ÖZET “Türkiye Türkçesiyle Yazılan Makalelerdeki Etimolojiler” adlı çalışmamızda, 1923’ten günümüze kadar yayınlanmış ve dağınık bir biçimde bulunan etimoloji makalelerini derleyip herkesin faydalanabileceği sözlük şeklinde bir kitap oluşturmaya çalıştık. Çalışmamızın giriş bölümünde etimoloji biliminin dünyadaki ve Türkiye’deki tarihçesi hakkında kısaca bilgi verdik. Etimolojinin ne olduğu, faydaları, etimoloji çalışmalarında uyulması gereken kanunları izah ettik. Ayrıca etimolojinin dalları hakkında bir takım verileri sıraladık. Dünya çapında yapılmış etimoloji çalışmalarına kısaca değindik. Daha sonra dünyada ve Türkiye’de Türk dili ile ilgili yapılmış etimoloji çalışmalarını ana hatlarıyla tanıtmaya, bu çalışmaların eksik yönlerini göstermeye çalıştık. Tezimizin inceleme bölümünü iki başlık altında değerlendirdik. Birinci bölümde kelimelerle ilgili etimoloji makalelerini, ikinci bölümde ise eklerle ilgili etimoloji makalelerini açıkladık. Yazılarda yer alan öğeleri alfabetik sıraya göre dizdik. Bu değerlendirme sırasında konuyla alakalı bütün görüşleri aktarmaya, ayrıca kelimelerin ve eklerin tarihî Türk lehçelerindeki, çağdaş Türk lehçelerindeki ve Anadolu ağızlarındaki biçimlerini, anlamlarını belirtmeye çalıştık. Çalışmamızın sonuç bölümünde Türkiye’de yapılmış etimoloji çalışmalarının künyelerini ayrıntılı bir biçimde verdik. ANAHTAR SÖZCÜKLER: etimoloji, sözcük, ek. ABSTRACT In this study, by compiling the etymologic articles which have been published since1923 and dispersed forms we have tried to constitute a book as a form dictionary that everyone can benefit from it. We have given a little information about the history of etymology science in Turkiye and around the World in introdoction part, and explained what etymology is, its benefits, and the rules to be obeyed in etymologic studies. Furthermore, we have tried to give some sort of data about the branches of etymology. We have mentioned the studies carried out in the world shortly. After that, we have tried to introduce the etymologic studies on Turkish language carried out in the world and in Turkiye, and tried to show the incomplete parts of these studies. We have evaluated our research part under two titles. We have explained the etymology articles on words in the first section, and have explained the etymology articles on affixes in the second section. We have put the components placed in articles in an alphabetical order. We have tried to reassign all views about this subject and have tried to clarify the meanings and forms of words and affixes in old Turkish dialects, modern Turkish dialects, and Anatolian dialects during the evaluation. In the conclusion part of our study, we have given place to the identifications of etymologic studies carried out in Turkiye in a detailed way. KEY WORDS: Etymology, word, affixes.
Koyun derisinin işlenmesi, zaman ve emek için önemli miktarda yatırım gerektiren uzun bir süreçtir. Yüksek kaliteli yün ve koyun derisi elde etmek için belirli bir işlem sırasını kesinlikle takip etmeniz gerekir. Cildi mekanik hasardan korumak ve kabalaşmayı önlemek için büyük bir özenle işlemek gerekir. Hammaddelerin hazırlanması için işleme, ana konserve yöntemlerinin ve ayrıca koyun derisi üretiminin her aşamasının ve yünün kendi işlemesi hakkında daha fazla bilgi için makaleyi okuyun.
Koyun derisini yapmadan önce, uygun şekilde çıkarmanız gerekir.Koyun derisinin bütünlüğünü ihlal etmemek için, bu işlem aşağıdaki eylem sırasına göre dikkatlice gerçekleştirilmelidir:
Biliyor musunKeçe, koyun suyundan, gürültüyü iyi emen ve inşaat ve uçak imalatında kullanılan yünden yapılır.
Bir koyun derisini hızlı ve doğru bir şekilde onarmak için özel ekipmana ihtiyacınız olacaktır. Büyük çiftlik hayvanlarında, koyun derisini niteliksel olarak temizlemek ve kurutmak için ek ekipman kullanılır.
Pansuman sırasında kullanılan ana alet ve demirbaşların bir listesi aşağıda sunulmuştur:
Koyun derisi üretim teknolojisi, kullanılan hammaddenin türüne bağlıdır ve bitmiş ürünün kullanılacağı amaç göz önünde bulundurularak seçilir. Dahası, yapılan derinin kalitesi işlemenin ne kadar dikkatli ve doğru bir şekilde yapıldığına bağlıdır ve en iyi sonuç yalnızca üretim ortamında elde edilebilir.
Koyun derisi için birkaç çeşit hammadde vardır:
Bazen koyun derileri karkastan çıkarıldıktan hemen sonra yapılmaya başlanır, ancak daha sık olarak bu iki aşama arasında belli bir süre geçer. Hava ile temas ettiğinde hızla parçalanan ve bitmiş ürünü bozan, saç dökülmesine neden olan taze koyun derisinde küçük kas ve yağ dokusu parçaları kalır, bu nedenle derilerin korunması gerekir .
Bu prosedür, her biri daha sonra belirli bir kalitede ve yumuşak bir ürün elde etmenizi sağlayan çeşitli yollarla gerçekleştirilebilir. Ana koruma yöntemleri aşağıda listelenmiştir.
Biliyor musunYaklaşık 4600 yıl önce, ilk oyuncak oyuncak ayı koyun yünden yapıldı.
Bu konserve yöntemi soğuk mevsimlerde taze kabukları kurutmanın mümkün olmadığı durumlarda kullanılır. Tuzun mezrada iyi emilebilmesi için, hayvanın katledildiği andan korunumun başlangıcına kadar en fazla 2 saat geçmesi gerekir. Elde edilen konserve koyun derisi, yeni çıkarılan derilerden sonra en yüksek kalite olarak kabul edilir.
Islak tuzlu konserve için adım adım eylem algoritması:
Bu yöntem koyun derilerini kişisel ihtiyaçlara uzun süre saklamak için kullanılır.
Konserve işleminde, aşağıdaki eylem algoritmasına uyarlar:
Koyun derilerinin korunmasında bu yöntem en iyi yöntemlerden biridir, çünkü özel bir asit-tuz karışımının kullanımına dayanır. Koyun derisini etkin bir şekilde dezenfekte etmenize ve fazla sıvıyı ondan temizlemenize izin verir, böylece sıcak yaz aylarında bile cildin uzun süreli depolanmasına katkıda bulunur.
Önemli!Derilerin böcekler tarafından zarar görmesini önlemek için, konserve sırasında hammaddenin toplam ağırlığının yaklaşık% 0.8'i kadar bir miktar ile birlikte naftalin eklemek mümkündür.
Korunma asit-tuz yöntemi adım adım algoritması:
Koyun derilerinin korunmasının bu yöntemi en basittir, ancak bitmiş ürün düşük kalitelidir, çünkü daha kaba ve kırılgan hale gelebilir. Taze-kuru metot genellikle soğuk iklime sahip bölgelerde kullanılır ve tuzsuz yapılır.
Önemli!Koyun derileri güneşte ve ısı kaynaklarının yakınında kurulamaz, çünkü kırılgan hale gelebilirler ve nemli ve soğuk bir odadayken koyun derileri ısınmaya ve bozulmaya başlar.
Bu konserve yöntemini seçerken, aşağıdaki eylem sırasına uyun:
Koyun koyun derisi, her biri işlevini yerine getiren birkaç aşamada olmalıdır. Koyun derisinin çıkarılmasından sonra bitmiş ürünlerin yüksek kalitede olması ve çekici bir görünüme sahip olması için bu prosedürün en kısa sürede başlatılması önerilir.
Koyun derisi üretiminin ana aşamalarının bir açıklaması daha sonra makalede sunulmuştur.
Bu prosedür, pürüzlü koyun derisinin yumuşatılması için gerçekleştirilir. Koyun derisini çıkardıktan hemen sonra aşağıdaki işlem sırasına bağlı kalarak yapılması önerilir:
Suya batırıldıktan sonra, yumuşatılmış koyun derisi düz ve kuru bir yüzeye, kürk aşağı bakacak şekilde döşenir ve tüylenme işlemi gerçekleştirilir. Bunun için, derilerin pürüzsüz yüzeyi, tüm et, yağ ve film kalıntılarını gideren bir kazıyıcı veya keskin bir bıçakla muamele edilir. İşleme sırasında, koyun derisinin arkasından başına doğru hareket etmesi önerilir.
Bu prosedürün amacı, hayvan derisinin altında bulunan artık yağın nihai olarak uzaklaştırılmasıdır. Derileri yağdan arındırmak için, bileşimi hayvanın besi derecesine ve koyun derisi üzerindeki yağ tabakasının kalınlığına bağlı olan özel bir çözelti hazırlanır.
Biliyor musunYün elyaflar, temizliği korurken kiri etkili bir şekilde uzaklaştırmalarını sağlayan özel bir pullu yapıya sahiptir.
Koyun derisi yağ giderme ana özellikleri aşağıda listelenmiştir:
Bu aşamaya “turşu” kelimesi İngilizce “turşu” kelimesinden gelir ve prosedürün kendisi koyun derisini daha plastik ve yumuşak hale getirmenize izin verir. Bu sayede deri, kürklü giysiler, halılar ve yatak örtüleri dikmek için de kullanılabilir.
Adım adım toplama algoritması:
Dekapajdan farklı olarak, bu prosedür koyun derisinin gücünü artırmak için yapılır. İstenilen etkiyi elde etmek için, koyun derisi için doğal - gevşetici deri içeren bir solüsyonla tedavi edilmelidir. Bu madde iyi bronzlaşma etkisine sahiptir ve koyun derisini hasara karşı dayanıklı kılar.
Önemli!Koyun derisinden çıkan hoş olmayan kokuyu nötralize etmek için tanen çözeltisine alum eklenmelidir (1 litre karışım başına 7 g).
Adım adım tabaklama mekanizması aşağıda açıklanmaktadır:
Koyun cildini yumuşak ve esnek yapmak için özel bir yağ emülsiyonu ile doyurulması gerekir. Yağlamayı çeşitli şekillerde gerçekleştirmek için bir karışım hazırlamak mümkündür ve sadece mezrada pamuklu bir bez veya fırça ile uygulamak gerekir.
Yağ emülsiyonu hazırlamak için adım adım tarif:
Koyun derisi üretiminde son aşama kurutmadır. Bu prosedür yaklaşık 3 gün sürer ve koyun derisinin kurutulması için optimum sıcaklık yaklaşık + 30 ° C'dir. Kurutma işlemi sırasında cildin periyodik olarak elleri ile yoğrulması ve daha yumuşak hale getirilmesi için hafifçe gerilmesi gerekir. Mezranın yüzeyinde beyaz kuru lekeler varsa, kazıyıcı ile işlem görmeleri gerekir.
Koyun derisi çekici bir görünüme, antiseptik bileşime ve hipoalerjenik özelliklere sahip doğal bir malzemedir. Isıyı iyi tutar ve kolayca lekelenir, bu nedenle giydirilmiş koyun derisi çeşitli amaçlar için kullanılır:
Biliyor musunAteşe dayanıklı giysiler koyun yününden yapılır, çünkü bu yün yangına dayanıklılığı arttırılmış malzemelere aittir.
Koyun ve koyun yetiştiriciliği yaparken, çiftçi her yıl doğal yün elde etmek için hayvanları keser. Elde edilen rune miktarı, bireyin cinsine, yaşına ve cinsiyetine ve ayrıca hayvancılığın muhafaza edilme koşullarına ve yem kalitesine bağlıdır.
Birçok çiftçi daha sonra kaliteli iplik yaptıkları kalın yün elde etmek için koyun yetiştiriyor. Bu işlem esas olarak endüstriyel fabrikalarda yapılır, ancak koyun yünü işlemek istiyorsanız, evde yapabilirsiniz . Bunu yapmak için, bu prosedürün ana aşamalarını bilmeniz ve bunların sırasını açıkça gözlemlemeniz gerekir.
Deneyimli çiftçiler, farklı cinslerdeki koyunların çeşitli niteliklerde yün ürettiklerini anlamaktadır. Ancak aynı cinse ait bireylerde bile, kürk yoğunluğuna veya uzunluğuna göre değişebilir. Поэтому первым этапом переработки является обязательная сортировка полученного сырья.
При выполнении данной процедуры принимают во внимание такие характеристики шерсти:
Шерсть рекомендуется сортировать в сухом помещении с хорошим освещением и вентиляцией. Её раскладывают на столе и разбирают на отдельные порции, руководствуясь перечисленными критериями. Сильно загрязнённые порции рекомендуется выбрасывать, т. к. они не годятся для переработки.
Этот этап переработки является самым сложным и кропотливым . В густой овечьей шерсти со временем накапливаются остатки травы и другого мусора, а также пыль и грязь. Чтобы получить качественное баранье руно, шерсть тщательно очищают руками, выбирая из неё все перечисленные посторонние примеси.
Овечья шерсть загрязняется не только в результате контакта с землёй, растительным мусором и испражнениями, но и от выделяющихся животными пота и жира. В результате этого руно становится непрезентабельным и приобретает жёсткую структуру, поэтому нуждается в обязательной промывке.
Пошаговый алгоритм выполнения данной процедуры представлен ниже:
После промывки овечья шерсть подлежит обязательной просушке. Для этого её подвешивают на натянутой леске в расправленном состоянии или раскладывают на горизонтальные решётки слоем около 1, 5 см. В таком положении обеспечивается равномерный доступ воздуха ко всем участкам руна.
Сушить шерсть можно на открытом воздухе под навесом, выбранное место должно хорошо проветриваться . К следующему этапу переработки приступают только после того, как руно станет абсолютно сухим.
В процессе промывки и сушки волокна шерсти могут приминаться и спутываться между собой, что ухудшает внешний вид готовой продукции. Поэтому после просушки руно нужно тщательно вычесать вручную.
Önemli!Для шерсти небольшой и средней длины процедуру вычёсывания можно проводить с помощью карды — специальной щётки из тонкой и жёсткой металлической проволоки.
При первичном вычёсывании используют деревянные гребни с редкими зубцами, чтобы разделить скомканные пряди без разрыва волокон. Затем шерсть расчёсывают гребнем с частыми зубцами, который расправляет отдельные волокна, придавая руну объёмную, мягкую и пушистую структуру.
Чистая и вычесанная шерсть в дальнейшем используется для изготовления шерстяной пряжи. Самостоятельно выполнить данный этап переработки руна можно с помощью обычного веретена или современной механической прялки . Если нет возможности прясть самим, то есть другой выход — сдать переработанную овечью шерсть оптовым производителям пряжи.
Пряжу, полученную в результате переработки овечьей шерсти, используют для изготовления тёплой шерстяной одежды, ковров и напольных покрытий, а также в качестве сырья для производства пледов, покрывал, наволочек и одеял, декоративной отделки интерьера.
Самостоятельная обработка овечьей шкуры — долгая и кропотливая работа, состоящий из чёткой последовательности важных этапов. Она требует значительных затрат времени и усилий, и перечисленные рекомендации помогут выполнить заготовку и переработку сырья правильно. В результате этого можно получить качественную овчину и пряжу в домашних условиях, а затем использовать их для производства различных изделий из кожи и меха.