Romandaki Yapı Unsurları

Roman Nedir? isimli soru cevap yazımız ile beraber en çok merak edilen Romanda Yapı Unsurları Nelerdir? soru cevap yazımızı sizler için hazırladık.

Herhangi bir roman içerisinde temel dört unsur vardır.

Romanın Yapı Unsurları Detaylı Bilgi

a) Olay örgüsü : Olay örgüsü, kurgusal olayların edebî metinde sıralanışı ile oluşan bir düzenlemedir. Bu bakımdan olay örgüsü, edebî metinlerin kurmaca dünyasının önemli bir parçasıdır ve anlatmaya dayalı her edebî metnin asıl unsurudur. Hikâyelerde tek veya birbiriyle ilintili tek zincir hâlinde olay örgüsü varken romanlarda birden fazla olay örgüsü bir çatışma çevresinde birleşir. “Fatih-Harbiye” romanında Neriman’ın geleneksel yaşam tarzı ile modern yaşam tarzı arasında bocalaması çevresinde gelişenler olay örgüsünü oluşturur. Neriman’ın Şinasi ile arasının günden güne bozulması, Macit ile karşılaşması, Macit’in onu baloya davet etmesi hep bu çatışmanın etrafında birleşen olay parçalarıdır.

b) Kişiler : Romandaki olaylar, genellikle kişiler çevresinde gelişir. Kişiler, olay örgüsünde üstlendikleri işlevlere göre önemli hâle gelirler. Olay örgüsü içindeki tutum ve davranışları ile bireysel veya toplumsal bazı değerleri temsil ederler. Kişileri ve onların olaylar içinde kazandıkları özellikleri belirlemek, romandaki temel çatışmayı anlamakta önemli bir aşamadır. Anlatmaya dayalı metinlerde şahıs kadrosunu oluşturan bireylerin özellikleri bazen davranışlarında, düşüncelerinde ve eylemlerinde kendini gösterir, bazen de kahramanlar ruhsal ve fiziksel özelliklerini ortaya koyan tasvirler aracılığıyla tanıtılır. Romanlarda olay örgüsünün ortaya çıkması için şahıs kadrosundan en az iki kişinin bir arada olması gerekir. “Fatih-Harbiye” romanında Şinasi ve Macit, Neriman ile ilişkileri boyutunda tanıtılırlar. fiinasi, geleneksel yaşam tarzının; Macit, modern yaşam tarzının temsilcisi durumundadır.

c) Mekân : Romanlarda olayın oluştuğu, geliştiği çevre veya yere “mekân” adı verilir. Edebî metinlerde mekân, genellikle kişilerin psikolojik özelliklerini ortaya çıkarmanın bir aracı olarak kullanılır. Mekân birçok romanda sadece bir sahne olmanın çok ötesine geçer.

Mekân bazı romanlarda kahramanların temsil ettiği düşünce veya zihniyeti karşılar.

“Fatih-Harbiye” romanında, Fatih ve Harbiye aynı zamanda birer yaşam tarzının temsilcisi durumundadır. Fatih, Doğu’ya özgü, geleneksel; Harbiye, Batı’ya özgü, modern yaşam tarzının mekânlarıdır.

d) Zaman : Romanlarda zaman çoğu kez fiiller aracılığıyla anlatılır. Bazen de olayların geçtiği zaman dilimi, gün, mevsim, ay, yıl gibi takvime ait ifadeler metnin zaman çerçevesini oluşturur. Romanlarda olayların kendine özgü bir zaman çerçevesi vardır ve tercih edilen zaman olayların akışını doğrudan etkiler. Romanlarda olaylar genellikle uzun zaman dilimlerine yayılır. Ancak çok kısa zaman diliminde gelişen olayların bulunduğu romanlara da rastlanabilir.

“Fatih-Harbiye” romanında zaman, geçmişe yapılan geri dönüşler hariç, Neriman’ın Batıya özgü modern yaşam tarzına özenip Beyoğlu’na gitmesi ve bu çerçevede Macit ile tanışması ile başlar. Dayısının kızlarından dinlediği Rus kızının hikâyesinden sonra kendi hayatına dönüşü ile sona erer. Olayların yaşandığı zaman dilimi, yaklaşık bir aylık arayış dönemidir.

e) Anlatıcı ve Bakış Açısı : Romanda olay, kişi, mekân ve zamana ait bilgi ve ayrıntıların kim tarafından görüldüğü, algılandığı, nasıl anlatıldığı bakış açısı ve anlatıcı ile ilgilidir. Romanda, olay veya durumları aktaran, anlatan kurmaca kişilik “anlatıcı” olarak adlandırılır. Anlatıcı, yazarın dışında yer alan ve yalnızca o romana özgü olarak kurgulanan bir kişiliktir. Anlatıcı, romanlarda yazarın anlatma işlevini devrettiği, olayların anlatımında okuyucu ile karşı karşıya bıraktığı kişidir. Yazar, yaşadığımız dünyaya ait bir varlıktır, anlatıcı ise kurguda yansıtılan olaylara aittir. Anlatmaya bağlı edebî metinlerde olay örgüsü ve anlatım dili de bakış açısı ile doğrudan ilgilidir. Romanda yazarın dış dünyadan aldığı izlenimlerin ne kadarının, okuyucuya nasıl yansıyacağı seçilen bakış açısı ile ilgilidir.

Romanın Yapı Unsurları İle İlgili Sorular

Romanın Yapı Unsurları ile alakalı öğrendiğimiz bilgileri aşağıdaki sorularla pekiştirelim. Romanın Yapı Unsurları ile alakalı aşağıdaki sorulara cevap verebiliyorsanız, konuyu anlamışsınız demektir.

• Romanı oluşturan yapı unsurları nelerdir?
• Romanda olay örgüsü nedir?
• Romanda kişilerin özellikleri nelerdir?
• Romanda zaman nasıl işlenir?
• Romanda mekan neden önemlidir?

Roman ve hikaye unsurları aynıdır. Ancak, söz konusu unsurlar romanlarda çok daha detaylı bir şekilde işlenir.

Romanın Yapı Unsurları Nelerdir?

1- Yer / Mekan:

Romanlardaki mekanlar soyut ve somut olarak ikiye ayrılır.

Somut mekanlara örnek:

Halil, soğuk bir İstanbul gününde nereye gittiğini bilmeden sokaklarda uzun uzun dolaştı.

Mekan - İstanbul

Soyut mekanlar ise genellikle bilinçakışı tekniğiyle kaleme alınmış romanlarda kullanılır. Baş karakterin rüyasında gördüğü tüm ve detaylı bir şekilde anlattığı tüm yerler, soyut mekana örnek olarak gösterilebilir.

2- Karakter:

Her romanda en az bir başkarakter ve birçok yan karakter yer alır. Başkarakterler kendi içerisinde ikiye ayrılır. Yüzeysel bir şekilde ele alınan ve ruhsal özelliklerinden çok fiziksel özellikleri ön plana çıkarılan kişiler düz karakter olarak nitelendirilir. İç dünyası karmaşık bir şekilde tasvir edilen karakterlere ise yuvarlak karakter denir.

3- Olay Örgüsü:

Olay örgüsü serim düğüm çözüm bölümünden oluşur.

Serim bölümünde romandaki karakterler ve mekanlar detaylı bir şekilde tasvir edilir. Düğüm bölümünde, karakterler arasındaki çatışmalar yan hikayeler ile birlikte anlatılır.

Tek bir karakterin gözünden anlatılan romanlarda ''tek zincirli olay örgüsü'' adı verilir. Çok zincirli olay öykülerinde birden fazla yan hikaye hem baş hem de yan karakterlerin gözünden okura aktarılır.

4- Zaman:

Romanın temel unsurlarından bir diğeri zamandır.

Örnek:

''Her şey yılının sonbahar mevsiminde başladı. 2 Kasım'da hastaneden taburcu edildim ve haftalar sonra evime döndüm.''

5- Anlatıcı:

A- Birinci Tekil Şahsın Gözünden:

Romandaki olayların büyük çoğunluğu başkarakterin gözünden anlatılır.

B- Üçüncü Tekil Şahsın Gözünden:

Bu tür romanlarda anlatıcı karakter değil yazardır. Hakim bakış açısıyla kaleme alınan bu eserlerde, yazar bazen doğrudan okura seslenebilir.