Sürekli Hıçkırık Nedenleri

Gastroenteroloji Bölümünden Doç. Dr. Bülent Yaşar, hemen herkeste görülen hıçkırık semptomunun altında ciddi hastalıkların olabileceğini belirterek önemli uyarılarda bulundu. Doç. Dr. Yaşar, 48 saatten uzun süren hıçkırıklarında olabileceğine değinerek, “Hıçkırık, göğüs ile karın boşluklarını ayıran diyafram kasının tekrarlayan, kontrolsüz kasılmaları sonucu oluşan ve uzun sürdüğünde yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen bir semptomdur. Genellikle birkaç dakika içinde sonlanmasına rağmen bazen 48 saatten uzun sürer ki, inatçı hıçkırık adını alır” diye konuştu.

Baharatlar da tetikleyebilir

Kısa ve uzun süreli olmak üzere hıçkırıkların 2’ye ayrıldığını belirten Doç. Dr. Yaşar, nedenlerini şöyle açıkladı:

“Hızlı ve çok yeme, alkol, baharat ve soda tüketimi, çok soğuk ve sıcak yeme, hava yutma (sakız çiğneme sonucu), stres gibi faktörler kısa süreli hıçkırıkların en sık rastlanılan nedenleridir. Hıçkırığın uzun sürmesi durumundu ise gastroenteroloji, nöroloji, göğüs hastalıkları ve kardiyoloji gibi farklı bilim dallarını ilgilendirebilen iltihap, tümör, travma ve enfeksiyon gibi sorunlar akla gelmeli. Merkezi sinir sistemi tümörleri, inme, Parkinson, kafa travması, menenjit, multiple skleroz; göğüs boşluğunu tutan kanserler, büyümüş lenf bezleri; koroner yetersizlik, yemek borusu tümörleri, reflü ve helikobakter pylori enfeksiyonu hıçkırığın olası nedenleri arasında sayılabilir. Sadece hastalıklar değil, bazen ilaçlar ve kemoterapötiklerde hıçkırığı başlatabilir; psikiyatri ve Parkinson tedavilerinde kullanılan ilaçlar, kortizon ve morfin bu grupta sıralanabilir. Yemek borusu ve ac’lere yapılan müdahaleler (bronkoskopi, stent takılması gibi), genel anestezi ve cerrahi sonrasında da inatçı hıçkırık oluşabilir.”

Geleneksel yöntemler işe yarayabilir

Doç. Dr. Yaşar, hıçkırık tedavisinde geleneksel yaklaşımların hala etkili olabileceğini işaret ederek “Kese kâğıdı içine soluma, nefesini tutma, soğuk su içme, ıkınma, limon ve toz şeker yemek, küçük dili kaşık yardımıyla yukarı kaldırma, dizleri göğüs kafesine yaklaştırmak ve bu pozisyonda bir süre kalmak göz küresine ve karotise (boyun damarı) masaj yapmak yardımcı olabilir. Semptomun uzun sürmesi veya tekrarlaması durumunda mutlaka hekime başvurmak gerekir” ifadelerini kullandı.

Hıçkırık, göğüs kafesi ile karın boşluğu ayrımını sağlayan ve solunumda önemli bir rolü bulunan diyaframın istemsiz şekilde kasılmalarına denir. Her bir kasılmaya bağlı olarak ses telleri hızlıca kapanır ve hıçkırık sesi çıkar.

Hıçkırık Nedir?

Hıçkırık diyafram organının kontrolsüzce kasılmalarına verilen addır. Bu kasılmalar esnasında kapakçık, gırtlak üzerinde yer alan ses tellerinin üzerine kapanır ve gırtlaktan “hık” sesi gelir. Fazla yemek yemek, gazlı içecekler içmek, bir anda gelen heyecan, stres ya da sıcaklık değişimi de hıçkırığa neden olabilmektedir. Kimi zaman hıçkırığın altında bir hastalık yatıyor olabilir. 2 günden fazla devam eden hıçkırıklar için bir doktor kontrolünden geçmek gerekmektedir. Aynı zamanda hıçkırığa bağlı olarak uyku, yemek ya da solunum problemleri yaşayanların da doktor muayenesi yaptırması önemlidir.

Kasılmalar 2 günden azsa buna akut denir. Ancak 2 ile 30 gün arasında değişen sürelerde kasılmalar devam ediyorsa, uzun süreli hıçkırık söz konusudur. Hıçkırığın geçmesi için bir kağıt poşetin içerisinde solunum yapmak ya da 30 saniye kadar nefesin tutulması tedavi edici olabilmektedir. Her iki yöntem de, ciğerlerin diyaframı rahatlatacak seviyede karbondioksitle dolmasına yarar.

Hıçkırık Neden Olur?

Uzun süreli hıçkırıkların nedenlerinin belirlenmesi için bir doktor muayenesi gerekmektedir. Doktorunuz size birkaç belirleyici soru da sorabilir. Doktorunuz şüpheli durumlarda nörolojik muayeneler de gerçekleştirebilir. Nörolojik muayeneler esnasında doktorunuz, denge, koordinasyon, kas gücü, refleks, görme ve dokunma kontrolleri gerçekleştirebilir. Yapılan muayenenin ardından hıçkırığın altında bir hastalık yattığı düşünülürse, çok daha fazla test yaptırılması gerekebilmektedir. Hıçkırığın altında yatabilecek hastalıkların başında diyabet, enfeksiyon ve böbrek hastalığı gibi hastalıklar yer alır.

2 günden az süren akut hıçkırık nedenleri şunlardır:

• Gazlı içecek tüketimi
• Heyecan ve stres
• Tek öğünde fazla yemek yemek
• Aniden değişen sıcaklık
• Sakız çiğneme esnasında hava yutma

Peki, sürekli hıçkırık neden olur? Aşağıda yer alan faktörler, geçmeyen hıçkırık nedenleri olarak gösterilebilir:

• Sinir hasarı: Beklenende uzun süren hıçkırıkların nedenleri arasında sinir tahrişi ya da hasarı bulunmaktadır. Vagus ve frenik sinirlerin hasara uğramasına sebep olabilecek etkenler dikkate alınmalıdır. Bu etkenler, boyundaki bir tümör, kulak zarına bir cismin temas etmesi, guatr, kist, reflü, larenjit ve boğaz ağrısı olabilmektedir.
• Merkezi sinir sistemi hastalıkları: İnsan bedenindeki bir tümör, enfeksiyon ya da tahribat, merkezi sinir sisteminde bulunuyorsa, insanın hıçkırığı kontrol eden refleksleri bozulabilir. Öte yandan, menenjit, felç, beyin hasarı ve beyin iltihabı gibi nedenlerle de hıçkırığın oluşabildiği bilinmektedir.
• Metabolik hastalıklar ve ilaçlar: Hıçkırığı tetikleyen etkenler arasında diyabet, anestezi, böbrek hastalıkları, elektrolit dengesizlikleri, steroid ve sakinleştirici ilaçların kullanımı bulunabilmektedir.

Bebeklerde Hıçkırık Neden Olur?

Minik bebeklerimiz için hıçkırığın sık rastlanan bir durum olduğunu herkes bilir. Öncelikle hıçkırığın korkulacak bir durum olmadığını bilmemiz gerekir. Bebeklerin midesi hızlı büyür ve hıçkırığı başlatan sinirler sık sık uyarılır. Yeni doğan bebeklerde hıçkırık, genellikle anne sütüyle beslenme sonrasında kendisini gösterir. Ancak bebeğin hıçkırmasını durdurabilecek en iyi yöntem de yine emzirmektir. Bebeğin gün içerisinde fazla acıkmadan az az ama sık sık emzirilmesi en ideal olandır. Çünkü fazla acıkan bebekler, emme esnasında hava yutabilmektedir. Bu da hıçkırığa neden olabilmektedir. Emziren Anneler için hazırladığımız yazıyı okuyarak, daha fazla bilgi alabilirsiniz.

Anne karnında bebeğin hıçkırması, dördüncü aydan itibaren kendisini göstermeye başlar. Bebek doğduktan sonraki ilk aylarda da sık sık hıçkırır. 1 yaşına yaklaştıkça hıçkırıklar azalmaya başlar. Eğer bebeğiniz hıçkırıyorsa onu dik tutmanız gerekiyor demektir. Eğer bebeğiniz emzirmenize, dik tutmanıza ve diğer hıçkırık geçirme yöntemlerine rağmen hıçkırmaya devam ediyorsa, bu konuyu doktorunuz ile görüşmenizde fayda vardır. Ancak bebekler için hıçkırmanın doğal ve normal bir süreç olduğunu aklınızdan çıkarmamanız önemlidir.

Hamilelikte Hıçkırık Tutması

Anne adaylarının gebelik sürecinde vücutlarında yaşadıkları değişimler nedeniyle hıçkırığa yakalanmaları kaçınılmazdır. Gebelik döneminde solunum hızlanır ve anneler hıçkırmaya açık bir hale gelir. Gebelik döneminde oldukça doğal olan bu durum, endişeye neden olmamalıdır.

Tedavi Yöntemleri

Hıçkırıklar, genellikle hiçbir tedaviye ihtiyaç duyulmadan kendi kendilerine geçerler. Fakat, uzun süren bir hıçkırıktan söz ediliyorsa ve altında yatan bir hastalık varsa, bu hastalığın mutlaka tedavisi yapılmalıdır. Bazı uzun süreli hıçkırıklar için ilaç tedavisi ve cerrahi operasyon gerekebilmektedir. Doktorunuz, içerisinde baklofen, metoklopramid ve klorpromazin içeren ilaçlar yazabilir. Doktorunuz reçete etmedikçe hıçkırığınız için ilaç kullanmanız doğru olmayacaktır. Gece uyurken hıçkırık yaşayabilecek seviyede problemler yaşayan insanlar için cerrahi operasyon gerekebilir.

Diğer tedavi tekniklerinin işe yaramaması halinde, frenik sinirinin bloke edilmesinin sağlanması için anestezi enjeksiyonu gerekebilmektedir. Diğer bir opsiyon da, vagus sinirine az miktarda elektrik vermek üzere hastaya pille çalışan bir cihaz takılmasıdır. Kronik hıçkırığı bulunan insanların bir öğünde fazla yemek yemekten ve gazlı içeceklerden uzak durması gerekmektedir.

Hıçkırığı Geçirme Yöntemleri

• Soğuk (buzlu) su içmek
• Yüzü soğuk suyla yıkamak
• Limon koklamak
• Hızlı nefes almak
• Kağıt torba içerisinde nefes almak
• 30 saniye nefes tutmak
• Kulak ve burun deliklerinizi kapatıp bir bardak su içmek

Sıkça Sorulan Sorular

Avicenna Hastanesi İç Hastalıkları &#; Dahiliye Bölümü Doktorları