Rota Virüsü Nedir Nasıl Bulaşır

İshaller, dünya genelinde çocuklarda görülen en sık bulaşıcı hastalıklardandırlar. 20’den fazla mikrobiyal etkeni olabilmesine rağmen bunların içinde ilk sırada Rotavirüs enfeksiyonları yer almaktadır. Halen gelişmekte olan ülkelerde beş yaş altı çocuk ölümlerinin önemli bir etkendir.Enterik virüslerden reoviridea ailesinden olan rotavirüs ayrıca birden fazla grup ve serotiplere ayrılması İle sıklıkla çocuklarda tekrarlayan enfeksiyon etkeni de olabilir

Enfeksiyonun bulaşmasında hastalığı geçirmekte olan kişi ile direk veya indirek temas etkilidir hastalık solunum yolu veya fekal oral ( dışkı veya ağız sekresyonları ,hastanın temas ettiği yüzeyler ve eşyalar) ile bulaşabilir. Çocuk yuvaları kreşler göçmen kampları hatta bazen hastanelerde salgınlara sebep olabilir. Hastalıktan korunmakta tüm bulaşıcı hastalıklar da olduğu gibi... Gerekli el ve yüzey hijyenin sağlanması etkili olmakla birlikte en etkin korunma yöntemi hastalığa karşı zamanın da ve doğru dozda çocuklarımızın aşılanmasıdır.

Hastalık mikrop ile temastan 1-3 gün sonra sıklıkla kusma ve ateş bulgular ile başlayıp ardından bol sulu ishal gelişir.Rotavirüs ishali en fazla sıvı kaybı yapan ishaldir .Öyle ki bazen bezde hiç partikül olmayıp idrarla ayırt edilemeyecek kadar sıvı ve sık bir hal alabilir. Ve hastada şok tablosu ,başta böbrek yetmezlikleri olmak üzere çoklu organ yetmezliğine kadar hastayı götürebilir .

Eğer hastanın genel durumu düşkün, etrafa ilgisi az, ağızdan beslenmeyecek durumda, ateşi yüksek veya saat başı bol sulu ishal bulguları mevcut ise hiç zaman kaybetmeden acil birimine başvurulmalı ve damardan sıvı tedavisi başlanmalıdır. Genel durumu iyi olan bebek ve çocuklarda anne sütü ,formül mama ve uygun sıvılar İle oral alımın desteklenmesi gerekir. Enfeksiyona spesifik tedavi mevcut değildir. Yaşa uygun probiyotikler ve bağırsak iltihabını gerileterek sıvı kaybını azaltan bazı preparatlar ile oral çinko desteği hastaya verilebilir.

Fitoterapi literatürü gözden geçirildiğinde ise turunç, nar, kızılcık ve yaban mersini gibi meyvelerin flavanoid ve polifenollerinin antirotaviral etkinlik gösterebileceği konusunda umut veren çalışmalar mevcuttur. Eğer çocuğun oral alımı iyi ise adı geçen meyvelerin kompostoları, yoğurt ve kefir ,pirinç ve tarhana çorbası İle oral alımın desteklenmesi uygun olur.

Hastalık özellikle 2 yaş altı çocuklar daha sık olmak üzere 5 yaş altı çocukları etkiler .Erişkinlerde hastalık yapması nadirdir ve hastalık kliniği 3-10 gün arasında devam edebilir.

Hastalığın piyasadaki aşılarının ilk dozu Bebeğin 6. Haftasından itibaren yapılabilir ancak ilk doz en geç 14 hafta +6 günden önce yapılmalıdır. 8 ay +0 günden önce rotavirüs aşıları tamamlanmalıdır .

Rota Virüsü Nedir? Rota Virüsünden Korunma Yöntemleri Nelerdir?

Rota virüsü erken çocukluk döneminde ortaya çıkan mide ve bağırsak iltihabının başlıca nedenidir. Rota virüsüne bağlı olan enfeksiyon her yaşta görülebilse de 5 yaşına kadar olan çocukların büyük çoğunluğunda daha sık gözlemlenebilmektedir. Peki rota virüsü nedir, rota virüsü belirtileri nelerdir ve rota virüsünden nasıl korunulur? Hepsi ve daha fazlası için yazımızı okumaya devam edin.

Rota virüsü nedir?

Rota virüsü nedir sorusunu şu şekilde cevaplayabiliriz; rota virüsü özellikle 2 yaş altı çocuklarda akut ishale neden olan bir virüstür. Daha çok kış aylarında ve ılıman iklimlerde görülmektedir. Vücuttaki kuluçka süresinin 1 ile 3 gün arası olduğu bilinmektedir.

Rota virüsü nasıl bulaşır?

Rota virüsü ağız, solunum ve dışkı yoluyla bulaşabilmektedir. Rota virüsünün toplu yaşam alanlarında salgına neden olduğu bilinmektedir. Toplu kullanım eşyalarının ve alanlarının yüzeylerinde rota virüsü bulunabilmektedir. Ayrıca hastalık bulaşmış yiyecek ve içeceklerde de rota virüsü bulunabilmektedir.

Rota virüsü belirtileri nelerdir?

Rota virüsü belirtileri şu şekildedir:

• Ateş
• Kusma
• İshal
• Ateş ve ishal kaynaklı mide problemleri

Rota virüsü tedavisi nasıl olmalıdır?

Rota virüsü tedavisinde vücuttan atılan tuz ve sıvının yerine koyulması oldukça önemlidir. Bu süreçte;

• Bol su içilebilir.
• Kusması olmayan kişi ve çocuklarda öğünler az ve sık verilmeye özen gösterilebilir.
• Yoğurt, muz, patates, pirinç gibi besinlerden oluşan ishale uygun bir diyet uygulanabilir.
• Su ve tuz kaybını yerine koyan ishal solüsyonları doktor teşhisiyle ve önerisiyle kullanılabilir.
• Ev yüzeyleri sabun, su ve temizlik malzemeleriyle temizlenebilir.
• Anne veya baba çocuk için günlük çizelge tutabilir. Örneğin kaç kez kustuğu, kaç kez ishal olduğu, bu ishalin özellikleri, ne kadar yemek yediği ve ateşi doktor ile paylaşılmalıdır.
• Bu süreçte gelişigüzel ilaç kullanılmamalıdır, mutlaka bir doktora tedavi olunmalıdır.
• Probiyotikler bağışıklığın desteklenmesine ve sindirimin düzenlenmesine destek olan dost bakterilerdir.

Not: Rota virüsü sürecinde mutlaka doktora tedavi olunmalıdır.

Rota virüsü tekrar eder mi?

Birçok kişi rota virüsü tekrar eder mi merak etmektedir. Bu sorunun cevabı şu şekildedir; rota virüsü tekrar edebilir. Fakat tekrarlayan enfeksiyon daha hafif seyredecektir. Eğer tekrar ederse mutlaka doktora tedavi olunmalıdır.

Rota virüsü aşısı ne zaman yapılmalıdır?

Rota virüsü 2 aylık olmuş bebeklerde 3 doz olarak uygulanabilmektedir. İlk doz 3. ay öncesinde uygulanabilmektedir. Kesin bilgi için mutlaka bir doktora danışılmalıdır.

Rota virüsünden korunma yolları nelerdir?

Rota virüsünden korunma yöntemleri ise şu şekildedir:

• Rota virüsünün en etkili korunma yöntemi aşı olduğu için bu yöntem kesinlikle atlanmamalıdır. Günümüzde rota virüsünün her çeşidine cevap veren bir aşı geliştirilememiş olsa da mevcut aşıların enfeksiyon sıklığını azalttığı bilinmektedir.
• Yetişkin veya çocuk fark etmeksizin eller düzenli olarak yıkanmalı, kişisel hijyene önem verilmelidir.
• Enfekte kişi ve ortamlardan uzak durulmalıdır.

Rota virüsü, özellikle bebeklerde ve çocuklarda ishal durumuna, bağırsak enfeksiyonuna neden olabilen ayrıca bulaşıcılığı son derece yüksek bir virüstür. Her alanda bulunabilen ve 5 yaş altındaki çocukların hemen hemen hepsinde en az bir defa görülen bu durum, ağız yoluyla veya dışkı yoluyla bulaşmaktadır. Özellikle kış aylarında görülen bu salgın, diğer mevsimlerde de görülebilirken çocuklarda yüksek ateşe neden olabilmektedir.

Kişiden kişiye bulaşabilen bu virüste yetişkinlere oranla bebekler ve çocuklar yüksek risk altındadır. Hastalığı bulunan çocuklara temas edilmesi halinde veya bu çocukların temas ettiği ve öksürme yolu ile bulaştırdığı birtakım eşyalara dokunulması virüsün bulaşmasına neden olmaktadır. Daha çok kreşlerde ve çocukların toplu alanda eğitim gördükleri yerlerde sık olarak görülmektedir.

Rota Virüsünden Nasıl Korunulur?

Çoğu viral hastalıklarda olduğu gibi hijyen konusunda dikkatli olmak ve elleri düzenli bir şekilde yıkamak bu virüse karşı alınabilecek önemler arasında yer almaktadır. Bebekleri ve çocukları hastalıklı kişilerden uzak tutmak ve temas durumunu engellemek de önemlidir. Vücutta ciddi sıvı kaybına ve enfeksiyon oluşumuna neden olan virüsten korunmanın en etkili yolu ise bu virüsün aşısıdır. 

Rota Virüsü Aşısı

Rota virüsü aşısı yapılan kişilerde korunma oranı yüzde yüz olmasa da birçok araştırma düzenli bir şekilde bu aşıyı kullanan ülkelerde virüs kaynaklı oluşan etkilerden kaynaklı hastaneye yatma oranlarında yaklaşık yüzde 50-90 arasında bir azalma görülmektedir. İshal şikayeti ile hastaneye yatış oranlarında ise yaklaşık yüzde 20-50 oranlarında bir azalma durumu belirtilmiştir. 
Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından yapılan açıklamada ise bu aşının ulusal aşı programlarında kesinlikle bulunması gerektiği yönündedir. Aşı uygulamalarının ardından ve aşılama programlarına girmesinden itibaren virüs hastalığının demografik yapısında farklılaşmalar görülmektedir. 

Rota Virüsü Aşısının Yan Etkileri Var mıdır?

Virüsten korunmak için uygulanan aşı, nadir de olsa birtakım yan etkilere neden olabilmektedir. Olası durumlarda bağırsak düğümlenmesine neden olabilir ve derhal müdahale edilmesi gerekir. Aşı öncesinde bu hastalığı yaşayan bebeklerde aşı sonrası hastalığın tekrar etme olasılığı bulunmaktadır. 
Aşının ortaya çıkardığı yan etkiler çoğunlukla hafif ve geçici durumlardır. Kişide yorgunluğa, az da olsa ateşe ve geçici ishale neden olabilmektedir. Çok az görülse de bazı kişilerde alerjik reaksiyonlar oluşabilir. 
Aşı yaptıran kişilerde aşı sonrası; ani mide bulantıları, kusma ve bağırsak hareketlerinde farklılık görülmesi halinde mutlaka bir doktora görünmeleri gerekmektedir.

Rota Virüsünün Belirtileri Nelerdir? 

Virüs enfeksiyonu çoğunlukla bulaştıktan sonra yaklaşık 2-3 gün içinde ilk belirtilerini göstermeye başlamaktadır. İlk görülen semptomlar ateş ve kusma olarak ortaya çıkabilir. Sonrasında ise kişide uzun süreli ishal görülebilir. Bu durumlarda vücuttan yüksek oranda su çıkacağı için sıvı kaybı fazla olur.
Enfeksiyonun karın ağrısına yol açtığı durumlar sık olarak görülmektedir. Virüsün yaygın olarak ortaya çıkardığı belirtilere ve muayeneye göre teşhis edilmektedir.
Tanı doğrulanması için dışkıdan bir örnek alınarak inceleme altında tutulabilir. Bu durum çocuklarda ve yetişkin kişilerde farklı olarak görülebilmektedir. 
Çocuklarda karşılaşılan rota virüsü belirtileri şu şekildedir:

• 1 günden uzun süren ishal
• Çok sık kusma
• Dışkıda kan ya da irin olması
• Çok yüksek ateş (40 dereceden yüksek)
• Halsizlik, uyuşukluk
• Ağız kuruluğu
• İdrara az çıkma ya da hiç çıkmama
• Dışkı renginin siyah olması

Yetişkinlerde görülen rota virüsü belirtileri ise şu şekilde sıralanabilir:

• Tüketilen sıvıların 1 günden uzun süre vücutta kalması 
• İshal durumunun 2 günden fazla devam etmesi
• Mide bulantıları, kusma ve bağırsak hareketlerinin sıklığı
• 40 dereceye yakın yüksek ateş
• Susuzluk ve ağız kuruluğu
• İdrara çıkmada zorluk
• Çok fazla halsiz hissetme
• Baş dönmesi

Bu gibi durumların ortaya çıkması halinde kişi mutlaka uzman bir doktora görünmelidir.

Rota Virüsü Nasıl Bulaşır?

Vücudunda virüs bulunan bir bireyin dışkısında yaklaşık 2 haftaya yakın bulunabilirken belirti olsun veya olmasın elden ağza temas ile hızlıca başka kişilere bulaşabilir. Bu nedenle el temizliği bulaşma konusunda çok büyük önem taşır ve hijyene önem vermek gerekmektedir. Kişide virüs bulunduğu halde tuvalet sonrası ellerini yıkamıyorsa bulaştırma riski çok fazladır. 
Bebek veya çocukta virüs varsa ve ebeveynler, bebeğin bezinin değişmesi veya çocuğa tuvaleti kullanmasında yardımcı olması sonrasında hem birey hem de çocuk ellerini temizlemiyor ve yıkamıyorsa temas edilen herhangi bir nesne ya da eşyadan başkalarına bulaşabilmektedir. Temas edilen yüzeyler temizlenmediği takdirde virüs haftalarca o yüzeyde kalabilir ve bulaşıcılık durumu devam edebilir.
Virüsün farklı türleri olması nedeniyle aşı olunması durumlarında bile bulaşma durumu mümkündür. Ancak aşı sonrasında enfeksiyonlar ya da tekrarlayan durumların şiddeti daha az seyreder. 

Rota Virüsü Nasıl Tedavi Edilir?

Bu virüsün tedavisi için bu türe özgü bir yöntem bulunmamaktadır. Çoğunlukla enfeksiyon durumları yaklaşık 1 hafta içerisinde kendi kendine iyileşme göstermektedir. Bebeklerde görülmesi halinde doktor kontrolü sonrası ve doktorun önerisine göre sıvı verilebilmektedir. 
Bebek emzirme dönemlerindeyse ve bu şekilde beslenme sağlanıyorsa isteğine bağlı olarak devam edilmesi gerekmektedir. Ancak mama ile beslenen bebeklerde doktor önerisi ve tavsiyesi ile birlikte belirlenen ölçüde oral rehidrasyon sıvısı verilebilir.
Çocuklarda ise dinlenme ve istirahat önerilmektedir. Doktor tavsiyesi üzerine ve doktorun önerdiği besinler tüketilmelidir. Ayrıca bol bol sıvı tüketimi çok önemlidir. Çocuğa meyve, sebze, yağ bulunmayan et, yoğurt gibi besinler verilebilir.
Virüsün neden olduğu enfeksiyon dönemlerinde gazlı sıvılardan, elma suyu ve yoğurt dışı bulunan süt ürünlerinde ve ishali çok daha fazla ilerletecek şekerli gıdalardan uzak durulmalıdır. Kafein ve alkol gibi mideye zarara verebilecek maddeler kullanılmamalıdır. 
Vücudun su kaybetmesi virüsün neden olduğu önemli bir durumdur. Bu gibi durumlarda kişinin bol miktarda sıvı alması ile ev ortamında iyileşme sağlanabilir. Bazı durumlarda şiddetli olarak yaşanan su kaybı hastane ortamında itravenöz sıvı alımını gerektirebilir. 

Rota Virüs İshali Diğer İshallerden Nasıl Ayırt Edilir?

Virüsün neden olduğu ishal durumu adenovirüs ishali ile benzerlik gösterdiği için sık karıştırılmaktadır. Ayırt etmek ve tanı konulabilmesi bakımından dışkıdan örnek alınıp incelenmesi gerekmektedir. İncelemeler ve tahliller sonucu dışkıda kan bulunmadığında ayırt edilir ve antijenin pozitif çıkması halinde meydana gelir.