Saat Hakkında Bilgi

İlk saat ne zaman ortaya çıktı elbette merak etmissinizdir, dakikaları hatta saniyeler nasıl oluştu bu kavramı ilk kim düşündü ilginizi hep çekmiştir daha fazla beklemeden zaman kavramının nasıl ortaya çıktığına hep beraber bakalım.

İnsanlar Zaman Kavramını Tarih Öncesinden Bugüne Kadar Merak Etmiştir.

Zaman kavramı yüzyıllar öncesinde bugüne araştırma konusu diyebiliriz, bu zamanın nasıl geçtiğini hesaplamak için çeşitli yollara başvurulmuştur. Zaman kavramı insalığın gelişmesi için çok önemli bir buluştur ve geçmiş terimini ortaya çıkarmıştır teknoloji ve tarih bilimleri bu yönde hızla ilerlemiştir.Saat ilk kez M.Ö 4 bin yılında Mısır'da bulunmuştur, İnsanlığın doğduğu büyüdüğü coğrafya olan orta doğu o zaman teknoloji olarak çok ileride bir konumda bulunuyordu. Hatta ilk ampul bile antik mısırda bulundu diyebiliriz çünkü aydınlatma konusunda ustalardı ve ampule benzer bir gereç bulunuyordu. İlk zaman kavramı güneşe esas alınarak hesaplanmaya çalışılmıştır ve ilk güneş saati icat edilmiştir, fakat geceleri güneş saati çalışmadığından dolayı kum saati ve su saati icat edildi. İnsanlık tarihinin ve teknolojinin gelişmesiyle mekanik saatler gibi çeşitli saatler ortaya çıkmıştır.

Güneş Saati

Güneşi esas alarak doğuşu ve batışını gözeterek zamanı ölçen seafoodplus.info yerleştirilen bir çubuğun gölgesi, saatlerin bulunduğu kadrana düşer ve gölgenin denk geldiği taraf saati gösterir. Saatin düzgün çalışması için mekanik kısım kuzey yönünü göstermek zorundadır aksi halde doğru sonuçlar vermeyebilir. Güneş hareket ettikçe çubuğun gölgeside yön değiştirmeye başlayan saat türüdür geceleri ve kapalı havalarda kullanılmadığından dolayı başka saatlere geçiş yapılmıştır.

Mekanik Saat

Mekanik saat aslında din adamlarının daha çok kullandığı bir saat türü , papazlar ,Kliseler hatta manastır gibi ibadethanelerde zaman kıssalarını belirtmek amacı ile kullanılıyordu o dönemde saatlerin çan çalarak belirtilmesi gerektiği düşünülüyordu. Bu tarz saatler aslında günümüzdede kullanılıyor fakat eski zamanlarda tam bir saat işlevi görmüyordu.

Kum Saati

İçinden aralıklı bir delikten kum geçen zaman kavramı demek gerekiyor, bir cam fanus'un içindeki kum kütlesi belirli bir zaman aralığından bir delikten geçiyor, arada geçen zamanı ölçen bir alet olduğunu söylemek doğru olur. bu saatlerde akış hızı sabit değildi ve toplam süresinin sabitliği tartışma konusu olurken bu durum olumsuz yönde bu saatlerin güvenilirliğini etkilemiştir. Bu saatlerin yanında pudra halinde yumurta kabuğu ve cıva kullanılırdı, kum saati avrupada 8.yüzyılda bir papaz tarafından keşfedildi. yüzyıldan bugüne kadar bu cihazlar zamanı ölçmek yerine bir zamanın başlangıcı ve sonunu belirlemek için kullanılıyordu.

Su Saati

Su saati, suyun düzenli biçimde miktar kıssasının ölçüldüğü bir havzanın içine yada dışarıya ulaşmasına yarayan bir saat türüdür. Güneş saatleri ile beraber en eski zaman ölçüm cihazlarından biridir, M.Ö 15 ve yüzyıllarında kullanıldıkları biliniyor Antik Mısır ve Babil devletleri bu saati yaygın bir şekilde kullandı hatta çıkış coğrafyasının hindistan ve çin olduğuda bazı bilim adamları tarafından dile getiriliyor.

Ateş Saati

Mum saati'de denilebilir, Petrol ışığının ateşi ile çalışan bir cihaz'dır. Harcanan yağın bölmeli bir kapta izlenmesi ya da mumun gölgesinin, arkadaki cetvel üzerindeki boyuna göre zaman gösteren cihazlardır. Bu saat yılında çinli bir şair You Jiangu'nun eserinde geçiyor. Yaygın olarak uzak doğu bölge ve ülkelerinde kullanılıyordu.

Zaman kavramı pratik bir sonucu olmayan bir buluştur fakat matematik ve fizik alanlarına inanılmaz derece büyük etkiler kazandırmıştır, Zaman göreceli bir kavramdır bu nedenle bu zamanı bir sistem içerisinde değerlendirek insanlar planlamalar ve projeler yaratmıştır.

Zaman Kavramının Oluşmasının İnsanlar Üzerindeki Etkileri

İnsanlar tarih öncesinde zamanı yağan yağmur akan kar havanın soğuması veya ısınmasını bilerek belirtebiliyordu bunun sonucu olarak mevsimler, göç ve hasat zamanlarını bilebiliyorlardı zamanın veya saatin ortaya çıkması bu gelişmeleride pozitif etkilemiştir çünkü hasat zamanını bilmek yetmez bunu bir zaman kavramında işlemek daha çok hasat elde etmenize olanak sağlayabilir buda verimliliği arttıran önemli bir özellik olmuş oldu. Yıllar ve günleri ayıran ilk devlet sümerler olmuştur ve Antik yunan ve roma devleti tarafından iyice geliştirilerek zamana ayak uydurmuştur, antik mısır rahipleri ve din adamlarına göre zaman kavramı enerjinin dönüşüm sürecini ifade eder ve sonsuz tanrıyı ifade eder.

Bir günün 24'te birine eşit zaman birimi ve bu zamanı ölçmek için kullanılan alete verilen addır. Ayrıca sayaçlara da halk ağzında «saat» denir.

Elektrik saati, su saati vb. gibi Zaman biriminde 1 saat 60 dakikaya, 1 dakika 60 saniyeye bölünür. Gün, gece yarısından başlar. Zamanı bilmek için bir ölçme aracı olarak kullanılan saatin ancak yıllık bir geçmişi vardır. Daha önceleri insanlar zamanı ölçmek için çeşitli araçlardan yararlanırlardı. Bunlardan ilki, «güneş saati» idi. Zamanı en tabii ve en doğru olarak ölçen bu araç, Eski Mısır'da, Mezopotamya'da kullanılırdı.

Daha sonraları yağışlı ve kapalı havalarda da iş gördüğü için «kum saati» nden yararlanıldı. M.Ö. yıllarında Çinliler'in kullandığı bu saat pusula gibi ticaret yoluyla Kaldeliler'e geçti, Filistin'e, Mısır'a oradan da Eski Yunanistan'a, Roma'ya yayıldı. Kum yerine, suyun akması esası üzerine kurulmuş olan «su saati», yıl kadar önce Babil'de kullanılıyordu. Bu saati daha sonra Mısırlılar çok geliştirdiler. İskenderiye'deki saatçiler o çağlarda dünyanın hemen her yerine su saati satarlardı.

Araplar'ın pek süslü şekilde yaptıkları «tokmaklı saati» Avrupalılar yüzyılda öğrendiler. Salahaddin Eyyubi'nin Alman İmparatoru Friederich 11 'ye böyle bir saat hediye ettiği bilinir. Zemberekle, dişlilerle işleyen tokmaklı saatler Avrupa'da kısa zamanda yayıldı. Londra'da Westminster Kulesi’ndeki ii tokmaklı saat 'da çalışmaya başladı. Yalnız, bugünkü saatlerin ilki sayılabilecek olan tam zemberekli saatler ancak Fransa’da 'de yapıldı. İlk zemberekli cep saati de, yılına doğru M. Henlein adında Nürnberglİ bir Alman saatçi yaptı. Ondan sonra zemberek, dişliler daha geliştirilip inceltilerek, saat tekniği gittikçe ilerledi.

Yalnız saatlerdeki şaşmaz hareketi sağlamak «rakkas» (sarkaç) ın bulunmasından sonra mümkün oldu. Christian Gühens adında Hollandalı bir saatçi, yüzyılda rakkastan yararlanarak ilk defa zamanı doğru gösteren, akrep ve yelkovanı ölçülü çalışan bir saat yaptı. O tarihten sonra saatçilik, önemli bir sanat ve endüstri kolu olarak gelişti. Bugün saatçiliğin en gelişmiş olduğu ülke İsviçre'dir. yüzyıldan beri saatçilik bu ülkenin ulusal endüstrisidir.

İngiltere, Fransa, Belçika, Almanya, Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya'da saat endüstrisi oldukça ileridir. Yakın zamanlara kadar fabrikalarda elle yapılan saatler, günümüzde, hazır parçaları monte etmek suretiyle asıl fabrikaların bulunduğu ülkelerin dışında da yapılmaktadır. Günümüzde «saat ayarı», Londra yakınındaki Greenwich rasathanesinden verilen saat ayarı esasına göre yapılır. 'de kabul edilen esasa göre Greenwich rasathanesi başlangıç sayılmak üzere dünya 24 «saat meridyeni» (saat dilimi) ne ayrılır. Birbirinden 15'er derece aralıklı olan meridyenlerin arası l'er saattir.

Bugün dünyanın hemen hemen her yerinde Greenwich «ortalama saati» kullanılır. Bu saat başka ayarlarla karıştırılmaması için uluslararası «G.M.T.» (Geenwich mean time = Ortalama Grenwich saati) işaretiyle gösterilir. Ancak, her değişik saat meridyeni içinde kalan ülkeler Greenvvich'e göre kendi saatlerini ayarlarlar. Ülkemiz saati Greenvvich'e göre 2 saat ileridir. Yalnız bu İzmit şehri yakınından geçen saat meridyenine göre böyledir. Gerçekte ülkemizin doğu ve batı noktaları arasında 1 saate yakın bir zaman farkı vardır. Ancak, yurtta saat birliğini sağlamak için bütün Türkiye'de aynı saat ayarı kullanılır. Yüzölçümü büyük olan ülkeler bu farkı belirtirler. Nitekim Amerika'nın, Rusya'nın çeşitli saat bölgeleri vardır.

Mekanik saatte, dişlileri çeviren kuvvet, bir ağırlık veya yaydan, zemberekten temin edilir. Zemberek büyük dişli çarkı, bu da pinyon dişliyi çevirir. Pinyon dişlinin şaftı ikinci dişli çarka bağlıdır. İkinci çark yine bir pinyon dişliyi çevirir. Bu şekilde seri halde dişli çark-pinyon düzeni eşapman (kaçırma) çatalına kadar ulaşır. Eşapman çatalı dişlilerin daima ileri dönüşünü ve sarkaç veya balans ağırlığına darbeler halinde hareket vererek eşit aralıklarla salınımını sağlar.

Saatin sayma düzeni, eşapman çatalı ve buna bağlı sarkaçtır. Dişlilerin dönüş hızı eşapman çatalının müsaadesine bağlıdır. Eşapman çatalının salınım süresini ise sarkaç boyu veya balans ağırlık yayının boyu etkiler. Sürtünme kayıplarını azaltmak için, çark şaftlarının iki ucu elmas taşlarla yataklanır. Çarklardan bir kısmının görevi de ses çıkarma düzenini çalıştırmaktır.

İlk elektrikli saat senesinde İngiliz saatçı Barwise ve Skoç A. Bain tarafından yapılmıştır. Pille çalışan saatler, İkinci Dünya Savaşı esnasında Almanlar tarafından geliştirildi. İlk elektrikli saatler mekanik yapıya sahipti. Ağırlık veya sarkaçın görevini elektrik akımının doğurduğu manyetik alan yapmaktaydı. senesinde İsveç’te, saniyede defa titreşen manyetik bobinli çatalın, balans tekerinin yerini alması ile sürtünme kayıpları bir miktar ortadan kaldırıldığı için hassasiyet artmıştır.

Çatal titreşimini sabit tutmak için transistör devresiyle kontrol edilen bir bobin devresi vardır. Bobine elektrik akımı transistör devresiyle açılıp kapandığı için zaman kaybı yoktur. Bobin enerjilendikçe çatalı titreştirir. Çatalın her titreşimi indeks dişlisinin dönmesine sebep olur. İndeks dişlisi diş ihtiva ettiği için, saniyede bir tur atar. Bu tip saatler uydularda ve uzay araçlarında kullanılır.

Mikro elektronikteki ilerlemeler, kuartz saatin yapılmasına imkan sağlamıştır. İki türlü kuartz saat vardır. Birinci türde, kuartz asilatör, alternatif akım üretir. Bu akım bir motoru tahrik eder. İkinci türde ise, hareketli hiçbir kısım yoktur. Bu türde kuartz yine asilatör olarak çalışır. Fakat bu asilatör frekansı yüksek olup, elektronik devreleri sürer. Saat sıvı kristal veya ışık veren diyod (LED) göstergeden okunur. Kuartz saatler, çok az enerjiyle çalışırlar. Titreşim, kristal ile kontrol edildiğinden hassasiyet binler mertebesinde artmıştır. Güneş enerjisini depo ederek çalışan kuartz saatler yapılmıştır. Bu saatlerde hata, senede bir dakikayı geçmez.

1. Bir günlük sürenin yirmi dörtte birine eşit zaman parçası; bayağı yürüyüşle bir saatte alınan yol.
2. Vakit, zaman; günün hangi saati olduğunu gösteren aygıt.
3. Bir işin yapıldığı belirli zaman; sayaç.

O saatte orada kimse bulunmaz.
Oyuncular meyus olmayarak gene saati geldiği vakit perdelerini açtılar.
- M. Ş. Esendal

[Saat (die) ] n. seed, ovule of a plant, grain; source, origin
adv. o'clock
n. hour, watch, clock, timer, ticker, meter, horologe
Köken: Arapça

Saat, genel olarak 24 saate bölünmüş zamanı gösteren alettir. Saatler, özelliklerine göre zaman dışında zamanla bağlantılı farklı bilgiler de gösterebilir. Kronometre, hesap makinesi ve hava durumu gibi farklı özelliklerde çok farklı saatler bulunmaktadır. Akıllı saatler, saat kavramını değiştirmeye başlamıştır.

Güneş saatlerinden akıllı saatlere kadar büyük bir değişim ve dönüşüm yaşayan saatler, teknolojinin gelişmesine paralel olarak ilerlemesini sürdürmektedir. Medeniyetlerin gelişmesi ile paralellik gösteren saatler, günümüzde kadınların ve erkeklerin en gözde aksesuarıdır.

Saatlerle ilgili bazı bilgiler şöyledir:

·İlk saat Mısırlılar tarafından bulanan güneş saatidir.

·Saatler dakikalara, dakikalar saniyelere bölünmüştür.

·1 saat 60 dakika, 1 dakika 60 saniyedir.

·1 günde 24 saat, dakika ve saniye vardır.

·Yerkabuğunun seviyesi ve dünyanın dönüş hızı sebebiyle zamanda düzensizlikler olabilmektedir.

·Dünya güneş etrafındaki bir tam turunu 24 saatte tamamlar.

·Günümüzde Eşitlenmiş Evren Zamanı (UTC) ve Uluslararası Atomik Saat (IAT) gibi sistemler, zamanın tam ve doğru olarak hesaplanabilmektedir.

"AM” ve "PM” Nedir?

ABD, Kanada ve Avustralya da dahil olmak üzere bazı ülkeler, öğleden önce ve öğleden sonra şeklinde 12 saatlik biçimi kullanır. 12 saatlik sistem günün 24 saatini her biri 12 saat olacak şekilde iki döneme ayırır. İlk 12 saatlik süre "AM” olarak belirlenmiştir ve gece yarısından öğlene kadar sürer. "PM” olarak belirlenen ikinci 12 saatlik dönem ise, öğlen ’den gece yarısına kadar süren 12 saati kapsar.

·AM: Ante Meridiem - Öğleden Önce

·PM: Post Meridiem: Öğleden Sonra

1 ila 12 arasındaki sayılar, ardından öğleden önce veya öğleden sonraki 12 saatlik saat sistemi, günün 24 saatini tanımlar. 12 saatlik sisteminin dezavantajı, öğlen ve gece yarısı için kısaltmanın kullanılmasının gerekmesidir. Örneğin; " PM” şeklinde belirtmek gerekir. Çünkü her iki mantık da hangisinin öğleden önceyi veya öğleden sonrayı temsil ettiğini belirtmez.

Bugün dünyanın birçok ülkesinde 24 saat sistemi kullanılmaktadır. Bununla birlikte 12 saatlik sistem, ABD, Kanada (Québec hariç), Avustralya, Yeni Zelanda ve Filipinler gibi birçok ülkede resmi olarak kullanılmaktadır. 24 saat sisteminin Mısırlıların günü 24 eşit parçaya bölmesi ile ortaya çıktığı tahmin edilmektedir.

Saat Terimleri Nelerdir?

Saat sektöründe yaygın olarak kullanılan terimlerden bazıları şunlardır;

·Mekanik saat: Herhangi bir elektrik kaynağından enerji almadan çalışan saattir. Saat; dişliler, vidalar, cıvata ve yaylar gibi çok sayıda parçadan oluşur. Ana yay, otomatik veya manuel olarak kurulduğunda saat çalışmaya başlar.

·Quartz saat: Pilli ve bobinli saatlerdir.

·Kinetik saat:Şarjlı pil içeren bir saattir. Küçük mekanik bir jeneratör sistemi vardır. Mekanik sistem ve pil kesintisiz çalışabilir.

·Solar saat: Enerjisini güneşten alan saatlerdir.

·Dijital saat: Zamanı dijital rakamlarla gösteren saattir.

·Neolog saat: Yeni nesil bilgisayar tabanlı saattir. Zamanı akrep ve yelkovanla değil simgelerle gösterir.

·Kronometre:Belli bir süreyi hesaplamak için kullanılan saatlerdir. Geçen süreyi saat, dakika, saniye ve salise olarak hesaplayabilir.

·Analog:Akrep ve yelkovan kullanıla saatlerdir.

·Otomatik kurmalı: Otomatik olarak kurulan saatlerdir. "Rotor" denilen bir sarkaca sahiptirler.

·Kadran:Saat üzerinde zamanın okunduğu yüzeydir.

·Balans:Mekanik saatlerin çalışmasını düzenleyen düzenektir.

·Bezel: Saatin üst kısmında bulunan halkadır. Süre hesaplamayı kolaylaştırır.

·İliminatör:Kadrandaki fosforlu kısımlardır. Karanlıkta zamanın okunmasını sağlar. Rakamlar, akrep veya yelkovan başta olmak üzere tamamen fosforlu kadranlar da vardır.