Sesin Duyulmasını Sağlayan Özelliğine Ne Denir
Sesin Duyulabilme Özelliği
Ses dalgalar halinde yayılan bir enerji olarak basitçe tanımlanabilir. Ses dalgalarının taşıdıkları enerji ne kadar yüksek se sesin duyulma şiddetide o oranda fazla olur. Bu nedenle sesler zayıf işitilir yada gürültülü olarak işitilir. Yani duyduğumuz sesin zayıf yada gürültülü olması taşıyabildiği enerji miktarı belirler.
Sesin Duyulabilmesi İçin Gerekli Faktörler Nelerdir?
Sesin zayıf veya kuvvetli olmasına (uzaktan veya yakından duyulabilme özelliğine) sesin şiddeti veya gürlük denir. Ses şiddeti, sesin şiddetli veya zayıf işitilmesini (uzaktan veya yakından duyulabilmesini) sağlar.
Sesin şiddeti, ses dalgalarının enerjisine ve genliğine bağlı olup bunlarla doğru orantılıdır.
• Ses dalgalarının genliği arttıkça sesin enerjisi ve sesin şiddeti artar. Genliği fazla olan ses dalgalarının oluşturduğu seseşiddetli ses denir.
• Ses dalgalarının genliği azaldıkça sesin enerjisi ve sesin şiddeti azalır. Genliği az olan ses dalgalarının oluşturduğu sesezayıf ses denir.
Ses şiddetinin ölçüsüne ses düzeyi denir ve ses düzeyi birimi desibel (dB) dir.
Çevrede bulunan ses kaynaklarının ürettiği ses dalgalarının şiddeti ses şiddetinin ölçüsüne yani ses düzeyine bakılarak belirlenir.
• Verilen ses dalgalarının her üç durumda da titreşim sayıları yani frekansları aynı olmasına rağmen genlikleri farklı olduğu için sahip oldukları enerji miktarları ve çıkardıkları ses şiddetleri farklıdır.
Genlikleri ; 3. Durum > 2. Durum > 1. Durum
Ses Enerjileri ; 3. Durum > 2. Durum > 1. Durum
Ses Şiddetleri ; 3. Durum > 2. Durum > 1. Durum
Ses Düzeyleri ; 3. Durum > 2. Durum > 1. Durum
Ses Düzeyi İle İlgili Özellikler
1- İnsan kulağının işitebileceği en düşük ses düzeyine eşik şiddeti veya işitme eşiği denir. İnsanlar için eşik şiddeti düzeyi 0 dB’dir.
2- İnsan kulağı, 0– dB aralığındaki sesleri işitebilir.
3- Düzeyi 0–60 dB arasındaki sesler insan kulağını rahatsız etmez.
4- Düzeyi 60 dB’den fazla olan seslere gürültü denir. Gürültü, düzensiz frekanslı seslerdir.
5- Konuşma sesi düzeyi 30–60 dB’dir
6- Ses düzeyi 60– dB aralığındaki ortamlarda uzun süre kalma işitme sorunlarına yol açar.
7- Genelde ses düzeyi dB üzerindeki sesler insan kulağına zarar verir.
Ses Kaynaklarından Çıkan Ses Şiddetleri
Ses Örnekleri
1- Flütte yavaş üflenerek çıkartılan –si sesinin enerjisi, hızlı üflenerek çıkartılan –si sesinin enerjisinden az olduğu için daha az şiddetlidir ve genliği küçüktür.
2- Piyanoda –si sesine yavaş basıldığında az enerji aktarılır ve ses dalgalarının genliği küçük olduğu için ses şiddeti küçük olur. –si sesine güçlü basıldığında daha fazla enerji aktarılır ve ses dalgalarının genliği büyük olduğu için ses şiddeti artar.
3- Bir tel, aşağı veya yukarı doğru ne kadar fazla çekiliyorsa o teli çekmek için o kadar fazla enerji harcanır. Telin aşağı veya yukarı daha fazla çekildiğinde telin oluşturduğu ses dalgalarının genliği artar ve ses dalgalarının genliği arttığı için de sesin şiddeti artar.
4- Bir salıncak ne kadar büyük kuvvetle itilirse o kadar yükseğe çıkar ve çarptığı bir kişiye daha fazla zarar verir.
5- Uçak, otomobile göre, otomobil, motosiklete göre daha büyük genlikli yani daha şiddetli yani daha fazla enerjiye sahip ses üretir.
6- Gök gürültüsünün enerjisi fazla olduğu için gök gürültüsünün şiddeti, telefon sesinin şiddetinden daha fazladır.
7- Radyonun sesi kısılarak ya da açılarak çıkan ses dalgalarının genliği yani enerjisi yani şiddeti yani ses düzeyi değiştirilir.