Sivrisinekler Neden Bazı Insanları Isırmaz

Gece yarısı vızıltısıyla bizi uykumuzdan eden veya soktuktan sonra bizi kaşıntılar içinde bırakan sivrisineklerle o bilindik deneyimleri yaşamayanımız yoktur. Yaz aylarında bizi rahat bırakmayan bu canlılara biraz daha yakından bakmaya ne dersiniz? O halde aklımızdaki sorularla başlayalım:

1) Sivrisinekler Isırır mı Sokar mı?

Günlük hayatımızda sıklıkla "Sivrisinekler her tarafımı ısırmış/yemiş" gibi ifadeleri sıklıkla kullanırız. Ancak, halk arasında "sivrisinek ısırması" diye geçen bu yaygın kullanım gerçeği tam yansıtmamaktadır. Bilimsel ve elbette doğru olan tabir "sivrisinek sokması"dır. Neden böyle olduğunu yazımızın ilerleyen kısımlarında sivrisineklerin ağız yapısından bahsederken ele alacağız.

2) Sivrisinekler Bizi Neden Sokar?

"Tabii ki kanımızı emmek için!" diye yanıtlamak doğru bir cevap olmasına rağmen bu yanıt elbette merakımızı gidermeyecektir. O halde meselenin biraz derinine inmekte fayda var.

Aedes aegypti türü sivrisineklerin diğer hayvanların kanındansa insan kanını daha çok tercih ettikleri bilinen bir gerçek. Bunun sebebi, insan derisinin ve mikrobiyomunun, diğer omurgalılara kıyasla daha fazla laktik asit üretmesidir. Dahası, sadece dişi sivrisinekler bizleri sokar çünkü insan kanındaki proteinler dişi sivrisineklerin yumurtalarını beslemelerine yardımcı olmaktadır. Pek çok şey dişi sivrisineği insan tenine çekebilir. Bunlar arasında sıcaklık (kızılötesi ışık), ışık, ter, ten kokusu, laktik asit ve karbondioksit sayılabilir.

Pexels

3) Sivrisinekler İnsan Terini Nasıl Algılar?

Sivrisinekler avlarına yaklaşmak için görsel ve ısısal sensörlerinin yanı sıra kimyasal sensörlerini de kullanmaktadırlar. Aedes aegypti türü sivrisineğin anteninde bulunan IR8a adlı bir protein derimizden terimiz vasıtasıyla çıkan laktik asidi algılamaktadır. Bu protein yapısı bir şekilde bozulduğunda ise kan emici sivrisinekler bizim insan olup olmadığımızı anlamada güçlük çekmektedir.

Böcekler omurgalılardan ayrı olarak koklama duyusu geliştirmişlerdir. Böcekler takımına ait olan ve oldukça karmaşık bir koklama duyusuna sahip olan sivrisinekler havadaki kimyasal bileşenleri saptamak için üç adet koku algılayıcı protein ailesinden faydalanmaktadırlar. IR8a molekülünün de dahil olduğu iyonotropik reseptörler adı verilen bu protein grubu diğer bileşenler arasında özellikle asitleri algılamada özelleşmiştir. Havadaki kimyasal bileşenlerin ne olduğu bilgisi, atmosfer sıcaklığı, nem ve yenilebilir bir nesnenin görüntüsü gibi hem ısısal hem görsel bilgiler -hepsi bir arada- sivrisineği avına doğru yönlendirmeye yardımcı olur. 

4) Sivrisinekler Kanımızı Nasıl Emer?

Dişi sivrisinek tenimize konduğunda proboscis (hortum) adlı iğnemsi ağzını derimizi delmek için kullanır. Proboscisin içinde ayrıca 6 adet daha iğne bulunmaktadır. Yaklaşık 30 milyon yıllık evrimsel geçmişe sahip olan bu kan emici böcekler damarımızı bulma konusunda deneyimli bir hemşirenin eline ancak su dökebilir çünkü elindeki şırıngasıyla tek seferde damarımızı bulmak zorunda olan hemşirenin aksine, bir sivrisinek bu iş için 6 adet iğnesini rastgele bir şekilde kullanmak durumundadır.

Damarımızı kolayca bulduktan sonra ise kanı karnına göndermek üzere kendi içine çeker. Bunu yaparken, kanın pıhtılaşmasını önlemek amacıyla antikoagülan adlı proteinler içeren tükürüğünü derimizin içine bırakır. Aedes aegypti türü sivrisinek karnı iyice dolana kadar yaklaşık 5 mikrolitre kan emebilmektedir.

Research Gate

5) Sivrisinekler Neden Vızıldar?

Kanımızı emdikleri yetmiyormuş gibi bir de kulağımızın dibinde vızıldamaları yok mu, işte o hepimizi çileden çıkarır. Ama gelin, bu rahatsızlık verici duruma bir de sivrisinek açısından bakalım.

Her şeyden önce bu vızıltı, sivrisineğin kanatlarını çırpışından ileri gelmektedir. Kanatlarıyla yaklaşık Hz aralığında vızıldayan dişi sivrisinekler aslında erkek sivrisineklerle çiftleşebilmek için bu sesi çıkartırlar. Yani bir dahaki sefere kulağınızda vızıldayan bir dişi sivrisinek olduğunda, bunu onun bir erkek sivrisineğe yaptığı bir "aşk" şarkısı olarak düşünmeyi deneyin. Kim bilir, belki de onlarla empati yaparak sinirlerinize daha fazla hakim olabilirsiniz

6) Sivrisinek Sokması HIV Bulaştırır mı?

Sivrisinek ısırığının neden olduğu pek çok hastalık vardır. Bunlar arasında sıtma, sarı humma, ensefalit (beyin iltihabı) ve deng humması sayılabilir. Yaygın olarak akıllarda yer eden bir diğer soru ise sivrisineklerin AIDS dönemine yol açan HIV (human immunodeficiency virus) adlı virüsü diğer insanlara ya da canlılara bulaştırıp bulaştırmadığıdır.

HIV, sivrisinek metabolizmasında yaşayamadığından sivrisinek üzerinden insana kolay kolay bulaşamaz. Bir diğer deyişle, sivrisinek bir kişiyi soktuğunda ondan emdiği kan miktarı, virüsün içinde yayılması gereken miktarın katbekat altındadır. Ayrıca, HIV insan bedeninin dışında yaşayamayıp hemen ölmektedir. Bu konuda daha detaylı bir incelememizi buradan okuyabilirsiniz.

7) Sivrisinek Sokmasına Ne İyi Gelir?

Şişme, ağrı ve kaşıntı; böcek sokmalarından/ısırıklarından sonra vücudumuzun verdiği en yaygın bağışıklık tepkileridir. Alerji ve kaşıntıyı önleyen ilaçların/merhemlerin haricinde hafif şiddette sivrisinek sokmasına karşı kendiniz de birtakım müdahalelerde bulunabilirsiniz. Bunlardan bir tanesi maruz kalmış bölgeye deriyi yakmayacak şekilde ısı tatbikidir. yılında Christian Müller ve ekibi tarafından yapılmış bir çalışmada bu yöntemin sivrisinek sokması semptomlarını hızlı bir şekilde azalttığı bulunmuştur. Evinizde kolaylıkla uygulayabileceğiniz bir diğer yöntem de sivrisineğin soktuğu bölgeye doğal bal sürülmesidir. Yine tarihli Manisha Deb Mandal ve arkadaşlarının yaptığı bir başka çalışmada, balın kaşıntı ve şişkinlik gibi semptomları hafifletmede etkili olduğu gösterilmiştir. Ancak sivrisinekleri ve diğer böcekleri teninize çekeceğinden, dışarı çıkmadan önce bal sürülmüş bölgeyi iyice temizlemeniz gerekmektedir. 

8) Sivrisinekler Ne İşe Yarar? Yok Etsek Olmaz mı?

Bu, en sık sorulan sorulardan birisidir. Sivrisineklerin doğada ne işe yaradığı kolay kolay anlaşılmamaktadır. Dolayısıyla insanlar, onları yok etmenin iyi bir çözüm olacağını düşünmektedirler.

Gerçekten de sivrisinekler bir anahtar türolmadıkları için, yok edilmeleri halinde muhtemelen kitlesel bir yıkıma neden olmayacaklardır. Buna rağmen birçok diğer tür için besin kaynağı oldukları için, sivrisineklerin yok olması bazı diğer ekosistemleri rahatsız ederek bir takım öngörmesi güç problemlere neden olabilir. Buna karşılık, sivrisinekleri yok etmiyor oluşumuz, bunu istemiyor olmamızdan değil, sivrisinekleri yok edecek etkili bir silahımız olmamasındandır. Bununla ilgili daha fazla bilgiyi buradaki yazımızda bulabilirsiniz.

Alıntı Yap

Okundu Olarak İşaretle

Paylaş

Sonra Oku

Notlarım

Yazdır / PDF Olarak Kaydet

Bize Ulaş

Yukarı Zıpla

İçeriklerimizin bilimsel gerçekleri doğru bir şekilde yansıtması için en üst düzey çabayı gösteriyoruz. Gözünüze doğru gelmeyen bir şey varsa, mümkünse güvenilir kaynaklarınızla birlikte bize ulaşın!

Bu içeriğimizle ilgili bir sorunuz mu var? Buraya tıklayarak sorabilirsiniz.

İçerikle İlgili Sorular

• S. Milius. Geneticists Close In On How Mosquitoes Sniff Out Human Sweat. (28 Mart ). Alındığı Tarih: 27 Nisan Alındığı Yer: Science News

  Sivrisinek neden bazı insanları daha çok ısırır?

  Genellikle sıcak havalarda insanları rahatsız etmeye başlayan sivrisinekler, yağışların artmasıyla birlikte eylül ayında da birçok kişiyi ısırmaya ve uykusuz bırakmaya devam ediyor. Hayatımıza davetsiz bir şekilde girip, bizi ısıran sivrisinekler, kimilerini ise daha çok ısırıyor. Yeryüzünde ise 3 bin 'den fazla sivrisinek türü bulunuyor. Ancak bunlardan çok azı insan bedeninden besleniyor. İnsandan beslenen bazı sivrisinek türleri ise insanda sıtma gibi birçok ciddi hastalığa da neden olabiliyor. Peki, bu rahatsız edici sinekler, neden bazılarını daha çok ısırıyor, bazılarını ise ısırmıyor? Sivrisineklerden nasıl korunmak gerekiyor? İşte size yanıtı…
  
  Lavanta ve karanfil kokusu uzak tutuyor
  
  Terli nemli bölgeler sivrisineklerin özellikle tercih ettiği bölgelerdir. Bu nedenle sık sık duş almakta yarar var. Bahçe ve balkonunuzda sodyum lambaları bulundurmak da sivrisineklerle mücadele etkili bir yöntem. Karanfil yağı, lavanta yağı ve portakal kabuğunun kokusundan hoşlanmazlar. Bu bitkilerin kokularının bulunduğu bir vücut losyonu ya da yağlar sizi sivrisinek saldırılarından koruyacaktır.

  

  
  
  Kaşıntıya bitkisel çözüm
  
  Sivrisinekler, ısırdıktan sonra da ciddi kaşıntılara neden oluyor. Bazı zamanlar kaşıntı nedeniyle cilde yaralarda oluşuyor. Çay ağacı yağı, okaliptüs ve nane yağı ısırılan bölgeye sürüldüğünde kaşıntıyı alıyor. Saf vanilya da sineklerden korunma olarak kullanılabilecek yöntemlerden birisi. Nabız noktalarına sürülen vanilya yağı sivrisinekleri uzak tutuyor. Yeşil limonun üstüne yerleştireceğiniz karanfiller de sinekleri evinizden uzak tutmanıza yardımcı olacaktır.
  
  Fesleğen ve lavanta  
  
  Eğer ciddi bir sivrisinek sorunu yaşıyorsanız o zaman evinizin cam kenarlarına fesleğen ve lavanta saksıları da yerleştirebilirsiniz. Fesleğen ve lavantanın sivrisinekleri kovucu doğal etkisi bulunuyor.

  

  
   

  Avlarını koku yoluyla buluyorlar
  
  Sivrisineklerin bazı kişileri daha çok ısırmasının nedeni vücut kokularındaki farklılıklardan kaynaklanıyor. Çünkü sivrisinekler, hedeflerini ısı ve koku yoluyla buluyor. Bazı insanların ter kokusu da sivrisinekleri daha fazla cezbediyor. Kokusunda karbondioksit, oktenol ve diğer bazı maddeler bulunan insanlar da sivrisineklerin öncelikli hedefi oluyor.
  
  Çok terleyen ilk hedefleri
  
  Akşamları çok terliyor ve vücut ısınız yükseliyorsa, o zaman sivrisineklerin ilk hedefi haline geliyorsunuz. Terdeki laktik asit ve diğer maddelerin kokusunu alabilen sivrisinekler, böylece avına daha kolay ulaşıyor. Bu nedenle gece uyurken çok terliyorsanız, bu da sizi sivrisineklerin ilk tercihleri arasına girmenize neden oluyor.

  

  
  
  A ve 0 kan grubu olanlar gözdeleri
  
  Sivrisinekler, kan gruplarına göre de insanları ayırt edebiliyor. Eğer kan grubunuz ‘A’ ya da ‘0’ ise bu da sizi sivrisineklerin ısırma listesine sokuyor. Gebeler de özellikle doğumun yaklaştığı aylarda vücutları sivrisineklere cazip gelen maddeler salgılıyor. Bu nedenle gebeler de sivrisineklerin ilk hedefleri arasında yer alıyor.
   

  TRTTURK COM

   

  Arşiv Bağlantısı
• M. D. Mandal, et al. (). Honey: Its Medicinal Property And Antibacterial Activity. Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine, sf: –

  Sivrisinekler neden bazı kişileri daha fazla ısırır?

  

  Kaynak, Getty Images

  Japonya'da yapılan bir araştırma, kan grubu "0" olanların, kan grubu "A" olanlara kıyasla sivrisinekler tarafından ısırılma olasılığının yaklaşık iki kat fazla olduğunu ortaya koydu. Kanı B grubu olanlar ise "0" ve "A" grubu arasında yer alıyor.

  Japonya Zararlılarla Mücadele Enstitüsü uzmanlarının araştırmasının sonuçları bilim dergisi Journal of Medical Entomology'de yayımlandı.

  Uzmanlar, dişi sivrisineklerin tercihinde (Sadece dişi sivrisinekler ısırıyor) insanların salgıladığı kimyasalların da rol oynadığını söylüyor.

  Huffington Post'un haberine göre Florida Üniversitesi'nden entomoloji uzmanı Prof. Jonathan F. Day, kan gruplarıyla ilgili daha fazla çalışmaya gerek duyulduğunu belirtmekle birlikte sivrisineklerin özellikle belli insanları seçmesinde belirleyici olan bazı faktörler olduğunu vurguladı.

  Prof. Day'e göre sivrisinekleri kan kaynağına insanların verdiği işaretler yönlendiriyor. Day, "En önemli işaret karbondioksit. Ürettiğiniz karbondioksit miktarı sizi sivrisinekler için daha cazip bir hedef haline getiriyor. Metabolizması hızlı olanlar daha fazla karbondioksit salgılıyor" diyor.

  'Karbondioksit kokusunu 60 metreden alıyorlar'

  Sivrisineklerin 60 metreden karbondioksidin kokusunu alabildikleri belirtiliyor.

  Arabalar da karbondioksit üretiyor. Bu durumda sivrisinekler insanları cansız varlıklardan nasıl ayırıyor?

  Prof. Day'e göre bu durumda "ikincil işaretler" devreye giriyor. Egzersiz sırasında salgılanan laktik asit ikincil işaretlerden biri.

  Ciltten salgılanan laktik asit, insanları sivrisinekler için hedef haline getiriyor. Sivrisineklerin diğer ikincil işaretleri algılama yetenekleri de var.

  Koyu elbiseler riskli

  Day şunları söylüyor:

  "Sivrisineklerin mükemmel bir görme yetisi var. Ama rüzgara kapılmamak için alçaktan uçuyorlar. Sizi çok uzaktan seçebiliyorlar. Koyu elbiselerle fark edilme olasılığınız daha fazla. Açık renkli elbise giyenlerin hedef olma olasılığı düşüyor"

  Sivrisineklerin tercihinde dokunma duyusuyla algılanabilen işaretler de rol oynuyor. Bu açıdan genetik ve fizyolojik farklılıklara göre değişen vücut ısısının çok önemli olduğuna ve bu hayvanların kanın deriye daha yakın olduğu bölgeleri tercih ettiğine dikkat çekiliyor.

  Bir başka ifadeyle vücut ısısı biraz daha fazla olanların ısırılma olasılıkları daha yüksek.

  Hamileler yüzde 20 daha fazla karbondiyoksit üretiyor

  Cleveland Clinic'ten dermatoloji uzmanı Melissa Piliang, yaşam tarzı ve diğer sağlık faktörlerinin de hayvanların tercihinde etkili olduğunu belirtiyor.

  Piliang, "Vücut ısınız fazlaysa, sık egzersiz yapıyor ya da hareket ediyorsanız veya alkol tüketiyorsanız ısırılma ihtimaliniz daha fazla. Hamilelik ve aşırı kilo da metabolizma hızınızı artırıyor" diyor.

  Hamile kadınlar, bebeğin oksijen alıp karbonsioksit vermesi nedeniyle yüzde 20 oranında daha fazla karbondioksit salgılıyor.

  nest...

  50806 50807 50808 50809 50810

batman iftar saati 2021 viranşehir kaç kilometre seferberlik ne demek namaz nasıl kılınır ve hangi dualar okunur özel jimer anlamlı bayram mesajı maxoak 50.000 mah powerbank cin tırnağı nedir