Saci Siyaha Boyatmak Gunahmi

Saçı siyahın dışındaki renklere boyamak âlimlerin ittifakıyla caizdir. Ancak siyah boyayla ilgili kullanmakla ilgili farklı görüşler bulunmaktadır. Şafiî mezhebine göre saçı siyaha boyamak haramdır. Cabir'den (radiyallahu anh) rivayet edildiğine göre Mekke fethedildiği gün Ebu Bekir'in (radiyallahun anh) babası Peygambere (aleyhissalatu vesselam) getirildi. Ebû Kuhafe'nin saçlarının beyazlaştığını gören Allah Resulü “Bu beyaz saçları değiştiriniz ve siyahtan sakınınız." diye buyurdu (Müslim, Libâs, 78, No: ). Konuyla ilgili aktarılan diğer rivayetlere binaen bazı fakihler saçı siyaha boyamanın haram değil mekruh olduğu görüşünü benimsemiştir. Enes bin Malik'e Efendimizin saçlarını boyayıp boyamadığı sorulduğunda “Peygamberin (aleyhissalatu vesselam) saçlarında beyaz fazla yoktu. Fakat Ebubekir ve Ömer kına ve ketem otuyla saçlarını boyadılar." diye cevap verdi (Buhâri, Menâkib, 45 No: ; Müslim, Fedâil, , No: ). Ketem otu Yemen'de yetişen ve saçları siyah yapan bir ottur. Aynı şekilde Osman bin Affan, Efendimizin güzide torunları Hasan ve Hüseyin, Ukbe bin Amir, İbn Sîrîn (radiyallahu anhum) gibileri de saçlarını siyaha boyamıştır (Şevkânî, Neylü'l-Evtâr, I, ).

Efendimizin (aleyhissalatu vesselam) Ebu Kuhâfe'yi siyah boyadan sakındırma nedeninin fakihler tarafından farklı şekilde yorumlanması ve sahabeden bazı isimlerin saçlarını bu renge boyadıkları rivayetlerini göz önünde bulundurursak saçı siyaha boyamanın haram olduğu sonucuna varmayabiliriz. Ancak bunun bazı sosyal konularda insanları kandırmaya sevk edebileceği ve aralarında sorun ve sıkıntıların yaşanmasına kapı aralayabileceğiyle gerekçelendirirsek duruma göre farklılık olmakla birlikte en azından mekruh olduğu görüşünü belirtebiliriz. Söz konusu bu hüküm normal durumlar içindir. Genç yaştayken hastalık veya irsi sebeplerden dolayı saçları ağaran kimse -velev siyah dahi olsa- saçını asli rengine boyayabilir. Çünkü bu tür durumlarda insanları kandırma söz konusu değildir. Kullanılan boyalar suyun saça ve deriye ulaşmasına engel olmamalıdır. Abdest ve gusle mani olan her türlü boyayı kullanmak haramdır.

Bu yazıda İslam dininde saç boyatmanın hükmü, saç boyamanın abdeste ve gusle mâni olup olmayacağı konuları işlenecektir. Aynı şekilde Efendimizin (sallallahu aleyhi ve sellem)saç boyatmak ile alakalı beyanlarına yer verilecektir.

Saç Boyatmak Caiz Midir?

Dinimiz İslam, kadın olsun erkek olsun herkese temiz ve düzenli olmayı emretmiş, bakımlı olmayı ve insanları nefret ettirecek görüntü ve davranışlardan uzak durmayı öğütlemiştir. Nitekim Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) bir hadis-i şerifinde şöyle buyurmuştur:

“Allah her türlü noksanlıktan, kusurdan münezzehtir; davranışlarında, sözlerinde nezih olan kullarını sever; temizdir, temiz kullarını sever.”[1]

Dinimizce saç boyamak da bu bağlamda değerlendirilmiştir. Nitekim Mekke’nin Fethi günü Hazreti Ebu Bekir’in babası Ebu Kuhafe, Efendimize (sallallahu aleyhi ve sellem) getirildiğinde, onun saç ve sakalını bembeyaz bir halde görünce Efendimiz şöyle buyurmuştur:

“Bunları boyamak suretiyle değiştirin fakat siyaha boyamayın!”[2]

Bu ve bunun gibi birçok hadis-i şerif delil alınarak, erkek veya kadın herkesin, siyah veya siyah gibi koyu renkler dışında herhangi bir renge saç ve sakallarını boyaması caiz görülmüştür. [3] Çünkü saç ve sakalı siyaha boyamak, yaşlı kimseyi genç göstereceğinden insanın fıtratında bir değişiklik yapılması bağlamında değerlendirildiğinden caiz değildir.

Saç Boyamak Abdeste ve Gusle Mâni Olur Mu?

Bu mesele bizatihi saçın boyanması ile alakalı değil, bilakis boyarken kullanılan madde ile alakalıdır. Nitekim Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) zamanında, boya için kına ve zâferan gibi maddelerin kullanıldığı rivayet edilmiştir. Bu maddelerde ise abdest veya gusle mâni olacak herhangi bir unsur bulunmamaktadır.

Öyleyse boya için kullanılacak maddenin, deride, altına suyun geçmesini engelleyecek bir tabaka oluşturmaması gerekir. Şayet boya yapılıp saçlar yıkandıktan sonra jöle gibi deride bir tabaka kalmıyor, sadece saçtaki renk kalıyorsa bunda abdest veya gusle mâni olacak bir şey yoktur.

Burada dikkat edilmesi gereken diğer bir husus ise kullanılan boyanın tıpkı abdest ve gusülde olduğu gibi İslam’ın yasaklamış olduğu bir madde barındırmamasıdır.

Netice

Bütün bu zikrettiklerimize göre saç ve sakal boyamak şu dört şart bulunduğu takdirde caizdir:

1. Siyah olmayacak.
2. Abdest veya gusle mâni, tabaka şeklinde (jöle gibi) olmayacak.
3. Boyanın içinde necis (dinen pis sayılan) bir madde bulunmayacak.
4. Kullanılan boya sağlığa zararlı olmayacak.

[2] Müslim, ().

[3]el-Mevsûatü&#;l-Fıkhiyye, Kuveyt, II/