Saçtan Sirke Temizleme

Saç biti genellikle çocuklarda görülür. Bulaşıcı olan Saç bitleri genellikle çocukların arasında okulda ya da parklarda bulaşır. Uzun saçta daha uzun süre yaşan bitler uzun saçlı kişilerde de görülebilir. Saçlarda oluşan saç bitlerinden nasıl kurtuluruz? Sizler için saç bitinden kurtulma yollarını anlattık. İşte, saç bitinden kurtulma yöntemleri:

Saç Bitleri Nerelerden Gelir?

Bir bit istilası gibi, yılda kaç kişinin saç biti kaptığını tam olarak tahmin etmek zordur. Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), Amerika Birleşik Devletleri'nde her yıl 3 ila 11 yaş arası çocuklar arasında yaklaşık 6 ila 12 milyon vaka olduğunu tahmin ediyor.

Bitler kafanızın dışında yalnızca 24 saat sürünerek hayatta kalabildiğinden, çoğu istila doğrudan kafa kafaya temastan kaynaklanır. Tanıdığınız birinin biti varsa, yakın temasta oldukları bir arkadaş, aile üyesi veya yabancıdan kapmış olmaları muhtemeldir. Şapka veya fırça gibi paylaşılan eşyalar da istilayı kolaylaştırabilir. Bitlerin bulaşmasına yol açabilecek yaygın durumlar şunlardır:

1. okulda olmak, çocuklar için
2. Başkalarına yakın oturmak
3. Pijama partisi sırasında olduğu gibi aynı yatakta uyumak
4. Tarakları, fırçaları veya havluları paylaşmak

Ulusal bir anket, annelere bitleri nasıl temizlediklerini sordu ve çoğunun doğru bilgilere sahip olmadığını buldu. Annelerin neredeyse yüzde 90'ı yumurtaları (sirkeleri) çıkarmaları gerektiğine inanıyor ve annelerin yarısı saç biti için birden fazla tedavi uygulaması gerektiğini düşünüyor. Bitleri öldürmenin en etkili yollarını ve onları nasıl uzak tutacağınızı öğrenmek için okumaya devam edin.

Bitlerden Kurtulma Yöntemleri

1. Bit Şampuanı

En yaygın bit temizleme yöntemi bit şampuanlarıdır. Doktorunuzun verdiği ya da eczacınızın yönlendirdiği bit şampuanını talimatlar doğrultusunda kullanabilirsiniz.

1. Sirke

Sirke ve suyu eşit oranda karıştırın. Hazırladığınız karışımı saçlarınıza sürün 1 saat kadar bekletin. Saçlarınızı bit tarağı ile tarayın, ardından şampuan ile durulayın.

1. Mayonez

Mayonez ile bitlerden kurtulmak için yemek kaşığı mayonezi saçınıza yayın. Ardından hava almayacak şekilde kapatın. saat beklettikten sonra birkaç kez durulayın.

1. Vazelin

Saç diplerinden ucuna kadar vazelin sürün. saat beklettikten sonra saçlarınızı bit tarağı ile tarayın. Ardından şampuan ile saçlarınızı durulayın. 

1. Zeytinyağı

Zeytinyağını bitlerden kurtulmak için kullanmadan önce ısıtın. İçerisine limon ekleyin. Saç diplerinize ve uç kısmına yayın. Hava almayacak şekilde kapattıktan sonra bir gece bekletin. Şampuan ile durulayın ve tarakla tarayın. 

1. Hindistan Cevizi Yağı

Saçlarınızı bölümlere bölün. Hindistan cevizi yağını diplerinden itibaren sürün ve 20 dakika sonunda tarakla tarayın. Şampuan ile durulayın.

1. Sarımsak

Sarımsakları ezin. Limon suyu ile sarımsakları karıştırın. Macun kıvamına getirdiğiniz karışımı saçlarınıza sürün. 30 dakika bekletin. Bit tarağı ile tarayın ardından durulayın.

Şunlara da göz atın;

1. Uçucu yağlar nasıl kullanılır?
2. Saç serumu nasıl kullanılır?
3. Kuru şampuan nasıl kullanılır?
4. Retinol nedir?

Saçta sirke ve bit neden olur?

Bit sirkesi, küçük gri beyaz kabukçuklar olarak görülen bit yumurtalarıdır. Sirke olarak adlandırılan bit yumurtalarının büyüklükleri yaklaşık olarak 0, mm'dir. Sirkeler, saça sıkı bir şekilde tutunurlar. Kepeklerden farklı olarak silkelemek ya da fırçalamak sureti ile saçtan ayrılmamakla birlikte gün sonrasında canlı parazitlere dönüşmektedirler. Bitler ise insanların saç derilerinde yaşayan ve kan emerek beslenen kanatsız böcek türleridir. Bit, asalak bir canlıdır. Her zaman yaşamını sürdürebilmek için bir konağa ihtiyaç duyar. Bunlardan biri de insan vücududur.

Bit nasıl temizlenir?

Bit probleminden kurtulmak için mutlaka bir doktora danışmak ve onun önerisi ile bit tedavisinde verilen ilaçları belirtildiği şekilde kullanmak gereklidir. İlaç tedavisinin yanında kimyasal içerikli şampuan ve losyonlarda bitlerin temizlenmesi için tercih edilmektedir. İlaç tedavisi ile birlikte sık dişli özel bit tarakları da bitlerin temizlenmesinde tercih edilmekte ve etkili sonuçlar alınmaktadır.

Saçların bitlerden temizlenmesinde yalnız saçın temizliği ve bakımı değil kalıcı neticeler elde edebilmek için saça teması olan tarak, yastık kılıfı gibi tüm eşyaların temizliğine özen ve önem gösterilmelidir. Yıkanamayan malzemeler için kuru temizleme ya da kızgın ütü tercih edilmelidir.

Saç sirkesi karşısında doğal çözümler

Doğal çözümler saçta sirke problemi için tercih edilen etkili yöntemler arasında göze çarpıyor. Saç sirkesi ve bit problemi için zeytinyağı en fazla tercih edilen doğal yöntemlerin başında gelmektedir. Zeytinyağı, anti bakteriyel özellik taşıdığı için sirke ve bitlerin yol açtığı şiddetli kaşınma sorununu gidermektedir. Ayrıca yalnız kaşıntıyı giderici etkisi olmayıp aynı zamanda enfeksiyonları da önlemektedir. Zeytinyağı bitlerin sebep olduğu enflamasyon ile mücadele etmektedir.

Zeytinyağı dışında Hindistan cevizi yağı, sarımsak, sirke, vazelin, Aloe Vera jeli saç sirkesinde doğal çözüm sağlayan ürünlerdir. Bu ürünler içerisinde özellikle sirke, bit temizliği için en etkili yöntemlerden biri. Beyaz sirke diğer sirke türlerine nazaran tavsiye edilmektedir. Aloe Vera nın içeriğinde bulunan asit yoğunluğunun bit ve sirkelerin ölmesini sağladığı da bilinmektedir.

Farklı saç türlerinde bit temizleme işlemi fark eder mi?

Doğal yollar ile yapılan bit temizleme işlemlerinin bitlerden tamamen kurtulana kadar her gün tekrarlanması gereklidir. Kıvırcık saç türlerinde diğer saçlara nazaran bit temizleme işlemi daha zor olmaktadır. Fakat saçın uzun, kısa veya kıvırcık yapıda olması bit temizlenmesi işlemlerinde farklılığa neden olmamaktadır. Doğal çözümler, doğal bit ilaçları olarak etkili bir tedavi imkanı sağlamaktadır. Doğru tedavi yöntemlerinin uygulanması sayesinde bitlerden gün içerisinde kurtulmak mümkün olmaktadır.

Saçta sirke ve bit nasıl yayılır?

Okul ortamındaki çocuklarda daha sık görülen ve yayılan bu böcek türü sadece çocukların değil velilerinde çekindiği canlıların başında geliyor. Gözle görülmesi oldukça güç olan bit, bulaşıcı olması bakımından da ciddiye alınması gereken bir canlı. Sirke ve bit; fırça, tarak, yastık, şapka, eşarp, mont, kaban, atkı gibi şahsi eşyaların paylaşılması yolu ile yayılmakta ve kişiden kişiye bulaşmaktadır. Asıl bulaşma yolu ise saç temasıdır. Bit yumurtaları insan vücudu dışında kumaş ve battaniyelerde gün canlı olarak kalabilmektedir.

Saç biti, özellikle çocuklarda saçlı deri kaşıntılarında ilk akla gelmesi gereken hastalıklardandır. Baş biti ve komplikasyonları hastayı çok rahatsız eder. Bulaşıcılığı sebebiyle aile ve yakın çevre de bu durumdan etkilenir. Erken dönemde tedavi edilirse tedavisi daha kolay ve hızlıdır. Ancak komplikasyonlar oluşunca tedavisi daha uzun zaman alır. Bununla birlikte tüm olgularda doğru bir yaklaşım ile tedavisi mümkün ve kolay bir dermatolojik problemdir.

Saç Biti (Baş Biti) Nedir?

Saç biti, insan saçına yerleşen bir tür deri parazitinin oluşturduğu hastalıktır. İnsanda görülen üç tip bitlenme arasında en sık görülenidir. Diğer ikisi gövde ve kasık bitlenmeleridir.

Hastalığı oluşturan ‘Pediculus humanus capitis’ isimli bir parazittir. Uzunluğu 1, milimetredir. Dişiler erkeklerden uzundur. Üç çift bacağı vardır. Rengi çoğunlukla gri, bazen sarımsı kırmızıdır.

Bitler soğukta hareketsiz iken vücut ısısında hareketlidirler. Kan emerek beslenirler. Günde kez kan emerler. Baş biti günde 3 ile 10 arasında yumurta bırakır. Bunların yaklaşık %70’i erişkin hale dönüşür.

Baş bitlerinin ortalama yaşam süresi gündür. Parazit ve yumurtalarının yerleşim yeri genellikle başın arka kısmı ve kulak arkalarıdır. Çok nadiren saç dışında sakalda da görülebilir. Çoğu hastada sadece saça yerleştiğinden baş bitine saç biti de denir.

Saç Biti Yumurtaları (Sirkeler)

Saç biti yumurtalarına halk arasında ‘Sirke’ adı verilir. 0, mm boyutlarında olan sirkeler rahatça görülebilir. Bunlar parlak, sarımsı renkte, oval veya damla biçimlidir. Uygun şartlarda günde yumurtalarından çıkan sirkeler görünür hal alır ve günde olgunlaşırlar. Sirkeler insan vücudu dışında 10 gün canlı kalabilirken, erişkin saç biti gün yaşayabilir ve evcil hayvanlar üzerinde yaşayamaz.

Saç Biti Nasıl Bulaşır?

Saç biti genellikle hasta bir kişiyle yakın fiziksel temas sonucunda bulaşır. Özellikle kafa kafaya değecek şekilde olan temaslar bulaşmayı çok kolaylaştırır. Okul öncesi ve okul çağı çocuklarının oyunlarında fiziksel temas ihtimali arttığı için saç biti bu yaşlarda en sık görülür.

Bunun dışında tarak, fırça, şapka, eşarp ve yastık gibi şahsi kullanılması gereken giysi ve gereçlerin ortak kullanılmasıyla bulaşabilir. Bu yüzden okullar, yurtlar gibi toplu yaşanan ve ortak eşya kullanılan kalabalık ortamlarda bit ve yumurtaları daha kolay bulaşır.

Kazak, çamaşır vb. çıkarırken ve saç tarama sırasında bitler hasta kişiden 1 metre uzağa bulaşabilirler.

Saç biti hasta veya kirli olmanın göstergesi değildir. Saç biti ile ilgili herhangi bir ciddi sağlık problemi yoktur. Parazitin bulaştığı herkeste hastalık oluşabilir.

Saç Biti Kimlerde Görülür?

Saç biti en çok okul öncesi ve okul çağı çocuklarında görülür. Kadınlarda erkeklerden daha sıktır. Yaşlılarda daha az görülür. Bunun sebebi bilinmemektedir.

Kötü hijyen koşullarının hastalığı arttırıcı olduğu düşünülmekle beraber baş biti, en temiz kişiler, topluluklar ya da okullarda da görülebilir.

Saç tipinin de bitlenmede etkili olabileceği düşünülmektedir. Örneğin baş bitleri beyazların saçlarında zencilere göre daha rahat tutunabilir.

Saç Bitinin Görülme Sıklığı Nedir?

Toplumdaki görülme sıklığı bilinmemektedir. % arasında değişen oranlarda görülebilmektedir. Savaş ve barış zamanlarındaki yaygınlığı çok değişkendir.

Hastalar çoğu zaman hastalığını gizlediği ya da istatistiki çalışmalar yetersiz olduğu için kesin rakamlar bulmak zordur. Hastane poliklinik taramalarında %1 gibi rakamlar görülebilirken okul taramalarında rakamlar bunun hayli üzerindedir.

Saç Bitinin Belirtileri Nelerdir?

Saç bitinde aşağıdaki belirtiler görülebilir;

• Erişkin bitler
• Yumurtalar
• Kaşıntı ve kaşıntıya bağlı belirtiler
• Bite karşı vücudun verdiği tepkiyle oluşan komplikasyonlar

Erişkin Bitler

Baş bitinin erişkin haline genellikle saçta, çok ender olarak da sakal veya diğer kıllı alanlarda rastlanır. Bitler en sık ense ve kulak arkasında görünürler. Kaşıntının olmadığı başlangıç dönemlerinde görmek tesadüfe kalmıştır.

Çoğu vakada az sayıda bulunur. Hastaların %60’ında 10 adet biti geçmez. % hastada adete, çok ender durumlarda adete vardığı görülmüştür.

Bit Yumurtaları (Sirkeler)

Bitin kendisini görmek zorken yumurtalarını rahatça ve çok sayıda görebiliriz. Sirkeler saçlara sıkıca yapışıktırlar. Sirkeler en çok başın arka kısmına yerleşirler.

Canlı yumurtaları görmek baş biti tanısını koymada önemlidir. Bunların hastalığı sürdürecek yumurtalar mı yoksa boş yumurta kabukları mı olduğuna bakılmalıdır. Canlı yumurtalar saça ve saçlı deriye çok yakın olarak yapışmış durumdadırlar. Vurmakla saçtan uzaklaşmazlar.

Kaşıntı ve Komplikasyonlar

Baş bitlenmesinde kaşıntı ve buna bağlı belirtiler ortaya çıkar. Bitler daha çok geceleri kan emdiği için kaşıntı gece artar. Bitlenmedeki kaşıntının bitlerin tükürüğüne karşı alerjik bir reaksiyon sonucu olduğu düşünülmektedir. Kaşıntı bitlerin yerleştiği başın arka kısmı ve kulak arkasında fazladır.

Şiddetli kaşıntı sebebiyle ikincil enfeksiyonlar, egzama oluşumu ve bölgesel lenf bezi şişlikleri oluşur. Özellikle ensede küçük deri kabarıkcıkları ve deri kalınlaşması görülebilir. Bazen tüm vücuda yayılabilen belirsiz bir kaşıntı oluşabilir.

Saçlar kuru ve donuk görünümde olabilir. İkincil enfeksiyona bağlı cerahat ve sıvı çıkışı ile saçların keçeleşmesi kötü bir kokuya neden olur.

Yukarıda anlatılanlardan anlaşılacağı üzere baş bitinin belirtileri şu şekilde özetlenebilir;

Bite bağlı belirtiler:

• Saçlı deride erişkin bitler
• Saç ve saçlı deride parazit yumurtaları (Sirkeler)
• Saçlı deride kaşıntı

Baş bitinin komplikasyonlarına bağlı belirtiler: Bunlar kaşımaya ve parazitin kimyasal çıkartılarına bağlı oluşur;

• Sekonder (İkincil) Egzama: Kaşıntılı, sulantılı ve kabuklu plaklar oluşur.
• Sekonder (İkincil) Enfeksiyon: Çoğunlukla stafilakok bakterilerine bağlı oluşan enfeksiyondur. Cerahat ya da şeffaf akıntı ve kabuklanma yapabilir. Saçlar keçeleşerek kötü koku oluşabilir.
• Bölgesel Lenf Bezi Şişlikleri: Kaşınmaya ve ikincil enfeksiyona bağlı oluşur. Genellikle kulak arkası ve ense yerleşimlidirler.
• Tüm Vücutta Kaşıntı: Belirsiz, bu hastalığa özgü olmayan, düzensiz yaygın kaşıntılar olabilir.

Saç Biti Neden Kaşındırır?

Saç bitlenmesinin olmazsa olmazı kaşıntıdır. Kaşıntının oluşmasının birden fazla sebebi vardır. Başlıcaları aşağıda belirtilmiştir;

• Bitin kafadaki hareketleri ve kan emmesi
• Bitin kimyasal çıkartılarının oluşturduğu alerjik hassasiyet
• Komplikasyon olarak oluşan sekonder (ikincil) egzama
• Komplikasyon olarak oluşan sekonder (ikincil) enfeksiyon

Sirke ile Saç Kepeği Nasıl Ayırt Edilir?

Sirkeler (bit yumurtaları) saçlı derinin kepekleri ile karıştırılabilir. Kepek fiske ile vurulduğunda saçtan rahatça uzaklaşır. Sirkeler oval şekilli ve saça yapışıktır. Vurmakla saçtan uzaklaşmazlar. İki parmak arasında saçın ucuna kadar çekilerek temizlenebilir. Canlı bitler çekildikten sonra iki parmak arasında sıkıştırıldığında ‘çıt’ diye bir ses çıkarır.

Saç Biti Önlenebilir mi?

Saç biti önlenebilir bir problemdir. % garantisi olmamakla beraber bitin kendisinin ya da yumurtalarının bulaşmasını engellemek için şunlara dikkat edilmelidir;

• Hastalarla yakın fiziksel temas olmamalıdır.
• Tarak, fırça, şapka, yastık gibi eşyaların ve giysilerin kullanımı kişisel olmalı, ortak kullanımdan kaçınılmalıdır.
• Hasta kişiler tedavi olana kadar okula ve misafirliğe gitmemeli ve misafir kabul edilmemelidir.

Saç Biti Nasıl Teşhis Edilir?

Öncelikle saçlı deride kaşıntı şikâyeti olan kişide baş biti olabileceği akla gelmelidir. Bitin kendisi görülünce tanı kesinleşmiş olur. Ancak az sayıda oldukları için her zaman görmek mümkün olmaz. Bitin yumurtaları olan sirkeler ise bolca görülür. Bit ve yumurtalarının görüldüğü bölge çoğu hastada başın arka bölümüdür. Hastalık ilerlediğinde tüm saçlı deride görülür.

Bit ve sirkeleri tespit edebilmek için sık dişli taraklar kullanılabilir. Saçlar açıldıktan sonra kökünden ucuna kadar yavaşça ve itina ile birkaç kez taranır ve tarakta bit veya sirke varlığı araştırılır. Bitleri görmek daha zordur. Çünkü bitler hareket edebilir ve saklanabilirler. Hekim özel bir ışık altında saçlı deriyi inceler. Bu şekilde bit ve sirkeler tespit edilebilir.

Saç Biti Nasıl Tedavi Edilir?

Baş bitlenmesi yeni başladığında tedavisi daha hızlı ve kolaydır. Ancak gecikmiş hastalar genellikle komplikasyon oluşmuş şekilde hekime gelirler. Bu yüzden ikincil enfeksiyon ya da egzama oluşmuş vakalarda öncelikle bu komplikasyonların tedavisi yapılır. Daha sonra bitlenmenin tedavisine geçilir.

Bit ve Yumurtalarının Temizliği Nasıl Yapılır?

Bir yandan mekanik temizlik yapılırken diğer yandan bitleri öldürmek için kimyasal ajanlardan biri kullanılır. Bunlar krem, losyon, jel ya da şampuan şeklinde ilaçlardır. Tedavide aşağıdaki aşamalar sırayla uygulanmalıdır;

1. Saçlar önce ıslatılır ve normal şampuan ile ovalanır. Ardından durulanır ve havluyla kurulanır.
2. Daha sonra kurumuş ve temiz olan tüm saçlı deriye hekimin verdiği ilaç uygulanır. 10 dakika beklenir. Durulanır.
3. Daha sonra bir kabın içinde bir bardak su ile bir bardak sirke karıştırılır. Bu karışım saça masaj yapılarak yedirilir. 1 saat bekledikten sonra saç yıkanır ve hafifçe kurulanır. Bu işlemin amacı saça sıkıca yapışan yumurtaların gevşemesini ve saçtan kolayca uzaklaştırılabilecek bir hale gelmesini sağlamaktır.
4. Daha sonra saçlar hafif nemli iken ince dişli sirke tarağı ile kuvvetli ışık altında yavaşça ve sabırla taranır. Yumurtaların (sirkelerin) saçtan bir tane bile kalmadan temizlendiğine emin olana dek saç taranır.
5. İlk uygulamadan gün sonra tedavi tekrarlanabilir. Buradaki amaç yumurtadan yeni çıkmış larvaların öldürülmesidir.

Küçük erkek çocuklarında saçları kesmek daha kolay verilen bir karar olduğu ve tedaviyi çok kolaylaştırdığı için saçların dibinden kesilmesi tavsiye edilebilir.

Sirkeleri Uzaklaştırmak Neden Önemlidir?

Bitlerin yumurtaları olan sirkeler ilaçla tedavi sonrası mutlaka uzaklaştırılmalıdır. Eğer sirkeler tamamen temizlenmez ise yumurtalarından çıkan yeni bitler hastalığı tekrar başlatırlar.

Tedavi Sonrası Saçlar Nasıl Taranmalıdır?

Islak tarama, bitleri uzaklaştırmada etkilidir. Önce saçlar ıslatılır. Saç kremi gibi bir kayganlaştırıcı saça uygulanır. Sık dişli tarakla dakika saçlar taranır. Bu tarama işlemi iki hafta süreyle birkaç gün arayla tekrarlanır.

Bitler suya maruz kalınca hareket etmediğinden tarama ile uzaklaştırılabilirler. Bu yöntem kimyasal ajan kullanmak istemeyenler ve çok küçük çocuklar için iyi bir alternatiftir. Ancak uzun süreli bir tedavi yöntemidir.

Ortak Kullanılan Eşyalar Nasıl Temizlenir?

Tarak, fırça, şapka, eşarp, yastık kılıfı ve havlu gibi eşyalar sıcak suyla yıkanmalıdır. Yıkanamayanlar iki hafta ağzı kapatılmış plastik torbada bekletilebilir ya da kuru temizlemeye verilebilir.

Kilim, mobilya ve araba kılıfları iyice vakumlanmalıdır.

Saç Biti Tekrarlayabilir mi?

Etkili ve kişiye uygun bir tedavi gerçekleştirilir ise baş biti tedavisi genellikle başarı ile neticelenir. Ancak bazen çeşitli sebeplerle bitlenmenin tekrarlaması ile karşı karşıya kalınabilir. Bu sebepler aşağıda belirtilmiştir;

• İlaçlar bit ya da yumurtalarına yeterince etki etmeyebilir
• Saçta canlı yumurtalar kalmış olabilir
• Tedavi ajanına karşı direnç gelişebilir
• Saç biti olan diğer kişilerle temas devam ettiği için parazit tekrar bulaşabilir (Reenfestasyon)

Böyle durumlarda gerekirse farklı ajan kullanılarak gün sonra tedavi tekrarlanır. Ayrıca yukarıda belirtildiği şekilde en az iki hafta süreyle ıslak tarama ve sirkelerin temizlenmesi dikkatle uygulanır. Mümkün olan kişilerde saçlar dibinden ya da olabildiğince kısaltılarak kesilir.

Görüldüğü üzere saç bitlenmesi, özellikle küçük çocuklarda rastlanan önemli sağlık sorunlarından biridir. Bulaşıcılığı sebebiyle toplumsal yaşantıyı da olumsuz etkileyebilir. Ancak bazı basit kurallara uymak ve dikkatli davranmak hem bitlenmenin ilerleyerek komplikasyonlar oluşturmasını engelleyecek hem de tedaviyi kolaylaştıracaktır. Anne-babaların ve öğretmenlerin düzenli aralıklarla çocukların saçlarını iyi bir ışık altında incelemeleri erken teşhis için önerilebilecek basit bir yöntemdir. Böylece yukarıda anlatılan ve tedaviyi zorlaştırarak profesyonel yardım gerektiren komplikasyonlar oluşmadan saç biti tespit edilebilir. Ancak her şeye rağmen hangi aşamada tespit edilirse edilsin saç biti ve komplikasyonları dermatoloji hekimleri tarafından tamamen tedavi edilebilir ve hastalar eski cilt sağlıklarına kavuşabilir.