Sperm Ne Kadar Canlı Kalır

Son 50 yılda sperm sayısı yüzde 50 azaldı

Bebek hayali kuran çiftlerin hayallerinin gerçeğe dönüşmesinin ilk adımı hamilelikle atılır. Ancak bu her çift için pek de kolay olmayabiliyor. Kimi zaman kadından kimi zaman erkekten kaynaklanan sorunlar çiftlerin bebek sahibi olmasını engelleyebiliyor. Erkeklerin baba olmasını engelleyen sorunların arasında sperm azlığı da bulunuyor. Zira araştırmalara göre son 50 yılda sperm sayısı yüzde 50 azaldı. İşte erkeklerin sperm sayısının azalmasına neden olan 8 önemli sorun.

Y kromozomu kaybolursa…

Sperm üretiminden sorumlu olan Y kromozomu. Ancak bazı erkeklerde, Y kromozomu üzerinde eksiklikler (gen kayıpları) olabiliyor. Hal böyle olunca, üremeyi sağlayan genler de siliniyor. Silinen genler, sperm üretim düzeneğinin bozulması anlamına geliyor. Kromozomal delesyon yani silinme denilen bu durum sonucunda baba olamamayı kader olmaktan çıkaran güç ise gelişen tıbbi yöntemler. Kromozomal delesyonun bazı tiplerinde, özel bazı biyopsi yöntemleriyle testisten hücre aranarak, kenarda köşede kalmış 3-5 sperm bulunabiliyor. Bulunan spermin tüp bebek yöntemleriyle yumurtayı döllemesi ve embriyo oluşması sağlanıyor.1

Testisler inmemişse

Testisler, vücudun dışındaki bir torbanın içindeler. Nedeni ise, vücut sıcaklığının sperm yapımını olumsuz etkilemesi. Ancak bazı durumlarda, testisler torbaya inmiyor; kasıkta, karın ve batın içinde kalabiliyor. Testislerin uzun süre vücut içinde kalması, maruz kaldığı sıcaklık nedeniyle sperm üretememesine yol açabiliyor. İnmemiş testis olarak adlandırılan bu durumun bebeğin ilk yılında fark edilip çözülmesi çok önemli. Çünkü aksi durumda, sperm üretimi bozulabiliyor. 

Hormonlarda yetersizlik varsa

Hormonlar üreme üzerinde çok etkili. Doğru zamanda ve yeteri kadar üretilmesi gerekiyor. Hipofizden salgılanan üreme hormonlarında ortaya çıkan yetersizlik; sperm üretimini bozduğu için üremede zorluk, canlı hücre azalması, sperm hareketlerinde azalma görülebiliyor.

Varikosel oluşmuşsa

Varis, damarlarda ortaya çıkan bir sorun. Testisteki toplardamarların varisleşerek varikosel olarak adlandırılan hastalığa dönüşmesi de üremeyi olumsuz etkileyen nedenlerden biri. Erkek yumurtasında ısı artışı, testise zarar verebilecek atık maddelerin uzaklaştırılamaması nedeniyle testiste ısı ve basınç hareketine yol açıyor. Bu durumun sonuçlarından biri de; sperm hareketliliğinin azalması. Hareketliliği azalan spermlerin dölleme oranı da düşürüyor. İyi haber; her varikosel, her durumda sperm üretimini bozmuyor. Üstelik bu sorun günümüzde kolayca tedavi edilebiliyor. Günübirlik ve mikro-cerrahi yöntemlerle, büyük oranda tedavisi mümkün hale geliyor.

Kanal tıkanıklığı sorunu varsa

Testisler normal sperm üretebilse de bazı erkeklerde, bu spermleri taşıyan kanallarda tıkanıklıklar görülüyor. Bu tıkanıklıklar, günümüzde cerrahi yöntemlerle açılabiliyor.

Sigara tiryakisiyseniz

Günümüzün en yaygın sorunlarından biri olan sigara bağımlığı, sperm sayısını düşüren önemli etkenlerden biri. Alkol ve uyuşturucu bağımlılığı da spermi bozan etkenlerden biri. 3 ay bırakılsa bile, sperm sayısında çok belirgin bir artış olabiliyor.

Uzun süre ilaç kullanıyorsanız

Mide ülseri, gastrit tedavisinde uzun süre kullanılan ilaçlar ya da depresyon tedavisi ilaçları da spermi azaltan etkenlerin arasında sayılıyor. Ancak miktarın azaltılması, farklı ilaç seçeneklerinin değerlendirilmesiyle olumsuz etkiler düzeltilebiliyor. Vücut geliştirme amaçlı kullanılan steroid hormon türevi ilaçlar ya da maddeler de kontrolsüz bir şekilde kullanıldığında sperm gelişimini tamamen durdurabiliyor.

Bilinçsiz doğal ürünler alıyorsanız

Özellikle tüp bebek yaptırma döneminde bazı çiftler, ana fikri “doğal ürün kullanarak çocuk sahibi olabilirsiniz” şeklinde mesaj veren reklamlardan etkilenerek bu ürünleri kullanmak istiyorlar, hatta kullanıyorlar da… Ancak gerek internetten gerekse eş dost tavsiyesiyle alınan bu ürünler, doktora danışılmadan kullanıldığında, yarardan çok zarar getirebiliyor. Sperm üretimi de bu sorunlardan biri olarak karşılarına çıkabiliyor.

Sperm hakkında ilginç bilgiler

• Bir sperm 10 haftada olgunlaşır.
• Olgun spermler ölmeden yaklaşık 2 hafta yaşayabilirler.
• Spermin içinde bulunduğu sıvıda, enzimden proteine, çinkodan fruktoz şekerine kadar birçok besin maddesi bulunur. Bu maddeler spermi besler.
• Her gün milyonlarca yeni sperm üretilir. Ancak olgunlaşma süreci yaklaşık 3 ayı bulabilir.
• Spermlerin kadın bedeninde hayatta kalma süresi yaklaşık 3 gün, hatta 7 güne kadar devam edebilir.
• Spermler erkek ve dişi diye ayrılır; dişi kromozomu taşıyan spermler daha yavaş ve güçlü, erkek kromozomu taşıyan spermler ise daha hızlı ama daha zayıftır.

Erkek üreme sistemi, sperm adı verilen üreme hücrelerinin üretilmesi, depolanması ve taşınması konusunda özelleşmiş vücut yapılarından meydana gelir. Kadın üreme organlarından farklı olarak erkek bireylerde üreme yapıları vücudun dış kısmında yer alır.

Testisler, epididimis, vas deferens, seminal veziküller, prostat bezi ve penisten oluşan erkek üreme sisteminde bir günde milyonlarca sperm hücresinin üretimi gerçekleştirilir.

Sperm hücresi hakkında merak ettiğiniz sperm yüzeyde ne kadar yaşar, sperm hücreleri nasıl canlandırılır, sperm hücresi yumurtaya ne kadar sürede ulaşır, bir damla menide ne kadar sperm var gibi sorularınızın yanıtları için yazının devamını takip edebilirsiniz.

Sperm Hücresi Nedir?

Sperm hücresi, erkek bireylerin gamet olarak tanımlanan üreme hücrelerini ifade eder. Gamet ifadesi kelime anlamı olarak bir bütünü oluşturan yarım anlamına gelir.

Erkek üreme hücresi sperm ve kadın üreme hücresi yumurtanın bir araya gelmesi ile bütün tamamlanır ve insan embriyosu oluşmuş olur. Sperm hücresi mikroskop altında incelendiğinde temel olarak 3 farklı yapıdan meydana geldiği görülebilir.

Baş, gövde ve kuyruk olarak tanımlanan bu yapıların baş kısmında kromatin adı verilen ve kromozomları oluşturan DNA materyali bulunur. Normal bir insan sperm hücresi 23 kromozom içerir.

İnsan hücrelerinde bulunan toplam 46 kromozom, 23 kromozom taşıyan sperm ve 23 kromozom taşıyan yumurta hücresinin birlikte oluşturduğu total genetik materyalini ifade eder.

Sperm hücresinin baş bölgesinde aynı zamanda akrozom adı verilen bir dış başlık yapısı bulunur. Akrozomun içerisinde bulunan proteinler, sperm hücresinin yumurta hücresinin dış kabuğunu geçmesine yardımcıdır.

Sperm hücresinin orta kısmında oldukça hareketli olan bu hücrelerin enerji ihtiyacını karşılayacak mitokondri organelleri yer alır. Bu özelleşmiş hücresel yapılar, sperm hücresinin bu bölgesinde oldukça yüksek sayıda bulunarak bir enerji santrali görevi üstlenir.

Spermin uç bölgesi olan kuyruk kısmı, flagellum (kuyruk, kamçı) adı verilen yapı sayesinde hareketin sağlandığı hücre kısmını oluşturur. Kuyruk, spermin ileri doğru atılmasını sağlayarak yumurtaya ulaşmasına yardımcı olur.

Sperm Hücreleri Dışarıda Ne Kadar Yaşar?

Sperm hücreleri vücut dışında hava ile teması sonrası uzun süre hayatta kalamaz. Bu hücrelerin ne kadar yaşayacağı ise dış ortam şartlarına bağlı olarak içerisinde yüzdükleri sıvının kuruma hızına göre değişkenlik gösterir.

Ejakülasyon sonrasında spermlerin rahim içerisindeki ömrü yaklaşık olarak 5 gündür. Bu sürenin uzun olmasında kadın üreme sisteminde spermin döllenmeye kadar olan süreçte canlı kalmasını sağlayacak besin maddelerini içermesi etkilidir.

Kadın üreme sistemine geçen sperm hücresi öncelikle rahim içerisinden rahim boynuna doğru hareket etmelidir. Ardından fallop tüpleri adı verilen özel boşluklu yapıların içerisine geçen spermler burada yumurta hücresi ile karşılaşır ve döllenmeyi gerçekleştirebilir.

Bu katedilen mesafe bir hücre için oldukça uzundur ve yolculuğun sonunda spermlerin sadece az bir kısmı hayatta kalabilir.

Jakuzi gibi sıcak ortamlarda ise durum biraz daha farklıdır. Hem sıcak su hem de içeriğinde bulunan kimyasallar nedeniyle sperm hücresi bu tarz ortamlarda sadece birkaç saniye hayatta kalabilir.

Soğuk ortamlarda ise sıcaklık sabit tutulduğu takdirde sperm hücrelerinin ömrünün uzatılabileceğine dair çeşitli çalışmalar mevcuttur.

-196 derece gibi düşük sıcaklıklarda dondurulan sperm hücrelerinin bütün yaşamsal faaliyetlerinin durma noktasına gelmesi ile uzun yıllar boyunca saklanabilecekleri düşünülmektedir.

Sperm hücrelerinin dondurulması işlemine birçok farklı nedenle başvurulabilir. Böylelikle kanser gibi durumlarda hastalığın kendisi veya uygulanacak tedavi yöntemine bağlı oluşabilecek infertilite (kısırlık) problemlerinin önüne geçilmesi hedeflenir.

Sperm Hücreleri Nasıl Ölür?

Sperm hücreleri dış ortamda çevresel etkenlere bağlı olarak sadece birkaç dakika hayatta kalabilir. Bu süre özellikle soğuk ve kuru yüzeyler için oldukça kısa kabul edilir. Sıcak su gibi ortamlar ise spermler için daha kısa süreli bir yaşam ortamı oluşturur.

Sperm hücrelerini ortam şartları dışında spermisit olarak tanımlanan çeşitli kimyasallar da ortadan kaldırabilir.

Prezervatif, jel veya diğer çeşitli formlarda kullanılabilen spermisitler genellikle vajinaya yerleştirilen ve sperm hücrelerinin öldürülmesini sağlayan çeşitli kimyasalları tanımlar.

Spermisit etkili kimyasal farklı şekillerde etki göstererek sperm hücrelerinin ölmesini sağlayabilir. Bazı spermisitler vajinal sıvı ile birleşerek rahim boynuna geçişin engellenmesini sağlarken bazıları ortamdaki sıvıları oldukça yoğun bir hale getirir ve spermin hareketini durdurarak etki gösterir.

Bazı spermisitler direkt olarak bu hücrelerin çeşitli yapılarını bozarak onlar üzerinde ölümcül etki gösterebilir.

Tüp bebek yaptıran hastalarımızın hikayelerini izlemek içintıklayın.

Sperm Hücreleri Nasıl Güçlenir?

Sperm hücrelerinin güçlenmesi için yapılabilecek çeşitli uygulamalar ve yaşam tarzı değişiklikleri mevcuttur. Dengeli ve sağlıklı beslenme, düzenli spor yapma ve çeşitli takviye gıda ürünlerinin tüketimi vasıtası ile sperm hücrelerinin güçlendirilebileceğine inanılır.

Sperm hücrelerinin işlevini etkileyebilecek bir diğer durum ise kişinin içerisinde bulunduğu stres düzeyidir.

Stres düzeyinin artması ile vücutta kortizol adı verilen hormonun salgılanması gerçekleştirilir. Uzun süreli stres durumlarında ise sürekli yüksek kalan kortizol hormonu sperm üretimini uyarıcı etki yapan testosteron hormon seviyelerinde azalmaya neden olabileceği için baba adaylarının stres kontrolü için etkili yöntemler kullanması oldukça önem arz eder.

Düzenli fiziksel aktivitenin sağlığa yaptığı olumlu katkılardan biri de testosteron seviyelerini destekleyici özellik göstermesidir. Yapılan çeşitli çalışmalar düzenli spor yapan bireylerin sperm kalitesinin hareketsiz bir yaşam tarzı benimsemiş erkek bireylere göre daha iyi olduğuna işaret eder.

Ancak bu durum aşırı miktarda egzersiz için geçerli değildir. Yüksek yoğunluklu fiziksel aktivitelerin testosteron seviyesini azaltıcı etki yapabileceği unutulmamalıdır.

Hekimlerinizin bilgisi ve önerisi dahilinde sperm sağlığını desteklemek için yapabileceğiniz uygulamalar genel olarak şu şekilde özetlenebilir:

• Sağlıklı bir kiloya sahip olmak
• Tütün kullanımı gibi zararlı alışkanlıkları sonlandırmak
• Hekimleriniz tarafından önerilen vitamin ve mineral takviyelerini kullanmak
• Testislerin soğuk kalmasına özen göstermek
• Uyku düzenini sağlamak

Sperm hücreleri testislerde üretilen erkek üreme hücreleridir. Sperm hücrelerinin sağlıklı olması, babalık isteminin yerine getirilmesi açısından oldukça önemlidir.

Sperm sağlığı hakkında merak ettiğiniz diğer konular hakkında ayrıntılı bilgi almak için 444 39 49 numaralı telefondan bize ulaşabilirsiniz.

Aklınıza takılan tüm sorularınız için Umut Ol Umut Bul Facebook grubumuza üye olabilirsiniz.

Sperm kaç dakika, ne kadar yaşar: Bu soruya cevap vermek güç çünkü spermler dış ortamda birçok şeyden etkilenirler. Örneğin aşırı sıcak ve soğuk spermlerin ölmesine neden olur. Islak zeminde vücut sıcaklığındaki ve asit olmayan dengeli ph’lı sıvılarda belki canlılığını koruyabilirler. Ancak bir jakuziden veya termal havuzdan sperm bulaşması ile hamile kalınması mümkün değildir. Vaginanın dışında vulva dediğimiz dış kısma Semenin bulaşması bile asidik bir ortam olan vaginadan spermlerin geçerek rahim ağzından rahime ulaşması imkansızdır. Spermler, kadın vücudunda, yani uterusa ulaştıktan sonra tuba dediğimiz kanallarda ortalama 2 gün kadar canlı kalabilirler.

Sperm (Semen) vajinaya bulaşırsa hamile kalınır mı: Vagina asidik bir ortamdır ve bu ortamda spermler canlı kalamaz. Ancak Semenin vaginanın dip kısmında forniks adı verilen kısma ulaşması ve uterus (rahim) ağzına ulaşması spermin uterusa ulaşmasını ve oradan tuba (tüplere) ulaşarak yumurta ile buluşmasını sağlayacaktır. Vaginanın dış kısmı olan vulvaya bulaşması ile gebe kalma şansı yok diyebiliriz.

Spermin (Semen) katı gelmesi neden olur: Semenin büyük kısmını vezikülo-seminalis adı verilen bir bezden salgılanan sıvı oluşturur. Bu sıvı sudan daha kıvamlı (viskozitesi artmış) bazen pıhtılıdır. Bu pıhtının veya Semenin sıvılaşmasını sağlayan prostat sıvısıdır. Dış ortamda yaklaşık 30 dakikada Semen sıvılaşması gerekir. Eğer pıhtılar çözülmüyorsa prostat sıvısı azlığı buna neden olabilir. Prostata bağlı hastalıklar, enfeksiyon veya tıkanıklıklar, az sıvı alımı (dehidratasyon) Semenin katı gelmesine neden olabilir.

Cinsel ilişkinin ardından spermin (Semen) vajinadan dışarı akması hamileliğe engel olur mu?: Vagenin arka kısmına (Forniks) kadar Semen ulaşmışsa bir kısmı dışarı çıksa bile gebe kalma şansı vardır. Uterus ağzına kadar Semen ulaşmış ise bir kısmının dışarı çıkması halinde bile gebelik oluşabilir. İlişkiden sonra bir süre istirahat gebeliğe fayda sağlayabilir. Ancak istirahatten sonra Semenin dışarı çıkması önemli değildir.

Sperm yutunca hamile kalınır mı: Hayır kesinlikle hamile kalmak mümkün değildir.

Sperm sayısı ne artırır, sperm arttıracak besinler, sperm artırıcı yiyecekler: Sperm arttırıcı yiyecekler konusu özellikle çocuk sahibi olma sorunu yaşayan çiftler tarafından en çok sorulan sorudur. Ancak öncelikle erkeğin genel olarak sağlığını korumak için günlük yaşantısına dikkat etmesi ve vücuduna önem vermesi yediklerine dikkat etmesi kadar sperm kalitesini etkiler. Düzenli ve dengeli beslenme, uyku düzenine dikkat etmek, alkol sigara gibi alışkanlıklardan uzak durmak bunların başında gelmektedir. Ayrıca düzenli ve sürekli spor yaparak vücut kas kitlesini korumak ve yağlanmadan kaçınmak gerekir. Vücut geliştirme veya sporda performansı arttırmak için kullanılan veya cinsel gücü arttırmak için kullanılan erkeklik hormonu ilaçları sperm yapımını olumsuz etkilediği gibi uzun süre kullanımda (3 ay) sperm yapımının tamamen durmasına neden olabilir. Bilimsel olarak etkinliği araştırılmamış bitkisel uygulamalar sperm kalitesini arttırmak yerine bozabilir hatta zehirlenmelere ve karaciğer yetmezliğine gidecek kadar önemli sağlık sorunlarına yol açabileceğinden çok dikkatli olunmalıdır. Aşırı kilolu ve vücut yağ kitlesi artmış olan erkeklerde sperm kalitesi olumsuz yönde etkilenmekte tüp bebek yöntemlerinde de buna bağlı olarak başarısızlık görüldüğü çalışmalarda bildirilmiştir. Spermin kalitesini arttıracak en önemli besinler vitamin ve antioksidan içeren besinlerdir. Bu nedenle beslenmede dikkat edilmesi gereken en önemli konu mevsimsel sebze ve meyvelerin bolca tüketilmesidir. Özellikle C vitamini ve E vitamini içeren meyveler, kivi avokado, Nar, incir, muz, kayısı, portakal, ananas, papaya, A vitamini içeren havuç, mango; orman meyveleri ahududu, böğürtlen, yaban mersinini sayabiliriz. Ayrıca deniz ürünleri de esansiyel bazı mineralleri, antioksidan ve vitaminler içerdiğinden düzenli olarak tüketilmelidir. Kabuklu yemişler Ceviz, fındık, badem, kaju, keçiboynuzu, kabak çekirdeği, ay çekirdeği ayrıca enerji verici gıdalar pekmez, bal, koyu çikolata protein için süt ve süt ürünleri sabah alınmalıdır. Sebzelerden lahana, ıspanak, brokoli, marul, domates hem antioksidan hem de vitaminler içeren besinlerdir ve sperm sağlığını, kalitesini arttırır. Vucüt su dengesini sağlamak için günde en az 2-2,5 litre su tüketilmelidir.

Boşalmadan sertleşme sonrası veya sırasında gelen şeffaf sıvıda (Zevk suyunda) sperm olur mu: Hayır sadece prostat sıvısıdır, sperm içermez.

Sperm analizi nasıl verilir : Sperm analizi (semen analizi) için en az 2-3 gün boşalmamış cinsel ilişkiye girmemiş olmak gerekir. Sperm analizi uygun bir ortamda (hijyenik olarak temiz) ve rahatsız edilmeyecek şekilde sessizliğin ve izolasyonun sağlandığı özel sperm verme odalarında verilmelidir. Erkeğin elle mastürbasyon yoluyla boşalması ve içi steril olan bir kabın içerisine, dışarı Semen kaçırmayacak şekilde boşalması istenir. Mastürbasyon sırasında spermi etkileyecek sabun ve benzeri kayganlaştırıcılar kullanılmamalıdır. Mastürbasyon yoluyla örnek veremeyen erkeklere özel prezervatifler verilerek ilişki yoluyla prezervatif içerisine boşalarak örnek alınabilir. Sperm analizi için örnek veremeyen, stres yaşayan erkeklerden örneği evde steril kaba boşalarak 20-30 dakikada merkeze getirmesi de istenebilir. Ereksiyon ile ilgili sorun yaşayan erkeklerde ereksiyonu sağlamak için ilaç verilebilir. Son yıllarda yapılan çalışmalarda 2 günlük cinsel perhizin sperm kalitesi özellikle hareketlilik ve sperm DNA hasarına olumlu etkisi olduğu bildirilmiştir. Semen analizi sırasında ilk gelen sıvının dışarı kaçması sperm sayısını etkileyebilir. Semenin ilk gelen damlaları sperm yoğunluğunun en fazla olduğu kısımdır.

Sperm renkleri: Semen miktarı1,5- 2 ml ve üzerinde olmalı beyaz-gri opak renkte olmalıdır. Kahverengi veya parlak kırmızı kan görülmesi durumunda mutlaka muayene için bir üroloğa gitmek gerekir. Semenin rengi değişiklik gösterebilir. Örneğin genellikle erkekler rengin sarıya döndüğünden bahsederler. Bunun hiçbir anormallik olmadan uzun süre boşalmamaya bağlı olması dışında bazı durumlarda bir enfeksiyon belirtisi de olabilir. Sarılık hastalığında cildin ve gözlerin sararması yanında meninin de rengi sarıya dönebilir. Yiyeceklerden de meninin rengi ve kokusu değişebilir. Aşırı alkol alımı veya bazı ilaçlar ve vitaminler idrarın rengini ve kokusunu değiştirebileceği gibi menin rengini ve kokusunu da değiştirebilir.