya elektrolitik hücre olarak adlandırılır.
Faraday Yasası : Elektrik akımıyla oluşan ürünün mol sayısı stokiyometrik olarak gerekli olan elektronların mol sayısıyla orantılıdır.
Yüksek Kurumlar Sınavı (YKS)’ye hazırlanan adaylara kaynak olabilmesi için AYT Fen Bilimleri çıkmış sorular ve cevapları PDF formatında paylaştık. YKS sınavının ikinci oturum olan AYT Fen Bilimleri testi 13 Biyoloji, 14 Fizik, 13 Kimya olmak üzere 40 sorudan oluşmaktadır. AYT Fen Bilimleri soruları genel olarak temel bilgiler içeren sorulardır.
AYT Fen bilimleri soruları genel olarak temel bilgilerin sorgulayan sorulardan sorulmuştur. Fizik soruları matematiksel işlem içermeyen, okuduğunu anlama ve bilgiye göre yorumlama gerektiren sorulardır. Biyoloji ve Kimya soruları da aynı şekilde öğrencinin okuduğunu anlama ve zamanı iyi kullanarak hatasız işlem yapma yetkinliklerini ölçmeye yönelik sorulardır.
Aşağıdaki bağlantıyı kullanarak AYT Fen Bilimleri çıkmış sorular PDF dosyasını indirerek çıktısını alarak çözebilirsiniz. Unutmayın ÖSYM benzer soru tipleri sormayı sever.
AYT Fen Bilimleri Çıkmış Sorular ve Cevapları PDF İndir
AYT Kimya dersinden aşağıdaki konulardan toplam 13 adet soru sorulmaktadır.
AYT Fizik dersinden aşağıdaki konulardan toplam 14 adet soru sorulmaktadır.
AYT Biyoloji dersinden aşağıdaki konulardan toplam 13 adet soru sorulmaktadır.
İlginizi Çekebilir 👇
👉 AYT Matematik Çıkmış Sorular ve Cevapları PDF İndir
👉 AYT Türk Dili ve Edebiyatı Çıkmış Sorular ve Cevapları PDF İndir
👉 AYT Sosyal Bilimler-2 Çıkmış Sorular ve Cevapları PDF İndir
👉 AYT Çıkmış Sorular ve Cevapları PDF İndir
👉 YKS-TYT-AYT-YDT Çıkmış Sorular ve Cevapları PDF İndir
👉 Öğrenci Gündemi’ni Instagram’dan Takip Etmek İçin Tıklayınız