Resmi Olarak Boşanan Eşler Tekrar Evlenebilir Mi
Eşler boşandıktan sonra tekrar evlenebilirler mi? Hülle İslam&#;da var mıdır?
Değerli kardeşimiz,
İslâmî hükümlere göre, bir kimsenin evli bulunduğu eşi ile aralarında üç nikâh bağı vardır. Her bir boşama ile bu bağlardan biri kopar. Üçü de koptuğu, yani bir kimse eşini üç defa boşadığı zaman, evlilik hayatlarını devam ettirmeleri dinen caiz olmaz.
Sözlükte "helal kılma" anlamına gelen halle fiilinden türetilen "hülle" kavramı, üç talakla boşanan bir kadının, ayrıldığı kocasına dönebilmesi amacıyla bir başka erkekle evlenmesi anlamına gelmektedir. Bu işlem tahlîl veya tahlîl-i şer'î tabirleriyle de ifade edilmektedir.
İslâm dini boşama suretiyle kadınlara zarar vermeyi yasaklamış ve buna yol açan sonsuz sayıdaki boşama hakkını da sınırlandırmıştır. Kur'an'da bu konuda şöyle buyurulmaktadır:
"Boşama iki defadır. Bundan sonrası ya iyilikle tutmak ya da güzellikle salıvermektir. () Eğer tekrar (üçüncü defa) boşarsa, ondan sonra kadın bir başka erkekle evlenmedikçe onunla evlenmesi kendisine helal olmaz. Eğer bu kişi de onu boşarsa ve her ikisi de Allah'ın sınırlarını muhafaza edeceklerine inandıkları takdirde, yeniden evlenmelerinde sakınca yoktur. Bunlar Allah'ın sınırlardır. Allah bunları bilmek, öğrenmek isteyenler için açıklar." (Bakara 2/,).
Üç talakla boşanan eşlerin tekrar evlenebilmeleri için, boşanan kadının başka biriyle evlenmesi ve bu evliliğin hilesiz, muvazaasız, sahih bir şekilde ve evlilik amacına uygun olarak yapılması ve zifafın gerçekleşmesi gerekir. Hz. Peygamber (asm), "ikinci eşiyle zifaf olmadan birinci eşiyle evlenmesinin helal olmadığını" belirtmiştir (Buhârî, Talâk, 4; Ebû Dâvûd, Talâk, 49).
İlk eş ile evlenmeyi helal kılmak için yapılan ve "hülle" adı verilen hileli evlilik, İslâm ilkelerine, kadının hakkını ve itibarını korumak amacıyla boşamanın üç ile sınırlandırılmasına ters düşmektedir. Bu yüzden Hz. Peygamber (asm), "hülle yapan ve yaptıran erkeği Allâh'ın lânetine uğramış kişiler" olarak ilan etmiştir (Ebû Dâvûd, nikâh, 15; İbn Mâce, nikâh, 33; İbn Mâce, nikâh, 33).
Ashab-ı kiram da hüllenin helal olmadığını belirtmiştir. İslâm mezhepleri, hülle şartıyla yapılan evliliğin haram olduğunu kabul etmişler; Hanefîlerden İmam Ebû Yusuf ve Muhammed ile İmam Şafiî bu nikâhın ilk koca ile evlenmeyi helal kılmayacağını, İmam Malik ve Ahmed ibn Hanbel de, hülle şartıyla yapılan evliliğin fasit olduğunu söylemişlerdir.
Ancak, üç talak ile eşinden ayrılan kadın, hilesiz, muvazaasız, sahih bir şekilde ve evlilik amacına uygun olarak başka bir eşle evlenir ve bu eşinden ölüm veya geçimsizlik nedeniyle ayrılık meydana gelirse, boşanmış olduğu ilk eşle evlenmesi helal olur.
Buna göre, gerçekten hülle niyetiyle olmadan yetmiş yaşında da olsa gerçek bir evlilik olursa, eşinin ölmesi ya da boşanmaları halinde eski eşine dönebilir.
Selam ve dua ile
Sorularla İslamiyet
Resmi olarak boşandıktan sonra tekrar eski eşime dönebilir miyim?
Selamlar Hocam, birkaç ay önce eşimle anlaşamadık ve resmen boşandık. Bu resmi boşama 1 Talak mı oluyor? Yoksa resmi boşama 3 talak gibi bir boşanma mı oluyor? Çünkü biz birbirimizi sevdiğimiz için tekrar evlenmek istiyoruz. Boşandığımızda ne ben ne de eşim başkasıyla evlendik. Fakat Bakara ayete göre “Eşin başka kocayla evlenip boşanmadan eski kocasına dönmesi helal olmaz” buyurmakta. Şimdi biz ne yapacağız? Resmi boşama 1 talak mı sayılır? Fakat Bakara suresi ayet’te ise “boşadıktan sonra kendi aralarında anlaştıkları halde onlara mani olmayın” diyor. Sanki Bakara ile arasında çelişki var gibi gözüküyor, oysa biliyorum ki Kur’ân’da çelişki olmaz. Bana özet olarak açıklayabilirmisiniz lütfen? Resmi olarak boşandıktan sonra, dinen de boşanmış sayılır mıyız? Teşekkür ederim hocam. Saygılarımla. Ali Can
Cevap: Bakara ’ncu âyet kadının özgürlüğüne ambargo koyanları önleme amacına yöneliktir. Adam boşadığı kadının evlenmesine engel olabilirdi. Kur’ân ancak iki boşamada kocaya, karısına dönme hakkı tanıyor. 3. boşamada artık irade tamamen kadının elindedir. İsterse başka biriyle evlenir. O adam da boşarsa, kadın isterse eski kocasına varabilir. Ama kadın kendi özgür iradesiyle başka biriyle evlenmek istemez ve yine kocasına dönmek isterse işte ’nci âyetin hükmüne göre velilerinin kadına engel olmaması gerekir. Kadın tekrar kocasıyla evlenebilir. Ama bu kez kocanın zorlamasıyla veya velilerin baskısıyla değil, kendi özgür iradesiyle kocasına dönebilir. Bu dönüşünde kocanın, yeni bir mehir vermesi ve nikâh kıyması gerekir.
Mahkeme yoluyla boşanmaya gelince eğer erkek mahkemeye gidip kendi ağzıyla boşadığını söylerse artık bu kesin boşamadır. Üç talak verilmiş olur. Ama hiç mahkemeye gitmemiş, boşadım dememiş ise bu mahkeme kararı bence ric’i (dönüşü mümkün) talak sayılır. Her ne olursa olsun, mahkeme kararıyla da olsa eski karı koca özgür iradeleriyle evlenmek isterlerse Kur’ân buna engel değildir. Kur’ân’ın amacı kadının özgürlüğüne müdahaleyi önlemek, onun özgür iradesiyle hareket etmesini, erkeğin baskısından ve tasallutundan kurtulmasını sağlamaktır. İşte benim Kur’ân’dan anladığım budur. O hülle meselesi Kur’ân’ın amacına terstir. Zaten Hz. Ömer böyle bir şey yapanı taşlayacağını söylemiştir.
İkinci rekâtta uzun okumak mekruh mu?
Hocam, öncelikle iyi çalışmalar diliyorum / ben bir cemaatte iken yatsı namazı kıldık, imam ilk rekâtta İhlâs okudu ikinci rekâtta ise İhlâs’tan çok önce gelen ve İhlâs’ın iki katından daha uzun bir sure okudu. Şimdi sıraya dikkat etmediği için hem de daha uzun bir sure okuduğu için o namazı tekrar kılmam gerekir miydi ? Çünkü bildiğim kadarıyla namaz öyle mekruh oluyormuş. Cevaplarınız için teşekkür ederim. Ahmet Fidan
Cevap: Namaz tamamdır, kim mekruh demiş? İnsanlar. İnsanların görüşleri din değildir. Öyle şeyleri kafaya takmak doğru değildir. Nam azda Hak’tan başka şeyler düşündüysen işte asıl mekruh olan odur.
Boşandıktan sonra tekrar aynı kişiyle ne zaman nikah yapılabilir?
Boşandıktan sonra yeniden evlenmek için beklemek zorunda değilsiniz. Kadınsanız ve boşanmanın kesinleşmesinden itibaren gün henüz geçmemişse, nikah günü almaya gitmeden önce tamamlanması gereken evraka zaruri bir ekleme yapmak gerekmektedir.
Medeni Kanun Madde ’de “Evlilik sona ermişse, kadın, evliliğin sona ermesinden başlayarak üç yüz gün geçmedikçe evlenemez” hükmünde yer alan bekleme müddeti eğer kadın boşandıktan sonra gün içerisinde doğum yaparsa sona ermektedir. Kadının önceki evliliğinden gebe olmadığının anlaşılması veya evliliği sona eren eşlerin yeniden birbiriyle evlenmek istemeleri halinde ise mahkemece bu süre kaldırılmaktadır.
Öncelikle sürenin niteliğine değinildiğinde günlük süre babalık karinesinden kaynaklanmakta olup, bu süre doğabilecek çocuğun nesebini sahih kılma amacıyla düzenlenmiştir. Kanunen boşandıktan sonra gün içinde doğan çocuğun babası eski kocadır. Bu nedenle boşandıktan sonra günlük süre içerisinde yeniden evlenebilmek için gebeliğin ortada olmadığının aile mahkemesi nezdinde tespiti gerekmektedir. Kadın bu süre içerisinde yeniden evlenmek isterse aile mahkemesine iddet (bekleme) müddetinin kaldırılması talepli dilekçeyle başvurarak evlenme ehliyeti belgesi almalıdır.
“RESMİ OLARAK BOŞANDIKTAN SONRA TEKRAR ESKİ EŞİMLE EVLENEBİLİR MİYİM?”
Aile mahkemesinde hasımsız olarak açılan bu davada kadının boşandıktan sonra, boşandığı eski eşiyle yeniden evlenmesi veya başka biriyle evlenmesi bakımından farklı süreçler ortaya çıkmaktadır. Hakim, eski eşinden başka birisiyle evlenmek isteyen kadını doğum uzmanından “Gebe değildir” raporu almak üzere hastaneye sevk etmekteyken, boşandığı eski eşiyle yeniden evlenecek kadın bakımından rapor şartı aramamaktadır.
Bu aşamada süreci kısaltayım derken gebelik tahlil sonuçlarını alıp aile mahkemesi hakiminin karşısına çıkmayın. Hakim, tahlil sonuçlarını değil, gebe olmadığınıza dair doktor raporunu tespit vasıtası olarak görmek istemektedir. Doktorlar ise bu raporu aile mahkemesinin sevkiyle düzenlemektedir.
Uygulamada tek celsede karara çıkan bu dosyalarda karar kesinleştiğinde nüfus müdürlüğüne gönderilmekteyse de süreci kısaltmak adına istinaf ve temyiz haklarından feragat edilerek kararın kesinleştirilmesi akabinde nüfus müdürlüğüne ilgili kararın elden teslimi ile süreç sonlandırılabilir.
Nüfus müdürlüğüne kesinleşmiş kararın bildirilmesi akabinde, evlilik için gerekli olan nüfus cüzdanı, sağlık raporu, fotoğraf vs. evrakın tamamlanmasının ardından evlendirme dairesine gidilerek resmi nikah kıyılabilir.
ESKİ EŞLE TEKRAR EVLENİRKEN GEREKLİ BELGELER
Önemle belirtelim; evlilik başvurusu için gerekli kimlik belgenizde medeni halinizin bekar olarak düzenlenmiş olması gerekir. Medeni Kanun Madde ’da “Yeniden evlenmek isteyen kimse, önceki evliliğinin sona ermiş olduğunu ispat etmek zorundadır” hükmüyle karşılığını bulduğu üzere yeniden nikah kıyılabilmesi için evliyken kullanılan kimlik kartının mutlaka değiştirilmesi gerekir. Eski eşle yeniden evlenilmesi durumu da bu kapsamda yer almaktadır.
Nikah başvurusunda tamamlanması gereken sağlık raporunun düzenlenmesi için Evlilik birliği içerisinde verdiğiniz kan tahlilinin geçerliliği olmayıp, eski eşinizle evlenseniz dahi, “Biz zaten evliydik yeniden rapor almamıza gerek yoktur” şeklinde bir argüman ileri sürülemez.
Özetle kadınsanız ve boşandığınız eşinizle yeniden evlenecekseniz aile mahkemesine başvuru yapmalısınız. Boşandığınız eski eşinizden başka biriyle evlenecekseniz öncelikle aile mahkemesine başvuru yapmalı, akabinde hakim tarafından sevk yazısıyla düzenlenecek doktor raporu aile mahkemesine sunulmalıdır. Sonucu hakim tarafından tesis edilecek karar ile günlük iddet müddetini beklemeksizin evlenebilirsiniz. Erkekseniz boşandığınız gün dahi yeniden evlenebilirsiniz.
HÜRRİYET AİLE ÖZEL