22 Eylül SÖYLEŞİ Sayı (Eylül-Ekim ) |
TMMOB Gemi Mühendisleri Odası, geçtiğimiz günlerde mevcut yönetmeliklerin revize edilmesi ve ihtiyaç duyulan yeni yönetmeliklerin oluşturulması amacıyla bir Olağanüstü Genel Kurul yaptı. 14 yönetmelikten 13'ü onaylanırken, bir yönetmelik gözden geçirilmek üzere onay görmedi. Olağanüstü Genel Kurul'u ve GMO'nun gündemindeki diğer konuları konuştuğumuz GMO Yönetim Kurulu Başkanı Sinem Dedetaş, Gemi İnşa Sanayi Stratejisi Çalıştaylarına dikkat çekti. Gemi inşa sanayiinin stratejik bir sektör olduğunu; dolayısıyla bir strateji planlaması yapılması gerektiğini belirten Dedetaş, "Gemi inşa sanayii için artık bir yol haritası belirlenmeli" dediTMMOB Gemi Mhendisleri Odas (GMO), ylnda Trk Mhendis ve Mimar Odalar Birlii Kanununun yrrle girmesinin ardndan Trk Gemi Mhendisleri Cemiyeti tarafndan kurulan Trkiyenin ilk Mhendislik Meslek Odas oldu. Mesleki etkinlikte bulunmak kouluyla; gemi inaat mhendislii, gemi makineleri mhendislii, gemi inaat ve gemi makineleri mhendislii, gemi inaat ve deniz mhendislii, deniz teknolojisi mhendislii, gemi konstrksiyonu mhendislii alanlarnda lisans eitimi alan mhendislerin ye olabildii GMOnun bugnk ye says n zerinde.
Getiimiz gnlerde mevcut ynetmeliklerin revize edilmesi ve ihtiya duyulan yeni ynetmeliklerin oluturulmas amacyla Olaanst Genel Kurulunu gerekletiren GMO, toplam 14 ynetmelikten oluan ynetmeliklerin 13n kabul etti. GMOnun Trk Loydu ile ilikisini konu alan ynetmelik ise yeniden gzden geirilmek zere onay alamad. GMO Ynetim Kurulu Bakan, Sinem Dedetala, Olaanst Genel Kurulu ve GMOnun gndemindeki dier konular konutuk
Tersane: GMO, 5 Temmuz te, Olaanst Genel Kurulunu gerekletirdi. Genel Kurulda gndem neydi? Ne gibi kararlar alnd?
Sinem Dedeta: GMOnun Olaanst Genel Kurulunda tek gndemimiz ynetmeliklerdi. Bir nceki Olaan Genel Kurulumuzda, mevcut ynetmeliklerin revize edilmesi ve ihtiya duyulan yeni ynetmeliklerin oluturulmas amacyla bir teklif verilmi ve bu teklif kabul edilmiti. Dolaysyla Genel Kurulda seilecek olan Ynetim Kuruluna bununla ilgili bir grev verilmiti. Biz bu grevi yerine getirdik. Ynetmeliklerimizin deimesi gereken ksmlarn bir komisyon eliinde alarak dzenledik. Ayrca komisyon dndan gelen grleri de dikkate aldk. Bunun yannda yeni yazlan ynetmeliklerimiz de oldu. Olaanst Genel Kurulda toplam 14 ynetmelik onaya sunuldu ve 13 tanesi onayland.
Asl kritik ynetmelik ise onaylanmayan, GMO ve Trk Loydu konusuydu. Bilindii gibi Trk Loydunun kurucusu GMO. Dolaysyla GMO ile Trk Loydu arasnda kuvvetli bir ba var. Biz gemi dnemlere de baktmzda, GMO ile Trk Loydunun ilikilerinde GMOyu ve Trk Loydunu skntya sokan meslee zarar verebilecek birtakm noktalar olduunu fark ettik. Bu sebeple yeni ynetmeliimizde GMO ve Trk Loydu arasndaki ilikiyi olabildiince dzenlemeye ve bamszlatrmaya altk. Trk Loydu ile greve geldiimiz gnden beri bu ilikiyi her iki kurumun da yararna olacak ekilde nasl gelitirebiliriz bunun almalarn yaptk. Bu ynetmelik deiikliindeki amacmz Gemi Mhendisleri Odasnn kurumsal olarak Trk Loydu Ynetim Kurulunun seiminde etkisini azaltarak gemi mhendislerinin mesleki temsiliyetini n plana karmak amal idi. Fakat sanrm bu durumu yelerimize yeterince ak anlatamadk. Hatt zatnda bu durum ya da yaplmas istenen bu deiiklik Trk Loydunun bamszlamas ve IACS yelii srecinde ok nemli bir admdr ve kanaatimce er ya da ge bu dzenleme yaplacaktr.
Olaanst Genel Kurulda grlen bir dier kritik ynetmelik ise Gemi Dizayn Motorlarnn NOx Emisyon lm Denetimi ve Belgelendirme Ynetmeliiydi. Yeni yazlan bu ynetmelii, GEMMO ile birlikte bir komisyon kurarak hazrladk. 2 Odann ortak almas olan bu ynetmelikle, meslektalarmza emisyon lm hizmetleri ile ilgili yeni bir alma alan am olduk.
Tersane: GMOnun gndeminde baka hangi konular var?
Sinem Dedeta: En nemli gndemlerimizden biri de tasarm tevii ile ilgili yaynlanan tebli. Mevcut bir tasarm tevik yasas vard, yaynlanan dier teblile birlikte bu tevik kapsamna gemi ve yat tasarm da eklendi. Getiimiz gnlerde Piri Reis niversitesinde bu konuda bir de seminer dzenledik. Oda Ynetim Kurulu olarak greve geldikten sonra katldmz toplantlarda vs. gzlemlediimiz en nemli konu, sektrdeki ilerlemenin bundan sonra zellikle tasarm ve Ar-Ge konusunda olacayd. Trkiyenin ve gemi mhendislerinin bu konuda kendini daha da gelitirdiini ve gelitireceini, nnn ak olduunu grdk. Bu nedenle Bakanlkla yaptmz grmelerde zellikle bu konuyu belirttik ve tasarm teviine gemi ve yat tasarmnn da girmesini saladk. Bu hususta Gemi ve Yat hracatlar Birliinin Bakan Sayn Baaran Bayrakn da ok deerli katk ve desteklerini grdk. Bu bizim iin ok nemliydi. Bu tevik ile beraber, lkemizde yaplan gemi ve yat tasarm faaliyetlerinin hak ettii deeri bulacana ve yurt d ile eit rekabet ans yaratlacana inanyoruz. Ayrca tasarm tevii ile bizim tasarmlarmzn tercih edilmesinin, uzun vadede sektre byk yarar salayacan dnyoruz.
Bunun haricinde dier nemli gndem maddelerimizden biri de strateji meselesi. Bilindii gibi, iki tane Gemi na Sanayi Stratejisi altay dzenledik. nc bir toplant iin, sekreterya almalarn srdryor. lk iki toplantda, bir anlamda sorunlar dinlendi, grler alnd. Bundan sonra artk yol belirlenmesi lazm. nc toplant bununla ilgili olacak. Tabi bu uzun vadeli bir alma.
Gemi ina sanayiinin stratejik bir sektr olduunu; dolaysyla bir strateji planlamas yaplmas gerektiine dikkat ekiyoruz. lk iki toplantya baktmzda, zellikle kurumlarn ciddi katlmlar, destekleri, herkesin bu ii ciddiye aldn gsterdi. Bakanlk, Trk Loydu, Gemi ve Yat hracatlar Birlii, GSBR, DTO, niversiteler, GEMMO, Denizcilik Federasyonu, Deniz Harp Okulu gibi kurumlar ve bireysel katlmclar ciddi uralar verdiler bu konuda. Yine tevik konusunda da bu kurumlarn ciddi uralar vard. Zaten birlikte hareket etmeden sonu almak zor.
GMO Genel Sekreteri Grsel Yldz ve GMO Ynetim Kurulu Bakan Sinem DedetaTersane: GMOnun denizcilik alanndaki dier sivil toplum kurulularyla ilikileri nasl?
Sinem Dedeta: Denizcilik sektrndeki her kurumun meslek odalar, STKlar, dernek ya da vakflar kendine zg, her biri ayr ayr deerli ileri ve sorumluluklar var. Bizim anlaymz hayatn her alannda olduu gibi birlikte almann baarya gtreceidir. Bu anlayla denizcilik sektrnn bir bileeni olarak btn kurumlarla olan ilikilerimiz azami seviyede gelitirmeye ve bu kurumlarla birlikte alma ynnde destek vermeye alyoruz ve bu anlayla yaklatka dier kurumlarn da ayn anlayta oluunu sevinerek gryoruz ve bununda rnlerini alyoruz. rnek vermem gerekirse az nce bahsettiim gibi GEMMO ile ortak komisyon kurduk ve yeni bir ynetmelik yazdk, ayn ekilde ekim ay ierinde ortak bir kongre dzenliyoruz, baz eitimlerimizi ortak planlyoruz, GSBRin komisyon almalarna katlyoruz, dier kurumlarca denizcilik ve gemi ina alannda dzenlenen tm etkinliklere katlm ve katk gsteriyoruz. Ayn ekilde etkinliklerimizde onlarn da desteklerini alyoruz. Bunun yan sra denizcilik ve stanbul ile yakndan ilgili olan Hali Dayanmasnn bir bileeniyiz. En son ve sevindirici gelimelerden biri de u anda Trk ismini almak zere gerekli giriimlerde bulunan ve yakn zamanda alacana inandmz Denizcilik Federasyonunda onursal ye olarak yer alacamz oldu. Ayrca bu sene, gemi dnemde dondurulmu olan Confederation of European Maritime Technology Societies (CEMT)e olan yeliimiz de aktive ettik.
Tersane: GMOnun meslek ii srekli eitim merkezi GEMSEM ile ilgili bilgi verebilir misiniz?
Sinem Dedeta: Gemi Mhendisleri Odas Meslek i Srekli Eitim Merkezi (GEMSEM), Odamz tarafndan ylnda kuruldu. Buradaki eitimlerimizi, hem kendi grdmz eksikliklere, hem de yelerimizden gelen taleplere gre dzenliyoruz. Bu dnem Ynetim Kurulu yemiz olan Itri Teymurun koordinatrlnde olduka verimli eitimler dzenlemekteyiz. Gazdan Arndrma, Boya Denetmenlii, SGM-SGBM Temel Eitimi, Bilirkiilik - Sal Gvenlii Eitimi gibi sertifikal eitimlerimizin yan sra Bilgisayar Destekli Tasarm, Bilgisayar Program Eitimleri ve Yabanc Dil Eitimleri gibi katlm belgeli eitimlerimiz var. Ayrca, seminerler, paneller, atlye almalar gibi etkinliklerimiz var. Bu sene sohbet toplantlar da dzenliyoruz. Ayrca Karadeniz Teknik niversitesi (KT) ile ilgili almalarmz var. rencilerle yaptmz grmeler neticesinde meslei ve sektr tanmaya ynelik ihtiyalar olduunu rendik ve bu sebeple GEMSEM merkez faaliyetlerine ek olarak KTde dzenlenmek zere meslekta adaylarmza ynelik almalar da oluturdu.
Tersane: Trk gemi ina sanayii ile ilgili grlerinizi, ngrlerinizi alabilir miyiz?
Sinem Dedeta: Gemi ina sanayinin geliimi iin aslna bakarsanz lkemizin hem teknik hem de fiziksel anlamda olanaklar son derece yeterli. Bunun yan sra jeopolitik olarak da avantajl konumdayz. Buna ramen gemi ina sanayimiz bir trl retim konusunda hak ettii seviyeye gelemedi ve dengeli bir retim standardna oturtulamad. Bu durumun sektrn stratejik bir bakla planlamasnn yaplmamasndan kaynaklandna inanyoruz. Bahse konu planlama yaplrken lkemizde sektrmzn btn bileenlerinin; tersane, yan sanayi, akademi, meslek rgt ve birlikleri, sendikalar vs. bir araya gelerek ortak akl oluturmalar gerekmektedir. Bu durum lkemizde sadece sektrmze zg bir durum deildir. Maalesef, zlerek sylyorum, lkemizin temel sorunu bir ortak akl oluturamama sorunudur. Yaadmz u gnlerde ortak akl oluturma ihtiyacmz yakc ve zc bir ekilde gzkmektedir. Sektrmzn ortak akl oluturma yoksunluundan kayb sadece maddidir ve telafisi her zaman mmkndr. Fakat can kaybnn telafisi maalesef mmkn deildir. Bu vesile ile sizin araclnzla herkesi daha itidalli davranmaya ve ortak akl gelitirmek iin bir araya gelmeye davet ediyorum.
Sadece gemi ina sektrne deil tm sektrlere baktnzda, retim merkezlerinin kapatldn gryoruz. retim odakl bir anlay olmadn gryoruz. Gemi ina sektr retim odakl bir sektr. Siz buradaki retimi tevik etmezseniz sektr diye bir ey kalmaz. Bu nedenle Sanayi Strateji Belgesinin iine bu sektrn yerletirilmesi lazm. rnein, off shore ok nemli bir alan. Avrupa bu konuda know-how retiyor. Bizse, i bittikten sonra byle bir alan var diyoruz. Byle olmaya devam ettii srece buradan daha iyi bir noktaya gidemeyiz. Bu durum stratejik planlama eksikliimizin en arpc rneklerinden biridir. Byle olunca, retim yapamyoruz, know-howda geri kalyoruz. Oysaki ne retim yapmakta ne de aratrma gelitirme yapmakta bir eksikliimiz olduunu dnmyorum, sadece plansz giden bir i var. Buradaki stratejik planlamaya biz karar veremeyiz tabi ki. Biz fikir verebiliriz, dier sivil toplum kurulularyla birlikte raporlar sunabiliriz, elimizden gelen tm katky koyarak, ortak akl yaratlmasna ve gerekli mercilere sunulmasnda yardmc olabiliriz.
Tersane: Trk gemi ina sanayiinin avantajlar neler?
Sinem Dedeta: Gemi Mhendisleri Odas Ynetim Kurulu Bakan olarak en nemli avantajmzn iyi yetimi, yetenekli mhendislerimiz olduunu dnyorum. nemli avantajmzdan birini de tersanelerimizin butik retim tarznda almalar olarak gryorum. Dnyadaki bir ok tersane raftan gemi satarken, bizim tersanelerimizde armatrn isteklerine gre ekillenen, balam projelerde bile deiiklik yaplmasna imkan veren bir retim tarz var. Bu butik retim tarz bir avantaj tabi ki. Ama bunun seri retimin, bir eyi devaml yapmann getirdii tecrbenin yoksunluu gibi dezavantajlar da var.
Bir de denizcilik kltrnden bahsetmek gerek. Zira geliim kltrden bamsz dnlemez. Gelimek iin birikim ve tecrbelerden yararlanmak gereklidir. Kurumsal hafzas olmayan bir sektrn gelimesinden ve avantajlarndan sz edemeyiz. Daha bugn Hali Dayanmasnn bir basn aklamas vard. Hali Tersanesi ve blgesi iin bir imar plan kt, askda. senelik bir tersane, bir yatrmcnn yapm olduu bir imar planyla askya karld ve yok olmas gndemde. Trkiyede her alanda yatrmlar, para kazanmak amacyla yaplyor. O zaman da eksik oluyor. Bir krizde dalyorsunuz, toparlanmas zor oluyor ve hatta baz durumlarda mmkn dahi olmuyor. Gemi ina yksek bilgi birikim gerektiren bir i. Srekli st ste konulmas lazm. O yzden senelik tersane ok nemli. Buradaki alkanl, bu kltr dattnz zaman onun bir daha kurulmas mmkn deil. Kurumsal hafzay, meslek ve tarih miraslarmz korumadan istediimiz seviyede bir sektrden bahsetmemiz de mmkn olmayacaktr.
Tersane: Gemi mhendislerinin GMOya bak nasl? yelerden yeterli destei grebiliyor musunuz?
Sinem Dedeta: Odalar gcn yelerinden alr. ye ne kadar aktifse odalar da o kadar aktiftir. O yzden biz ynetim olarak her zaman effaf bir anlayla, birlikte ynetim anlayn destekliyoruz. imdiye kadar da byle ilerledik. Bu dorultuda web sayfamzn yenilenmesi yeni bir yazlma geilmesi sz konusu.
yelerimizin daha aktif olmasn istiyoruz, bunun iin de onlarn aktif katlmn kolaylatrmaya alyoruz. Web sitemizde yelerimizin aktif olarak kullanabilecekleri, birbiriyle iletiim kurabilecekleri bir platform oluturacaz.
GMO Genel Sekreteri Grsel Yldz:
Btn Meslektalarmzn Odaya ye Olmasn SalayacazTrkiyede kanunen mesleini yapan her mhendisin meslek odasna ye olma zorunluluu olduunu belirten GMO Genel Sekreteri Grsel Yldz, Odalar yeleri ile var olur diyor.
yelikle ilgili almalar yaptklarn belirten Yldz, Aslnda, mhendislerin meslek odalarna ye olma zorunluluu birok mhendis tarafndan da bilinmiyor. Bu nedenle de birok meslektamz odamza ye deil. Biz, nmzdeki dnemde, btn meslektalarmzla birebir iletiim kurarak bu kanuni zorunluluu anlatp odaya ye olmasn salamaya alacaz eklinde konuuyor.
Trkiyedeki gemi yan sanayiinin kalite ve sayca yeterli olup olmad ile ilgili sorumuzu da yantlayan Grsel Yldz, unlar sylyor: Benim tersanelerde grev yaptm dnemde, yaptmz gemilerde yerli yan sanayi rnlerini memnuniyetle kullandk. Olduka da baarl buluyoruz. Keza, btn gemilerimiz uluslararas geerlilii olan klas sertifikalarna sahip yaplyor. Dolaysyla yan sanayi malzemelerinin IACS yesi klas kurulularndan sertifikal olmas gerekiyor. Bunu da u anki yan sanayimiz ok baarl bir ekilde yapyor. Gverte ekipmanlar, kreynler, paneller, yaltm malzemeleri, kablolar, camlar, lumbuzlar, kaplar vs. buna benzer birok yan sanayi rn dnya standartlarnda yaplyor. Bu da memnuniyet verici bir durum. Ancak daha da gelimesi gerekiyor. Gemi ana makinesinin dahi Trkiyede yerli olarak yaplmas konusunda almalar devam ediyor. Arzu ediyoruz ki ana makinelerin yan sra gemi sacn da yerli olarak tketelim.
Sinem DedetaTMMOB GMOnun ilk kadn bakan olan Sinem Dedeta, stanbul Teknik niversitesi, Gemi naat ve Deniz Bilimleri Fakltesi mezunu. Gemi na ve Gemi Makineleri alannda da yksek lisans yapan Sinem Dedeta, i hayatna Delta Marine firmasnda balam. Burada, nce Sonlu Elemanlar blmnde, arkasndan da elik Dizayn blmnde alan; daha sonra bir sre de RINAda yat plan onay mhendisi olarak grev yapan Sinem Dedeta bugn, GMO Bakanlnn yan sra kurucular arasnda yer ald Matesis Marine firmasyla; mhendislik hesaplar, dizayn, gzetim, danmanlk, eitim gibi faaliyetlerle gemi ina sanayiine hizmet vermeye devam ediyor
R E K L A M