Stencil Bauhaus

Bauhaus eşitlikçi bir yaklaşıma sahip, modernizm eğitimi veren en önemli sanat okullarının başında geliyordu. Mimarlık ve endüstriyel tasarımda gerçekleşen modernist devrim yüzyılın başlarında aristokrasi ve burjuvaziye ait kesimi ve onların anlayışlarını hedef alıyordu. Onların süs ve gösterişlerine inat dercesine yeni dünyanın tasarım anlayışı sadelik ve basitlikten yanaydı. Gereksiz detaylarla evler ve eşyalar yorulmuyor, böylece üretilen tasarım ürünleri ve sanat eserleri üzerinden kimse birbirine güç gösterişi yapamıyordu. Bauhaus ile birlikte tasarımın ucuz, kolay erişilebilir, işlevsel ve akılcı olması bir anda tüm o şatafatın önüne geçti.

Biçimlerde Eşitlik, E Biraz da Basitlik!

İkinci dünya savaşı sonrası özellikle ülkelerin ekonomik çöküşünün de katkısıyla Bauhaus dünya çapında bir akıma dönüştü. Tüm dünya artık bu akımın içerisindeydi. Herkes insanların emeğinin sömürüldüğü ya da daha çok zanaat gibi görünen ürünlerin yerine bir bakışta nasıl yapıldığını anlayabileceğiniz, basit ve geometrik tasarımları tercih ediyordu. Ve tabii endüstriyelleşmenin etkisiyle sadece iki alanda Bauhaus rüzgarı esmiyordu. Artık insanlara umut veren klasisizmden uzak yeni bir sanat ve estetik algısı da yaratılabiliyordu. Üretenler daha çok bu çağa ait hissedebiliyor ve eleştirilerini modernist bir yaklaşımla gösterebiliyordu. Geleneksel el sanatları, güzel sanatlar, tasarım, mimari ve teknoloji bu sayede insan için daha iyi çözümler üretebilmek adına bu akımın felsefesiyle yeniden yoğuruldu.

Gelecek yıl Bauhaus yaşına basıyor. Almanya&#;da mimar Walter Gropius tarafından kurulan Staatliches Bauhaus, Nazi baskısından sadece 14 yıl açık kalsa dahi okuldan çıkan hocalar dünya çapındaki moderniteyi burada öğrendikleriyle, keşfettikleriyle yeniden şekillendirdi. Almanya&#;da yılında geçirilen bu modern yüzyıla ithafen bir çok tematik etkinlik yapılacak. Şimdiden etkinlikler duyurulmaya başlandı hatta. Adobe&#;un duyurduğu Adobe Hidden Treasures: Bauhaus Dessau de bunlardan biri.

Ustalar ve Öğrenciler Yeniden Birlikte

Adobe, dünyanın her yerinden tasarımcıyı, hatta bu hayale sahip herkesi bu okula bağlılığını göstermesi için bilgisayarlarının başına çağırıyor. Adobe&#;un font abonelik servisi Typekit üzerinden, seçilen ekibi Bauhaus Dessau Vakfı arşivlerinden kurtarılan yazı örneklerinden esinlenen beş yeni dijital yazı tipinin oluşturulması için davet etti.

Yazı tipleri bu ekolden gelen beş ustanın ve öğrencisinin adını yaşatıyor. Tipografi hocası Joost Schmidt için Joschmi, set tasarımı hocası Xanti Schawinsky için Xanti, mimar Alfred Arndt için Alfarn, tasarımcı Reingold Rossig için Reross ve Ressam Carl Marx için Carl fontları yeniden, yüzüncü yaşa özel yaratıldı. Beş öğrenci bu proje için ABD, İngiltere, Almanya, İsviçre ve Hollanda&#;daki prestijli tasarım üniversitelerinden seçildi.

Ünlü Alman tipografi tasarımcısı ve yazar Erik Spiekermann rehberliğinde beş genç, sararmış arşiv sayfalarının aralarına daldılar ve bu modern çizgileri Indiana Jones&#;un Kutsal Kase&#;yi araması gibi aradılar. Spiekermann, Adobe&#;un blogunda öğrencilerin Bauhaus arşivlerinde harfleri çizmek için bolca araştırma yaptığını belirtiyor. Okul kapandığında ve kapanmadan evvelki teknolojinin şartlarını düşünüp çalıştıklarını vurguluyor. Mesela Joschmi fontunu tamamlayan genç tasarımcı Flavia Zimbardi gerçekten de Joost Schmidt&#;in büyük bir hayranıymış. Arşivden sadece 6 harfinin çıktığı sanatçının tüm stencil tarzı font ailesini tamamlamanın hayatındaki önemli deneyimlerden biri olduğunu söylüyor.

Ayrıca bu güzel olayın bir de sonunda yapılan tasarım yarışması var. Yaratılan bu fontları kullanarak siz de kendi Bauhaus posterinizi ya da logonuzu tasarlayıp bu kültürün bir parçası olabilirsiniz.

Bauhaus ruhunu yaşatan bu seriyi daha detaylı bir şekilde Adobe&#;un blogundan ve Behance&#;inden inceleyebilirsiniz.

Görsel: Behance

Kapak Tasarımı: Louise Fili, Spencer Charles

Steven Heller ve Louise Fili’nin ortak çalışması olan “Stencil Type” bu yılın en dikkat çekici tasarım kitaplarından. Heller ve Fili’nin stensil yazı tiplerinin 8 ülke ve 60 yıla yayılmış türlerini bir araya getiren bu çalışması, başlangıcı tarih öncesine dayanan ve son iki yüzyıldır ev içinden ticarete, askeri alanlardan endüstriye ve bir propaganda aracı olarak politikaya dek pek çok alanda karşımıza çıkan stensil yazı tipinin çağdaş izdüşümlerini bir arada gösteren bir kılavuz niteliği taşıyor. Amerika’dan örneklerin ağırlıkta olduğu kitapta; Fransa, İtalya, İspanya, Almanya, İngiltere, Hollanda ve Doğa Avrupa ülkelerinden çalışmalar yer alıyor.

Paris, © Louise Fil

Kitle iletişiminde her zaman hızlı, etkili ve ucuz bir teknik ve araç olarak nitelendirilen stensil Bauhaus, Fütürizm, Konstrüktivizm ve Art Deco gibi akımlarla özdeş bir görsel ifade biçimi. Günümüzde de varlığını, metro istasyonlarından dükkân tabelalarına dek dijital çağın kamusal alanlarında bir estetik olarak sürdürüyor. Stensil yazı tipini reklam dünyasında ilk kullanan ise tasarımcı Josef Albers. yılında tasarlanan karakterler, kare, üçgen, daire gibi temel ve basit geometrik formlarla kurgulanmış olmaları nedeniyle kolay okunabilirliğe sahip.

Paris, © Louise Fili

Kitabın önsözünü yazı karakteri tasarımcısı Jeff Levine kaleme almış. Levine yazısında, stensil üzerinden tasarımda kusurluluğa vurgu yapıyor.

El yapımı bir kurumsal kimlik örneği, Tarihi bilinmiyor

Kitapta stensilin, evrensel bir karakter olarak, ülkeden ülkeye gelişen nüanslarını da görmek mümkün. Fransa’da en basit hâliyle metro ve sokak tabelalarında karşımıza çıkan stensil yazı tipleri, özellikle Matisse gibi sanatçılar tarafından üretilen afiş, illüstrasyon ve kitaplarda ise “pochoir” (cep) olarak nitelendirilen daha rafine ve stilize bir biçime bürünüyor. İngiltere’de ise, ülkedeki deniz ticareti geleneğinden ötürü Çin’den gelen çay ve Hindistan’dan gelen baharat çuvalları ve balyalarının üzerindeki etiketlerin görsel hafızadaki baskınlığı stensil stilini belirleyici bir faktör.

Orange Crush,

İtalya’da ise stensil ’lerde ve 30’larda Mussolini yönetimi altında bir propaganda aracı olarak kullanılırken, iki yüzyıl öncesinde, ’lerin sonlarında, Venedik’te, beyaz fon üzerine yazılı sokak isimleri ve numaraları hâlinde oldukça sempatik bir görünüme sahip.

Venedik, © Louise Fili

’lardan 50’li yıllara dek en fazla kullanılan stensil yazı tipi ise Paul Renner’in tarihli tasarımı Futura Black. Kitaptaki örneklere bakınca Renner’ın fontunun ne denli yaygın kullanıldığı, hatta evrenselleştiği görülebiliyor. Fütürizm ve Konstrüktivizmin estetik bir araç olarak çok değer atfettiği stensil tasarımları, güncel bir yazı tipi olmasının yanı sıra yazının evrimine dair derinlikli bir belleğe işaret ediyor.

Futura Black,

Steven Heller & Louise Fili, Stencil Type, Thames&Hudson, Londra,

Kaynak: seafoodplus.info