Romatizma belirtileri, hastalığın türüne, şiddetine etkilenen eklem ve dokulara göre farklılık gösterir. Bununla birlikte hepsinde ortak olarak görülen en yaygın belirtiler ağrı ve iltihaptır.
Eklem romatizması ya da tıbbi adıyla artrit eklemleri, ilişkili kasları ve çevreleyen yumuşak dokuyu ilgilendiren belirtilerle seyreder. Bunlara ek olarak halsizlik, yorgunluk, tırnak ve cilt değişiklikleri gibi daha genel belirtiler de görülebilir. En yaygın belirtiler arasında;
Fibromiyalji belirtileri, kişiden kişiye değişiklik göstermekle birlikte hastalarda boyun, göğsün üstü, dirsek, sırt, diz ve bel gibi bölgelerde 3 ay veya daha uzun süren ağrı hassasiyet ve kas sertliği tipiktir. Aşırı yorgunluk ve halsizlik bu belirtilere eşlik eder. Fibromiyaljide vücutta ağrıya duyarlı hassas noktalar vardır ve bunlar ancak uzman doktor muayenesi ile tespit edilebilir.
Miyofasiyal ağrı sendromu da bir kas romatizması türüdür. Bölgesel bir ya da daha fazla kas grubunu içeren ağrı, sertlik ve hassasiyet vardır. Bunlara ek olarak kaslarda uyuşma, karıncalanma, batma, gerginlik, şişlik görülür. Etkilenen kasın yakınındaki eklemlerde ağrı ve sertlik de görülmektedir.
Romatizmal hastalıkların genetik ve çevresel faktörlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıktığı düşünülmektedir. Genel olarak bazı gen varyantlarına sahip olmak, bir kişinin romatizmal hastalıklara yatkınlığını artırabilir ve çevresel tetikleyiciler hastalığın başlamasına sebep olabilir.
Örneğin; çalışmalar, vücuttaki bağışıklık tepkilerini kontrol etmeye yardımcı olan HLA adı verilen genlerdeki bazı varyasyonların, romatoid artrit gelişme riskini artırdığını ileri sürmektedir. Bu kişilerde, hormonal etkiler, bakteri veya virüs enfeksiyonu ya da obezite gibi bir tür tetikleyici etkene bağlı olarak hastalık gelişebilir.
Romatizma tedavisinde amacı, optimal eklem işlevini sağlarken ağrı ve iltihaplanmayı sınırlamaktır. Tedavi planı, romatizmal hastalık türünün yanı sıra hastalığın şiddetine özel olarak uyarlanır. Tedavide ilaçlar, bölgeye soğuk ya da sıcak kompres, masaj, eklemlerin immobilizasyonu, egzersiz ve cerrahi işlem gibi işlemler uygulanabilir.
Romatizma; eklem, bağ dokusu, kemik veya kasları etkileyen ağrı, şişlik, şekil bozukluğu ve hareket kısıtlığına neden olan sağlık sorunlarında kullanılan bir terimdir. Aslında romatizma, geleneksel anlamda eklem, bağ dokusu ve kasların dışında, birçok organ ve sistemi tutabilen hastalıkları da bünyesinde taşır. Bu nedenle, kapsamı (yaklaşık kadar hastalığı içerir) oldukça geniştir. Osteoartrit (kireçlenme) gibi bazı romatizmal hastalıklar, eklemin aşınmasıyla oluşur. Romatoid artrit gibi bazı romatizmal hastalıklar ise, bağışıklık sistemindeki bozukluğa bağlı, eklemde ve diğer organlarda hasara neden olabilir. İşte romatizma ile ilgili merak edilen bazı sorular ve cevapları…
Romatizmanın çok çeşidi vardır. Kolay anlaşılır olması açısından iltihabi olan ve olmayan olarak ayrılır. İltihabi olmayan romatizmal hastalıklardan olan osteoartritin nedeni genetik yatkınlıkla birlikte aşınma ve yıpranma yani o eklemin hor kullanılmasıdır. Ekleme binen yükün arttığı aşırı kilo, spor yaralanmaları, doğumsal bazı sakatlıklar; ikincil olarak fazla kullanma gibi birçok nedene bağlı gelişebilir. Septik artrit denilen eklemin mikrobik iltihabı hariç, diğer iltihabi romatizmal hastalıkların genellikle sebebi bilinmez. Bunların hepsi kişinin bağışıklık sistemindeki bazı anormal davranışlar nedeniyle gelişir. Buna da kişinin genetik yapısının yanı sıra, bazı çevresel faktörler neden olur. Bu çevresel faktörlerden en fazla suçlanan ise enfeksiyonlar, sigara ve strestir.
Stres, birçok romatizmal hastalığın ortaya çıkışını kolaylaştıran bir faktördür. Örneğin fibromiyalji hastalığı, iltihabi olmayan ve halk arasında yumuşak doku romatizması adı verilen bir hastalıktır. Bu hastalıkta kişide yoğun stres ve buna bağlı anksiyete ve depresyon gibi bozukluklar vardır. Otoimmun romatizmal hastalıklarda ise genetik olarak yatkın kişide, stres bağışıklık sistemini etkiler ve hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştıran bir faktördür. Romatizmal hastalıkların çoğunluğu (kronik) yani müzmin hastalıklar olduğundan; hastalığın kendisi de kişide stres yaratır ve tedavi uyumunu etkiler. Bu nedenle hastalara çoğunlukla psikolojik destek de gerekir.
D vitamini eksikliği ve buna bağlı osteoporoz (kemik erimesi) gelişmesi dışında; vitamin eksikliği romatizmaya neden olmaz. Ancak hasta kişilerde steroid kullanımına bağlı osteoporozdan korunmak amacıyla mutlaka kalsiyum ve D vitamini takviyesi yapılması gerekir. Metotreksat kullanan kişilerde, folik asit eksikliği gelişeceğinden, mutlaka folik asit takviyesi yapılmalıdır. Bazı hastalarda pernisyöz anemi denilen B12 vitamin eksikliği eşlik edebilir. Araştırılarak tedavisi verilmelidir. Balık yağı; omega 3 yağ asitlerinden zengin beslenmek, lupus hastalarında faydalı olduğu bilinir. Bu bağlamda bağışıklık sistemini güçlendirmek amacıyla satılan bitkisel bazı ürünler, otoimmün hastalıkların alevlenmesine neden olduğundan kullanılmamalı.
Romatizma, eklem ya da kas ağrısı, şişlik, ateş ve eklem hareket açıklığının kısıtlanması gibi belirtilerle ortaya çıkar. Bu tablonun yanı sıra zaman zaman halsizlik, kilo kaybı, kaslarda ve eklemlerde sertlik gibi aklınıza romatizmayı getirmeyecek belirtiler de yaşanabilir.
İltihaplı romatizmal hastalıklarda, özellikle istirahatte gelişen boyun, bel, sırt veya eklem ağrısı ve şişliği, kas ağrılarının yanı sıra; ciltte döküntü, akciğer, beyin, böbrek, sinir sistemi gibi birçok organ ve sisteme ait belirtiler görülebilir.
Kronik bir hastalık olan romatoid artritin şiddeti ise kişiden kişiye değişebilir. Uzun yıllar sürebilir, bazen bir ömür boyu devam edebilir. Hastalık alevlenmeler ve sakinlikle seyreder. Alevlenmenin çoğunlukla bir nedeni veya tetikleyicisi olmaz, ancak bazen mevsim dönümleri, stres veya enfeksiyon gibi nedenler tetikleyebilir.
Her hastalığın tanısında anamnez adı verilen hastadan alınan hastalık bilgisi romatizma hastalıklarında ayrı bir önem taşır. Kişinin ve ailesinin, yani birinci derece bazen ikinci derece akrabalarındaki tıbbi özgeçmiş bilgileri edinilir. Ayrıntılı bir muayeneyle birlikte, bazı kan, idrar testleri ve görüntüleme testleri kullanılır. Hastalıkların çoğu, birçok organ ve sistemi de tuttuğundan, farklı hastalıklarla karışabilir. Erken dönemde tanı konulması zor olabilir. İşte bu bağlamda aynı zamanda iç hastalıkları ve romatoloji bölümleri, bu hastalıkları daha kolay teşhis ve tedavi edebilir.
Çok az romatizmal hastalık tedaviyle tamamen ortadan kalkar. Hastalıklar genellikle uzun seyirli olup alevlenme ve remisyon denilen yatışmış durumda ilerler. Tedavide başlangıçta kısa sürede hastalığı kontrol altına almak için kortikosteroid ve bazı steroid olmayan ağrı kesiciler kullanılsa da, genellikle uzun süreli, hastalığın seyrini değiştiren ve kontrol altında tutan ilaçlar kullanılır. Tedavide amaç hastalığı kontrol altına almak, kişinin ağrısını ve rahat olmasını sağlayarak yaşam kalitesini yükseltmektir. Aynı hastalık her bireyde farklı seyrettiğinden veya kişinin yandaş başka hastalığı var ise veya gebelik beklentisi gibi birçok kişiye özel durumlarda; tedavi de kişiye özel düzenlenir.
Romatizmaya neyin yol açtığı tam olarak bilinememekle birlikte kişinin genetik yapısı, sigara ve geçirilen bazı enfeksiyonlar gibi çeşitli çevresel faktörler bunda etkili olabilir. Çeşitli nedenlerden dolayı eklem ve çevresinde gelişen iltihap zamanla eklemde (kıkırdak, kemik ve bağlarda) hasara yol açabilir. Eklem aralığı kapanır, bağlarda kopmalar olabilir. Buna bağlı olarak özellikle el eklemlerinde tutma ve kavrama gibi hareketler gerçekleştirilemez. Hastalık el parmaklarında gelişen şekil bozuklukları (kuğu boynu ve düğme iliği görünümleri) ve ayakta şekil bozukluğu gibi tuttuğu her eklemde sakatlık bırakabilir. Erken dönemde tanınıp etkili tedavisinin verilmesiyle, hastalığa bağlı gelişebilecek sakatlık ve ölümlerin önüne geçmek mümkündür. Bunu hastalıklar üzerinden örneklendirecek olursak; iltihabi olan romatoid artritte, eklemde sakatlık gelişimi genellikle ilk 2 yıl içinde çok hızlı olur. Özellikle ilk 6 ay içinde tanınıp, uygun tedavi alanlarda hastalığa bağlı sakatlık gelişmediği görülmüştür. Ciddi böbrek tutulumu olan Lupus’lu bir hastada, tedavi edilmezse üremi ve buna bağlı can kaybı kaçınılmaz olur.
Romatizma eklemlere göre daha az oranda da olsa böbrekleri, kalbi, akciğeri veya gözleri de olumsuz etkileyebilir.
Ağrı ve inflamasyonu azaltmak için uygulanan ilaç tedavisinden sonuç elde edilebilir. Çok ileri deformitelerde bunları düzeltmeye yönelik kalça ve diz protezleri gibi ameliyatlar uygulanabilir. Romatoid artrit hastalarının enfeksiyonlara yakalanma riski daha yüksektir. Bu nedenle hastaların, korunabilir hastalıklar için mutlaka hepatit B, A, mevsimsel grip ve pnömokok (zatürre) aşılarını da yaptırmaları gerekir.
*Bu içeriğin geliştirilmesinde Tıbbi Direktörlük katkı sağlamıştır.
*Web sitemizdeki bilgiler kişileri tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımaz. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız. İçeriklerde Acıbadem Sağlık Grubu'nun tedavi edici sağlık hizmetlerine yönelik bilgiler yer almamaktadır.
Her yatan insanda görülmesi mümkün olan romatizma, kas ve eklem hareketlerini zorlatrr. Özellikle beslenme alkanlklarnn deimesi ve hazr gdalarn youn olarak tüketilmesi, ba dokusunun temel bileeni olan kollajenin vücutta azalmas, romatizmal hastalklarn görünme riskini artrr. Romatizma hastalna sahip olduunuzu düünüyorsanz ilk olarak bu romatizma belirtileri hakknda bilgi sahibi olmalsnz. imdi sizler içim romatizma nedir, tedavisi nasl olmaldr sorularna cevap vereceiz.
Romatizmal hastalklarn belirtileri, türüne göre farkllk gösterdiinden bu türleri ve belirtileri ayr balklar altnda incelemek ve buna göre deerlendirmek gerekir.
Romatizmal rahatszlklarn en yaygn görülen türü romatoid artrittir. Kronik bir iltihabi rahatszlk olan romatoid artrit hastalarnn eklemlerinde ime ve iltihap meydana gelir. Bunun nedeni, baklk sisteminin eklem kapsüllerine saldrmasdr. Romatoid artrit son derece arl olabilir, eklem yaplarnda bozulmaya ve kalc hasara neden olabilir. Genel olarak bilek ya da ayak parmaklar gibi küçük eklemlerde meydana gelir. Semptomlar son derece sistematik olarak ilerlediinden,
Romatoid artritin en belirgin semptomu ellerde ya da ayaklardaki eklemlerde görülen ar ya da kaslmadr.
ltihapl romatizma türlerinden biri olan gut hastal eklemlerde iddetli arya sebep olan iltihabi bir rahatszlktr. Youn miktarda ürik asit kristalinin vücut dokularnda depolanmasyla meydana gelir ve;
Ürik asit kristalleri ayn zamanda böbreklerin de ilevlerini yerine getirmelerini engeller. Gut çounlukla ayak baparmanda geliir ve dier eklemlere de atlayabilir. Eer rahatszlk uzun süre tedavi edilmezse tofi ad verilen nodüllerin olumasna sebep olur.
Nadir görülen bir romatizma türü olan vaskülitis, kan damarlarnda iltihaplanmaya neden olur ve hayati risk tar. Dokulara yeterli düzeyde kan tanmasn engelleyerek iskemiye (bölgesel anemi) sebep olan vaskülitis, yayld kan damarlarnda arya neden olur. Vaskülitis belirtileri,
Bir otoimmün hastal olan lupus deri iltihab olarak da bilinir. Her yatan kadn ve erkekte görülebilse de genç kadnlarda erkeklere oranla daha sk görülür. Bununla birlikte erkeklerdeki belirtileri kadnlara oranla daha youndur. Lupus hastal
Oldukça yaygn olarak görülen bir hastalktr fakat semptomlar pek çok hastalkla benzerlik gösterdiinden kolay tehis edilemez. Daha çok kadnlar etkileyen sjörgen sendromu, erkeklerde ve çocuklarda da görülebilir. Bu hastalk,
Romatizma, kelime olarak Yunanca "akma" anlamna gelen "Rheuma" kelimesinden türemitir. Romatizma, otoimmün sistemindeki bozukluktan kaynaklanan düzinelerce hastal tanmlamak için kullanlan genel bir terimdir. Romatizmal hastalklar genel olarak eklemlerde, kaslarda organlar birbirine balayan ya da destekleyen dokularda görülse de vücudun herhangi bir bölümünde de meydana gelme olasl mevcuttur.
Romatizmal hastalklarn tedavisinde bir uzman yardm almak ve rutin kontrolleri aksatmamak son derece önemlidir. Özellikle vaskülitis gibi ölümcül sonuçlar dourabilecek durumlarda düzenli kontrol ve tedavi arttr.
Romatizma nasl geçer sorusunun yant genel olarak streoidler ya da ibuprofen veya naproksen etken maddeli anti-inflamatuvarn kullanmdr. Bu tür ilaçlarn kullanm iltihap orann düürür. Streoidler ayrca baklk sisteminin çalma orann dengeleyerek salkl dokulara saldrmasn engeller.
Romatizmal hastalklarn tedavisinde uygulanan bir dier yöntem baklk sistemini engelleyici ilaçlarn kullanmdr. Streoidlerin baklk sistemini kontrol altna alamad durumlarda reçete edilen immunsupresif ilaçlar romatizma arsna ne iyi gelir sorusunun da yantdr. Son derece etkili olan bu ilaçlarn yan etkileri de bir o kadar kuvvetlidir. Bu ilaçlarn kullanmndaki baat tehlike, baklk sistemi aktivitesini azaltarak vücudu hastalklara kar savunmasz duruma getirmesidir.
Özellikle gut hastalnn tedavisinde kullanlan kolkisin, düzenli olarak kullanldnda hastaln neden olduu belirtileri azaltabilir. Özellikle ataklar sk sk meydana geliyorsa ürik asit kristallerinin çözülerek vücuttan atlmas için doktorlar tarafndan reçete edilebilir.
Romatizma bitkisel tedaviye olumlu yant veren hastalklardandr. Baz bitki ve tohumlarn iltihaplanmay azaltarak arlar azaltt bilinmektedir.
Bir yemek ka kereviz tohumunu bir litre suya atarak kaynatn. yice demlenen karmnz ldktan sonra günde bir bardak tüketerek arlarnz azaltabilirsiniz.
Az miktarda suyun içerisinde halayarak lapa haline getirdiiniz bir tutam srgan otunu souduktan sonra bir tülbente sarn. Bu lapay eklemlerinize ya da aryan bölgelerinize sararak 15 dakika kadar bekletin. Kronik arlarnz dindirmek için bu kürü haftada üç kez uygulayabilirsiniz.
Bir demet maydanozu ezerek suyunu çkarn. Bu sudan günde üç kez bir yemek ka kadar tüketin. Küre alt hafta kadar devam ettikten sonra üç hafta ara verilmesi tavsiye edilir.
Bu bitkiler haricinde belli otlarn çayn yaparak da arlarnz azaltmanz mümkün. santilitrelik suya atacanz, önerilen miktarda otu demleyerek düzenli olarak tüketebilirsiniz.
Tane karabiber: 1 tatl ka
Zencefil: 1 çay ka
Kuburnu: 1 yemek ka
Papatya: 1 tatl ka
Ayrca düzenli olarak kelle ve paça çorbas tüketmeniz, ba dokunun ana maddesi olan kollajenin kas dokularnda artn salayarak romatizmal hastalklarn önüne geçer.
Romatizma hastalklarnn neredeyse tamam otoimmün sistemindeki bozukluktan kaynaklanr. Bu hastalklar, baklk sisteminin mikroplar, bakteriler ya da virüslere saldrmak yerine salkl dokulara saldrmasndan dolay ortaya çkar. Gut hastalnda da görüldüü gibi ürik asit kristalleri (idrar kristalleri) de romatizmal rahatszlklara sebep olabilir.
Romatizmal hastalklarla ilgilenen bölüm romatolojidir. Romatologlar eklemlerde, kaslarda ve baklk sisteminde oluan hastalklarla ilgili uzmandrlar. Ana romatizma tiplerini anlamak ve neden kaynaklandn bilmek hem oluumunu engelleyebilmek hem de tedavi için önemlidir.
Romatizma, temel olarak iki tipe ayrlr. Bunlar, iltihab olanlar ve olmayanlar eklindedir. ltihab olan romatizma üç çeittir. Birincisi, Çeitli mikroplarn (Stafilokok, streptokok ve tüberküloz basili gibi), eklemlerde meydana getirdii romatizma. kincisi, baklk sisteminin bozuk olmas ile meydana gelen romatizma. Son olarak ise, ürik asit gibi kristallerin eklemlerde meydana getirdii tahri sonucu oluan romatizma.
ltihab olmayan romatizmalar arasnda ilk akla gelen artroz yani kireçlenmedir. ltihap olmamasna karlk bu romatizmada anma görülür. Eklemin içindeki kkrdan incelmesi ve kaybolmas ile eklemlerin kenarnda kemik çkntlar meydana gelir. Bu romatizma türüne neden olarak kaza, darbe gibi travmalar, psikolojik hastalklar saylabilir.
ANASAYFAYA DÖNMEK ÇN TIKLAYINIZ