Solunum Yolu Zehirlenmesi Belirtileri

Türkiye'de ev kimyasalları ile zehirlenme nedeni olarak ilk sıralarda çamaşır suyu, yakıcı maddeler ve deterjanlar yer alıyor. Bu zehirlenmelerin büyük çoğunluğu ürünlerin yanlış kullanımı sonucunda ya da küçük çocuklarda kaza ile oluşuyor.

Evde kullanılan kimyasallar sonucu yaşanabilecek zehirlenme anında ne yapmalı, nasıl bir tedavi yöntemi uygulanmalı? Medline Sorumlu Müdürü Dr. Koray Akay anlattı:

KİMYASALLARI BİRBİRİNE KARIŞTIRMAYIN

Çamaşır suyu ya da benzeri kimyasal zehirlenmesi genelde başka kimyasallar ile karıştırıldığında meydana gelir. Örneğin sıkça yapılan hatalardan biri, banyo veya lavabo gibi kapalı bir alanı temizlerken önce çamaşır suyu sonra su dökmeden üzerine tuz ruhu dökülmesidir. Kişinin bu kimyasal karışımını güçlü bir şekilde soluması zehirlenmesine sebep olabilir. Dolayısıyla çamaşır suyu asla diğer kimyasal maddelerle karıştırılmamalı.

ÇAMAŞIR SUYUNDAN SONRA BOL SU DÖKÜN

Özellikle tuz ruhu gibi çamaşır suyuyla tepkimeye giren kimyasal maddeler ciddi zararlar verebilir. Birden çok kimyasal temizleyici kullanmak istiyorsanız her ikisi arasında zaman bırakın ve diğerini kullanmadan önce muhakkak bol su ile temizleyin.

ZEHİRLENME ANINDA NE YAPMALI?

Zehirlenme belirtileri maddenin alınma yoluna, maddenin kimyasal yapısına, maruz kalınan süreye göre değişir. Çamaşır suyu ya da benzeri bir kimyasal zehirlenmesi kendisini hemen belli eder. Gözde yanmalar, ciltte kaşınmalar ve kızarıklıklar, kusma, bulantı, ishal, göğüste oluşan ağırlık hissi, solunum sıkıntısı, baş dönmesi gibi belirtiler oluşur.
Böyle bir durumda ilk yapılması gereken kişiyi ortamdan uzaklaştırmak ve temiz hava alabileceği bir ortama götürmeliyiz. Kimyasal maddenin yapısına göre kusturmak bazen zarar verebilir. Bu nedenle kazazede kusturulmaya çalışılmamalı. Acil tıbbi yardım gelene kadar veya sağlık merkezine ulaşana kadar bol su verilmeli.

Zehirlenme: Zehirleyici maddenin vücuda girmesi sonucu normal vücut fonksiyonlarının bozulmasıdır. 

Zehirlenmelerde etkilenen sistemler ve görülen belirtiler 
Sindirim sistemi; bulantı, karın ağrısı, kusma, ishal. 
Sinir sistemi; rahatsızlık hissi, hareketlerde uyumsuzluk, havale, bilinç kaybı. 
Solunum sistemi;nefes darlığı, morarma, solunum durması. 
Dolaşım sistemi;nabız bozukluğu, kalp durması. 

Zehirler vücuda; sindirim, solunum ve cilt yoluyla girmektedir. 

Sindirim yolu zehirlenmesi : Ev ya da bahçede kullanılan kimyasal maddeler, zehirli mantarlar, bozuk besinler, aşırı ilaç ve alkol alınması sonucu oluşur. 

Solunum yolu zehirlenmesi: Genellikle karbon monoksit gazı ( tüp kaçakları, şofben, sobalar ) lağım çukurunda biriken karbondioksit, klor, yapıştırıcılar, boyalar, ev temizleyicileri vb. maddelerin solunması sonucu oluşur. 

Cilt yolu zehirlenmesi: Zehirli madde vücuda deri yoluyla girer. İlaç enjeksiyonu, zehirli bitkilere temas, zirai ilaçlar, zehirli hayvanların ısırması ve sokması sonucu oluşur. 

Sindirim yolu ile zehirlenmede ilk yardım
• Kişinin bilinci kontrol edilir. 
• Sadece ağız zehirli maddeyle temas etmiş ise su ile çalkalanır. 
• Zehirli madde el ile temas etmişse, el sabunlu su ile yıkanır. 
• Hasta ya da yaralının yaşam bulguları değerlendirilir. 
• Kusma, bulantı, ishal vb. belirtiler değerlendirilir. 
• Özellikle, yakıcı maddenin alındığı ve hasta yaralının ne yiyip içtiğinin bilinmediği durumlarda hasta asla kusturulmaz! 
• Bilinç kaybı varsa hasta ya da yaralıya koma pozisyonu verilir. 
• Hasta ya da yalının üzeri örtülür. 
• Tıbbi yardım istenir (). 
• Olayla ilgili bilgiler toplanarak kaydedilir. ( Zehirli maddenin türü, kişi ilaç ya da uyuşturucu alıyor mu, hastanın bulunduğu saat, evde ne tür ilaçlar olduğu, vb.) 

Solunum yoluyla zehirlenmelerde ilk yardım
• Olay yeri güvenliği sağlanır (Gaz vanası kapatılır, olay yerine ateşle yaklaşılmaz). 
• Cam, kapı vb. açılarak ortam havalandırılır ya da hasta temiz havaya çıkarılır. 
• Hastanın bilinci kontrol edilir, solunum yolu açıklığı ve solunumu değerlendirilir. 
• Hasta rahat nefes alabilmesi için yarı oturur pozisyonda tutulur. 
• Hastanın bilinci kapalı ise koma pozisyonu verilir. 
• Tıbbi yardım istenir (). 

Deri yolu ile zehirlenmelerde ilk yardım
• Olay yeri güvenliği sağlanır. 
• Yaşam bulguları değerlendirilir. 
• Ellerin zehirli madde ile teması önlenir.
• Zehir bulaşmış giysiler çıkartılır. 
• Zehirle temas etmiş deri 15 - 20 dk. boyunca bol suyla yıkanır. 
• Tıbbi yardım istenir (). 

Zehirlenmelerde genel ilk yardım uygulamaları
• Olay yeri güvenliği sağlanır. 
• Hastanın bilinci ve yaşam belirtileri değerlendirilir. 
• Zehirlenmeye neden olan madde mümkün olduğunca kısa sürede ortamdan uzaklaştırılarak etki azaltılır 
• Hastanın yaşamsal fonksiyonlarının ( solunum, dolaşım) devamı sağlanmaya çalışılır. 
• Tıbbi yardım istenir (). 

Zehir danışma merkezi () :Zehir danışma merkezi 24 saat hizmet vermektedir. Zehirlenme vakalarında merkez aranarak, yapılabilecekler hakkında bilgi alınabilir.

---

Bu sayfa İş Sağlığı ve Güvenliği Koordinasyon Birimi tarafından en son tarihinde güncellenmiştir.