Sırta Bardak Vurmanın Faydaları

Sayın Editör,

Yanık, cerrahların ve acil uzmanlarının hayatları boyunca sıkça karşılaşacağı ve deneyim sahibi olmadıkları taktirde sıkıntı yaşayacağı bir travma şeklidir. Bu travmanın nedeni basit bir güneş yanığı olabileceği gibi, ciddi termal, kimyasal veya fiziksel yanık şekilleri de olabilir. Pratikte en sık karşılaşılan yanık travması haşlama yanığı olup, daha çok çocuk yaş grubunda görülmektedir. Haşlama yanığını alev yanığı, elektrik yanıkları ve kimyasal yanıklar izler. Bu yanık çeşitlerinin yanında nadir görülen başka yanık travmaları da bildirilmiştir. Özellikle doğu toplumlarında sık görülen ve düşük sosyokültürel seviye ile ilişkili olan yanık şekilleri de mevcuttur[1]. Modern tıbba alternatif olarak, özellikle de kas eklem rahatsızlıklarında sıkça kullanılan bu yöntemler arasında bitki uygulamaları ve bardak çekme sayılabilir. Bu çalışmada, sırt ağrılarını gidermek için bardak çekme yöntemi uygulayan ve bunun neticesinde sırtında alev yanığı gelişen 55 yaşında bir bayan hastayı sunmayı amaçladık.

55 yaşında bayan hasta sırtında ağrı ve yanık şikayeti ile acil polikliniğimize başvurdu. Hastanın fizik muayenesinde sırtında sınırları düzgün ve boyutları birbirine yakın olan iki farklı yanık alanı tesbit edildi (Resim-1). Hastanın öyküsünde ciddi sırt ve bel ağrısı yaşadığı ve daha önceden de benzer ağrılar sebebiyle ilaç tedavisi aldığı, semptomların iyileşmediği öğrenildi. Hasta, bunun üzerine komşularının önerisiyle, halk arasında &#;'Bardak Çekme'' adı verilen bir yöntemle, ağzı geniş çay bardağının içine ateş ile tutuşturulmuş kağıt parçası koyarak bardağı sırtına yapıştırdığını ve bunu birkaç kez denediğini belirtti. Hastanın ilk değerlendirmesi sonrasında, mevcut büller açılmadan yanık alanı serum ile yıkandıktan sonra gümüş sülfodiyazin krem ile pansuman yapıldı. Toplam 14 günlük tedaviden sonra hastanın sırıtndaki yanık alanı minimal skarla iyileşti.

Yanığa neden olan faktör Anadolu'da, halk arasında bardak çekmek, kupa çekmek veya şişe çekmek olarak bilinen ve vücutta, özellikle de sırtta lokalize miyalji benzeri ağrıları gidermek için kullanılan geleneksel bir tedavi yöntemidir[2]. Bu yöntemde, sırt veya bel ağrısı olan hasta yüzüstü yattıktan sonra bu işlemi uygulayan kişi, ağzı geniş bir çay bardağı veya nadiren su bardağının içine alev ile tutuşturulmuş bir kağıt parçası koyduktan sonra bardağı hastanın ağrı duyduğu yerin üzerine koyar. İçi duman ile dolmuş ve havası boşalmış bardak hastanın sırtına vantuz gibi yapışır. İşlem faklı bölgelerde eşzamanlı olarak yapılır. Bu bardaklar, yaklaşık 30 saniye ile iki dakika arasında sırtta bekletildikten sonra geri çekilir.

Bu çalışmada sunduğumuz olgunun öğretmen olması ve büyük bir merkezde oturması göz önüne alındığında, alternatif tıp ile sosyokültürel gelişmişliğin her zaman paralel gitmediği görülmektedir. Ayrıca deneyimlerimiz, hastaların bir çok durumda komşu tavsiyelerine oldukça itibar ettiğini göstermektedir. Bu tavsiyeler; gastrointestinal sistem semptomlarını gidermeden, obezite veya diabetes mellitusta çeşitli bitkisel ürünlerin kullanılmasına kadar geniş bir yelpazede yer almaktadır.

Sonuç olarak, modern tıptaki gelişmelere rağmen, sosyokültürel düzeyine bakılmaksızın insanlar, hala alternatif seçeneklere yönelmeye devam etmektedirler. Bu tip yanık olgularına yaklaşım ile diger yanıklara yaklaşım arasında bir fark bulunmamaktadır.

Kaynaklar

1. Akbulut S, Semur H, Kose O, Ozhasenekler A, Celiktas M, Basbug M, Yagmur Y. Phytocontact dermatitis due to Ranunculus arvensis mimicking burn injury: report of three cases and literature review. Int J Emerg Med ;
2. Akbas H, Guneren E, Eroglu L, Demir A, Keskin M, Uysal A, Ayyıldız M. Ilginç bir termal yanık sebebi: Bardak Çekme. Turk Plast Surg ; 9:

Geleneksel tedaviler arasında bardak çekme olarak da bilinen kupa uygulaması, kan dolaşımını ve lenf dolaşımını arttırmak için bölgesel vakum oluşturmaya dayanır. Kuru kupa uygulaması tek başına bölgesel olarak veya masaj şeklinde uygulanabilir. 

Kupa uygulamasının yararları nelerdir ?

Yapılan vakum etkisiyle cilt lenf ve kan akımının artışı sağlanır. Ciltteki sinir hücrelerinin uyarılması ile sinir sisteminin düzenlenmesi ve bağışıklık sisteminin aktive edilmesi sağlanır. Adele kasılmalarının gevşemesine yardımcı olur. 

Hangi hastalıklarda uygulanır ?

- Bağışıklık sistemini güçlendirme,

- Fibromyalji (kas romatizması),

- Romatizmal hastalıklar, eklem hareket kısıtlılığı,

- Yorgunluk,

- Bel, sırt, boyun ağrıları,

- Diz ağrısı (osteoartrit gibi hastalıklara bağlı ağrılarda),

- Migren ve gerilim tipi baş ağrılarında,

- Organik olmayan uyku bozukluklarında,

- Sindirim sistemi hastalıklarına ait bulantı, kusma, kabızlık gibi durumlarda kullanılabilmektedir.

Hangi durumlarda uygulanmaz ?

- Tromboflebit,

- Aktif yaralar, cerrahi yaraların üzerine,

- Tolere edilemeyen kalp hastalığı,

- Ciddi anemi (kansızlık),

- Kanama bozuklukları, kan pıhtılaşma bozukluları,

- Kan sulandırıcı ilaç kullananlarda uygulanmamalıdır. 

- Varis olan bölgelerde varisin üzerine uygulanmamalıdır.

Kuru kupa uygulaması nasıl yapılır?

Genellikle hastanın sırt bölgesinde belirli noktalara kupa vakumlanır. Hastalığın şiddetine göre vakum sayısı ve büyüklüğü hekim tarafından belirlenir. Vakumlanan kupalar dk kaldıktan sonra kupalar çıkartılır. Bu işlem farklı noktalara birkaç defa tekrarlanabilir. Bazı durumlarda vakumlu kupa bazı yağlar kullanılarak masaj şeklinde de uygulanabilir.

Kupa uygulamasının yan etkisi var mıdır?

- Uygulama bölgesinde huzursuzluk hissi, ilgili bölgede kısa süreli uyuşma vb. ortaya çıkabilir. Bu durum kısa sürede ( dakikada) tamamen kaybolur. 

- Çok sık: Küçük morluklar, 

- Sıkça: Hafif dolaşım şikâyeti, baş dönmesi, uygulama sonrası uyuşukluk. 

- Bazen: Uygulama yerinde birkaç gün sürebilen ağrı. 

- Nadiren: Uygulama yerinde kan toplanması veya birkaç gün sürebilen morluklar. 

- Çok nadiren: Kullanılan maddelere (kupa, bistüri, cilt temizleyeci vb) karşı alerjik reaksiyon. 

- Çok ender olarak: Lokal veya derin enfeksiyonlar 

KUPA TERAPİSİ (BARDAK ÇEKME) NEDİR?

yıl önce eski Mısır döneminden bu yana kullanılan kupa tedavisi, ağrılı bölgelerin iyileşmesinde önemli bir rol oynamıştır. İnsanlık tarihinin her döneminde kullanılan kupa tedavisi, eskilerin ifadesi ile “bardak çekme” olarak da bilinir. Farklı büyüklüklerdeki kupaların deride bir vakum etkisi oluşturarak kan akımını yüksek düzeye çıkarmasına kupa tedavisi denir.

KUPA TERAPİSİNİN ÇEŞİTLERİ NELERDİR?

Kupa tedavisinin vakumlu ve ateşli olmak üzere iki çeşidi bulunur.

Ateşli tedavide küçük kupaların içine ateş hızlıca tutulur ve geri çekilir. Ateş vasıtasıyla havası boşalan kupa, vücudun belli bölgelerine ters vaziyette hızlıca kapatılır. Böylelikle hava basıncının azaldığı bölgeye kanın hücum etmesi sağlanır.

Bardak çekme; kavanoz kapatma, şişe çekme ve kansız hacamat olarak da bilinen kupa tedavisi; bıngıldak ve ense çukuru hariç vücudun her yerine uygulanabilir. 

KUPA TEDAVİSİ NELERE İYİ GELİR? FAYDALARI NELERDİR?

Kupa kapatmak, vücudun içerisindeki dokuları serbest bırakarak kasları gevşetir, sertlikleri sona erdirir. Gevşeyen kaslar, boyun ağrısı, migren ve romatizmanın çözülmesine sebep olur. Kupalar ağrı noktalarına uygulandığında, verdiği baskı yumuşak dokuları hedef alır. O bölgede kan akışının artması ile birlikte fazla besin ve oksijen gitmesine sebep olur.

Kupa tedavisi, sindirim sistemini iyileştirir. Aynı zamanda sindirim sistemi bozukluklarında meydana gelen stres ortadan kalkar. Yüzyıllar boyunca insanlar kupa tedavisini iştah kaybı, gastrit, ishal ve mide ağrıları bağırsak hastalıkları ve ödem toplaması için kullanmışlardır. 

Çatlakları ve yara izlerini azaltır. Selülit olan bölgede uygulandığında cildi onarır. Kan akışı artar ve vücudun toksinleri atmasını sağlar. Vücuttan ödemin atılmasına da yardımcı olur. Ayrıca bronşit ve hatta astımın neden olduğu tıkanıklıklar da balgam birikmesinin kupa tedavisi ile iyileştiği görülmektedir. Kolon tıkanıklıklarını da temizleyerek sindirime yardımcı olur.

Sırt bölgesinde son kaburga kemiğine kadar omurganın iki tarafına, sırtın orta kısmı ve yanlara, omuz bölgesine yapılan kupa kapatma işlemi, akciğer, safra kesesi, karaciğer, mide hastalıkları, yüksek tansiyon ve omurgada kireçlenmeye, boyun fıtığına iyi gelir.
Sırtın alt kısmına yapılan kupa tedavisi ise, kadın ve erkek hastalıklarına, bel ağrısı, yüksek tansiyon ve böbreklere iyi gelir.

KUPALARIN NE KADAR BEKLETİLMESİ GEREKİR?

Kupa tedavisinde, kupa kapatıldıktan sonra ki beklenmesi gereken süre, dakika arasındadır. Farklı boyutta kullanılan kupalar, uygulanan kişinin kilosu ve vücut yapısına göre değişir. Kupanın kullanım sıklığı ve uygulandığı bölgeye göre ciltte renk değişimi görülebilir.

KUPA TERAPİSİ GÜVENLİ Mİ?

Kupa tedavisi, hiçbir yan etkisi olmayan bir uygulamadır. Sırt bölgesinde özellikle rahatça uygulanabilir. Fakat yapılan kişide cilt enfeksiyonları, ülser, iltihap veya başka hassasiyetler varsa tercih edilmemelidir. Ayrıca hamilelerde kupa tedavisinden kaçınmalıdır.

Ünlü ABD'li yüzücü Michael Phelps ile başlayan ABD milli yüzme takımı sporcularının vücudundaki izler merak konusu oldu. Sonradan bu yöntemin Türk tarihinde binlerce yıllık geçmişe sahip bardak çekme olduğu anlaşıldı. Peki, soğuk algınlığına iyi geldiği, kasları gevşettiği inanılan bardak çekme nedir, gerçekten faydalı mıdır? Ünlü Hollywood yıldızı Gwenyth Paltrow'un da uyguladığı yöntem, bardak yardımıyla vakumlayarak kasları gevşettiği ve kan akışını arttırarak, ağrıyı yok ettiği düşünülüyor.

BARDAK ÇEKMENİN TARİHİ

Tarihçiler bu uygulamanın en az 2 bin yıllık geçmişi olduğunu düşünüyor. Bardak çekme, soğuk algınlığı, yüz felci, öksürük, solunum yolları ve akne için kullanılıyordu. Ancak en yaygın kullanım alanı soğuk algınlığı ve kas ağrıları.

TIP NE DİYOR?

CNN International'ın haberine göre küçük çaplı 2 farklı bilimsel araştırmada bardak çekmenin kanser ağrısı ve sırt ağrısı üzerindeki etkileri incelendi. Araştırma sonucu hastalar ağrılarının azaldığını belirtti. Ancak bu iki araştırma da küçük çaplı araştırmalar olduğu için kesin konuşulması mümkün olmadı. Bardak çekmenin bir benzeri olan hacamat için ise bir bilimsel araştırma yok. Ancak kansız olarak yapılan sıradan kupa çektirme güvenli bir yöntem olarak sunuluyor.

Son Dakika›Dünya›Bardak Çekmek Gerçekten Faydalı mı? - Son Dakika