silindirik ıkıntı haritacılıkta, kresel yzey zerindeki noktaların, ekseni kutuplardan geen izgiyle akışan ve kreye teğet veya sekant olan bir silindire yansıdığı noktadır. Silindir, zerine yansıtılan izgiler deformasyona uğramadan dikdrtgen oluşturan bir dzlemde aılabilen bir yzeydir.
Silindir bir dzlemde uzatıldığında, paralellerin yatay izgiler ve meridyenlerin dikey izgiler haline geldiği birka silindirik ıkıntı vardır. Projeksiyon silindiri genellikle Dnya'nın ekvator izgisine teğet olacak şekilde seilir. Bu durumda, yarıapı ekvator yarıapına eşit olacaktır, bkz. Şekil 1.
Bununla birlikte, projeksiyon silindirleri aynı zamanda ekvator izgisinden eşit uzaklıkta iki paralelde sekant olarak da seilebilir, bu durumda silindir, ekvator yarıapından daha kk bir yarıapa sahip olacaktır.
Sonuta ortaya ıkan silindirik projeksiyon haritası, daha sonra yatay paralelliklerden ve dik aılar oluşturan dikey meridyenlerden oluşan bir ızgara sunacaktır.
Haritacılıkta kullanılan, her birinin gl ve zayıf ynleri olan birka tr silindirik ıkıntı vardır. Her durumda, bir projeksiyon trnn seimi, haritanın nihai amacına bağlı olacaktır.
Başlangı olarak, bunun ve diğer herhangi bir kartografik projeksiyonun bir avantajı, bunlar aracılığıyla Dnya'nın bazı kısımlarını dz bir yzeyde grselleştirebilmeniz ve bunları kolayca danışmak iin yanınızda gtrebilmenizdir.
Silindirik izdşm dnya haritaları iin ok uygundur, nk her iki yarıkre de, yalnızca yarım krelerden birinin temsiline izin veren konik izdşm gibi diğer izdşmlerin aksine temsil edilebilir.
Şimdi, bir dzlemde kresel bir yzeyi temsil ederken, her zaman şu veya bu şekilde arpıtılacaktır. Silindirik ıkıntı durumunda, en az distorsiyon intertropikal blgede meydana gelir.
Coğrafyacılar, tam da bu tr projeksiyonun erdemlerinden yararlanmak amacıyla, ancak aynı zamanda bu rahatsızlıkları en aza indirmeye alışırken, yzyıllar boyunca farklı trlerde silindirik projeksiyon nerdiler.
Bu projeksiyonun icadı, yılında Belikalı haritacı, coğrafyacı ve matematiki Gerardus Mercator'a atfedilir. Bugn bile dnya haritalarında en ok kullanılan projeksiyonlardan biridir.
Ana erdemi, sabit bir yn rotasının haritada dz bir izgi ile temsil edilmesidir.
Bu benzersiz zellik nedeniyle, gezginlerin yayınlandıktan kısa bir sre sonra benimsedikleri harita tipiydi. O zaman uyumlu bir projeksiyondur, nk ynleri ve aıları korur.
Ancak, Mercator projeksiyonunun alanları korumamasını sağlayan tam da budur. Tropiklerin dışındaki blgeler ve zellikle ok kuzeydeki veya uzak gneydeki blgeler abartılı derecede byk grnyor.
Mercator projeksiyonu, başlangıcından bu yana, kıtalar ve lkelerle dnya haritalarını temsil etmek iin yaygın olarak kullanılmaktadır.
Son zamanlarda, bir komplo teorisi, tropikal blgelerdeki fakir lkelere gre dnya haritasında daha byk ve daha gl grnmek iin zengin lkelerin bu tr bir projeksiyonla ilgilendiğini doğrulayan sosyal ağlar aracılığıyla yayıldı. Bu trden bir argman tamamen yanlıştır.
Silindirik projeksiyonla ilgili problem, nceki blmlerde grdğmz gibi, leğin ekvatordan veya standart paralellikler olarak da bilinen referans paralellerinden uzağa doğru arpıtılmış olmasıdır.
Ana dezavantaj, intertropikal blgelerin dışında, şekillerin ve mesafelerin bu bozulmasının artması, kutup enlemleri iin bu deformasyonu artırması ve bu blgelerin gerekte olduklarından ok daha byk grnmesine neden olmasıdır.
Bu nedenle, ana zellikleri aşağıda grlen silindirik projeksiyonlarda ortaya ıkan varyantlarda distorsiyonu olabildiğince ortadan kaldırmak iin değişiklikler yapılmıştır.
Web iin standart haritalama sistemi haline gelen klasik Mercator projeksiyonunun bir eşididir. Bu, Google tarafından yılında popler uygulamaları, Google Haritalar ve Google Earth iin benimsenen sistemdir.
Bing Maps, Mapquest, OpenStreetMap, Mapbox ve diğerleri gibi diğer byk internet haritası sağlayıcıları bu projeksiyon sistemini benimsemiştir.
Orijinal Mercator projeksiyonu ile bu tr projeksiyon arasındaki fark ok incedir ve nihai sonu ok az değişiklik gsterir.
Orijinal projeksiyonda Dnya'nın bir kre olduğu varsayılırken, Web - Mercator'da Dnya'nın elipsoidal olduğu varsayılır.
Ancak, haritalarında bu iyileştirmeleri benimsemeyen lkeler var. rneğin, Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada kıtası iin hava seyrsefer haritaları iin Lambert Conformal Conic projeksiyonu ve kadastro konularında Albert Conic projeksiyonu tercih edilir.
İsvireli matematiki ve coğrafyacı Johann Heinrich Lambert () tarafından 'de nerilen silindirik bir projeksiyondur. Orijinal versiyonunda, Lambert ekvatoru bir referans paralel olarak kullanır.
Bu tip projeksiyonda ama, Mercator projeksiyonunun getirdiği alandaki distorsiyonu dzeltmektir, bu yzden eşit alanlı silindirik bir projeksiyon olarak da bilinir.
Lambert projeksiyonundaki alandaki sabitlik, yndeki bir deformasyon pahasına, zellikle byk enlem değerlerinin olduğu blgelerde elde edilir.
Bu tr bir projeksiyondan, en az yedi varyanttan oluşan bir aile ortaya ıkmıştır; burada ekvator izgisine eşit uzaklıkta iki paralellik seilmiştir, alandaki değişmezliği temel bir zellik olarak muhafaza eder, ancak ilgili enlemlerdeki deformasyonu en aza indirir. haritanın kullanımına gre.
Daha nce gzden geirilmiş olanlara ek olarak, olduka eski bile olsa başka tipte silindirik ıkıntılar vardır. Bazıları aşağıda aıklanmıştır.
Karasal krenin meridyenlerinin eşit aralıklarla dikey izgiler haline geldiği basit bir projeksiyon trdr. Benzer şekilde, paralellikler veya enlem daireleri de eşit uzaklıkta olan yatay izgiler haline gelir.
Bu tr bir projeksiyon ok eskidir ve MS 70 ile MS yılları arasında yaşamış bir Yunan coğrafyacı olan Tyrios'lu Marinus'a atfedilir. C.
Bu tr projeksiyonun dezavantajı, esas olarak enlem blgelerinin tropik blgelerden daha yksek olan blgeleri ve şekilleri deforme ederek, şekilleri kutup blgelerine yakın yatay olarak dzleştirmesidir.
Bu nedenle, bu tr bir projeksiyon, kesin olduğu ekvatoral paralel dışında alanları ve aıları korumaz.
Haritacı Osborn Maitland Miller (–) tarafından 'de ekvatoru projeksiyon silindirine paralel standart olarak kullanarak nerildi.
Bu izdşm, Mercator projeksiyonuna ok benzer, ancak uyumlu olmaması dezavantajıyla, yani Miller haritasında sabit bir yn eğriye benziyor.
Miller projeksiyonunu gerekleştirmek iin Mercator projeksiyonundan başladı ve gerek enlemi ⅘ faktryle arparak Mercator projeksiyonunu gerekleştirdi. Faktr ngrlen enlemde telafi etmek iin, ters faktr, yani 5/4 ile arpılır.
Sonu, yksek enlemlerdeki formların orijinal forma kıyasla daha az bozulmaya maruz kalmasıdır.
Bu yöntemde Dünyanın çevresine silindir şeklindeki gibi bir kağıdın sarılmasıyla oluşturulur. Silindir kağıt ekvator düzlemine temas edecek şekilde düzenlendiğinden bu yöntemle çizilen haritalarda ekvator ve çevresi daha az hatayla gösterilir. Silindir yöntemde ekvatordan uzaklaştıkça bozulma artar.
Aşağıda genel olarak yeryüzünün tamamının gösterimine yönelik kullanılan bazı silindirik projeksiyon türleri hakkında kısa bilgiler verilmiştir.
Merkator Silindirik Projeksiyonu
Mercatorun de yaptığı ve kendi adıyla anılan silindirik projeksyondur. Genellikle dünya haritalarında ve denizcilik amaçlı haritalarda kullanılır. Bu yöntemle yapılan haritalarda meridyen ve paraleller birbirini dik keser. Konform bir projeksyon olup şekil bozulmaları minimumdur. Ancak ekvatordan uzaklaştıkça hızla artan alan bozulmaları söz konusudur.
Miller Silindirik Projeksiyonu
Mercator Projeksiyonuna benzer. Bu projeksiyonda da paraleller arası uzaklık ekvatordan uzaklaştıkça artar. Ancak bu artış Mercator Projeksiyonundaki artıştan daha azdır. Bu yüzden orta enlemlerdeki deformasyon da daha az olmaktadır.
Diğer projeksiyon yöntemleri için Harita Bilgisi Konu Anlatımı sayfamızı inceleyebilirsiniz.