Sirüs Nedir
Sirüs (biyoloji)
Biyolojide, sirüsİngilizce telaffuz:&#;[ˈsɪrəs]SIRR-əs, (Latincede kıvrık duran tutam veya saçak anlamına gelen cirrus sözcüğünden türemiş) dokunaca benzeyen ve hayvanlarda bulunan uzun ve ince bir yapıdır, ancak genel olarak dokunacın dayanıklılığından, esnekliğinden, kalınlığından ve hassasiyetinden yoksundur.
Örnek vermek gerekirse, koyun karaciğeri parazitinde sirüs solucanın kaslı penisidir ve kullanılmadığı zamanlarda, hayvanın başının yakınındaki bir sirüs kesesi veya kese içinde tutulur.[1] Aynı yapı, çeşitli Taenia türlerinde de bulunur. Bununla birlikte kum kurdunda, sirüs, parpodia adındaki ayakların her birinin büyümesi veya tentacular sürece verilen addır. Süreç ya dorsal cirrus ya da ventral cirrusda gerçekleşir ve üremeyle hiçbir bağlantısı yoktur.[1]:p.
Kurdele kurtları arasında ise, “caudal cirrus”, solucanın arka ucundaki küçük iplik benzeri bir uzantıdır.[2]Deniz halkalı solucanları arasında, sirüs, duyu organlarını içeren ve baş veya notopodium yakınında bulunan tentacular bir büyümedir ve sırta doğru, karına doğru veya pullu şekilde olabilir.[3]Deniz zambağı ve kabuklu deniz hayvanlarında ise, sirüs, uzun ince bir kavrama veya beslenme uzantısıdır.[4]
Deniz zambağında sirüs, hayvanın sapını saran ince ipliklerdir. Tüp horozbinaları arasında, sirüs gözün üstünden uzayan uzun bir uzantı (supraorbital cirrus) veya boyun bölgesinin altından uzayan bir uzantıdır (nuchal cirrus).[5]Notilusta ise, hayvanın dokunaclarının her biri, ince ve esnek bir sirüsten ve sirüsün geri çekilebileceği sertleştirilmiş ve koruyucu bir sirüs kılıfından oluşur.[6]
Kaynakça[değiştir T.C. ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANLIĞI
Meteoroloji Genel Müdürlüğü
Serbest atmosferde, buz kristalleri, ve su damlacıkları gibi gözle görülür parçacıkların bir araya gelmesiyle oluşan bulut, hava parselinin atmosfer içerisinde yükselmesi ile içerisinde bulunan su buharının yoğunlaşması sonucunda oluşur. Sisin buharlaşması şeklinde oluşumu da söz konusudur.
Yoğunlaşma çekirdekleri adı verilen toz ve duman parçacıkları sayesinde su buharı yoğunlaşabilir. Bulutun oluşumunda her şeyden önce, ister konvektif faaliyetle olsun, isterse bir dağ yamacının zorlamasıyla olsun veya isterse yerin ısınmasıyla yere yakın yerlerdeki hava parselinin ısınarak yükselmesi sonucunda olsun yükselme, soğuma ve yoğunlaşma gerekli olan üç temel özelliktir.
Bulutlar yüksekliklerine göre üçe ayrılırlar:
- Yüksek Bulutlar
- Cirrus
- Cirrocumulus
- Cirrostratus
- Orta Bulutlar
- Altocumulus
- Altostratus
- Nimbostratus
- Alçak Bulutlar
- Stratus
- Stratocumulus
- Cumulus
- Cumulonimbus
BULUTLAR Kutup Bölgelerinde Orta Enlemlerinde Bölgelerinde Yüksek Bulutlar Metre Metre Metre Orta Bulutlar Metre Metre Metre Alçak Bulutlar 0 Metre 0 Metre 0 Metre
Yüksek Bulutlar
Cirrus
Beyaz renkte, çok ince iplikler halinde veya dar şeritler şeklinde bağımsız bulutlardır. Görünümleri lif veya ipek parlaklığındadır. Bu bulutlar genellikle Cirrocumulus ve Altocumulus bulutları ile Cumulonimbus bulutlarının üst kısımlarından meydana gelir. Cirrus bulutları, çok ufak buz kristallerinden meydana gelmiştir.
Cirrocumulus
Kum taneleri veya küçük dalgacıklar halinde, oldukça küçük kümeciklerden meydana gelmiş ince, beyaz ve gölgesiz bulut örtüsüdür. Bulutlar toplu halde oldukları gibi, ayrı ayrı parçacıklar halinde de görülebilirler.
Cirrocumulusler, Cirrus veya Cirrostratus bulutlarının şekil değiştirmesinden veya parçalar halindeki Altocumuluslerin küçülmesinden meydana gelirler. Bu bulutlar tamamen buz kristallerinden ibaret olup, bazen aşırı soğumuş su damlacıkları da görülür.
Cirrostratus
Cirrostratuslar gökyüzünü tamamen veya kısmen kaplar ve genellikle Hale olayını meydana getirirler. Bunlar şeffaf, saça benzer, beyazımsı lifler halinde düzgün görünümlü bulutlardır. Cirrostratuslar küçük buz kristallerinden oluşurlar. Bu bulutlar fazla kalın olmadıklarından şeffaf görünürler. Güneş ve ay ışığını geçirirler.
Orta Bulutlar
Altocumulus
Altocumulus bulutları, genellikle gölgeli, beyaz renge sahiptir. Bu bulutlar kısmen lif halinde yayılmış olduğu gibi ayrı ayrı durumda olan ince tabakalar, yuvarlak kütlelerden ve tomurcuklardan meydana gelir. Düzgün şekildeki parçacıkların gökyüzünün ancak yarısını kaplayacak kadar genişliğe sahip olduğu görülür.
Altostratus
Gökyüzünün büyük bir kısmını veya tamamını kapatan, çizgili, lif veya düzgün görünüşteki grimsi veya mavimsi renkteki bulut tabakasıdır. Bazı kısımları çok ince olduğundan, Güneş; sanki buzlu cam arkasındaymış gibi bir görünüm alır. Bu bulut hale olayını göstermez.
Nimbostratus
Genellikle koyu gri renkteki bulut tabakasıdır. Bunlar çoğu zaman yere kadar ulaşan ve devamlılık gösteren yağmur ve karın düştüğü bulutlardır. Çok kalın olduklarından, güneş ve ayın görülmesi mümkün değildir. Nimbostratus bulutunun altında, parçalar halinde alçak bulutlar meydana gelebilir.
Bu bulutlar yatay ve dikey olarak çok geniş sahaları kaplarlar. Su damlaları, yağmur damlaları, kar kristalleri, kuşbaşı kar taneleri ve bunların karışımından meydana gelirler. Nimbostratusler dikey gelişmeli bulutlar sınıfından oldukları için; en alçak bulut seviyesinden, yüksek bulut seviyesine kadar çok kalın bir tabakayı tamamen kaplarlar.
Alçak Bulutlar
Stratus
Genellikle gri renkte, düzgün görünüme sahip bulutlardır. Stratus’lerden çisenti, buz prizmaları ve kar grenleri yağışı meydana gelir. Güneş bu bulutlardan görüldüğü zaman, bulutun sınırları kolayca teşhis edilebilir. Çok düşük sıcaklıklar dışında Stratus, hale olayını meydana getirmez. Bu bulutlar bazen düzensiz sıralar halinde de meydana gelebilir. Stratus’lerin karakteristik yağışı çisenti olup, rüzgarın sakin veya hafif olduğu dönemlerde görüşü kısıtlayacak şekilde yere yakın seviyelerde görülebilmektedirler.
Stratocumulus
Stratocumulus’ler gri veya beyazımtrak renkte, yada her iki renge birden sahip olan bulutlardır. Bu bulutlar toplu halde veya ayrı ayrı olabilen mozaik görünümünde yuvarlak kütleler ve tomarlardan meydana gelirler. Stratocumulusu meydana getiren elemanlar, genellikle sıralar halinde ve tepeleri düz şekildedir.
Cumulus
Üst kısımları karnabahar görünümünde olan; küme, kubbe veya kuleler halinde dikine olarak gelişen, genel olarak yoğun durumda bulunan bağımsız bulutlardır. Cumulus’lerin güneşle aydınlanan kısımları çoğu zaman parlak beyaz görünüme sahiptir. Bu bulutların tepe ve yan kısımları tomurcuğu andıran kümeler halinde olmasına karşılık, tabanları daha koyu ve hemen hemen düzdür. Cumulusler bazı zamanlarda düzensiz şekillerde de bulunabilirler.
Cumulus bulutları genel olarak su damlalarından meydana gelmiştir. Bulut içindeki sıcaklığın sıfırın altına düştüğü yerlerde, aşırı soğumuş su damlaları ve buz kristalleri de bulunur. Dikine gelişmeye sahip Cumulus’lerde yağmur ve sağanak şeklinde yağışlar meydana gelir.
Cumulonimbus
Dağ ve kuleler biçiminde, büyük bir dikine uzanışa sahip, yoğun ve koyu bir buluttur. Üst kısımları genellikle düz, lifli veya çizgili bir görünüme sahiptir. Cumulonimbus bulutlarının üst kısımları örs veya sorguç şeklinde yayılır. Bu bulutların altında düzensiz biçimde alçak bulutlar oluşabilir. Bunlar Cumulonimbus’lerle bir arada veya ayrı olarak bulunabilirler.
Gökyüzünün büyük bir bölümünü kapladıklarında, tabanları Nimbostratus bulutunu andırır. Bu durumda bulutun yapmış olduğu yağış şekline bakılmalıdır. Sağanak yağışlarla birlikte şimşek, gök gürültüsü veya dolu varsa bulut; Cumulonimbus bulutudur.
Bu bulutlar tek bulut halinde oldukları gibi, birçok Cumulonimbus bulutunun meydana getirmiş olduğu büyük bir bulut silsilesi halinde de olabilirler. Böyle bir Cumulonimbus grubu içindeki her Cumulonimbus bulutuna Oraj meydana getirmesi sebebiyle Oraj Hücresi adı verilir.
Listeye / Geriye Dön kaynağı değiştir]
T.C. ÇEVRE, ŞEHİRCİLİK VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ BAKANLIĞI
Meteoroloji Genel Müdürlüğü
Serbest atmosferde, buz kristalleri, ve su damlacıkları gibi gözle görülür parçacıkların bir araya gelmesiyle oluşan bulut, hava parselinin atmosfer içerisinde yükselmesi ile içerisinde bulunan su buharının yoğunlaşması sonucunda oluşur. Sisin buharlaşması şeklinde oluşumu da söz konusudur.
Yoğunlaşma çekirdekleri adı verilen toz ve duman parçacıkları sayesinde su buharı yoğunlaşabilir. Bulutun oluşumunda her şeyden önce, ister konvektif faaliyetle olsun, isterse bir dağ yamacının zorlamasıyla olsun veya isterse yerin ısınmasıyla yere yakın yerlerdeki hava parselinin ısınarak yükselmesi sonucunda olsun yükselme, soğuma ve yoğunlaşma gerekli olan üç temel özelliktir.
Bulutlar yüksekliklerine göre üçe ayrılırlar:
- Yüksek Bulutlar
- Cirrus
- Cirrocumulus
- Cirrostratus
- Orta Bulutlar
- Altocumulus
- Altostratus
- Nimbostratus
- Alçak Bulutlar
- Stratus
- Stratocumulus
- Cumulus
- Cumulonimbus
| BULUTLAR | Kutup Bölgelerinde | Orta Enlemlerinde | Bölgelerinde |
|---|---|---|---|
| Yüksek Bulutlar | Metre | Metre | Metre |
| Orta Bulutlar | Metre | Metre | Metre |
| Alçak Bulutlar | 0 Metre | 0 Metre | 0 Metre |
Yüksek Bulutlar
Cirrus
Beyaz renkte, çok ince iplikler halinde veya dar şeritler şeklinde bağımsız bulutlardır. Görünümleri lif veya ipek parlaklığındadır. Bu bulutlar genellikle Cirrocumulus ve Altocumulus bulutları ile Cumulonimbus bulutlarının üst kısımlarından meydana gelir. Cirrus bulutları, çok ufak buz kristallerinden meydana gelmiştir.
Cirrocumulus
Kum taneleri veya küçük dalgacıklar halinde, oldukça küçük kümeciklerden meydana gelmiş ince, beyaz ve gölgesiz bulut örtüsüdür. Bulutlar toplu halde oldukları gibi, ayrı ayrı parçacıklar halinde de görülebilirler.
Cirrocumulusler, Cirrus veya Cirrostratus bulutlarının şekil değiştirmesinden veya parçalar halindeki Altocumuluslerin küçülmesinden meydana gelirler. Bu bulutlar tamamen buz kristallerinden ibaret olup, bazen aşırı soğumuş su damlacıkları da görülür.
Cirrostratus
Cirrostratuslar gökyüzünü tamamen veya kısmen kaplar ve genellikle Hale olayını meydana getirirler. Bunlar şeffaf, saça benzer, beyazımsı lifler halinde düzgün görünümlü bulutlardır. Cirrostratuslar küçük buz kristallerinden oluşurlar. Bu bulutlar fazla kalın olmadıklarından şeffaf görünürler. Güneş ve ay ışığını geçirirler.
Orta Bulutlar
Altocumulus
Altocumulus bulutları, genellikle gölgeli, beyaz renge sahiptir. Bu bulutlar kısmen lif halinde yayılmış olduğu gibi ayrı ayrı durumda olan ince tabakalar, yuvarlak kütlelerden ve tomurcuklardan meydana gelir. Düzgün şekildeki parçacıkların gökyüzünün ancak yarısını kaplayacak kadar genişliğe sahip olduğu görülür.
Altostratus
Gökyüzünün büyük bir kısmını veya tamamını kapatan, çizgili, lif veya düzgün görünüşteki grimsi veya mavimsi renkteki bulut tabakasıdır. Bazı kısımları çok ince olduğundan, Güneş; sanki buzlu cam arkasındaymış gibi bir görünüm alır. Bu bulut hale olayını göstermez.
Nimbostratus
Genellikle koyu gri renkteki bulut tabakasıdır. Bunlar çoğu zaman yere kadar ulaşan ve devamlılık gösteren yağmur ve karın düştüğü bulutlardır. Çok kalın olduklarından, güneş ve ayın görülmesi mümkün değildir. Nimbostratus bulutunun altında, parçalar halinde alçak bulutlar meydana gelebilir.
Bu bulutlar yatay ve dikey olarak çok geniş sahaları kaplarlar. Su damlaları, yağmur damlaları, kar kristalleri, kuşbaşı kar taneleri ve bunların karışımından meydana gelirler. Nimbostratusler dikey gelişmeli bulutlar sınıfından oldukları için; en alçak bulut seviyesinden, yüksek bulut seviyesine kadar çok kalın bir tabakayı tamamen kaplarlar.
Alçak Bulutlar
Stratus
Genellikle gri renkte, düzgün görünüme sahip bulutlardır. Stratus’lerden çisenti, buz prizmaları ve kar grenleri yağışı meydana gelir. Güneş bu bulutlardan görüldüğü zaman, bulutun sınırları kolayca teşhis edilebilir. Çok düşük sıcaklıklar dışında Stratus, hale olayını meydana getirmez. Bu bulutlar bazen düzensiz sıralar halinde de meydana gelebilir. Stratus’lerin karakteristik yağışı çisenti olup, rüzgarın sakin veya hafif olduğu dönemlerde görüşü kısıtlayacak şekilde yere yakın seviyelerde görülebilmektedirler.
Stratocumulus
Stratocumulus’ler gri veya beyazımtrak renkte, yada her iki renge birden sahip olan bulutlardır. Bu bulutlar toplu halde veya ayrı ayrı olabilen mozaik görünümünde yuvarlak kütleler ve tomarlardan meydana gelirler. Stratocumulusu meydana getiren elemanlar, genellikle sıralar halinde ve tepeleri düz şekildedir.
Cumulus
Üst kısımları karnabahar görünümünde olan; küme, kubbe veya kuleler halinde dikine olarak gelişen, genel olarak yoğun durumda bulunan bağımsız bulutlardır. Cumulus’lerin güneşle aydınlanan kısımları çoğu zaman parlak beyaz görünüme sahiptir. Bu bulutların tepe ve yan kısımları tomurcuğu andıran kümeler halinde olmasına karşılık, tabanları daha koyu ve hemen hemen düzdür. Cumulusler bazı zamanlarda düzensiz şekillerde de bulunabilirler.
Cumulus bulutları genel olarak su damlalarından meydana gelmiştir. Bulut içindeki sıcaklığın sıfırın altına düştüğü yerlerde, aşırı soğumuş su damlaları ve buz kristalleri de bulunur. Dikine gelişmeye sahip Cumulus’lerde yağmur ve sağanak şeklinde yağışlar meydana gelir.
Cumulonimbus
Dağ ve kuleler biçiminde, büyük bir dikine uzanışa sahip, yoğun ve koyu bir buluttur. Üst kısımları genellikle düz, lifli veya çizgili bir görünüme sahiptir. Cumulonimbus bulutlarının üst kısımları örs veya sorguç şeklinde yayılır. Bu bulutların altında düzensiz biçimde alçak bulutlar oluşabilir. Bunlar Cumulonimbus’lerle bir arada veya ayrı olarak bulunabilirler.
Gökyüzünün büyük bir bölümünü kapladıklarında, tabanları Nimbostratus bulutunu andırır. Bu durumda bulutun yapmış olduğu yağış şekline bakılmalıdır. Sağanak yağışlarla birlikte şimşek, gök gürültüsü veya dolu varsa bulut; Cumulonimbus bulutudur.
Bu bulutlar tek bulut halinde oldukları gibi, birçok Cumulonimbus bulutunun meydana getirmiş olduğu büyük bir bulut silsilesi halinde de olabilirler. Böyle bir Cumulonimbus grubu içindeki her Cumulonimbus bulutuna Oraj meydana getirmesi sebebiyle Oraj Hücresi adı verilir.
Listeye / Geriye Dön
Kaynakça[değiştir sirüs ne demek?
Sirrüs (cirrus; Ci), yüksek seviyede (5–13 km)1 stratiform (katman) bir buluttur. 10 temel bulut tipi arasında en yüksek olanıdır. İpliksi, beyaz; yamalar halinde veya ince şeritler halindedir. Lifli ve ipeksi bir görünüme sahiptir.2
Yapısı
Tümüyle buz kristallerinden meydana gelir. Çoğunlukla beyaz ve bazen açık gri renkteki sirrüs bulutu ince yapısı nedeniyle güneş ışığını kolaylıkla geçirir, gölge bırakmaz. Çoğu zaman yaklaşmakta olan bir cephe sisteminin veya tropikal siklonunun işareti olarak kabul edilir. Fakat, kümülonimbüs bulutlarının örs kısmında da oluşabilir. İpliksi ve tül biçimde gökyüzüne dağılan sirrüs bulutları, jet akımlarının yönü akımının yönüne göre gökyüzünde dağılırlar. Troposferin üst seviyelerinde rüzgarın saatteki hızı ile km hızda estiğinden ve sirrüsler de böylesi fırtınalar içinde oluştuklarından aynı yerde çok uzun süre kalmaz.
Sirrüs türleri
Sirrüs çeşitleri
Kaynakça
Orijinal kaynak: sirüs. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Kategoriler
bulut tipleri
latinceden türkçeye geçen sözcükler
nest...
sirüs ne demek?
Sirrüs (cirrus; Ci), yüksek seviyede (5–13 km)1 stratiform (katman) bir buluttur. 10 temel bulut tipi arasında en yüksek olanıdır. İpliksi, beyaz; yamalar halinde veya ince şeritler halindedir. Lifli ve ipeksi bir görünüme sahiptir.2
Yapısı
Tümüyle buz kristallerinden meydana gelir. Çoğunlukla beyaz ve bazen açık gri renkteki sirrüs bulutu ince yapısı nedeniyle güneş ışığını kolaylıkla geçirir, gölge bırakmaz. Çoğu zaman yaklaşmakta olan bir cephe sisteminin veya tropikal siklonunun işareti olarak kabul edilir. Fakat, kümülonimbüs bulutlarının örs kısmında da oluşabilir. İpliksi ve tül biçimde gökyüzüne dağılan sirrüs bulutları, jet akımlarının yönü akımının yönüne göre gökyüzünde dağılırlar. Troposferin üst seviyelerinde rüzgarın saatteki hızı ile km hızda estiğinden ve sirrüsler de böylesi fırtınalar içinde oluştuklarından aynı yerde çok uzun süre kalmaz.
Sirrüs türleri
Sirrüs çeşitleri
Kaynakça
Orijinal kaynak: sirüs. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Kategoriler
bulut tipleri
latinceden türkçeye geçen sözcükler